1. G
Valeriana türleri eski Yunan ve Romal lardan günümüze
kadar sedatif olarak kullan lmaktad r. Japonya, Çin, Hindistan ve Ortado u’da geleneksel t pta kullan lm r. 1
Valeriana kelimesi latince "Valere = Kendini iyi hissetme" den
gelmektedir. M.Ö 800 y ndan bu yana Valeriana türleri baz do al ilaçlar n içinde yer almaktad r.2 Son y llarda saf ve standardize ekstreleri, sedatif ve antispazmotik olarak bat Avrupa’da kullan lan geleneksel tentürlerin yerini alm r.3
Valeriana cinsi, Valerianaceae familyas na ait olup Türkiye’de
14 türü bulunmaktad r.4 Eczac kta kullan lan Valeriana officinalis çok keskin ve kötü kokulu, ac mt rak tad olan otsu bir bitkidir. Kokusu, kedileri çeken bir etkiye sahiptir. Bu nedenle bitkiye "Kediotu" denilmektedir. Botanik bahçelerinde kediler bu bitkinin kökünü kaz p kökü d ar
kard klar ndan bitki tel kafes ile korunur.5 Türkiye’de birçok bölgede ve da k yörelerde Uluda ’dan Erzurum’a kadar bütün Kuzey Anadolu bölgesinde yeti mektedir.6
Türk Kodeksi 1954’ de Türkçe isim olarak kediotu denilmi se de, halk aras nda “çoban kam , kaya iple i” olarak da bilinmektedir.6
Asya, Avrupa, Kuzey Amerika’da do al olarak yeti mekte, Japonya ve Amerika'da geni çapta kültürü yap lmaktad r.7
Latince’de drog olarak kullan lan kökleri, Radix Valerianae, Almanca’da Baldrianwurzel, Frans zca’da Racine de valeriane, ngilizce’de Valerian root olarak adland lmaktad r.1 Ayr ca All-heal, Amantilla, Setwall,
Setewale, Capon’s Tail, Heliotrope, Vandal Root isimleriyle de an lmaktad r.8
WHO monograflar na göre de Akar pulepandak, balderbrackenwurzel, baldrian, baldrianwurzel, cat’s love, ka-no-ko-so, katzenwurzel, kissokon, kuanyexiccao, luj, nard, ntiv, st. George’s herb, txham laaj, gibi bölgesel isimler verilmi tir.9
Valeriana olarak bilinen Valeriana officinalis L.’in sinonimleri Valeriana alternifolia Ledeb, Valeriana excelsa Poir, Valeriana sylvestris
Grosch’dir.9
Yaz reçetelerde de 11. yüzy lda Valeriana bitkisine
rastland kay tl r.7 Profesör Henslow 14. yüzy lda yazd kitab nda : "
er iki erkek kavga etmeye ba larlarsa ve onlar durdurman z gerekiyorsa hemen onlara Valeriana verin. An nda bar yapacaklard r."
eklinde Valeriana’ n sedatif etkisini vurgulam r. kinci Dünya Sava ’nda hava bask nlar s ras nda sivil halkta olu an stresi azaltmak için de Valeriana kullan lm r.2 imdilerde ise “19. yüzy n Valiumu ” olarak sedatif etkisine at fta bulunulmu tur.10
Bitkinin sedatif etkisinin uzun bir süredir bilinmesine ve çok say da çal ma ile bu etkilerin ispatlanmas na ra men etkiden sorumlu olan maddeler ve etki mekanizmalar hala tam olarak aç kl a kavu mam r. Valeriana mexicana kökleri (D.C), Meksika valerian ,
Valeriana pyrenaica (kalp yaprakl Valeriana) genellikle Büyük Britanya
türü, Valeriana montana ve Valeriana angustifolia Alp türleri olarak görülmekle beraber Valeriana off cinalis bitkisi Avusturya, Fransa, Almanya, ngiltere, Macaristan, Rusya, sviçre ulusal farmakopelerinde ve Avrupa Farmakopesi'nde kay tl bulunmaktad r. Japon Farmakopesi'nde
Valeriana fauriei Briquet kay tl r. Çin ve Hindistan’da Valeriana jatamansi Jones ( Valeriana wallichii) kullan lmaktad r.7
Komisyon E taraf ndan kabul edilmi % 40 Valeriana
officinalis L. kökü, % 30 Passiflora incarnata çiçekleri, % 30 Melissa officinalis yapraklar ndan olu an çay preparat n yan ra; Valeriana
officinalis’in kapsül, tablet formlar , köklerin infüzyonlar , süt veya meyva
suyu içinde dilüe edilmi alkollü tentürleri ve so uk maseratlar , kullan lmaktad r.11
Valeriana officinalis L.’nin toplanma zaman , yeti ti i toprak
özelli ine göre uçucu ya miktar n de ti i belirtilmi tir.12
Bu çal mada; aktarlarda “kedi otu” ismi ile sat lan örnekler, Tar m ve Köy i leri Bakanl ndan izinli sat lan kök, çiçek ve kapsül formundaki örnekler ile Sa k bakanl ndan izinli tablet, draje formlar ndaki örneklerin kar la lmas amaçlanm r.
2.GENEL B LG LER
2.1.Botanik K m
2.1.1.Bitkinin Sistematikteki Yeri Bölüm : Spermatophyta Altbölüm : Angiospermae f : Dicotyledone Alts f : Sympetale Tak m : Rubiales Familya : Valerianaceae Cins : Valeriana L. Tür : Valeriana officinalis L.6
Tübitak Taksonomik Tür Veri Taban na Göre: Bölüm : Magnoliophyta
f : Magnoliopsida Alts f : Asteridae Tak m : Dipsacales Familya : Valerianaceae
2.1.2.Valerianaceae Familyas
Valerianaceae familyas çok y ll k tüylü ya da tüysüz bitkilerdir. Otsu, çal ms ya da yar -çal ms , gövde basit, kaliks 6-15 do rusal segmentlidir.Yapraklar dipte rozet eklinde, gövdede kar kl dizili li, saps z ya da k sa sapl , stipulas z, basit ,di li ya da pennat parçal r. Çiçekler beyaz, pembe, leylak, k rm ya da sar ms renklerde iki ya da üçlü dallanm yalanc umbella durumdad r. Hermafrodit, çok az bir cinsli; dioik ya da poligamd r. Kaliks küçülmü ya da papus eklini alm r. Korolla birle iktir ve 3-5 lopludur. Tüpün taban k sa ya da uzun mahmuzludur. Stamenler 1-3 bazen 4 tanedir. Pistil 1-3 karpelden olu ur; alt durumludur: ovaryum üç gözlüdür. Bunlardan birisi geli ir, ikisi körelir. Stilus bir tanedir ve ipliksidir. Stigma basit ya da üç parçal r. Meyva, ço unlukla tepesinde papus ta yan, bir tohumlu akendir.4
2.1.3.Valeriana L. Cins Özellikleri
Çok y ll k tüysüz ya da k sa tüylü, rizomlu, stolonlu ya da tüberlidir. Gövdesi basit, dik, silindiriktir. Yapraklar basit ya da pennat, gövdede kar kl dizili lidir. Çiçekler çok say da, hermafrodit, poligamd r, pembe, beyaz, sar ms ya da gri-mavi renktedir. Korolla aktinomorf, stamen 3 adettir. Pistil 1 adet, ovaryum alt durumludur. Stilus ipliksi, stigma 3 parçal r. Meyve papuslu, tohum akendir.4,13
2.1.3.1.Valeriana Tan m Anahtar
1.Taban yapraklar basittir.
2.Taban yapraklar oblong, ovat, orbikulard r.
3.Bitki 5-30, bazen 50 cm uzunlu unda, taban yaprakayas 1-3 cm uzunlu unda, çiçekler pembedir.
4.Bitki 15-30, bazen 50 cm uzunlu unda, stolonlu, dioik, üst sap yapraklar
pennatt r. 1.dioica
4.Bitki 15-30 cm uzunlu unda, stolonsuz, hermafrot, üst sap yapraklar
basit ya da ternatt r. 4.saxicola
3.Bitki bazen 25, genelde 40-150cm uzunlu unda, taban yaprak ayalar 3cm den daha uzun, çiçekler beyaz ya da soluk pembedir.
5.Üst sap yapraklar pinnat ya da subpinnatt r; aken damarl , tüylü ya da
tüysüzdür. 7. phu
5.Üst sap yapraklar genellikle basit; aken tüylüdür.
6.Taban yapraklar bütün, ovate ya da oblong, 2-4cm geni li indedir; üst sap yapraklar do rusal lansolatt r. 3.alpestris 6.Taban yapraklar dentat ya da repant, kordat, 7-22 cm geni li indedir;
üst sap yapraklar ovattan, triangulara kadar de ir ya da lansolatt r. 2.alliariifolia 2.Taban yapraklar oblong-eliptiktir.
7.Brakte lansolat, 6mm uzunlu unda çanak 6-8 segmentlidir.
11.leucophaea 7.Brakte genellikle ovate, 2 mm uzunlu unda çanak 12 segmentlidir.
12.tuberosa 1.Taban yapraklar genellikle pinnat ya da pinnatisekttir.
8.Taban yapraklar n yan taraflar lansolatt r. Çiçekler beyazd r.
9.Basit taban yapraklar vard r. Sap yapraklar 1-2 ya da 3 çifttir. 7. phu 9.Basit taban yapraklar yoktur. Sap yapraklar 7-10 çifttir. 9. officinalis 8.Taban yapraklar n parçalar ovattan orbikulara kadar de ir. Çiçekler
pembe ya da beyazd r.
10.Gövde 2 mm çap nda, taban yapraklar 3 bazen 1-5 lobludur.
11.Yapraklar genellikle tüysüzdür. Korolla tüpleri 3-5 mm’den daha küçüktür. Birkaç çiçek hariç çiçeklenme zay ft r. 5. oligantha 11.Yapraklar tüylü; Korolla tüpleri 4 mm den daha büyüktür. çiçeklenme
10.Gövde 2 mm çap ndan daha geni tir. Taban yapraklar 3-9 aras , bazen 1-13 lobludur.
12.Dip sap yapraklar n loblar ovat-orbikular, taban yapraklar n loblar na çok benzer : aken tüylü, kökler ince ve silindiriktir.
8.sisymbriifolia 12.Dip sap yapraklar n loblar ovat-lansolatt r, taban yapraklar n
loblar ndan farkl r. Aken tüylü, kökler i imsidir. 10.dioscoridis4
2.1.4.Valeriana officinalis L. Tür Özellikleri
Valeriana officinalis L., dik, stoloniferik, tüysüz,çok y ll k
bitkidir. Kökler ince,silindirik yap da ve çok say dad r. Gövde yuvarlak,sulkat ve 1,5 m ‘ye kadar uzayabilir. Bütün yapraklar pinnat, alt sm uzun petiollü, üst k sm sesil olup, 7-10 parçal lansolat lobludur. Çiçeklenme yo un, korimbosdur. Çiçekler beyaz, akenler tüylü ya da tüysüzdür.4,14
2.1.5.Valeriana Türlerinin Yay
Valerianaceae familyas n yakla k 300-400 civar nda türü eski dünyan n man kesimlerinde, ayr ca Orta ve Güney Amerika’da yay gösterir.4
Türkiye'de Valeriana cinsine ait ikisi endemik olmak üzere 14 tür bulunmaktad r.13
2.1.5.1.Türkiye'de Yeti en Valeriana Türleri
1.Valeriana alliariifolia Adams (Syn: Valeriana alliariifolia Vahl,
Valeriana macrophylla Rieb . Valeriana tiliifolia Troitzky. Valeriana
klukhorica Kemul-Nath )
2.Valeriana alpestris Stev (Syn. Valeriana alpina Adams. Valeriana
montana Bieb.)
3.Valeriana bolkarica Contandr. & Quezel (E)* 4.Valeriana dioica L.
5.Valeriana dioscoridis Sm. (Syn: Valeriana italica Lam. , Valeriana
sisymbriifolia d'Urv., Valeriana silifolia (C.Koch)
6.Valeriana leucophaea DC (Syn: Valeriana bracteata Boiss.)
7.Valeriana montana L- (Syn: Valeriana rotundifolia Vill., Valeriana
scrophulariaefolia Pouur.)
8.Valeriana officinalis L.
9.Valeriana oligantha Boiss. & Heldr. 10.Valeriana phu L.
11.Valeriana saxicola C.A. Meyer, Verz. (Syn: Valeriana utkini Kapeller in Bull.)
12.Valeriana sisymbriifolia Vahl, Enum. (Syn: Valeriana cardamines Bieb.) 13.Valeriana speluncaria Boiss.
var. speluncaria (E)*
var.glabriuscula Contandr. & Quezel (E)*
14.Valeriana tuberosa L. (Syn; Valeriana bulbosa Pallas. Valeriana italica Lam.,Valeriana monorrhiza Dufr.) 4
2.1.5.2.Türkiyedeki Valeriana Türlerinin Yay
O Valeriana oligantha V. speluncaria V. officinalis.
ekil 2: Valeriana alliariifolia, Valeriana alpestris, Valeriana dioscoridis’in
Türkiye’de yay haritas
O Valeriana oligantha V. speluncaria V. officinalis.
ekil 3: Valeriana oligantha, Valeriana speluncaria, Valeriana officinalis’in
Türkiye’de yay haritas
• Valeriana sisymbriifolia . leucophaea , V. tuberosa
ekil 4: Valeriana sisymbriifolia, Valeriana leucophaea, Valeriana tuberosa’n n
2.2.Valeriana Türlerinin Kimyasal Bile imi
2.2.1.Uçucu Ya
Valeriana officinalis’ in toprakalt k mlar ndan distilasyonla elde edilen uçucu ya , valerenik asit ve türevlerinin miktarlar ndaki de imi incelemek için Bos ve arkada lar 1989-1993 y llar n eylül, ocak, mart aylar nda toplad klar Valeriana officinalis üzerinde analiz
yapm lard r. Veriler ay ve y l periyotlar na göre grafiklendirilmi tir.En fazla uçucu ya miktar 1989-1990 y llar aras nda ve bu y llar n da eylül ay nda km r. Valerenik asitlerin miktar ise 1989-1993 y llar aras ndaki periyotlarda % 0.3’ün alt na inmemi tir. Genel olarak mart ay nda valerenik asitlerin miktarlar n artt görülmü tür. Sonuçlar grafik 1 ve 2’ de verilmi tir. 15 1 9 8 9 - 1 9 9 0 1 9 9 0 - 1 9 9 1 1 9 9 1 - 1 9 9 2 1 9 9 2 - 1 9 9 3 0 ,0 0 ,5 1 ,0 1 ,5 2 ,0 % P e r i y o t e y lü l o c a k m a r t
Grafik 1: Valeriana officinalis’in toprakalt k mlar ndaki uçucu ya miktarlar n
1 9 8 9 - 1 9 9 0 1 9 9 0 - 1 9 9 1 1 9 9 1 - 1 9 9 2 1 9 9 2 - 1 9 9 3 0 , 0 0 , 1 0 , 2 0 , 3 0 , 4 0 , 5 0 , 6 0 , 7 0 , 8 0 , 9 1 , 0 % P e r i y o t e y l ü l o c a k m a r t
Grafik 2: Valeriana officinalis’in toprakalt k mlar ndaki valerenik asit ve
türevlerinin miktarlar n y llara ve aylara göre de im
Boyadzhiev ve arkada lar Kanzalak Vadisinde kültüre ald klar Valeriana rizomlar n valerenik asit (valerenik, asetoksivalerenik, hidroksivalerenik) ekstraksiyonlar na; etanol konsantrasyonunun, ekstraksiyon s cakl n ve drog partikül büyüklü ünün etkilerini ara rm r. Bu çal man n amac bu parametrelerin etkilerini aç klamak ve valerenik asit bozunmas nda artan s cakl n etkisini hesaplamak olarak belirtilmi tir. Kullan lan bitki % 7 su, 10.5 kül, 21.5 valerenik asit içermektedir. Ekstraksiyon % 40, 50, 70, 80 ve 96 saf etanol/su kar ile yap lm r. Sulu ekstreler vakum alt nda 50 ºC de kurutulmu tur. Etanol içeri i artt kça valerenik asit konsantrasyonunun da artt , s cakl k artt kça bile iklerin bozunmas n artt , partikül büyüklü ü küçüldükçe ekstraksiyon h n artt , bunun da i lemin süresini k saltt belirtilmi tir.16
Buhar ditilasyonu ile elde edilen Valeriana köklerinin uçucu ya bile imi headspace analiziyle, GK/FID GK/MS VE GK/Koklama teknikleri kullan larak ara lm r. Kamfen, bornilasetat, -pinen, bornil isovalerat, mirsen, borneol, terpinolen, seskiterpenlerden -karyofilen, valerenal, valeronon ve bunlarla birlikte izovalerik asit te his edilmi tir. Elde edilen sonuçlar tablo 1 ‘de verilmi tir.17
Tablo 1:Valeriana off. köklerindeki uçucu ya bile iklerin Headspace yöntemi ile analizi
Bile ik GK Pik Alan ndaki % Konsantrasyon
Koku
Asetik asit 0.23 Asetik asit
-bisabolen 0.48 Tatl balzamik,baharatl
Borneol 2.43 Kafurumsu odunsu,kuru
Bornil asetat 12.68 Balzamik,çam-kafur gibi
Bornil izovalerat 3.93 Valerian herbas gibi
Butil izovalerat 2.78 Hafif meyvemsi
- Kadinen 1.13 Yumu ak,kuru,odunsu
Kamfen 19.76 Kafurumsu odunsu,kuru
Kafur 0.14 Taze kafur
-karyofilen 4.16 Terpenik,karanfilimsi
Sedrin 0.91 Kafurumsu odunsu,kuru
2-6 dimetil oktanal 1.14 Taze, tatl
3-7 dimetil oktanol 1.88 Mumumsu ya ,gül gibi
Dodekanol 1.12 Mumumsu ya ,ya
Fenken 2.01 Taze,kafurumsu
izoamilizovaltrat 2.48 Karekteristik meyvemsi
zovalerik asit 4.48 Keskin valerian
3-metilpentanoikasit 1.88 Hafif ye il
Mirsen 3.16 Tatl balzamik
Miristik asit 1.18 Mumumsu ya ,ya
-pinen 9.74 Çams ,terebentinimsi
- pinen 0.79 Çams ,terebentinimsi
Pirazen 1.11 saman ms
Sabinen 0.48 biberimsi
-selinen 1.03 Tatl odunsu,biberimsi
Terpinolen 2.14 Tatl çams
Valeranon 2.24 Valerian gibi
Valerenal 3.14 Valerian gibi
Avusturya’dan toplanan Valeriana celtica ssp. norica’n n iki farkl popülasyonu ile talya’ dan toplanan Valeriana celtica ssp.
pennina’n n uçucu ya bile ikleri kar la lm r. Bütün populasyonlarda -paçulen, viridiflorol ve -kadinol haricindeki tüm bile iklerin farkl k gösterdi i belirtilmi tir.18
Nishiya ve arkada lar n çal mas nda Valeriana fauriei kök ve rizomlar ndaki yeni bir guanin tipi seskiterpen glikoziti olan kessilglikol glikoziti ile bilinen seskiterpen ve iridoit glikozitlerini te his edilmi tir. Kessan , kessilasetat, kessanil asetat, siklokessilasetat, kessilglikoldiasetat, maliol ,kanokonilasetat, kessilglikol-8-asetat, kessilglikol-2-asetat, kessilglikol, patrinosit, kanokosit D, kanokosit A, kanokosit C’dir.19
Granicher ve arkada lar n bir çal mas nda da sviçre’ den toplanan 9 aydan büyük Valeriana officinalis var. sambucifolia
köklerindeki ve ayn türün agrobacterium kullan larak kültürü yap lm saçak köklerindeki uçucu ya su buhar distilasyonu ile elde edilmi ve analizi yap lm r. Buhar distilayonuyla saçak köklerden % 0.3 oran nda uçucu ya elde edilmi tir. Normal köklerde bornil asetat (% 13,3) ve valerenal (% 12,4) bulunmu ken ( ekil 5), saçak köklerde kessil alkol (% 10,5) , kessil asetat (% 10,4) bulunmu ( ekil 6) ve tablo 2’ de verilmi tir.20
Tablo 2: Valeriana officinalis var. sambucifolia ’n n uçucu ya içerikleri
Bile ik Normal kök Saçak kök
- elemen 8,5 5,4 Bornil asetat 6,6 13,3 -humulen 3,8 <0,1 valerenal 4,1 12,4 Valerenil asetat s 1,0 Valerenik asit s 1,0 Kessil asetat 10,4 0,5 Valerenil izovalerat s <0,1 Kessil alkol 10,5 1 S: Saptanamam
Bornil asetat valerenal
(a) (b)
ekil 5: Normal köklerden elde edilen bornil asetat(a), valerenal (b)
Kessil asetat, Kessil alkol
(a) (b)
ekil 6: Saçak köklerden elde edilen Kessil asetat(a) , Kessil alkol (b)
Yugoslavyan n Montegro bölgesinden yaz ve sonbahar dönemlerinde toplanan Valeriana pancicii’nin kök ve rizomlar ndaki uçucu ya içerikleri GK/MS ile analiz edilmi tir. Analiz sonucuna göre her iki mevsimde de toplanan örnekler az miktarda monoterpenleri,yüksek miktarda seskiterpenleri içermektedir. Uçucu ya n major bile eni olarak paçuli alkol , - guanen ve -paçulen belirlenmi tir.21
Leftchamo ve arkada lar Valeriana officinalis L.,
kültürlerinin uçucu ya n içerikleri ve antimikrobiyal etkileri incelemi tir. Bunun için ticari olarak kullan lan Select ve Anthose diye bilinen iki farkl kültürün toprakalt bile enleri, su distilasyon, GK ve GK/ MS analizi ile belirlenmi tir. 8 ve 14 ayl k Select kültürleri % 0.67-0.87 uçucu ya a sahipken, ayn ya taki Anthose kültürünün % 0.97-1.1 oldu u görülmü tür. Select kültüründe 43, Anthose kültüründe 53 bile ene rastlan lm r. Ya
bile enlerinin; kültür çe idine, ya na, üretim zaman na ba olarak de ti i görülmü tür. Select kültürü için majör bile en valerenal, bornilasetat, 15-asetoksivalerenon, valerenikasit, kamfen, Anthose kültür için valerenal, (-)-bornilasetat, -humulen, kamfen, 15-asetoksivalerenon, valerenikasit olarak bulunmu tur. Bitkilerin ya ilerledikçe valerenal, valerenik asit ve -humulen içeriklerinin artt gözlemlenmi tir. Sonuçlar tablo 3’ de verilmi tir.22
Tablo 3: Ticari olarak yeti tirilen organik Valeriana officinalis’ in Select ve Anthose kültür bile iklerinin farkl ya ve hasat zamanlar ndaki % içerikleri
B LE K Select 8 Ayl k Select 14 Ayl k Anthose 8 Ayl k Anthose 14 Ayl k -pinen 1.82 2.12 3.83 2.74 Kamfen 4.96 5.73 7.19 6.99 (-)Bornil asetat 10.76 12.68 9.53 9.16 -gurjunen 3.02 3.53 2.59 4.08 -humulen 0.58 0.62 7.38 8.46 (+)spatunelon 2.79 3.28 4.63 4.82 15-asetoksi valerenon 7.11 8.89 5.34 5.67 Valerenol 1.82 0.95 2.21 0.98 Valerenal 14.02 11.19 12.30 13.30 Valerenik asit 5.02 5.84 2.03 5.02 (Z)Valerenik asetat 2.68 2.55 2.55 0.90 (E)Valerenik izovalerat 1.77 1.85 3.94 4.11
Paul ve arkada lar n çal mas nda Valeriana officinalis ve
Frullani tamarisci’nin uçucu ya ndaki seskiterpen bile iklerinden
pasifigorgianlar ve tamariskenler GK ve NMR ile incelenmi tir. Valeriana
officinalis ve Frullani tamarisci türlerinin uçucu ya bile enleri birbirlerinin
enantiyomeridir. Seskiterpenlerden tamarisken, valeriana-4, 7-(11)-diene ve be yeni pasifigorgiadien; pasifigorgia-1, 10-dien, 1(6),10-dien, 1(9),10-1(6),10-dien, 2, 10-dien ve pasifigorgia-2(10), 11-dien izole edilmi ve tan mlanm r. Ayr ca Valeriana officinalis ‘in uçucu ya nda (+/-) -elemen, (+)-1, -ylangen, (+)-2, -elemen, (+)4,
-karyofilen, -elemen, (-)-Valeriana-4,7(11)-dien,
(-)-pasifigorgiol, germakren B, spatulenol, alismol ve valerianol te his edilmi tir.23
Valeriana officinalis kök ekstrelerinden bisiklikseskiterpen
asit yap ndaki (-)-3ß,4ß-epoksivalerinikasit, valerenik asit ve hekzadekanoik asit varl tespit edilmi tir. Valeriana Wolgensis kökleri ve rizomlar nda yeni bir seskiterpenalkol olan valerol tespit edilmi tir. 24
Goppel ve Franz ‘ n çal mas nda stabilite kontrolü için V.
Officinalis’in haz rlan nda polar ve nonpolar bile iklerin ayr lmas için yeni HPLC metodu denenmi tir. Saklama ko ullar ICH-klavuzu* ile belirlenmi tir. Valerenik asit ve lignanlar n kompozisyonlar ndaki de ikliklerin; depolama durumlar , paketleme materyaline ba oldu u görülmü tür. H zland lm bozunma testleri süresince hidroksivalerenikasit, pinoresinol, hidroksipinoresinol Valeriana
köklerindeki bozunma ürünleri olarak tan mlanm r. Kurutmadaki kay p; 30 ºC nin üstündeki s cakl klarda, polietilen ve ambalajs z paketlerdeki referans olarak belirtilen %5 in üzerindedir. Analiz sonuçlar grafik 3’ de gösterilmi tir.25
*ICH: International conference on harmonization of technical requirements for registration pharmaceutical for human use
Grafik 3: Valeriana’lardaki kurutmada kay p miktar n s cakl k ve paketlemeye
göre de im grafi i
Gao ve arkada lar Valeriana türleri, varyeteleri ve
kültürlerinin aktif bile enlerindeki de iklikleri saptamak için, kültürle üretilen, kendi kendine döllenen, tohumla ço alt lan ve mikroüretimle elde edilen Valeriana kök ve rizomlar ndaki valepotriatlar ile valerenik asit türevlerini, ayn çevresel ko ullar alt nda HPLC ile analiz etmi lerdir. Farkl türler ya da varyetelerin 11.65-0.15 mg/g valerenik asit türevleri ve 1.81-0.03 mg/g valepotriat içerdi i saptanm r. Kültürle üretilen Valeriana
officinalis türlerindeki valerenik asit türevleri 12.43-3.01mg/g aras ve
valepotriatlar 3.67-0.92 mg/g aras ndad r. Kültürle üretilen, kendi kendine döllenen ve tohum olarak üretilen Valeriana’lar n da valeranik asit ( ekil 7) ve valepotriat içerikleri ayn aral kta ç km r. Sadece mikroüretim ile elde edilen Valeriana içeriklerinin di er üç gruptan ortalama olarak fazla oldu u belirtilmi tir.3
ekil 7: Valerenik asit
Ba ka bir çal mada Mikell ve arkada lar Valeriana officinalis’in seskiterpenlerini belirlemek için kapiler elektroforez yöntemi
geli tirmi tir. Valeriana officinalis’den % 10 izopropanol içeren pH 8.5 olan 40 mM fosfoboratl ortamda 35 oC s cakl k , 17.5 kv voltaj, 5.8 mg/ml hassasl kta 8 dakika içinde türün üç karakteristik bile i olan valerenik asit, onun hidroksi ve asetoksi türevleri ayr lm r. Bu çal mada alt tane market ürün analiz edilmi tir ve sadece bir üründeki valerenik asit Avrupa Farmakopesi’ ne uygunluk göstermi tir.26
Yeni Zelanda’da yeti en Valeriana officinalis’in biyolojik olarak aktif bile ik olan valtrat ve valerenik asitlerinin, taze ve kurutulmu haldeki miktarlar n belirlenmesi için asit-anilinlerin iç standart olarak kullan ld HPLC metodu uygulanm r. Perry ve arkada lar n çal mas nda bu bile iklerin % de erlerinin taze ve kurutulmu olanlar için ayn olmad gösterilmi ve de erler tablo 4’ de verilmi tir.27
Tablo 4: Yeni Zelanda’da yeti en Valeriana officinalis’in taze ve kurutulmu örneklerdeki baz bile iklerin miktarlar
Bile ik Taze Materyal (mg/g) Kuru Materyal (mg/g)
asetovalerenik asit 3,3 4,0
valerenik asit 3,0 5,8
valtrat 16,5 14,1
Valeriana officinalis toprak alt k mlar nda olan valerenik asit ve valepotriatlar solvan sisteminde süperkritik CO2 gaz kullan larak
p-SFC* yöntemi ile analiz edilmi tir. Haz rlanm düzenekle valerenik asit ve valepotriatlar ayr lm r. p-SFC ile yap lan çal man n HPLC göre daha
zl oldu u görülmü tür.28
Komarova ve arkada lar standart etkili örnekler elde etmek için Valeriana officinalis’in kurutulmu toprakalt k mlar ndan valerenik asit izolasyonu ve tan mlanmas için ITK ve HPLC yöntemleri kullan lm r. Solvan sistemi olarak petrol eteri ve aseton 15:3 olan , ITK pla silufol ya da kiesegel 60F kullan larak uygulama yap lm vanilin/sülfürik asit püskürtülüp, 100-110 C de 5-10 dk tutulmas yla valerenik asitler pembe lekeler eklinde te his edilmi tir.29
2.2.2. ridoitler(Bisiklik Monoterpenler)
Valepotriatlar lipofilik iridoit yap nda olan bisiklik monoterpenlerdir ve iridoitlerin bir alt grubudur. Yap lar nda bulunan hidroksil gruplar n ester te kil etti i farkl asit sübstitüentleri, çifte ba say , epoksi grubunun bulunup bulunmamas , oz birimlerinin bulunup bulunmas yla çe itlilik gösterirler.Valepotriatlar, en yüksek miktarda bitkinin toprak alt k mlar nda bulunur; toprak üstü k mlar nda daha az miktarda bulunur. Valepotriat miktarlar türler aras nda çok farkl k göstermektedir.14,30
Valeriana wallichii’ de valtrat, asevaltrat, didrovaltrat ve
baldrinal te his edilmi tir.( ekil 8)31,32,33
(a) (b)
ekil 8: Valeriana wallichii’ de bulunan valtrat (a) ve baldrinal (b)
Bach ve arkada lar Ekvatorda yeti en Valeriana microphylla’ n toprak üstü k mlar nda valtrat, isovaltrat, diavaltrat, asevaltrat, didrovaltrat, nardostakin te his edilmi lerdir, Valeriana
familyas içinde tan mlanan ve lignan yap ndaki (+)-1-hidroksipinoresinol, pinoresinol ilk kez tan mlanm r.( ekil 9)34
ekil 9: Pinoresinol
Bos ve arkada lar diyot array dedektör kullan larak HPLC metodu ile valepotriatlar n stabilitelerini ve ayr ma ürünlerinin olu umunu çal mak için, Valeriana tentürlerini 4 - 20- 36 oC de bir aydan fazla beklettikten sonra analiz etmi lerdir. Analiz sonucu valtrat, izovaltrat, asevaltrat, didrovaltrat, isovaleroksihidroksididrovaltrat, valerenik asit, hidroksivalerenik asit, asetoksivalerenik asit, bunlarla birlikte valepotriat
O O O HO OH O
ayr ma ürünleri olan baldrinal ve homobaldrinal tan mlanm r.( ekil 10) Bu prosedür ayr ca Almanya’daki marketlerde bulunan Valeriana içeren bitkisel ilaçlara da uygulanm r. Valeriana officinalis ‘den elde edilen taze tentürlerin içindeki valtrat n bozunma ürünlerine dönü ümü bir aydan fazla süre analiz edilmi ve 36 oC de bekletilenlerin 13 gün sonra tamamen bozunmu , 20 oC de bekletilenlerin 31 gün sonra % 83 den fazla, 4 oC de bekletilenlerin 31 gün sonra % 25 den fazlas n bozundu u belirtilmi tir.35
(a) (b) Iv :izovaleril Miv :ß-metilizovaleril Hiv :ß-hidroksiizovaleril Ac :asetil Cr :3-metilkrotonil Aiv :asetoksiizovaleril
ekil 10 : Valeriana tentürlerinde te his edilen valepotriat (a) ve bozunma ürünleri (b)
Valeriana officinalis’ in toprakalt k mlar ndaki valepotriat miktar ndaki de imi incelemek için Bos ve arkada lar 1989-1993 llar n eylül,ocak,mart aylar nda toplad klar Valeriana officinalis
üzerinde analiz yapm lard r. Veriler ay ve y l periyotlar na göre grafiklendirilmi tir.Valepotriat miktarlar , 1989-1993 y llar aras ndaki
R1 R2 R3 Iv Iv Ac Valtrat Iv Ac Iv zovaltrat Aiv Iv Ac Asevaltrat Iv Ac Ac Diavaltrat Iv Aiv Ac Homoasevaltrat Miv Iv Ac 1- Homovaltrat Iv Ac Miv 7- Homovaltrat Iv Ac Aiv 11-Asevaltrat Iv Hiv Ac Hidroksivaltrat Cr Iv Ac Izohomoasevaltrat Iv H Iv Deasetilizovaltrat R3 Ac Baldrinal Iv Homobaldrinal
periyotlarda % 1.1 in alt na dü memi tir. Genel olarak mart aylar nda valepotriat miktarlar n artt görülmü tür. Sonuçlar grafik 4’de göstermi tir.15 1 9 8 9 - 1 9 9 0 1 9 9 0 - 1 9 9 1 1 9 9 1 - 1 9 9 2 1 9 9 2 - 1 9 9 3 0 , 0 0 , 2 0 , 4 0 , 6 0 , 8 1 , 0 1 , 2 1 , 4 % P e r i y o t e y l ü l o c a k m a r t
Grafik 4: Valeriana officinalis’in toprakalt k mlar ndaki valepotriat miktarlar n
llara ve aylara göre de imi
Ba ka bir çal mada da Valeriana thalictroides toplam olarak %14,5 oranla bilinen en yüksek valepotriat içeri ine sahip olmas na ra men içeri indeki valepotriatlar n dayan kl n az olmas ndan dolay terapötik kullan n yok denecek kadar az oldu undan bahsedilmi tir.36
Valeriana capens’den valtrat, izovaltrat, didrovaltrat ,
klorovaltrat , valtrathidrin , homovaltrat, dihomovaltrat, homodidrovaltrat, diavaltrat, izovaleroksihidroksididrovaltrat izole edilmi tir. Valeriana pyrenaica, Valeriana celtica, Valeriana gloubolariifolia, Valeriana supina
ve Valerianella locusta’n n lipofilik ekstrelerinde de valepotriatlar n analizi yap lm ve klovaltrat haricindeki tüm valepotriatlar te his edilmi tir.37
Bos’un valeportiatlar üzerindeki ba ka bir çal mas nda Valerianaceae familyas ndaki farkl Valeriana türlerinin çe itli
mlar ndaki valepotriatlar tablo 5’de belirtilmi tir.38
Tablo 5 : Farkl Valeriana türlerindeki valepotriatlar n yüzdesi
Valepotriatlar % Kök ve rizom Yaprak Gövde Çiçek
Valeriana + Baz türler V.officinalis 0.3-1.7 V. wallichi 1.8-3.5 V. eduli 8.0-12.0 V.kilimandschari 5.2 5.9 3.2 3.8 V. alliariifolia + + + V.dioica 0.2 + + V.tripteri 0.3 + + Centranthus + + + Fedia + + + Phyllactris + Valerianella + Belonanthus + Patrinia --Nardostachys --Stangea + Plectritis +
+ : Miktar bilinmeyen valepotriatlar
Valeriana locusta’ n metil jasmonat,salisilik asit gibi biyotik
etkenler ve CuSO4, HgCl2 gibi abiyotik etkenler varl nda Agrobacterium
rhizogenes arac yla kültüre al nan köklerinde valepotriat miktar ndaki art incelenmi tir. Biyotik etkenlerle üretilenlerde valeporiat miktar n yedi kat daha fazla oldu u belirtilmi tir.39
Kostarika ve Peru da yeti en Valeriana pulchella, Valeriana
prionophyla, Valeriana condamoana, micropterina türlerindeki incelemede
Chavadej ve arkada lar valepotriatlar ara rm lard r. Valepotriat miktarlar tablo 6 ‘ da gösterilmi tir.40
Valeriana wallichii DC ile Agrobacterium rhizogenes
kullan larak Valeriana wallichii’nin iki kültürü yap lm r. Valeriana wallichii normal kökleri ile saçak köklerinin valepotriat miktarlar kar la lm r. Ayr ca HPLC ile homodidrovaltrat, didrovaltart, IVHD ve acevaltrat içerikleri belirlenmi tir. Valeriana wallichii DC’nin 24 haftal k normal kökleri ile kültürü yap lan 12, 16, 20 saçak kökleri k yasland nda en iyi valepotriat miktarlar 20 haftal k saçak köklerinde görülmü tür. Valeriana
wallichii DC’nin saçak köklerinin büyüme h , soyu tükenen bitki türlerinin üretilmesi için alternatif bir yöntem olarak dü ünülmü tür.41
Valeriana wallichii kültür hücrelerinin kromozom say lar na
ve büyüme h na kol isinin etkisi ara lm r. Kol isinin %0,05, %0,2 ve %0,5 lik konsantrasyonlar ile Valeriana wallichii kültür hücrelerini
muamele edilmi tir. Bitkinin %0,2 ve %0,5 lik konsantrasyonda daha iyi geli ti i, yüksek konsantrastonlarda ise bitkinin öldü ü görülmü tür. Dü ük konsantrasyonlarda kromozom say nda dü me olmu tur. Murashige ve Skoog ortamlar nda naftalenasetik asit va kinetin ilavesiyle kol isin varl nda 15 gün içinde 4 kat büyüme gözlendi i belirtilmi tir.42
Tang ve arkada lar n çal mas nda Valeriana jatamansi’nin kök ve rizomlar ndan 5 yeni iridoit izole edilmi tir. Bunlar ;
1-homoasevaltrat, 1-homoizoasevaltrat, 11-homohidroksidihidrovaltrat,10-asetoksi-1-homovaltrat hidrin ve 10-asetoksi-1-asevaltrat hidrin adl iridoitlerdir.43
Bir ba ka çal mada Valeriana officinalis’in ITK yöntemiyle, silikajel 60 F254 kullan larak valepotriatlar n ve baldrinalin farkl
revelatörlerle meydana getirdikleri renkler gösterilmi tir. Veriler tablo 7’deki gibi gösterilmi tir.38
Tablo 7: Baz Valepotriat ve baldrinallerin silikajel 60 F254 kullan larak yap lan ITK verileri Bile ik Rf (15cm) gün 254nm DNPH NBP IVHD 0.31 s - aç k mavi pembe-viole
Asevaltrat 0.49 s + mavi
pembe-viole-sar
Homobaldrinal 0.50 sar + pembe
-viole-kahve
sar
Baldrinal 0.23 sar + kahve sar
Didrovaltrat 0.53 s - kahve s
Valtrat 0.63 s + koyu
mavi
pembe-viole-sar
Mobil faz: Toluen-EtoAc:MEK 80:15:5 DNPH: 2-4-dinitrofenilhidrazin NBP: 4-(4-nitrobenzil)-piridin s : saptanamam
OH O HO H3C OH O OCH3 O O OH O OH O OH OH O OH OH HO H3C 2 2.2.3.Flavonoitler
Bokstaller ve arkada lar farmasötik preparatlardaki
Valeriana officinalis’in seskiterpenleri ve Passiflora incarnata’ n
flavonoitleri üzerinde çal lard r. Yakla k 20 kadar bu iki bitkinin ekstrelerini içeren s ve kat ticari preparatlar incelenmi tir. S preparatlarda ortalama 1 g örnekte 0.03-0.86 mg seskiterpen, 0.31-5.81 mg flavonoit, kat preparatlarda ise 0.64-5.36 mg flavonoit, 0.16-1.85 mg seskiterpen oldu u saptanm r.44
Marder ve arkada lar n çal mas nda V. wallichii’den flavon glikozitleri 2S(-)hesperidin ve 6-metilapigenin izole edilmi ve benzodiazepine benzer ba yap na sahip olduklar belirtilmi tir.( ekil 11)10
6-metilapigenin 2 S(-)hesperidin
(a) (b)
O O H H H R3 H H H O CH3 O R2 O R1 H 2.2.4.Lignanlar
Lignan içeriklerini tespit için Valeriana officinalis köklerinin metanolik ekstrelerini incelemi tir. Valeriana’lardan izole edilen lignanlar 8'hidroksipinoresinol (1), 79':7'9diepoksilignanlar pinoresinol4,4'di -O-D-glukozit(6), 8-hidroksipinoresinol-4'-O- -D-glukozit(7), tan mlanm r.
ekil 13)45 R3 R1 R2 1. 8-Hidroksipinorezinol H H OH 6. 2-PinorezinoI-4-O- -D-glucoside H -D-glukoz H 7. Pinorezinol-4,4'-di-0- -D-gIucoside -D-glukoz -D-glukoz H
2.2.5.Di er Bile ikler
Valeriana türlerinde; polifenolik bile ikler,tanenler, zamk,
reçine, az miktarlarda bulunur.
Morvai ve arkada lar n çal mas nda Valeriana officinalis’ in etanol, aseton ve kloroformlu ekstrelerinde formik, asetik, propiyonik, izobutirik,n-butirik, laktik, izovalerik, n-valerik, 2-hidroksivalerik, izokaproik, n-kaproik, kaprilik, malik, kaprik, laurik, miristik, valerenik, palmitik, stearik, ara idik, behenik, erusik, lignoserik asit te his edilmi tir.Köklerden piridin tipi alkaloitler de izole edilmi tir.46
2.3.Valeriana Türlerindeki Biyoaktivite Çal malar
Valeriana türlerinin ekstreleri genellikle terapide sedatif,
antispazmodik, karminatif, hafif a kesici ve hipotansif olarak kullan lm r.21,47
2.3.1.Sedatif Aktiviteleri
Valeriana türlerinin sedatif etkileri eski zamanlardan beri
bilinmektedir. Bos ve arkada lar n çal mas nda Valeriana türlerinden
Valeriana officinalis, Valeriana wallichii, Valeriana edulis kök ve rizomlar
sedatif olarak kullan lan bitkisel ilaç haz rlamak için kullan lm r. Bu üç türün kat ve oral doz formlar nda kullan lm r. Ayr ca Valeriana
officinalis’in tentür ve çaylar haz rlanm r. Valeriana’lar n hangi
asit, valepotriatlar( isovaltrat, acevaltrat, didrovaltrat, isovaleroksihidroksididro valtrat ) ve valerenik asit türevlerinin ( hidroksivalerenikasit, asetoksivalerenikasit ) bu etkiye neden oldu u söylenmi tir. Bu yüzden bitkisel ilaç kompozisyonlar farkl k göstermi tir.
48
Sulu Valeriana ekstrelerine amino asitler ilavesiyle yap lan deneyler sonucu glutaminin yüksek konsantrasyonda oldu u ekstreler sedatif etki göstermi tir.49
Bodesheim ve arkada lar Valeriana officinalis’lerdeki alkaloit ve lignanlar n izolasyonu ve reseptöre ba lanma özelliklerini incelemi lerdir. Valeriana officinalis’in köklerinden alkaloitler ve 7,9';7',9 diepoksilignanlar izole edilmi tir. Bu diepoksilignanlar n etkileri 5HT1A-,
GABAA-, benzodiazepin ve -opiatreseptör gibi de ik radyoreseptörleri
ile e le meleri analiz edilmi tir. (+)-1-Hidroksipinoresinolun, 5HT1A
-reseptörü ile e le ti i gösterilmi tir.50
Ba ka bir çal mada seskiterpenlerin beynin amiglandinlerine do rudan etkili oldu u ve valerenik asitin sedasyon yapt , GABA dü e ini inhibe etti i gösterilmi tir. Valepotriat olarak bilinen uçucu olmayan monoterpenler ilk defa 1966 y nda izole edilmi tir ve etki mekanizmas n tam bilinmemesine ra men SSS tabanl sedatif etkilere sahip oldu u bulunmu tur. Alkolle yap lan ekstrelerin sedatif etkili oldu u, belirtilmi tir. Hendriks ve arkada lar n çal mas nda Valeriana
officinalis ’den izole edilen valerenik asit, farelerin çekme ve dönme
performans etkilemi tir. Ayr ca valerenik asitin pentobarbitüratlar n indükledi i uyku zaman uzatt görülmü tür. Sonuç olarak valerenik asitin SSS de yat özelli e sahip oldu u belirtilmi tir.51
Valeriana adscendens’in metanollü ve sulu ekstrelerinin
GABA üzerindeki etkisi çal lm r. Methanollü ekstrenin GABA’y inhibe ederken, sulu ekstrenin etkisinin olmad gözlemlenmi tir.52
Valerenik asit kullanarak GABA reseptörlerindeki klorit ak stimüle edilmi tir ve valerenik asitin moleküler mekanizmas analiz etmek için; GABAA reseptörleri incelenmi tir. Valerenik asitin GABAA
reseptörlerini inhibe etti i belirtilmi tir.53,54
nsomnia tedavisi ile ilgili çal mada sekiz gönüllü denek üzerinde 450 mg ve 900 mg Valeriana içeren sulu ekstreler denenmi tir. Uykuya dalma süresinde 450 mg olan doz grubu anlaml sonuçlar verirken 900 mg olan doz grubunda, 450 mg olan gruptan farkl ya da fazla bir aktivite görülmemi tir.55
Cerny ve arkada lar n ara rmas nda uyku düzensizliklerine kar Valeriana/Melissa içeren uykuya yard mc bitkisel
galenik formülasyonlar n etkileri ve tolere edilebilirli i ile ilgili sa kl gönüllülerle kontrolsüz , plasebo kontrollü , çift kör, paralel grup, çok merkezli denekler yard yla bir çal ma yap lm r. Valerian/Melissa kar n plaseboya göre % 33 oran nda daha yüksek uyku kalitesine sahip oldu u görülmü tür.56
Valepotriatlar n genel anksiyete bozuklu una etkileri: randomize ve plasebo kontrollü çal ma ile anksiyete bozuklu u olan 36 yatan hastada 4 hafta içinde 3 farkl grupta incelenmi tir. Bu gruplar valeportriat, diazepam ve plasebodur. Sadece diazepam ve valepotriat gruplar HAM-A’n n fiziksel faktörlerinde belirli etkile imler göstermi tir. Ayr ca diazepam gruplar n STAI etkile iminde rol ald gözlemlenmi tir.
Valepotriatlar n anksiyetenin fiziksel semptomlar üzerinde etkili oldu u görülmü tür.57
Ba ka bir çal mada da Valeriana ekstrelerinin ve valerenik asitlerin 5HT5a reseptörleri üzerinde yeni parsiyal agonist etkileri oldu u
görülmü tür. Menapoz dönemindeki ço u kad n benzodiazepam kullanmak yerine Valeriana preparatlar kullanmay tercih etti i belirtilmi tir. Dikkat art ve fizikomotor performanslar üzerinde çok etkili olmasa bile Valeriana preparatlar n insomnia tedavisinde oldukça etkili oldu u görülmü tür.58
nsomnia tedavisi ile ilgili ba ka bir çal mada da Valeriana
officinalis ve triazolam n kar la lmal çal mas nda dokuz sa kl bireye 500mg ve 1000mg Valeriana ile 0.25 mg triazolam verilmi tir. Çift kör denemeler sonucunda insomnia tedavisinde Valerianalar n
benzodiazepinlerden daha iyi bir alternatif oldu u görülmü tür.59
Valeriana kök ekstrelerinin ( Valdispert ® ) SSS depresyon etkileri Leuschner ve arkada lar taraf ndan incelenmi tir. Klorpromazin ve diazepamla do rudan kar la lmal test edilen Valeriana ekstrelerinin orta dereceli sedatif aktiviteye sahip olduklar saptanm r. Ekstreler sadece zay f antikonvülzan aktivite göstermi tir.60
Eczac kta uzun süredir birincil kullan m alan olarak SSS de trankilizan ve ikincil kullan m alan spazm giderici olarak % 25-60 alkollü
Valeriana ekstereleri kullan lm r. Özellikle Almanya’da birçok pratisyen hekim bitkisel ilaçlar reçetelendirmektedir. Bitkisel ilaçlar için monograflar geli tirilmi tir ve bu monograflar hastal klar n verimli tedavi ekillerini göstermekte kullan lm r. Fakat ngiltere’de çok az bitkisel reçete yaz lmakta olup Valeriana’lar OTC olarak s fland lm r. Valeriana
ekstresi bütün bitkisel tedavi ürünlerinde do rudan ya da dolayl olarak trankilizan ve uyku verici olarak kullan lm r. ngiltere’de en fazla 25 ürün varken Almanya’da 400 ürün vard r. Bu ürünler toz bitki maddeleri veya kuru ekstre içermektedir. Tablo 8’ de örnekler verilmi tir.61
Tablo 8: Almanya’da sat lan Valeriana ekstresi içeren farkl ürün örnekleri
Türkiye’de de 160 mg standart Valeriana ekstresi ve 80 mg standart Melissa ekstresi içeren Nervikan draje, 150 mg standart
Valeriana ekstresi içeren Solgar ( Valerian root ) kapsül ,140 mg standart Valeriana ekstresi içeren Cirkulin Valerian tablet isimli üç adet ürün
bulunmaktad r.
Valeriana kökleri spazmolitik ve sakinle tirici aktiviteye sahip
oldu u ve nonspesifik santral sinir sistemi inhibisyonu yapt belirtilmi tir.34
Ürün Ad ( tescilli ) Lot No
Doz
Formu çerik Üretici Firma
Baldrian Dispert stark 288015 kapl tablet 125 mg valerian ekstresi Lyssia D-30173 Hannover Baldrisedon mono C003 kapl tablet 190 mg valerian ekstresi Much D-42781 Haan Baldrian Phyton 250 1273A2 kapl tablet 250 mg valerian ekstresi Merckle D-89143 Blaubeuren Regivital Baldrian Perlen ekstresi 612075 yuvarlak tablet 95 mg valerian ekstresi Togal D-81675 München Sedalint 9509006 kapl tablet 220 mg valerian ekstresi Engelhard D-60316 Frankfurt
2.3.2.Antimikrobiyal Aktivite
Fuzzati ve arkada lar Valeriana capens’in lipofilik ham ekstrelerinin antifungal aktivite gösterdi ini saptanm r.37
Ba ka bir çal mada Valeriana officinalis L. üretilen select ve anhthose kültürlerinin antimikrobiyal etkileri ara lm r. Select kültür
Aspergillus niger, Escherichia coli, Straphylococcus aureus, Saccharomyces cerevisia kar güçlü antomikrobik etki gösterirken,
anhthose kültürün etkisiz ya da çok az etkili oldu u, sadece
Pseudomonas aeruginosa da etkili oldu u görülmü tür.22
2.3.3.Antispazmodik Aktivite
Avrupa’da uygulanan geleneksel tedavi yöntemlerinde
Valeriana officinalis’in antienflamatuvar etkili oldu undan bahsedilmi tir. Valeriana offinalis ekstrelerindeki valeranon trankilizan etkiler gösterirken,
valerenik asitin spazmolitik ve kas gev etici özellikleri oldu unu gösterilmi tir.62
Ekvatorda yeti en ve yerli kabilelerde antispazmodik, stres giderici ve sedatif olarak kullan ld belirtilen Valeriana microphylla topraküstü bile enleri çal r. Sedatif etkisinin yan nda antispazmolitik etkisi de belirlenmi tir.34
2.3.4.Di er Aktiviteleri
Valeriana ve Kava’n n strese kar fizyolojik ve psikolojik
yan tlar bulmak için 54 sa kl denek üzerinde ara rma yap lm r. Bir hafta boyunca bir gruba 120 mg kava, di er gruba 600 mg Valeriana verilmi tir. Her iki grupta da strese kar azalma belirtileri görülmü tür.63
ngiltere’deki baz t bbi bitki türlerinin serbest radikallere kar antioksidan etkileri invitro deneylerle incelenmi tir. Valeriana officinalis’in sedatif ve narkotik etkili oldu u belirtilmi tir. Kök ve yapraklarda antioksidan etkisinin oldu u belirlenmi , çiçeklerinde antioksidan etki belirlenememi tir.64
Valeriana köklerinden sulu etanolle tentür haz rland ktan
sonra, kalan bitki k mlar polisakkarit izolasyonu için s cak su ile ekstre edilmi tir. Polisakkaritler sulu etanolle çözündü ü için miktar çok az bulunmu tur. Suda çözülebilen polisakkaritlerin, mitojenik ve komitojenik test sonuçlar na göre farkl immünstimülan etki gösterdi i belirlenmi tir. Ayr ca, ultrasonikle tirmenin, etanolde olu an polisakkaritlerin polimer özelli ini kaybettirdi i saptanm r.65
Ebringerova ve arkada lar Valeriana officinalis köklerinden,
Rudbeckia fulgida’ n ye il k mlar ndan, Plantago lanceolata’ n yapraklar ndan elde edilen polisakkaritlerin, immunmodulator etkileri invitro mitojenik ve komitojenik ratlarda timotik testler kullan larak incelenmi . Polisakkaritlerin kimyasal yap lar n farkl klar göstermesine ra men immunmodulatör etkilerinin benzerlikler gösterdi i saptanm r. Ayr ca Valeriana oficinalis’den elde edilen polisakkaritlerin, kemik ili i hücrelerinin ba kl k i levlerini stimule etti i gözlemlemi tir.66
Valeriana officinalis’ den izole edilen lignan türevlerinden
olivil, rat ve insan A1 adenozin reseptör hücrelerinde parsiyal agonist etki
göstermi tir. Olivil, adenozin yap na ba olmayan ilk nonnükleozit adenozin reseptör agonisti olarak belirtilmi tir.45
Valeriana fauriei ekstrelerindeki valtrat n viral m-RNA’lar n
sitoplazmik akümülasyonlar art rmakta etkili olan Rev üzerinde, rev-transport inhibitör aktivite gösterdi i belirtilmi tir. MT-4 hücresine hiçbir sitotoksik etki göstermeden AIDS’e neden olan HIV-1 virüsünün ürünü p-24 ü inhibe etti i belirtilmi tir.67
Ya lar 21 ile 62 aras nda de en 5 erkek 1 kad n 6 sa kl dene e 600 mg Valeriana tek doz olarak sabah 8 de verilmi tir.
Deneklerin 8 saat süreyle serum örnekleri LC/MS ile analiz edilmi tir. Valerian dozu verildikten 5 saat sonra valerenik asit gözlemlenmi tir. Analiz sonuçlar na göre valerenik asitin yar lanma ömrü 1.1 ± 0.6 saat aras nda ç km r. Bu da etkiden sorumlu k mlar n valerenik asit oldu unu dü ündürmektedir.68
Valeriana officinalis L.’ nin etanollü ekstrelerinin
antipikrotoksin etkisi ara lm r. Saf valerenik asitin 12,5 mg/kg dozda antipikrotoksin etki gösterebilece i belirtilmi tir.69
Marder ve arkada lar n çal mas nda Valeriana’lardaki flavonoitlerden 6-metilapigenin’in anksiyolitik etkili oldu u ve 2S(-)hesperidinin uyku verici özelli ini aktive etti i ispatland . 6-metilapigenin ve 2 S(-)hesperidinin, SSS’ de etkili oldu u ve bu alanda iyi bir ilaç olabilece i belirtilmi tir.Bir ba ka çal mada da Fernandez ve arkada lar MA ve HN için ayn sonuçlara ula makla beraber, Valerianalar hakk nda
birtak m üphelerin de erlendirilmesi gerekti ini vurgulam lard r. K saca bu üpheler;
a-Valepotriatlar n, valerononlar n ve uçucu ya bile iklerinin, ratlar n beyinlerindeki glukoz döngüsündeki mekanizmas tam olarak ayd nlat lamam r.
b-Ortamda su varsa valepotriatlar ayr ma ürünü olan baldrinallere dönü ür ve baldrinal aktive olur.
c-Valeriana’lar n farkl türlerinin kök ve rizomlar farkl bile enlere sahiptir.
Bu sebeplerden dolay , Valeriana’lar n etkilerinin hangi bile ik ve hangi mekanizma üzerinden etkili oldu u tam olarak belirlenememi tir.70
2.3.4.Yan Etkileri
Valeriana’n n yakla k 20 graml k dozu, 24 saat içinde ortadan
kalkan bitkinlik, kar na giren kramplar, gögüste s ma, ba dönmesi, el titremesi ve midriyazis gibi semptomlara neden olmu tur.71
3.GEREÇ VE YÖNTEM
3.1.Gereç
ncelemeler için Sa k Bakanl ndan ruhsatl olan ürünler 160 mg Valeriana ekstresi içeren Nervikan Draje(N), 140 mg standart ekstre içeren Cirkulin Valerian Tablet (C), Tar m ve Köy leri Bakanl onayl sat lan 300 mg kök tozu ile birlikte 150 mg ekstre içeren Solgar Valerian Root (S) ile biri kök (V-K1), di eri çiçek (V-Ç) olmak üzere üç
numune ile ruhsatl olmayan ve aktarlarda sat lan iki kök ürün (V-K2, V-K3)
kullan lm r. Bu örnekler a da gösterilmi tir.
Sa k Bakanl ndan ruhsatl olan örnekler
Nervikan (160 mg Valeriana)
Tar m ve Köy leri Bakanl onayl örnekler
V-K1 (Valeriana kök)
V-Ç (Valeriana çiçek)
Aktarlardan al nan, ruhsatl olmayan örnekler
V-K2 (Valeriana kök)
V-K3 (Valeriana kök)
3.2.Yöntem
3.2.1.Farmakope Analizleri
Avrupa Farmakopesi 6.0 (2008) referans al narak numuneler incelenmi tir.
3.2.1.1.Mikroskobik Analiz
Mikroskop ile inceleme için toplu i ne ucu ile al nan numune 2 damla reaktif damlat lan lam üzerinde yay ld ktan sonra üzerine hava kabarc kalmayacak ekilde lamel kapat p,hafifçe ld . Reaktif olarak kloral hidrat, su, ve Sartur reaktifleri kullan lm r. 10 X 10 ve 10 X 40 büyütülerek inceleme yap r.
3.2.1.2.Kurutmada Kay p
Toz edilip 1 g civar nda tam olarak tart yap lan numuneler daha önce etüvde sabit a rl a getirilip desikatörde so utulmu olan kapakl cam tart kaplar na konur, kapa aç k olarak 105 °C lik etüvde sabit a rl a gelinceye kadar bekletilir. Desikatörde so utulduktan sonra tart larak kurutmadaki kay p hesaplan r.
D= Dara
T= Dara + Drog A rl
C= Dara +Kurutulmu Drog A rl
3.2.1.3.Kül Miktar Tayini
Sabit a rl a getirilmi krozeye 1 g civar nda tam olarak tart lm numune konur. Bek alevi alt nda kömürle tirilmi olan numuneler 800 °C f nda yak larak külle tirilir. Sabit a rl a gelince tart yap r. Kül miktar % olarak hesaplan r.
B=Bo kroze a rl P=Drog a rl T=Kül + kroze a rl
% Kül Miktar = ( T-P ) X 100 / B
3.2.1.4.Asitte Erimeyen Kül Miktar Tayini
Numunelerin 800 °C f nda 1 saat bekletilmesiyle elde külün üzerine 15 ml su ve 10 ml deri ik HCl eklenerek bek alevi üzerinde 10 dakika r. Kül b rakmayan süzgeç ka ile süzülür. Süzgeç ka ile birlikte bek alevinde yak ld ktan sonra, Sabit a rl a gelinceye kadar 800 °C f nda külle tirme i lemine devam edilir. Son tart yap r. Asitte erimeyen kül miktar % olarak hesaplan r.
B=Bo kroze a rl P=Drog a rl
A=Asitte erimeyen kül + kroze a rl
3.2.1.5.Uçucu Ya Miktar
Kuru toz numuneden 25 g tart p 2000 ml balona konulduktan sonra üzerine 500 ml su ve 0.5 ml ksilen dereceli toplama büretine konulduktan sonra r. Dereceli büret içinde 4 saat sonra biriken uçucu ya miktar ölçülür ve ml/mg olarak hesaplan r.
U= Uçucu ya miktar D= Drog miktar
% Uçucu ya = U/D X 100 3.2.1.6. nce Tabaka Çal malar
nce tabaka kromatografisi çal malar için tüm numunelerden kullan ld . Toz edilmi numuneler tam 1 g tart ld 10 ml metanolle masere edildi. Süzüldükten sonra metanol uzakla ld . Metanollü ekstreler haz r plaklara, pla n alt kenar ndan 0,5 cm uzakl ktan
lcal yard mla tatbik edildi.
Örneklerdeki valerenik asit ve türevlerinin adsorban olarak Kiesegel HF254 (Merck) ve Kiesegel G type 60 (Merck) ve dört farkl tip
solvan sistemi kullan larak, Rf de erleri saptanm r.
Yöntem 1: Avrupa Farmakopesine 6.0 a göre yap lan uygulamada.72
Kullan lan plak: 7.5 X 7 cm haz r alüminyum plak Adsorban: Silikajel 60 HF254
Adsorban kal nl : 0.2 mm
Mobil faz: glasial asetik asit:etil asetat:siklohekzan (2:38:60 V/V/V)
Sürüklenme mesafesi: 6 cm
Yöntem 2: Kamorava ve arkada lar n çal mas referans al narak yap lan uygulamada29
Kullan lan plak: 7.5 X 8.5 cm haz r alüminyum plak Adsorban: Silikajel 60 HF254
Adsorban kal nl : 0.2 mm
Mobil faz: petroleteri:aseton(15:3) Sürüklenme mesafesi: 6.2 cm
Belirteç: anisaldehit/H2SO4/tOC
Yöntem 3: Von Walter Schier çal mas referans al narak yap lan uygulamada73
Kullan lan plak: 6.5 X 10.5 cm haz r alüminyum plak Adsorban: Silikajel 60 HF254
Adsorban kal nl : 0.2 mm
Mobil faz: etilasetat:hekzan(30:70) Sürüklenme mesafesi: 6.4 cm
Belirteç: anisaldehit/H2SO4/ tOC
Yöntem 4: Wagner’e göre yap lan uygulamada 74
Kullan lan plak: 7.5 X 10 cm haz r alüminyum plak Adsorban: Silikajel 60 HF254
Adsorban kal nl : 0.2 mm
Mobil faz: glasial asetik asit:etil asetat:hekzan (5:35:60 V/V/V)
Sürüklenme mesafesi: 9 cm
4.BULGULAR
4.1.Farmakope Analizi
Avrupa Farmakopesi 6.0 referans al narak yap lan deney sonuçlar , farmakope ile kar la lm r.
4.1.1.Mikroskobik Analiz
Mikroskobik analizde toz haldeki kökte epidermal hücreler, tek ya da toplu halde yuvarlak ni asta taneleri, yar k eklinde hilum gözlenmektedir. Mikroskobik analizde Sartur reaktifi ile ni asta taneleri mavi-mor ekilde, iletim demetleri sar -ye il renkte görülmü tür.
4.1.2.Kurutmada Kay p
Örneklerdeki kurutmada kay p miktarlar tablo 9’da verilmi tir.
Tablo 9: Örneklerdeki kurutmadaki kay p miktarlar
Numune Dara ( g ) Drog ( g ) Dara + Drog ( g ) Dara+Kurutulmu Drog A rl ( g ) % kurutma da kay p V-K1 13,846 0,936 14,782 14,671 11,85 V-K2 15,915 0,988 16,903 16,802 10,22 V-K3 16,712 0,945 17,657 17,544 11,95 4.1.3.Kül Miktar Tayini
Örneklerdeki kül miktarlar tablo 10’da verilmi tir.
Tablo 10: Örneklerdeki kül miktarlar
4.1.4.Asitte Erimeyen Kül Miktar
Örneklerdeki asitte erimeyen kül miktarlar tablo 11’de verilmi tir.
Tablo 11: Örneklerdeki asitte erimeyen kül miktarlar
Numune kroze a rl ( g ) drog ( g ) kroze + drog ( g ) Kül + Kroze a rl ( g ) % kül miktar V-K1 19,608 0,987 20,595 20,489 10.73 V-K2 16,039 0,965 17,004 16,915 9.22 V-K3 18,975 0,886 19,861 19,762 11.17 Numune kroze rl ( g ) drog ( g ) kroze + drog ( g ) Asitteerimeyen kül+kroze rl ( g ) % asitte erimeyen kül V-K1 18,981 0,977 19,958 19,913 4.46 V-K2 19,643 0,947 20,590 20,549 4.32 V-K3 17,336 0,982 18,318 18,270 4.88
4.1.5.Uçucu Ya Miktar
Örneklerdeki saptanan uçucu ya miktarlar tablo 12’de verilmi tir.
Tablo 12: Örneklerdeki uçucu ya miktarlar
4.1.6. nce Tabaka Kromatografisi
Yöntem 1 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri tablo 13’de verilmi tir.
Tablo 13: Yöntem 1’e göre Rf sonuçlar
Numune Valerenik Asit Rf renk Asetoksi valerenik asit Rf renk
Referans 0.657 Pembe-viole 0.514 Pembe-viole
V-K1 0.667 Pembe-viole 0.516 Pembe-viole V-K2 0.650 Pembe-viole 0.525 Pembe-viole V-K3 0.633 Pembe-viole 0.525 Pembe-viole V-Ç 0.633 Pembe-viole 0.516 Pembe-viole N 0.633 Pembe-viole 0.525 Pembe-viole C 0.650 Pembe-viole 0.516 Pembe-viole S 0.633 Pembe-viole 0.525 Pembe-viole
Resim 3: Yöntem 1’ göre yap lan ince tabaka kromatografisi resmi.
V-K1 V-K2 V-K3 V-Ç
Yöntem 2 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri tablo 14’de verilmi tir.
Tablo 14: Yöntem 2 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri
Valerenik asit Rf renk
Referans 0.453 Pembe-viole V-K1 0.306 Pembe-viole V-K2 0.306 Pembe-viole V-K3 0.322 Pembe-viole V-Ç 0.322 Pembe-viole N 0.306 Pembe-viole S 0.306 Pembe-viole C 0.302 Pembe-viole
Yöntem 3 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri tablo 15’de verilmi tir.
Tablo 15: Yöntem 3 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri
Numune Valerenik asit Rf renk Asetoksi valerenik asit Rf renk
Referans 0.483 pembe-viole 0.290 pembe-viole V-K1 0.515 pembe-viole 0.312 pembe-viole V-K2 0.484 pembe-viole 0.265 pembe-viole V-K3 0.515 pembe-viole 0.265 pembe-viole V-Ç 0.484 pembe-viole 0.296 pembe-viole N 0.484 pembe-viole 0.296 pembe-viole S 0.515 pembe-viole 0.281 pembe-viole C 0.515 pembe-viole 0.281 pembe-viole
Yöntem 4 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri tablo 16’de verilmi tir.
Tablo 16: Yöntem 4 kullan larak yap lan uygulmaya göre Rf de erleri
Numune Valerenik asit Rf renk Asetoksi valerenik asit Rf renk
Referans 0.445 Pembe-viole 0.223 Pembe-viole
V-K1 0.422 Pembe-viole 0.200 Pembe-viole V-K2 0.433 Pembe-viole 0.211 Pembe-viole V-K3 0.433 Pembe-viole 0.211 Pembe-viole V-Ç 0.422 Pembe-viole 0.200 Pembe-viole N 0.433 Pembe-viole 0.211 Pembe-viole C 0.433 Pembe-viole 0.211 Pembe-viole S 0.433 Pembe-viole 0.200 Pembe-viole
TARTI MA
Bu çal mada; aktarlarda “kedi otu” ismi ile sat lan örnekler Tar m ve Köy i leri Bakanl ndan izinli sat lan kök, çiçek ve kapsül formu ile Sa k bakanl ndan izinli tablet ve draje formlar ndaki preparatlar ile kar la lm r.
Aktardan ald z “kedi otu” ad alt nda sat lan numuneler ile bakanl k onayl olarak sat lan kökler makroskobik olarak incelendi inde soluk kahverengi, grimsi, silindirik, yakla k 50 mm uzunluk ve 30 mm çap nda oldu u saptanm r. Bu görünü özellikleriyle Avrupa Farmakopesi’nde belirtilen tan mlamalara uygunluk göstermi tir.
Örnekler toz edildi inde, Farmakopede belirtildi i gibi soluk ye ilimsi, kahverengi renkte görülmektedir. Mikroskop alt nda toz numuneler kloral hidrat ve sartur reaktifleri ile incelendi inde, damlac klar halinde uçucu ya , dar ve kal n duvarl sklerenkima görülmü tür. Sartur rektifi ile , tek tek ya da gruplar halinde mavi-mor renkte ni asta taneleri görülmü tür. Ni astalar su ile incelendi inde hilumlar n çatlak oldu u saptanm r.
Aktar örnekleri, Tar m ve Köy leri ile Sa k Bakanl onayl di er numunelerdeki valerenik asit ve asetovalerenik asitin varl n tespiti için nce tabaka kromatografisinden yararlan lm r ve dört farkl solvan sistemi kullan larak Rf de erleri hesaplanm r.
Glasial asetik asit: etil asetat: siklohekzan (2:38:60) solvan sistemi kullan ld nda örneklerimizde valerenik asitin Rf de erleri 0.633-0.677 ve asetoksi valerenik asit Rf de erleri 0.516-0.525 olarak
saptanm r. Bu de erler referansta belirtilen valerenik asit (Rf 0.657), asetoksi valerenik asit (Rf 0.514) de erlerine uygunluk göstermi tir. 90
Denedi imiz ikinci solvan sisteminde Etilasetat: hekzan (30:70) solvan sistemi kullan ld nda valerenik asitlerin Rf de erleri 0.485-0.515 ve asetoksi valerenik asit Rf de erleri 0.281-0.312 oldu u görülmü ve referansta belirtilen valerenik asit (Rf 0.483), asetoksi valerenik asit (Rf 0.290) de erlerine uygunluk göstermi tir92.
Glasial asetik asit: etil asetat: hekzan (5:35:60) solvan sistemi kullan ld nda valerenik asit Rf de erleri 0.422-0.433 ve asetoksi valerenik asit Rf de erlerinin 0.200-0.211 aras nda oldu u ve referansta belirtilen valerenik asit (Rf 0.445), asetoksi valerenik asit (Rf 0.223) de erlerine uygunluk göstermi tir.93
Petroleteri:aseton(15:3) solvan sistemi kullan ld nda valerenik asitin Rf de erleri 0.302-0.322 görülmü ve literatürde belirtilen valerenik asit (Rf 0.453) de erine uygunluk göstermemi tir.29 Bu farkl n literatürde belirtilen solvan sistemindeki petrol eterinin k.n 40-50 0C iken uygulamam zda kulland z petrol eterinin k.n 80-100 0C olmas ndan kaynakland kan na var lm r.
Çal mam zda valerenik asit ve asetoksi valerenik asitin plak üzerinde belirlenmesi için Avrupa Farmakopesinde belirtildi i gibi anisaldehit-sülfürik asit reaktifi kullan lm ve s cakl n etkisi ile pembe-viole rengin meydana geldi i saptanm r.
Numunelerin kurutmadaki kay plar %10-11 aras nda bulunmu ve Avrupa Farmakopesinde en fazla %12 olarak belirtilen de erden az ç karak uygunluk göstermi tir.
Total kül miktarlar da %9-11 olarak saptanm ve Farmakope’de en fazla %12 olarak belirtilen de ere uygunluk göstermi tir. Asitte erimeyen kül miktarlar ise , örneklerdeki %3-4,5 kül de erleri Farmakopede önerilen en fazla %5 olarak gösterilen de ere uygun oldu u saptanm r.
Örneklerdeki uçucu ya miktarlar %0.1-0.3 olarak bulunmu tur . Bu de erlerler de Farmakopeye uygunluk göstermi tir.
SONUÇ
Çal mam zda, aktarlarda “kedi otu” ismi ile sat lan örneklerin Tar m ve Köy i leri Bakanl ndan izinli sat lan kök, çiçek ve kapsül formu ile Sa k Bakanl ndan izinli tablet ve draje formlar ndaki preparatlar na uygulanan deney sonuçlar ile Avrupa Farmakopesi analiz de erleri kar la ld nda, tüm ürünlerin Farmakope de erlerine uygunluk gösterdi i görülmü tür. Yabanc madde miktar da Farmakope ile uygunluk göstermi tir.
Aktarlarda kedi otu ad ile sat lan ürünlerde tah at yap lmad görülmü tür.
7.ÖZET
Valeriana türleri uzun y llardan beri halk t bb nda sedatif olarak kullan lmaktad r. Valeriana türlerinden kedi otu, kaya iple i, çoban kam isimleri ile bilinen türü olan Valeriana officinalis eczac kta en çok kullan lan türdür.
Bu çal mada; aktarlardan “kedi otu” ismi ile sat n al nan ruhsats z örnekler ile Tar m ve Köy i leri Bakanl ndan izinli olan biri çiçek di er ikisi kök olan örnekler ile Sa k Bakanl ndan izinli tablet, draje formundaki preparatlar kar la lm r.
Örneklerin kurutmada kay p miktarlar % 10.22-11.85; kül miktarlar % 9.22-11.85; asitte erimeyen kül miktarlar % 3.90-4.46; uçucu ya miktarlar % 0.1-0.3 olarak saptanm r. nce tabaka kromatografisi çal mas nda dört farkl solvan sistemi kullan larak örnekler valerenik asit ve asetovalerenik asitin Rf de erleri aç ndan de erlendirilmi ve Avrupa Farmakopesi (6.0)’a uygun olup olmad na bak lm r.
8.SUMMARY
Valeriana species have been used for a long time as sedative in folk medicine. Valeriana officinalis named “kediotu, kaya
iple i, çoban kam ” is used in therapy.
In this study; the plants sold at akthars as “Cat herb” were compared with root, flower and capsul forms that are permitted by Ministry of Agriculture and Rural Affairs. And also tablet and drage forms that are permitted by Ministry of Health.
Ash values are 9.22-11.85 %, ashes insoluble in acid are 3.90-4.46 %, losses on drying are 10.22-11.85 % and essential oils are 0.1-0.3 %.
Four different solvent systems were used for identification of valerenic acid and asetovalerenic acid by means of TLC. It is also investigated if they were suitable values that of European Pharmacopeia(6.0).
9.KAYNAKLAR
1- Houghton P J. The scientific basis for the reputed activity of Valerian. J. Pharm. Pharmacol. 1999; 51: 505-512
2- Grieve M. A modern herbal.[online] 1995: [ cited 15 oct 2006] . Available from: URL:http://www.botanical.com/botanical/mgmh/v/ valeri01. html
3- Gao X Q, Björk L, et al. Valerenic acid derivatives and valepotriates among individuals, varieties and species of Valeriana. Fitoterapia 2000; 71: 19-24
4- Richardson I B K. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. 4. ed. Davis P H. Edinburgh, University Press; 1972.
5-Baytop T. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. stanbul: stanbul Üniversitesi Yay nlar ; 1999
6-Tanker M, Tanker N, Farmakognozi stanbul. 2. Ankara: Ankara Üniversitesi Eczac k Fakültesi Yay nlar : 65; 1990.
7-Aslan S. Valeriana phu L.’nin terpenik bile ikleri üzerinde çal malar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sa k Bilimleri Enstitüsü; 2003.
8-Medical Economics Company. PDR for herbal medicines. Montvale : Medical Economics Company; 2003
9- World Health Organization. WHO monographs on selected medicinal plants.2. Geneva: World Health Organization ; 1999
10- Marder M, Viola H, Wasowski C, Sebastian F, Medina J, Alejandro C P, et al. 6- Methylapigenin and hesperidin: new Valeriana flavonoids with activity on the CNS. N. Pharmacology. Biochemistry and Behavior 2003; 75: 537-545
11- KOM SYON E 97 – Blumenthal M. The complate German Commision E Monographs. Theraputic guide to herbal medicine. Austin. American Botanical Council.1998.p.498
12- Morazzoni P, Bombardelli E, et al. Valeriana officinalis: Traditional use and recent evaluation of activity. Fitoterapia 1995; 66(2): 99-112
13- Karamano lu K, Koyuncu M, Türkiye Valeriana (Kediotu) türleri üzerinde sistematik ara rmalar. Ankara Üniversitesi Eczac k Fakültesi Mecmuas . 1974; 4: 149-178
14- Bruneton J. Pharmacognosy, phytochemistry, medicinal plants. London. Technique documentation- Lavoisier.1995
15- Bos R, Woerdanbag W J, Hendriks H, Van Putten M S F, Scheffer J C, et al. Seasonal variation of the essential oil, valerenic acid and derivatives, and valepotriates in Valeriana officinalis roots and rhizomes, and the selection of plants suitable for phytomedicines. Planta Med. 1998; 64: 143-147
16-Boyadzhiev L, Kancheva D, Gourdon C, Metcheva D, et al. Extraction of valerenic acids from valerian (Valeriana officinalis L.) rhizomes. Pharmazie 2004; 59(9): 727-728
17- Nikiforov A, Remberg B, Jirovetz L, et al. Headspace-analysis of roots (Radix Valerianae). Sci. Pharm. 1994; 62: 331-335
18- Novak J, Novak S, Bitsch C, Franz M C, et al. Essential oil composition of underground parts of Valeriana celtica ssp. from Austria and Italy. Flavour Fragr. J. 2000; 15: 40-42
19- Nishiya K, Tsujiyama T, Kimura T, Takeya K, Itokawa H, Itaka Y, et al. Sesquiterpenoids and iridoid glycosides from Valeriana faurieri.
Phytochemistry 1995; 39(3): 713-714
20- Granicher F, Christen P, Kapetanidis I, et al. Essential oil from normal and hairy roots of Valeriana officinalis var. sambucifolia. Phytochemistry 1995; 40(5): 1421-1424
21- Kovacevic N, Pavlovic M, Menkovic N, Tzakou O, Couladis M, et al. Composition of the essential oil from roots and rhizomes of Valeriana
pancicii Halacsy & Bald. Flavour Fragr. J. 2002; 17: 355-357
22- Leftchamo W, Ward W, Heard B, Denise H, et al. Essential oil of
Valeriana Officinalis L. cultivars and their antimicrobial activity as
influenced by harvesting time under commercial organic cultivation. J. Agric. Food Chem. 2004; 52: 3915-3919
23- Paul C, König W A, Muhle H, et al. Pacifigorgianes and tamariscene as constituents of Frullania tamarisci and Valeriana officinalis.
24- Ranjith H, Dharmaratne W, Nanayakkara D P N, Khan A I, et al. (-)-3ß, 4ß-epoxyvalerenic acid from Valeriana oficinalis. Planta Med. 2002; 68 : 662-664
25- Goppel M, Franz G, Stability control of valerian ground material and extracts: a new HPLC-method for routine quantification of valerenic acids and lignans. Pharmazie 2004: 59 (6): 446-452
26- Mikell J R, Ganzera M, Khan A, et al. Analysis of seskiterpenes in
Valeriana officinalis by capillary electrophoresis. Pharmazie 2001; 56(12):
946-948
27- Perry B N, Burgess J E, Lorimer D S, Klink W J, et al. Fatty acid anilides as internal standarts for high performance liquid choromotographic analyses of Valeriana officinalis L. and other medicinal plants. Phytochem. Anal. 1996; 7: 263-268
28- Bicchi C, Binello A, Rubiolo P, Packed column SFC/UV versus HPLC/UV analysis of valerenic acids and valepotriates in extracts of
Valeriana officinalis L. Phytochem. Anal. 2000; 11: 179-183
29- Komarova E L, Tsybulko N S, Sheichenko V L, Khorlin A Y, Fonin V S, Ivleva Z Y, Popov D M, et al. Isolation and identification of valerenic acid from underground parts of common valerian. Pharm. Chem. J. 2000; 34: 536-539
30- Krieglstein J V, Marburg D G, et al. Zentral dampfende inhaltsstoffe im baldrian. Deuthsche Apotheker Zeitung. 1988; 40: 2041-2046.
31- Thies P W, Funke S, et al. Nachweis und isolierung von sedativ wirksamen isovaleriansäureestern aus wurzeln und rhizomen von verschiedenen Valeriana- und- Kentranthus-arten. Tetrahedron Letters 1966; 11: 1155-1162
32- Thies P W. Die konstitution der valepotriate. Tetrahedron 1968; 24: 313-347
33- Thies P W, Zur konstitution der isovaleriansaureestern, valepotriat, acetoxyvalepotriat und dihydrovalepotriat. Tetrahedron Letters 1966; 11: 1163-1170
34- Bach K K, Ghia F, and Torssell K B G, et al. Valtrates and lignan in
Valeriana microphylla. Planta Med. 1993; 59: 478
35- Bos R, Woerdanbag W J,Hendriks H ,Zwaing J H ,Smet A G M D, Tittel G, Wikström V H , Scheffer J C, et al. Analytical aspect of phytotherapeutic valerian preparations. Phytochem. Anal. 1996; 7 : 143-151
36- Becker H, Chavadej S, Weberling F, et al. Valepotriates in Valeriana
thalictroides. Planta Med. 1983; 49: 64
37- Fuzzati N, Wolfender L J, Hostettmann K, Msonthi D J ,Mavi S, Molleyres L P, et al. Isolation of antifungal valepotriates from Valeriana
capense and the search for valepotriates in crude Valerianaceae extracts.
Phytochem. Anal. 1996; 7: 76-85
38- Bos R, Woerdenbag H J, Pras N, et al. Determination of valepotriates. Journal of Choromatography A 2002; 967: 131-146
