İstanbul Büyükşehir Belediyesi A tatürk K itaplığında ‘Gravürlerde İstanbul* sergisi
-f* * r £ 1/1-/O /
Yabancılar
İstanbul’a
bakıyor
Atatürk Kitaplığı koleksiyonundan derlenen
sergide 21 gravür ve 3 litograf yer alıyor.
Uzun bir restorasyon çalışması uygulanan
gravürler 7 kasıma kadar sergilenecek.
fırsat buldukça ressam
arkada-ATİLLA BİKRİM
“ Gravürlerde İstanbul’’ ser
gisi Atatürk Kitaplığı’nda açıl dı. Kitaplık koleksiyonundan derlenen sergide yirmi bir gra vür ile üç litograf yer alıyor. Gravürlerden biri, 1740 yılında Viyana’da basıldığı sanılan, Gu-
denus tarafından çizilen genel
İstanbul görünümünü içeriyor. Yirmi gravür de ünlü Alman ressam ve mimarı Anton Ignaz
Melling’e (1763-1831) ait.
Melling, 3. Selim’in padişah lığı sırasında, bazı kaynaklara göre 1790 yılında İstanbul’a gel miş ve 3. Selim ile kızkardeşi
Hatice Sultan’a hizmet vermiş,
İstanbul’da kaldığı süre içinde birçok yalı ve saray yapmış. Melling, yapı çalışmalarından
şı Fransız F. Kauffer’in onun için çizdiği haritadan yola çıka rak hayran kaldığı İstanbul’un çeşitli semtlerine giderek doğal ortamına uygun taslaklar çiz miş. Nitekim, sergilenen gravür lerde de görülebileceği gibi oranlar ve yerleşim yerleri tarih sel bilgiyle zaman ve mekân ola rak büyük benzerlikler göster mektedir.
Melling’in gravürlerinde, Ga lata Kulesi’nden, Beyoğlu’nda- ki elçiliklerin taraçalarından, Üsküdar ve Kandilli tepelerin den İstanbul’un panoramik gö rüntüleri yer alıyor.
1803’te Paris’e dönen Mel ling, bir yayıneviyle bu resimler den oluşan bir kitap için anlaş ma yapmış. 1805’te başladığı ki
SARIYER ÇEŞMESİ — III. Selim’in padişahlığı sırasında İstanbul’da bulunan Melling’in “Sarı yer Çeşmesi”ni gösteren gravürü de Atatürk Kitaplığı'ndaki sergide.
tap çalışması 14 yıl sürmüş. Vo
yage pittoresque de Constanti nople et des rives du Bosphore
(İstanbul’da ve Boğaziçi Kıyıla rında Resimlerle Bir Gezi) adlı kitap 50 x 60 boyutlarında ha zırlanmış olup içinde Melling’ in 48 gravürü, taslakların çizil diği yerleri gösteren bir plan, 3. Selim’in portresi, İstanbul pla nı ve Boğaz’m topografik hari tası yer alıyor. Ayrıca Melling’ in aldığı notlara dayanarak ya zar Ch. Lacretelle’in
(1766-1855) yazdığı Osmanlı ya şama biçimini anlatan bir bö
lüm de eklenmiş.
Kitaplıkta sergilenen gravür ler bu kitaptan seçilmiş ve uzun bir restorasyon çalışmasından sonra hazırlanmış. Kitaplık res- toratörleri, gravürleri, içine
“ hypoclorit” karıştırılmış saf
suyla yıkayıp yine saf suyla 7-8 kez durulayıp kuruttuktan son ra özel bir katkı maddesiyle ko lalıyor, en sonunda da prese ko yarak sergi için hazırlıyorlar. Bir gravürü, bu işlemlerden ge çirmek en az bir gün sürüyor.
Sergide ayrıca yer alan, L.
Sabatier ve Schranz imzalı iki li
tograf Paris basımlı olup Bo- ğaz’ın genel görünümünü yan sıtıyor. Üsküdar’dan bakışla, İstanbul çevresini gösteren üçüncü litograf ise J. Pitmen’- in çizimleri esas alınarak Mr.
Clark tarafından hazırlanmış. “ Gravürlerde İstanbul” ser
gisinin maddi ve manevi büyük bir zenginlik içermekle birlikte iki önemli özelliği var: 18. ve 19. yüzyıllarda yabancı gözüyle İs tanbul görünümü ile çok önemli tarihsel ve kültürel değeri olan bir belgeyi günümüze taşıması.
