/
BE$
ölüm ünün Beşinci TJılSönümünSe
Yahya
Y a h y a K e m a l öleli be? yıl olu yor . D o ğ ru su nu s ö y le m e k g e r e kir se ölüm y ıld ö n ü m ü n d e onu a nm ak için y a p ı l a c a k en u yg u n i?, ölm ez şi ir le ri nden b ir k aç ta nesini p k u y u p , bu n la r ın a n ıla r ı nın sı ca k lı ğ ın d a yaşaftıak olmalı idi. O, öy le s in e bilinen ve sevilen bir şairdir. A m a değil mi ki an m a kta y aşam a ve y a ş at m a tadı v a r d ı r ; onu se v en le ri bu taddan y ok s un edem edik .
★
ö l ü m ü n d e n b ir k aç y ıl önce, bir gün N u r u lla h A ta ç, bir ede b i y a t ç ıla r to p lu lu ğ u n d a Y a h y a K e m a l'i n bir gaze lini, hazama vı. ra vura, âdeta gö zl eri ni sü ze re k o k u m u şt u. G enç sa natçıl ard an bı ri ; «Üstadını; Y a h y a K e m a l ’den hâlâ z e v k a lıy o r musunuz?« diye sordu. A ta ç, o kendine özel hid deti ile birden p a rla d ı : «Şoven ligi ba şk a kon u la r d a hoş görebı lirim ama, şiir konusu nd a buna ta ham m ül edem em , cev ab ın ı v e ı di. G e r ç e k şiir n eye ben zer bilıı misin? G e r ç e k şiir, dini imanı ol mıy an güze l k a d ın la r a benzeı G üze ls e g ü z e ld ir o k a d a r ; kılık k ıy a f e t onu değiş ti r em ez, a nla dın mı?»
G enç sanatçı anla m ış o lm alı kı sustu. Sanır ım , o gü nden sonra. Y a h y a K e m a l'i sevm eği de öğ rendi.
★
Y a h y a K e m a l, lehin de olduğu k a d ar d eğilse de, a ley h in d e de çok y az ıl m ış , Çok kon u şu lm u ş bir şa ir d ir . Lâkin , a ley h in d e o- la nla rı da lehin de s a y m a k g ere kir. O, ge rçe k te n b ü y ü k şair ol masa ydı, ale y h in d e tek satı r ol sun yaz m an ın , k onuşm anın im k â
nı o lur m uydu ?.
D ilinin, şiir yapıs ın ın , e stetiğ i nin esk i o l d uğ un u il eri sü re n le re hak v e r m e k çok g ü çt ür . Dili, şiir yapısı, estetiği ne olursa ol sun o, tü r k ç en in en ge rç ek, en engin şa ir le r in d en bir idir . San at gü çü n ün m eydana ge lm esin d e dı lin, yapının- est et iğ in yardım ın ı görmemiş, belk i kendisi onlara
Kemal
... Yazan : ...
■ ■
i Şemsettin KUTLU j
y ar d ım etm iştir. Ç ü n k ü bu guc onda b ir ( ş i i r d e h â s ı ) ha li nde zaten m e v c u t t u r . O ’nda derin ve a la b ild iğ in e tem iz b ir « Y a h y a K e m a l l i r i z m i , v a r d ı r k i ; bu, dilden de y ap ıd an da daha a l ı m lı b i r n i t e lik t ir v e estetiğ in in a- sıl k a yn a ğ ı da bu u nsur d u r. Y a h y a K e m a l'in şiiri, öz b en li ği sa rsın tıl a ra u ğ r a t a r a k geçen, v ü c u t ötesi o l a y l a r ı n a n la m ıd ır . O, gen el o l a r a k , bu çeş itte n ol a y ları dile g e tir m iş tir . Ona gö re şi ir, d u y d u k l a r ı m ı z ı n ve d ü şü n d ü k lerimiz in v e z in le r le , k a f i y e l e r l e
Beyatlı
if adesi d eğ il d ir . B u n la r , h e r şai rin z e v k in e k a l m ı ş a r açla rd an ib a rett ir . B u a raç la rı, g e re k tiğ in de, h e r k e s te n iy i k u lla n m a sın ı bı ien Y a h y a K e m a l 'i n en b ü y ü k u st a lığ ı; o l a y la r ı f ik ir le r e , f ik ir leri de şiire süzüşüdür.
Y a h y a K e m a l ’e ka rşı olan la r ın çoğu, ke nd isini sosyal v e f a y d a cı bir şair o l m a m a k la su ç lan d ır m a l a r d ı r . B i r k e r e şiirin f a y d a ya y ö n e lt ilip yön e ltilm em es i, yö n elt il e ce k se b u n un ölçü sü nün ne olac ağı, da ha çözü m le nm em iş , bir tartış m a ko n u su d u r. Şairin sosyal o l m ad ığ ın a g e l i n c e ; T ü r k şiirinde Y a h y a K e m a l k a d a r sos yal şair b e l k i p ek a z d ır denil e bilir. T ar ih in i, co ğ r afy as ın ı, anıt iarını, za m anın ı, m ekânın ı, tü rlü çeşit z e v k l e r i ve d u y g u d ü n y a ları ile u lu s u n u şiir le rin e böyle- şıne k a t a b i l m i ş b ir şaire, nasıl o lur da ( so sy al d e ğ ild ir ) d i y e b i liriz? Y a l n ı z ne v a r ki, Y a h y a K e m a l ’d eki so sy a l k a v r a m ; bö lü m le re, a y r ı n t ı l a r a değil, b ü t ü ne v e b e r a b e r l i ğ e y ö n e lt ilm iş bir şe k il d e, şiirinin içinde - ça yın iç indeki ş e k e r gibi - e r iy ip k a tışmış b ir ha ld ed ir .
B ü y ü k şairin h a k k ı n d a k i ta r tışma k o n u lar ın d an b ir i de Do- ğ u 'l u y a da B a t ı ’lı o l u p o l m ad ı ğıdır. Y a h y a K e m a l , ne doğu lu , ne de b a tılıd ır . O, v a t a n ı olan T ü r k i y e gib i, doğu ile batın ın birle şim in de, ik i ta r a fın da ge rekli n it e lik v e ö z el l i k l e r i n e sa hip d u r u m d a d ır . Y a h y a K e m a l ; A n a d o l u ’du r, R u m e li'd ir v e bu ik i y a t a n parçasın ın od ak n ok t a sı b u lu n a n İ s t a n b u l ’d ur. B ü y ü k T ü r k şairinin : K â m a l m a d ı k m isafir eti n d en bıı âlem in, C a n a n la , m e y l e son günü e y m e v t şende yiz... d iy e sesle n d iğ i « A sûd e b a h a r ü l k e s i . ne gidişi ü zer in d en beş y ıl geçti. V a r s ın g e ç sin ; is te rs e beş y ü z y ı l geçsin. N a sıl olsa «G ön lü her y e r d e b u h u r d a n gib i y ı l l a r ca tütecek» tir.
Şiirlerinden bir demet
Rintlerin Ölümü
Rübai
Hâfız'ın k a b ri olan ba hçede bir gül varm ış , Yeniden her giin a ça rm ış k a n a y an re ıı giy le . G ece b ü lb ü l, ağaran v a k t e k a d a r ağla rm ış , Eski Ş lr â z'ı ha y al ettiren a h e n g iy le . ö l ü m , âsüde b ahar ü lk es id ir bir rinde G ön lü her y e r d e buhurd an gibi y ıl l a r c a t ü t e r ; Ve serin se lv i l e r alt ın d a ka lan ka brinde . Her se h er bir giil açar, her gece b ir b ü lb ü l öter.
Hayal - âbâci
Şehzışdeyi h a p s cy lc d i z âli m pederi Bir kasra ki, gözle r g öre m ez g ö k le yeri .A k se tti o ka srın der-ü d îv âr p ula n
H er saniye bin-bir-geee efsân eleri..
F a r k ı n d a d e ğ ild ik göğe erm iş serimiz, Ş im d e n g e r u gülzar-ı su h an d ır y e r i m i z ; G it m iş lıaber-i neşvesi H a y y a m ’a kadar, Haz ver m iş a h i b b a y a r u b a i l e r i m i z
-Bahçelerden Uzak
İstem em a r t ık ışık, ra y ih a ren k â le m in i; K o k l a m a m yosm a k a r a n f ille , gü ze l yâsem in i. Ben i b ir lâ h z a m ü sa it b u la m a z id lâle, Ne b e y a z b â k ir e z a m b a k , ne ateşten lâ le . B e k le m e m fe cri ni l e y l a k l a r açan nisanın Ö zle m e m vak tin i d a ğ da ğ k ız a ra n e r g u v a n ı n : Her sa bah ha şk a b a h a r olsa da ben uslandım,. Üftramam b ahçele r in se m tin e, gü ld en yand ım .
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a T o ro s Arşivi
