8
CUMARTESİ, 29 Aralik 2 0 0 t
C
GENÇLİĞİMİZİN
en güzel Nâzım kitapla rı, Bulgaristan'da basıl mış lüks ciltli olanlarıy dı. Bir şiirsever için en makbul armağan buy du.
Nâzımı o yılların genç kuşağı nasıl oku du?
Eprimiş defterlerdeki el yazılarından, solgun daktilo şeridiyle yazıl mış ince pelür kâğıtla rından...
Eski tüfeklerin anılarında da, onu oku manın bile bedelini devletin onlara nasıl ödettiği sayfalarla yer alır. Vedat Türka- li'nin Komünistinde, Nâzım ı okumanın gizli, şifreli devlet sırrım okumak kadar suç olduğunu okuduk.
Yıllar sonra Nâzım’m şiirleri kendi ana dilinde ilk kez Doğan Avcıoğlu'nun yönet tiği YÖN dergisinde yayınlandı. Yıl 1964'tü. Öncülüğün onurunu Doğan Avcıoğlu ile
Hamdi Avcıoğlu taşıdılar.
Bu yıl Nâzım Hikmet'in 100. Doğum Yıl dönümü. Nâzım 100 Yaşmda.
Türkiye'de ve dünyanın sayılı kültür baş kentlerinde, onun hayatı, şiirleri, eserleri üzerine sempozyumlar düzenlenecek, açık oturumlar yapılacak.
Yapı Kredi Yayınlan, doğum yıldönü mü dolayısıyla Nâzımin bütün eserlerini 27-28 cilt olarak yayınlıyor.
Ucuz baskılardan başka bir de, lüks ciltli baskılar kitapçı vitrinlerini süsleyecek.
Böylece de Nâzım Hik-
met'in Toplu Eserleri, kendi dilinde ilk kez ciltli olarak ya yınlanacak.
Ayrıca şimdiye kadar k itap lanna girmeyen düzyazılan da ilk kez Türkçe'de kitaplaşacak.
Nâzım Hikmet, Türk edebi yatında, Türk dilinde elbet bir
DOĞAN HIZLAN
d h i z l a n @ h u r r i y e t . c o m . t r
Nâzım’ın lüks baskıları
Bulgaristan’dan göç ediyor
zirve.
Ancak, kitaplan yasaklan- masaydı, devlet onu ideolojisi yüzünden mahkûm etmeseydi, belki de efsaneleşmeyecekti. Bugün hayatıyla ve eseriyle bir efsane. Eğer o yasaklanmasay- dı, Türk toplumcu/gerçekçi şi iri üzerine yazılanların yönü değişebilirdi. Bugün eleştir
menler, edebiyat tarihçileri o eksik halka ta mamlandığından, yani Nâzım Hikm et ya yınlandığından, değerlendirmeyi yeniden yapmak zorundadırlar.
Bir bölümünün de gerçekleştirildiği kanı sındayım.
Nâzım Hikmet'in şiirlerini okuduğunuz da, bir ideolojinin savunulmasının, ona ta raftar kazanılmasının ilk koşulunun, onun yer aldığı sanat eserinin nitelikli olması ge rektiğini görürsünüz.
İşte onun şiiri sayesinde ideolojisi günde me gelmiştir, yoksa Marksist olması nede niyle şiiri gündeme gelmemiştir.
Şiirini anlamak isteyenler, bence düzya zılarını da okumalıdır. Çünkü sanata, ede biyata doktriner açıdan bakışın, bir kura mın uygulamadaki sağlamasının yapılma sının sağlam örnekleridir
bu yazılar.
Göreceksiniz ki, iyi bir şair, kendi ölçütlerinin to p lamı içinde her zaman iyi bir eleştirmen olmuyor. Nâzım ın Türk edebiyatına bakışını, sevdiği yazarlar üzerine yargılarını düz ya zılarından öğrenebilirsiniz. Nâzım'ın eski
edebiyaü-(Nâzım Hikmet'in Bütün Eserleri (5 kitap): 835
Satır, Yatar Bursa Kalesinde, Kuvâyi Milliye, Benerci Kendini
Niçin Öldürdü?, Son Şiirleri, Yapı Kredi
Yayınları)
mızı iyi bildiğini, özümlediğini, gelenekten nasıl yararlandığını genç kuşak şairleri iyice öğrenip kendilerine örnek almalıdır.
Üstelik kuşaklar arası ilişkilerde sert eleş tirinin de gerekçeli olması gerektiğini gene o kanıtlamıştır.
Putları Kırıyoruz, Yıkıyoruz kampanya sında Memet Fuat'a mektup yazarak, bu kampanyada Yahya Kemal aleyhinde ko nuşmaması için ona edebî bir uyanda bu lunmuştur. Aynı Nâzım Hikmet, Abdül-
hak Hamit Tarhan'ı sert biçimde eleştirmiş, ileriye dönük umutlar içeren şiirlerini oku yunca, onu Maçka Palastaki evinde ziyaret etmiş, ertesi günkü yazısında ellerinden öp tüğünü açıklamıştır.
Yalnız kendi edebiyat dünyasını bencilce düşünmemiştir.
Kemal Tahir de, Orhan Kemal'de emeği vardır, üstelik Türk edebiyatının birçok
önemli adı için de verdiği yar gıların isabetini, edebiyat tarihi doğrulamıştır.
Kendi ülkesinden ayrılıp sürgünde yaşamak zorunda bı rakılmış bir şairin hasret şiirle ri, yalnız Türk edebiyaü içinde değil, dünya edebiyatları için de de etkileyici bir duyarlık ta şımaktadır.
Hem kendi şiir geleneğin den yararlanmış hem de dışar- daki akımlan süzerek şiirine katmıştır.
Kullandığı dil, gündelik di lin, iyi bir şairin gergefinde na sıl kendine özgü bir ses, anlam kazandığım göstermektedir.
Her iyi şair yeniden okun duğunda, okuruna başka gü zellikler tattırır. Her kuşak bir şairi farklı, kendi dünyasınca anlar. Nâzım'ın zenginliği buradadır.
İşte Nâzım Hikmeti yeniden okurken bunları farkedeceksirıiz.
Türkçesi, dünden bugüne kaybettiğimiz lezzet öğelerini anımsamamıza neden ola caktır. Tekdüze bir dilin, birbirine benzerli ğin, edebiyata aykırılığını onun şiirinde his sedeceksiniz.
Yeni baskıların editörü, şair Güven Tu
ran m hazırlanıştaki özenini de anmalıyız. Bir rubaisi ile 100. yaşım kutlayalım:
Sarılıp yatmak mümkün değil bende senden kalan hayâle./ Halbuki sen orda, şehrimde gerçekten varsın etinle kemiğin l e / ve balından mahrum edildiğim kırmı zı ağzm, kocaman gözlerin gerçekten v a r/ ve âsi bir su gibi teslim oluşun ve beyazlı ğın ki dokunamıyorum bile...'
D O Ğ A N H I Z L A N ' I N S E Ç T İ K L E R İ
Rom antik Komünist S.Göksu-E. Timms Doğan Bu D ü nyad an N a z ım G e çti V âlâ Nureddin M illiyet N a z ım Hikmet Haz.Asım Bezirci Evrensel N a z ım Hikm et'in Son Yılları Zekeriya Sertel Rem zi N a z ım Hikm et Ü ze rin e Y a z ıla r Haz. Memet Fuat A d a m
— ---k ~ — Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği
