İLGİNÇ YAYIN ÖZETLER.'
İ L G İ N Ç Y A Y I N Ö Z E T L E R İ
• The American Journal of Clinical Nutrition, V o l: 44, 1986.
1 — Chven, O. E., K avle, E., O wen, R.S. e t a l . : A R e a p p ra is a l o f C alo ric Re-q u ire m e n ts in H e alth y W om en, p . 1.
2 — E n g ly st, H.N., C um m ings, J. H . : D igestio n o f th e C a rb o h y d ra te s of B a h a n a (M usa P a ra d is ia c a S a p ıe n tu m ) in th e S m a ll In te s tin e , p. 42. 3 — E astw o o d , M. A., B rydon , W. G., A n derson , D M W .: T he E ffe c t o f th e
P o ly sa cch a rid e C o m p o sitio n a n d S tr u c tu r e of D ietary F ib e rs o n Cecal F e rm e n ta tio n a n d F ecal E x c re tio n , p. 51.
4 — K esh av arzian , A., Ib e r, F., L., D angleis, M. D., C o m ish , R . : In te stin a l-T ra n s it an d L ac to se In to le ra n c e I n C h ro n ic A lcoholics, p. 70.
5 — D aw son-H uhes, B., Seligson, F. H., H u sh es, V. A .: E ffe c t o f C alcium C arb o n a te a n d H y d ro x y a p a tite o n Z inc a n d Ir o n R e te n tio n in P ostm e- n o p au sa l W om en, p. 83.
6 Lutz, J . : B one M ineral, S e ru m C alciu m a n d D ie ta ry I n ta k e s o f M other- D a u g h te r P airs, p. 99.
7 G leghom , E. E., E isen b erg , L. D., H ack , S., et. a l . : O b serv atio n s o f Vi ta m in A T oxicity in T h re e P a tie n ts W ith R en al F a ilu re R eceiving Pa- re n te ra l A lim en tatio n , p. 107.
8 Jo h n so n , E. J., M a rle tt, J. A .: A S im p le M eth o d to E s tim a te N e u tra l D e te rg en t F ib e r C o n ten t of T ypical D aily M enus, p. 127.
9 B eard , J. L., Gomez, L.H., H a as, J. D . : F u n c tio n a l A nem ia of C om plica- te d P ro tein -E n erg y M a ln u tritio n a t H igh A ltitu de, p. 181.
Lee, K., G reger, J. L., C onsaul, J. R . : N itra te , N itrite B alan ce a n d de N ovo S y n th esis of N itra te in H u m a n s C o nsu m ing C ured M eats, p. 188. T huesen, L., H e n rik sen , C.B., Engby, B . : O ne-Y ear E xp erien ce W ith A Low -Fat, Lovv-Cholesterol D iet in P a tie n ts W ith C o ro n ary H e a rt D isease, p. 2 1 2.
12 B erry, E. M., H irsc h , J., M ost, J . : T he R e latio n sh ip of D ietary F at to P la sm a L ipid Levels As S tu d ie d by F a c to r A nalysis of A dipose T issue F a tty Acid C om position in a Free-living P o p u la tio n of Middle-Aged A m erican M en, p. 2 2 0.
13 — Blais, C.A., Pangborn, R.M., Borhani, N .O .: E ffect of Dietary Sodium Restriction On Taste R esponses to Sodium Chloride : A Longitudinal Study, p. 232.
14 — Watson, W.S., Morrison, J., Bethel, M.İ. Fi., et. al. : Food Iron and Lead Absorption in Humans, p. 248.
15 — Wardlaw, G. M., Pike, A. M .: The E ffect of Lactation on Pcak Adult Shaft and Ultra-Distal Forearm Bone Mass in W omen, p. 283.
16 — Reid, I.R., Ibbertson, H .K .: Calcium Supplem ents in the Prevention of Steroid Induced O steoporosis, p. 287.
17 — Hegsted, D .M .: Serum-Cholesterol Response to Dietary C h o leste ro l: A re-evaluation, p. 299.
18 — Berry, E.M., Hirsch, J. : Does Dietary Linolenik Acid Influence B lood Pressure, p. 336.
19 — Flaim, E., Williford, W.O„ Mullen, J.L. : The R elationship o f Serum Cholesterol and Vitam in A in H ospitalized Patients With and W ithout Cancer, p. 370.
20 — Vinton, M.E., Laidla\v, S.A., Hment, M.E., Kopple, J .D .: Taurine Con-centrations in Plazma and Blood Cells o f Patients Undergoing Long- Term Parenteral Nutrition, p. 398.
21 — Ong, D.E., Page, D. L .: Quantitation of Cellular Retinol-Bind'ing Protein m Human Organs, p. 425.
22 — Hunter, J.E., Applewhite, T.H. : Isom eric Fatty Acids in the US Diet : Levels and Health Perspectives, p. 707.
23 — Kaye, W.H., Gwirtsman, H.E., Obarzanek, E., et. a l . : Caloric Intake Necessary for Weight Maintenance in Anorexia N e rv o za : N onbulim ics Require Greater Caloric Intake Than Bulim ics, p. 435.
24 — Kayffman, C.A., Jones, P.G., Kluger, M .J.: Fever and M alnutrition : Endogenous Pyrogen/Interleukin-I in M alnourished Patients, p. 449. 25 — Diehl, A.M.E., Mitchell, M.C., Herlong, H.F., et. a l . : Changes in Plasm a
Amino Acids During Sobriety in Alcoholic Patients VVith and W ithout Liver Disease, p. 453.
26 — Glueck, C.J., Gordon, D. J., N elson, J . J . : Dietary and Other Correlates o f Changes in Total and Low Density Lipoprotein Cholesterol in Hy- percholesterolem ic Men : The Lipid Research Clinics Coronary Primary Prevention Trial, p. 489.
27 — Sandström, B., Cederblad, A., Kiristö, B. : Retention o f Zinc and Cal cium From the Human Colon, p. 501.
28 — Schramm, M.M., Cauley, J.A., Sandler, R .B .: Lack of an Association Betw een Calcium Intake and Blood Pressure in Postm enopausal Wo- m en, p. 505,
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 3 9 29 — V eech, R. L. : The Toxie Im p ac t of P are n te ral S olu tio ns on th e M etabo-lism of Cells : A H ypothesis F or Physiological P a re n te ra l T herapy, p. 519.
30 — C ooper, R .M .: H ealth Claim s on Foods-reflections on th e F o o d /D ru g D istin ctio n an d on the la\v of M isbranding, p. 560.
31 — De B oer, J. O., Van Es, A.J.H., R oovers, L.A., et. a l.: A d a p ta tio n of E n erg y M etabolism of O verw eight W omen to Loıv-Energy In ta k e , Stu- d ied W ith W hole-Body C alorim eters, p. 585.
3 2 — W ebb, P . : 24-Hour Energy E xpenditure an d th e M en stru al Cycle, p. 614. 33 — G ru n d y , S.M., A nastasia, J.V., Kesaniem i, Y .A .: In flu en ce o f S u cro se P o ly e ste r on P lasm a L ipoproteins an d C holesterol M etab olism in O bese P a tie n ts W ith an d W ithout Diabetes M ellitus, p. 620.
34 — S cato n , T.B., Welle, S.L., W arenko, M .R .: T erm ic E ffect of M edium -C hain a n d Long-chain Triglycerides in Man, p. 630.
3 5 — B io m e b o e, G.E.A., Johnson, J., B jorneboe, et. a l . : E ffect of A lcohol C o n su m p tio n on S erum C onsentration of 25-hydroxhydroxyvitam in D3, R etin o l an d R etinol-B inding P rotein, p. 678.
3 6 _ W est, K.P., C hiram bo, M„ Katz, J . : B reast-Feeding, W eaning P a tte m s , a n d th e R isk of X ero p h th alm ia in S o u th ern Malavvi, p. 690.
3 7 _ M icozzi, M.S., Albanes, D., Jones, Y., C hum lea, W .C .: C o relato n s of B ody M ass Indexes W ith VVeight, S ta tu re an d B ody C om p o sitio n in M en an d W om en in NHANES I an d II, p. 725.
38 — D ickerson, R. N., R osato, E.F., Mullen, J .L .: N et P ro tein A nab olism W ith H ypocaloric P are n te ral N utritio n in Obese S tra ss e d P a tie n ts, p. 747.
3 9 — VVillnms, P.T., K rauss, R.M., Kindel-Joyce, S. et. a l . : R e la tio n sh ip of u ıe ta r y f a t , P ro tein C holesterol and F ib er In ta k e to A therogenic Lı- p o p ro te in in Men, p. 788.
40 — C arlso n , S.E., R hodes, P.G., Ferguson, M .G .: D ocosahexaenoic Acid Sta-tu s o f P re te rm In fa n ts a t B irth and Follovving Feeding W ith H u m a n M ilk o r F o rm u la, p. 798.
41 — F red u e n h eim , J.L., Johnson, N.E., Sim ith, E .L .: R elatio n sh ip s B et\veen U sual N u trie n t In ta k e And Bone-Mineral C ontent of IVomen 35-65 Y e ars of Age-Longitudinal and Cross-sectional Analysis, p. 863.
42 — V an B ere ste y n , E.C.H., S chaafsm a, G., de VVaard, H . : O ral C alcium a n d B lood Pressure-A C ontrolled In terv en tio n T rial, p. 883.
43 — R eddy, V., B h ask aram , P., R aghuram ulu, N., et. a l . : R elatio n sh ip Bet-w een M easles, M aln u tritio n , an d Blindnes-A P ro spective S tu d y in In- d ia n C hildren, p. 924.
4 4 — Goldin, B.R., A dlercreutz, H., G orbach, S.L., et. a l . : The R elation ship Betvveen E strogen Levels and Diets of C aucasian A m erican an d Orien-tal Im m ig ran t Women, p. 945.
45 — D euster, P.A., Kyle, S.B., M oser, P., B„ et. a l . : N u tritio n al S urvey of Highly T rained W omen R unners, p. 954.
1 — Sağlıklı Kadınların Enerji Gereksinmelerinin Tekrar Değerlendirilmesi
Sekizi atle t olan, 44 şişm an ve norm al kilolu 44 k adının en e rji h a rc a m a ları dolaylı k alorim etre yöntem iyle değerlendirilm iş, beden bileşim leri ile dinlenm e m etabolize hızım (DMH) en iyi hangi göstergenin b elirttiğ i s a p ta n m ıştır. C etvellerde y er alan dinlenm e m etabolizm a hızının%
7 -14 fazla ol duğu g örülm üştür. 24 saatlik DMH beden cüssesine göre 870 ile 2074 kal. arasın d a değişm iştir, id m a n yapm ayan k ad ın ların DMH = 795 + (7.18 x kg ağırlık) o larak hesaplanm ıştır, id m a n yapan k ad ın ların ise DMH = 50.4 + (21.1 kg x Ağırlık). DMH hızının boy, ağırlık, BKÎ, yağsız doku kitlesi gibi ölçütlerle, benzer korelasyon gösterdiği b u lundu ğu nd an d eğ erlend irm en in ağırlık üzerinden yapılm asının uygun olacağı belirtilm iştir. B ir gece aç k al d ık tan so n ra verilen kahvaltı sonrası besinlerin term ik etk isi ö lçü lm ü ştü r. T erm ik etki yönünden atlet ve norm al k ad ın lar ile şişm an ve n o rm al kilolu la r arasm d a fark bulunm am ıştır. B esinlerin term ik etk isi 210 dak ik alık b ir sürede oluşm aktadır. N orm al kilolularda 4 saa t term ik etki DM H’ın%
15 ü s tünde bulunm uştur. Ş işm anlarda bu%
20’dir. Çok şişm an lard a term ik e tk i nin süresi 6 saati b ulm uştur. Besin öğelerinin term ik etkisi DMH üzerine a rtık oranı olarak k arb o n h id rat%
22±
13, lipit%
60 ± 8, p ro tein 18 ± 1 o larak bulu n m u ştu r. B esinlerin term ik etkisi yem ek yeme, sin dirim , em ilim ve depolam a ile ilgilidir. N orm al kilolu kad ın lard a DMH’nın%
40'ım beyin ve karaciğer,%
20’sini kaslar; adipoz doku ise % 2 - 4’ü n ü h a rc a m a k ta d ır. Ağırlığın artm a sın a paralel o larak DMH a rtm a k ta , fak at kg b aşın a düşen m ik ta r azalm aktadır. DM H'ında beyin ve karaciğerin önem li y er tu tm a sı, enerji harcam asının ağırlık b irim i başın a korelasyonunda önem li neden ola rak gösterilm iştir.2 — Muzdaki Karbonhidratların İnsan İncebarsağında Sindirimi
Değişik derecede olgunlaşm ış m uzlardaki k arb o n h id ra tla rın sin dirim i ile- ostom ili kişilerde incelenm iştir. Muz ham iken n işasta m ik ta rı fazlad ır ve ol g unlaştıkça n işasta şekere dönüşm ektedir. Yeşil m uzların % 28'ini k u ru ağ ır lık o lu ştu rm ak ta, o lgunlaşanlard a bu o ran değişm em iştir. Yeşil m u zlard a k u ru ağırlığın
%
82'si nişasta,%
7’si şeker, kalanı diğer p o lisak k aritlerd ir. S ara rm ış m uzlarda ise n işasta o ranı%
26'ya düşm ekte, şek er m ik ta rı%
63’e çık m ak tad ır. H a tta sarı m uzların b irk aç siyah n o k ta oluşacak şekilde olgun- laşan la rın d a n işasta oranı%
9, şek er%
81 b u lu n m u ştu r. H am m u zlardak i ni şastan ın%
53.6’sının alfa-am ilaz enzim inin etkisine dirençli olduğu ve sin- dirilm ediği b u lu n m u ştu r. P işirm e b u direnci o rta d a n k ald ırm ıştır. S in d iril m eyen n işasta k alın b arsa k lard a b ak terile rce ferm ente edilm ektedir. K arb o n h id r a ts a diyette dışkıda günlük 2 - 3 g r k a rb o n h id ra t b u lu n m ak tad ır. B ununİLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 4 1 1,3 gram ı fukoz ve g alaktozdur. D iyette k a rb o n h id ra t özellikle posa m ik ta n a r ttık ç a d ışkıd aki k a rb o n h id ra t m ik ta n da a rtm a k ta d ır. Özellikle iyi olgun laşm am ış m uzların sin d irim bozukluğu o lan lar ve b eb e k le r için u yg un olm a yacağı söylenebilir.
3
— Diyet Posasının Polisakkarit Bileşimi ve Kimyasal Yapısının
Kalınbar-saklarda Fermentasyonu ve Dışkı ile Atımına Etkisi
D eğişik deneylerle değişik kaynaklı p o san ın fizyolojik etk isi in celen m iş t i r : (1) B uğday kepeği ve tra g a k a n ti sakızı dışkı ağırlığını a rttırm ış , seru m k o lestero lü n ü ve solunum H düzeyini etk ilem em iştir (2). A rabik sakızı ve çiğ havuç dışkı ağırlığını etkilem em iş, seru m k o lestero lü d ü şü rm ü ş, solun um H düzeyini a r ttır m ış tır (3). K aray a sakızı ve işlenm iş p a ta te s p o sası hiç b ir g östergede değişiklik y ap m am ıştır. P osanın bileşim ve y ap ısal özellikleriyle g a stro in te stin a l e tk ileri a ra sın d a yeterli delil b u lu n a m a m ıştır. Ö rneğin, b u ğ day kepeği ile tra g a k a n ti sakızı a ra sın d a y apısal b en z erlik b u lu n m a m a sın a k arşın , b en z er etk i g ö sterm işlerd ir. Aynı şekilde a ra b ik sakızı ile çiğ havu ç a ra s ın d a da y ap ısal benzerlik y o k tu r. A rabik sakızı ve p e k tin g a s tro in te s ti nal k a n a ld a tüm den, p a rç a la n m a k ta d ır. K aray a sakızı p a rç a la n m a m a sın a k a rşın fizyolojik etk isi g ö rü lm em iştir.
4 — Kronik Alkoliklerde Intestinal Geçiş ve Laktoz İntoleransı
Alkol a la n la rın
%
65’inde d iyare görü lü r. N o rm a l b eslen e n alk o lik lere 25 g r lak to z v erile rek solunum H atım ı yöntem iyle lak to z sin d irim i ölçü lm ü ş tü r. A lkoliklerden d iyareli o la n la rd a in c e b a rsa k la rm geçirm e sü re si k o n tro l lere göre kısa b u lu n m u ştu r. Alkol alım ı b ıra k ılın c a 8 -10 günde geçiş sü re si n o rm a le d ö n m ü ştü r. L aktoz v e rild ik te n s o n ra%
40'ında d iy are g örülm ü ş, alkol alım ı b ıra k ıld ık ta n so n ra lak to z alım ıyla d iy are g örülen o lm am ıştır. A lkoliklerin o zm atik yü k e d u y arlı o ld u k ları, b u n u n d a diyare, k ısa geçiş za m an ı ve lak to z in to le ran sı ile ilgili o lduğu so n u cu n a v a rılm ış tır. Alkol kesil d ik te n 8 - 1 0 gün s o n ra b o zu k lu k la r n o rm a le d ö n m ek ted ir.5 — Menopoz Sonrası Kadınlarda Kalsiyum Karbonat ve Hidroksiapatitin
Çinko ve Demir Birikimine Etkisi
M enopauz so n ra sı sağlıklı k a d ın la ra iş a re tle n m iş çinko ve d em ir içeren yem ekle b irlik te k alsiy u m k a rb o n a t veya h id ro k s ia p a tit o la ra k 500 m g ele m e n t k alsiy u m v erile rek iki m in e ra lin b irik im i ö lçü lm ü ştü r. Ö lçüm ler diyet a lım m d a n 30 d a k ik a so n ra ve 2 h a f ta s o n ra y ap ılm ıştır. Çinko b irik im i; k al siyum suz y em ek te
%
18.1 iken, k alsiyum k a rb o n a tlıd a%
19.8, h id ro k siap atit- te % 19.3’d ir ve a ra d a k i fa rk önem siz b u lu n m u ştu r. K alsiyum suz yem ekte de m ir b irik im i%
6.3 iken, kalsiyum k a rb o n a t verildiğinde%
3.2, h id ro k siap a tit eklendiğinde % 1.7’ye d ü şm ü ştü r. B una göre, k alsiyum eklenm esi, dem ir b irik im in i önem li ölçüde a z a ltm ıştır. B esinlere kalsiyum eklenm esinin, hem o lm ay an d em irin biyoy ararlılığ m ı önem li ölçüde azaltabileceği sonucuna v a rılm ıştır.6
— Anne ve Kız Çiftlerinde Kemik Minerali, Serum Kalsiyum ve Diyet
Menopoz sonrası k ad ın lard a osteoporosize ned en olan fa k tö rle ri s a p ta m ak için 26 anne kızm kem ik kalsiyum içerikleri, seru m k alsiyum u, m agnez yum u ve 25-hidroksi vitam in D3 ve 7-günlük diyet in celen m iştir. K em ik kal siyum içeriği ann eler ve k ızlarında ben zer b u lu n m u ştu r. Aynı şekilde seru m kalsiyum düzeyleri a ra sın d a da korelasyon g ö rü lm ü ştü r. A nnelerin seru m 25 OH D., düzeyleri kızların d an y ü k sek tir. G ün aşırı 50.000 IU Vit D alan b ir annenin serum 25 OH D;1 düzeyi çok y üksek b u lu n m u ştu r. A ncak b u k ad ı nın kem ik kalsiyum içeriği ve seru m k alsiyum düzeyi n o rm ald ir. B esin öğe leri tüketim düzeyi genelde ön erilen tü k e tim s ta n d a r tla rın a uygun b u lu n m uştur. Annelerin kalsiyum alım ları kızların ın k in d en y ü k sek tir. A nnelerin 7’si ek kalsiyum alm ak tad ır. 26 kızdan 17’si ön erilen 18 m g ın a ltın d a d em ir tüketm ek ted irler. Anne ve k ızlar a ra sın d a besin öğeleri tü k etim düzeyi yö nünden ilişki b u lu n am am ıştır. Besin öğeleri alım düzeyleri ile kem ik kalsi yum ve serum kalsiyum düzeyleri a ra sın d a önem li ilişki b u lu n am am ıştır. An ne ve kızlar arasın d a kem ik m ineral içeriği yö nünden yü ksek korelasyon b u lunm ası, m cnopauz sonrası osteoporosizde ço c u k lu k tan itib a re n y eterli kal siyum ve D vitam ini alım ı ve diğer fa k tö rle r y an ın d a k alıtım sal fa k tö rü n de etkisi olabileceğini d ü şü n d ü rm ü ştü r.7 — Böbrek Yetmezliği Nedeniyle Parenteral Beslenen Üç Hastada Vitamin
A Toksisitesi ile İlgili Gözlemler
K ronik b öbrek yetm ezliklerinde m aln u trisy o n sık g örülür. H a sta n ın d u ru m u n u iyileştirm ek için p aren tera l beslenm e uygulanır. Bu yazıda p a re n te ral beslenm e uygulanan 3 h astad a gözlenen h ip er A vitam ino siz b e lirtile ri an latılm ıştır. P are n te ral çözelti,
%
35 dekstroz,%
5 am ino a sit ve s ta n d a rt vitam in ve m ineral k arışım ı içerm ektedir. G ünlük alın an m ik ta r içerisin d e 1500 m ikrogram retinol b u lu n m ak tad ır. H a sta la rd a sin d irim sistem inde, de ride bozu k lu k lar görülm üş ve seru m vitam in A k o n san tra sy o n u n o rm alin 5 k atı yüksek b u lu n m u ştu r. K a rışım d an vitam in A ay rıld ık tan so n ra to k sisite belirtileri düzelm iştir. S eru m d a A vitam ini yüksekliğine p aralel o lara k hiper- kalsem i de g ö rü lm ü ştü r. Genellikle p a re n te ra l çözeltilerde günlük A v itam i ni dozu 1000 m ik ro g ram retinol o larak önerilm ek ted ir. 1500 m ik ro g ram reti- nolün toksik olm asının nedeninin, retinol bağlayan p ro tein d ek i b o zu k lu k tan ileri gelebileceği b elirtilm iştir. P are n te ral çözeltilerle beslenen h a sta la rın Vit. A d u ru m ların ın d ik k atle incelenm esi gerektiği sonucuna v arılm ıştır.8
— Günlük Menülerin Nötral Deterjan Posa İçeriğini
Hesaplamak İçin
Basit Bir Yöntem
A ra ştırm a d a önce 28 günlük k u ru m m en ü lerin in p osa içeriği analize edil m iş, b u analizlerden elde edilen d eğerler k u llan ıla rak yapılan h e sa p la m a la rd a yüksek korelasyon b u lu n m u ştu r. B esinlerin servis edilen m ik ta rla rı b aşın a po sa içerikleri b u lu n d u k tan so n ra günlük m ik ta r kolaylıkla b u lu n ab ilm e k ted ir. 100 gram besin için posa değerleri, k epek te 37.3, ça v d ar ekm eğinde 17.0, ta m buğday ekm eğinde 4.5, k u ru b aklag illerd e o rta la m a 3.5, sebzelerde
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
243
o r ta la m a 1.5, m eyvelerde o rta la m a 0.9, beyaz ekm ekte 2.0, p irin çte 0.5, m a k a r n a d a 0 . 8 b u lu n m u ştu r.
M en ü lerd ek i b esin lerin günlük d e te rja n posa (DP) ve ham posa değerleri şöyle b u lu n m u ş tu r : T ahıl ü rü n le ri; ham posa 0.96, DP 44.9, sebzeler ham posa 2.05, DP 3.1, m eyveler h am posa 0.52, DP 0.8, k u ru b ak lag iller h am po sa 0.79, DP 1.4, to p la m h am p o sa 4.33, DP 10.1 olarak b u lu n m u ştu r.
9 — Y ü k sek R a k ım d a P ro te in - E n e rji M alnutrisyo nu nu n K om plikasyonu O la ra k G ö rü le n Fonksiyonel Anemi
B olivy a’d a 3700 m. y ü kseklikte yaşayan çocu k lard a p ro tein - e n e rji m al n u tris y o n u n u n anem iye etk isi incelenm iştir. M aln utrisy on lu larda, aynı y ö re d e y a şa y a n n o rm a l ç o c u k la ra göre hem oglobinde
%
40, a rte ria l o k sijen b a s ın c ın d a ve o k sijen ay rılm a eğrisinde önem li d ü şü şler gözlenm iştir. S erum ve e r itr o s it fo la t yoğunluğu n o rm allerin sırasıyla % 44 ve%
82'si düzeyinde b u lu n m u ş tu r. 1 0 h a fta lık beslenm e dönem inde b aşlan g ıçta d üşü k olan tra n s fe rin d o y m u şlu ğ u n d a önem li d ü şü şler olm u ştu r. A ra ştırm a so n u ç la n , PEM ile ilgili a n e m in in yü k sek ra k ım d a oksijen taşın m a sistem in i deniz seviyesine g ö re d a h a fazla etkilediğini g ö sterm ek ted ir. Aynı zam an d a d em ir ve fo latm y etersiz liğ i b eslenm eyle anem i d u ru m u n u n düzeltilm esini g ü çleştirm ek ted ir.10 — Tütsülenmiş Etleri Tüketen İnsanlarda NLitrit ve Nitrat
Dengesi ile
Nitratın Sentezi
G ü n lü k 570 m ik ro m o l n itra t, 18-150 m ikro m o l n itrit içeren b elirli di y e tle 17 g ü n lü k b eslen e n 9 e rk e k te n itra t dengesi ö lçü lm ü ştü r. G ünlük id ra r la n i tr a t a tım ı 959-2382 m ik ro m o l b u lu n m u ştu r. D enekler n itritle m uam ele e d ilm iş et y ed ik le rin d e m u am ele edilm em iş et yenen d önem den d ah a çok id r a r la n i t r a t a tm ış la rd ır. İd r a rla n itr a t atım ı, alm an d an g ünlük 870 m ik ro m o l d a h a fa zla b u lu n m u ş tu r. B u n un org an izm a ta ra fın d a n sentezlenen n itr a t ol d u ğ u so n u cu n a v a rılm ıştır. Diyete d-120 a sk o rb a t eklenm esi n itra t dengesini e tk ile m e m iş tir.
11 — Koroner Kalp Hastalıklı Hastalarda Düşük Yağlı, Düşük Kolesterollü
Diyetle Bir Yıllık Deneyim
Ağır k o ro n e r k a lp h a sta lık lı ve seru m k o lestero l düzeyleri 6 - 9.5 m m o l/ litr e o la n 14 h a s ta 3 ay s ü re ile e n e rjin in % 10’u y ağdan sağlanan ve koles te ro l içeriği 1 0 0 m g /g ü n a ltın d a o lan diyetle b eslen d ik lerin d e seru m koles te ro lü n d e
%
33, d ü şü k d a n site li lip o p ro tein d e%
41 dü şüş olm uş, yüksek dan- site li lip o p ro te in le trig lis e ritle rd e değişm e o lm am ıştır. 3 ayın so n un da h as ta la r a m ü m k ü n o ld u ğ u n ca d iy e tte yağı sın ırla m a la rı ö ğ ü tlen m iştir. 12 ay so n u n d a y ap ılan incelem ede h a s ta la rın d iy etlerin in en e rjisin in o rta la m a%
21.4- ü n ü n (% 7.3-37.8) y ağ d an geldiği b u lu n m u ş tu r. S eru m kolesterolde b a ş la n -' gıca g ö re % 14, d ü şü k d an siteli lip o p ro te in le rd e%
18 azalm a olm u ştu r. Se ru m trig lis e rit%
27 azalırk en , yük sek dansiteli lipo p ro tein % 18 artm ıştır. S e ru m k o le ste ro lü n d e k i değişm e, diyetle tü k etile n yağla korelasyon g öster m iş tir. B ed en ağırlığı ilk 3 ay d a 7.4, 12. ayda 6.9 kg azalm ıştır. A raştırm asonucu, en e rjin in
%
2 0’sinden azm in yağdan sağ lan an d iyetle (yağın çoğu doym am ış) zayıflam anın ve kan lip itlerin in d ü şü şü n ü n gerçekleşebildiği, d ü şü k yağlı diyetin olum suz etk isin in görülm ediği ve u zu n sü re k u llan ılm a sıyla h astalığ ın k o n tro l edilebileceğini işare tle m iştir. .12 — Serbest Yaşam Süren Orta Yaşlı Amerikan Erkeklerinde Adipoz Doku
nun Yağ Asidi Bileşimine Göre Diyet Yağı ile Plazma Lipit Düzeyleri
İlişkisi
Diyet yağ tü rü n ü n plazm a lip itlerin e etk isin i incelem ek için adipoz do ku biyopsileri yapılm ıştır. F a k tö r analizleri, yağ asitle rin in kim yasal y a p ıla rı n a göre 3 g ru p ta toplanabileceğini iş a re tle m iştir. B u n ların b irin cisi F t tek derecede doym am ış— hayvansal yağlar, İkincisi F2 doym uş y ağ lar k a r bo n h id ratlar, üçüncüsü F3 —çok derecede doym am ış b itk ise l yağlar. Fj de ki a rtış plazm a trig liserit, p lazm a to ta l kolestero l ve VLDL-C de a rtışla ; F i deki a rtış VLDL’deki a rtışla ; F 3’deki a rtış plazm a trig lise rit, VLDL-C ve HDL’de azalış, fa k a t LDL-C de a rtış la korelasyon g ö sterm iştir. A ncak b u 3 fa k tö rü n kan lip itlerindeki değişm elere k atk ısı çok d ü şük b u lu n m u ş tu r. S a dece F3 ile VLDL-C ilişkisi
%
16.22 b u lu n m u ştu r. N orm al lip it düzeyi o la n la r da, diyet yağ tü rü ve adipoz doku yağ a sitleri düzeylerinin k an lip itlerin i d e ğiştirm edeki k a tk ıla rın ın%
1 -19 a ra sm d a değiştiği so n u cun a v arılm ıştır.13 — Sodyum Sınırlamasının Tuz Tadı Cevabına E tk isi: Uzun Süreli Bir
Çalışma
N orm al tansiyonlu zayıflam a diyeti olan birey lere sodyum sın ırlı diyet verilerek tuz tad ı tercih leri incelenm iştir. Sodyum sınırlı diyete b elirli sü re lerde b elirli m ik ta rla rd a tuz eklenerek b irey lerin h angi y oğ u n lu k tak i tu zu terc ih ettik le rin e b ak ılm ıştır. Tuzsuz diyete b a ş la d ık ta n 3 ay so n ra b irey le r d ah a az tu zlu diyetten h oşlandıkların ı b elirtm işle rd ir. Bu çalışm anın da işa retled iği gibi, b ireylere etk in diyet eğitim i yap ılır, b elirli sü re tuzsuz diyet alm aları sağlanırsa, tuzlu ta t tercih lerin d e belirli değişm e sağ lan ab ilm ek ted ir.
14 — İnsanlarda Besinlerdeki Demir ve Kurşunun Emillmi
G enelde d em ir yetersizliği olan birey lerin k an ın d a k u rşu n düzeyi yük sek tir. Bu da d em ir yetersizliğinde k u rşu n u n d ah a çok em ildiğinin g ö ster gesi sayılm ak tad ır. Bu a ra ştırm a d a d iyetteki d em ir ve k u rşu n u n em ilim i radyoizotop yöntem iyle 28 denek üzerinde in celenm iştir. D eneklerin 9’u n u n hem oglobini, b u n la rd a n 4'ü nün de seru m fe rritin düzeyi d ü şü k b u lu n m u ştu r. S erum fe rritin düzeyi ile d em ir em ilim i a ra sın d a yüksek ters ilişki b u lu n m u ştu r. D em ir yetersizliği o lan lard a em ilim
%
25.6±
7.9 iken, n o rm allerd e % 4.0 ± 2 . 5 b u lu n m u ştu r. Genelde k u rşu n em ilim i % 5 -1 5 a ra sın d a değiş m iştir. D em ir em ilim i ile k u rşu n em ilim i a ra sın d a yüksek p ozitif korelasyon b u lu n m u ştu r (p < 0.04). D em ir yetersizliği o lan lard a k u rşu n em ilim i%
14.6±
6.7 iken, k o n tro l g ru b u n d a%
10.0±
2.5 bu lunm uş, fa k at fa rk ista tistik se l o la ra k önem li değildir. B unun yanında, d em ir yetersizliği olan 9 bireyd en 6’sın d a k u rşu n em ilim i n o rm al değer olan % 5 -15 in ü zerin ded ir. B u so n u çlarİLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 4 5 d e m ir y etersizliğinin k u rşu n zehirlenm esini hızlandırabileceğini işaretlem esi b a k ım ın d a n önem lidir.
15
— Uzun Süre Emzirmenin Kadınlarda Ön Kol Kemik Kitlesine Etkisi
Üç - d ö rt çocuklu k a d ın la rd a uzu n sü re (o rta la m a 10.7 ay) ve k ısa sü re (o rta la m a 2 . 8 ay) em zirm en in ön kol kem ik k itle sin e etk isi incelenm iştir. K a d ın la rın g ü n lü k kalsiyum a lım la n n o rm al değ erlerd e olup, ABD ta ra fın d a n gebe ve em zikli k a d ın la r için ön erilen m ik ta rla ra y akınd ır. Uzun sü re em zi re n k a d ın la rın k em ik kitlesi, k ısa sü re em zirenlerden d ü şü k b u lu n m u ştu r. Çok ço cu k lu ve uzun sü re em zirdiği h ald e yeterli k alsiy um alam a y an lard a k em ik k itle sin in çok d ah a d ü şü k olabileceği, b u n u n d a k ad ın sağlığını olum suz etkileyeceği d ik k ate alın m alıd ır. B u nedenle, gebe ve em zikli k ad ın ların b eslen m e sin e b u yönden de önem verilm elidir.
16 — Steroid Tedavisi Sonucu Oluşan Osteoporosizi Önlemede Kalsiyumun
Eklenmesi
U zun sü re li glik o k o rtik o id ilaçların ku llan ım ı o steop orosiz o lu ştu rm a k ta d ır. B u t ü r ila ç la n k u llan an k a d ın la ra günlük 1 g elem ent k alsiy um veril m eye b a ş la n d ık ta n 2 ay so n ra id ra rd a h id ro sip ro lin in /k re a tin e o ra n ın d a ö n em li dereced e düşm üş, id ra r k alsiy u m u n d a yükseliş g ö rü lm ü ştü r. S eru m a lk a le n fo sfo taz ve o steo k alsin düzeyleri d eğişm em iştir. K alsiyum eklenm e sin in k em ik k aybını azalttığı, dolayısı ile kem ik kitlesin i a r ttır a r a k osteopo- ro sizin o lu şu m u n u n önlenm esine y ard ım cı olduğ u so n u cu n a v arılm ıştır.
17 — Diyet Kolesterolünde Serum Kolesterol Yanıtı
B u y azıda lite ra tü rd e k i v e rile r is ta tis tik y ö n tem lerle in celenerek diyet k o le ste ro lü n d e k i değ işm elerin seru m k o lestero l düzeyini etk ilem esi an latıl m ış tır. D iyetin 1000 k k alo risi için 1 m g k o lestero l a rtış ın ın 0.10 m g /d l düze y in d e se ru m k o lestero l a r tış ın a n ed en olabileceği, 2500 k k alo rilik diyete 100 m g k o le ste ro l ek len m esin in se ru m k o lestero lü n ü 4 m g /d l düzeyinde a rtırd ığ ı s o n u c u n a v a rılm ıştır.
18 — Diyetteki Linolenik Asit Kan Basıncım Etkiler mi?
E p id em iy o lo jik ç a lışm a la r, genellikle çoklu do ym am ış yağ a sitlerin i içe re n b itk ise l b e sin le rle b eslen e n to p lu lu k la rd a k an b asın cın ın genellikle düşü k o ld u ğ u n u işa re tle m e k te d ir. K ısa sü re li deneysel çalışm alar,, çoklu doym am ış y a ğ la rın h ip o te n sif etk iy e sah ip o ld uğu nu g ö ste rm iştir. Çoklu doym am ış yağ a s itle rin in u zu n sü re li h ip o te n sif n iteliği adipoz d o k u su n u n yağ asidi bileşim i analize ed ilerek y etişk in e rk e k le rd e in celen m iştir. Adipoz d ok u d a linoleik a s it (1 8 :2 , n -6) k a n b a sın c ı ile ilişkili b u lu n m a m ıştır. Linoleik asittek i (1 8 :3 , n - 3 )
%\
a rtış , sistolik , d ia sto lik ve k a rışık o rta la m a k an b asın cın da 5 m m civa d eğ e rin d e azalm ay a n ed en o lm u ştu r. Linoleik asidin bu etkisini re n in - an g io ten sin siste m in i etkiley en p ro s ta g la n d in le rin öncüsü olm ası do layısıyla g ö sterd iğ i sa n ılm a k ta d ır. L inolenik asid in b aşlıca k aynakları; baklag ille r, ceviz, kestan e, su ü rü n le ri ve tu ru n ç g ille rd ir. N o rm a l d iy ettek i yağ asitle rin in ancak % 2 k a d a rı lin o len ik a s ittir. L inolenik a s itte n zengin b e sin lerin diy ette a r ttırılm a s ı h ip e rta n siy o n d en e tim in d e y a ra rlı o lab ilir.
19 — Kanserli ve Kanserli Olmayan Hastalarda Serum Kolesterol ve Vitar
mln A Ekileşimi
S eru m kolestero l ve v itam in A etk ileşim i k a n se rli ve k a n se rli o lm ay an h a sta la rd a in celenm iştir. H e r iki g ru p ta da se ru m k o le ste ro lü ile v ita m in A düzeyleri a ra sm d a önem li p o zitif korelasy o n b u lu n m u ştu r. S e ru m d a k i ta ş ı yıcı p ro tein leri ile v itam in A ve k o lestero l düzeyleri yö nü n d en iki g ru p a r a sın d a önem li p ozitif korelasy o n g ö rü lm ü ştü r. S e ru m k o lestero l veya v ita m in A düzeyleri ile taşıyıcı p ro te in le rin ilişkisi b ire y le rin b eslen m e d u ru m la rıy la bağıntılı b u lu n m u ştu r. K anserli h a s ta la rın b eslen m e d u ru m u k a n se rli o lm a y an lard an kötü d ü r. B u n lard a taşıyıcı p ro te in le rin (alb um in , tra n s fe rin , reti- nol bağlıyan p ro tein ve p realb u m in ) d ü şü k lü ğ ü b u n u n b aşlıca g ö sterg e sid ir. K anserli h a sta la rd a seru m k o lestero l ve v itam in A düzeyleri k an se rli o lm a yanlard an d ü şü k tü r. B unun neden in in b eslen m e d u ru m la rın d a n k a y n a k la n dığı sonucu na v arılm ıştır. Ancak, d ü şü k se ru m k o lestero l ve v itam in A’m n k an ser sonucu m u, yoksa b u n la rın d ü şü k lü ğ ü n ü n k a rsin o jen e sise m i etk isi o ld ukları aç ık lan am am ıştır. K olesterol ve v itam in A’n ın k a n se r o lu şu m u ile ilişkilerinin d ah a ileri a ra ş tırm a la rla o rta y a ko n m ası g erek m ek ted ir.
20 — Uzun Süreli Parenteral Beslenen Hastalarda Plazma ve Kan Hücrele
rinde Taurin Konsantrasyonu
Çok yakın zam an lara k a d a r tau rin in elzem am ino a sitle rd e n olduğu b i linm ediğinden, p a re n te ra l çözeltilere eklenm em iştir. Uzun sü re p a re n te ra l beslenen 40 h astan ın serum ve kan h ü crelerin d e ta u rin düzeyi ö lçü lm ü ştü r. H a sta la rın plazm a ve kan h ücrelerindeki ta u rin düzeyleri n o rm a lla rin k in in oldukça altın d a (p < 0.01 - 0.001) b u lu n m u ştu r. Bu d u ru m , tau rin siz beslen en h astala rın yetersiz b ir d u ru m a geldiklerini g ö sterm ek te d ir. T au rin in h ü cre zarının çalışm ası, kalsiyum taşınm ası, gözün sağlığı, kalbin ve sin ir sistem i nin çalışm asınd a etkinliği olduğu ra p o r edilm ek ted ir. Bu çalışm ad a ta u rin yetersizliğinin fonksiyonel b e lirtilerin e bak ılm am ış, fa k a t d ah a ilerid e b u n lard an bazılarının görülebileceği üzerinde d u ru lm u ştu r. P a re n te ra l çö zeltilere ta u rin eklenm esi gereği vu rgu lan m ıştır.
21 — İnsan Organlarında Hücresel Retinol Bağlayan Proteinlerin Miktarları
V itam in A’m n em ilim i, taşın m ası ve işlevleri özel taşıyıcı p ro te in le ri ge re k tirir. Bu pro tein lerd en 6 tanesi tan ım la n m ıştır. B u n lard an h ücresel re- tin jl bağlayan p rotein, tra n sre tin o lü n taşın m asın d a önem taşır. D uyarlı ra- dioim m inoassay yöntem iyle b ir çok insan o rg an ın d ak i hücresel re tin o l bağ layan p ro tein in m ik ta rla rı sap tan m ıştır. Bu p ro tein en yüksek m ik ta rla rd a ad renal, karaciğer, yum urtalık, hipofiz ve testisle rd e b u lu n m u ştu r, p m o l/g yaş ağ ırlık üzerinden y u m u rta lık ta 2790, hipofizde 1120, ad ren ald e 750, k araciğ erd e 600'dür. En düşük m ik ta rla r tim u sd a (80) akciğerde 93 ve p ro s ta tta (108) b u lu n m u ştu r.İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 4 7
22 — ABD Diyetinde İzomerik Yağ Asitleri Düzeyi ve Sağlık Açısından Önemi
B itkisel sıvı yağlardaki doym am ış yağ asitleri genellikle cisizom erinden- d irler. H idrojenlenm e sırasın d a bazı yağ asitleri transizom erine dönüşür. M argarinlerde tra n s yağ asitlerin in artm a sın ın sağlık açısından sakıncaları üzerin de çeşitli yayınlar yapılm ıştır. B u yazıda tra n s yağ asitlerinin tük etim düzeyi ve sağlık yönünden önem i incelenm iştir. 15 - 20 yıl içinde diyetin tra n s yağ asidi içeriğinde fazla b ir değişm e gözlenm em iştir. Diyette yağın azaltıl m ası ö n erileri doğrultusun da, ileriki yıllarda tü k etim in b iraz azalabileceği ta h m in edilm iştir. G ünlük tra n s yağ asidi tü k etim i o rta la m a 7.6 g /b irey ola ra k ta h m in edilm iştir. Son 20 yıl içinde tereyağı tü k etim i azalm ış, sıvı yağ tü k e tim i artm ış, m arg a rin tü k etim i fazla değişm em iştir. D iyette tra n s yağ asidi alim inin, atero sk lo retik h a sta lık la r veya k an se r risk in i arttırd ığ ı görü şü bilim sel verilerle desteklenm em iştir. Dengeli ve y eterli m ik ta rd a linoleik a s it b u lu n an diy ette b u düzeylerde tra n s yağ asidi alim inin in san lar ve hay v a n la r ü zerinde olum suz h erhangi b ir etkisin in olam ayacağı sonucuna va rılm ıştır.23 — Anoreksi Nervozahlarda Ağırlığı İdame Ettirmek İçin Gerekli Enerji
Alımı
A noreksi nervozalı h a s ta la r işta h d av ran ışları yönünden iki g ru b a ayrı lırla r. G ru p la rd an b iri kendilerini aç b ıra k a n la r, diğeri yediklerini k u san lar d an o lu şm ak tad ır. Bu iki gru p a ra sın d a belirli kiloyu k o ru m ak için gerekli e n e rji m ik ta rı fa rk lı b u lu n m u ştu r. H astan ed e y a ta n iki grup h a sta n ın e n e rji alım ları, ağırlık değişim leri izlenm iştir. B irinci g rub un , İkinciden d aha a k tif, d ah a kilolu oldukları, fa k a t günlük aynı m ik ta r en e rji tü k e ttik le ri b u lu n m u ştu r. Kilo kazanım dönem inde ikinci g ru b u n d ah a çok en e rji tü k e t tik le ri, fa k a t b irin ci g ru b u n ağ ırlık ların ın d ah a fazla olduğu gö rülm üştür. Bu dönem de h e r iki g ru b u n ak tiv ite düzeyi b enzerd ir. İkinci g ru bu olu ştu r a n la r d ah a çok güçlük çek m işlerd ir. B u nun n edenleri, yem e için m otivas y o n ların ın d ah a az, en e rji m etab o lizm aların ın d ah a az elverişli olm asın a bağ la n m ıştır. B irinci g ru p ta k ile r ted av i dönem inde d ah a hızlı kilo a la b ilm e k te d irle r. Bu h a s ta la rın ted av isin d e b u d u ru m d ik k a te alın m ası gerektiği v u r g u la n m ıştır.
24 — Ateş ve M alnutrisyon: Malnutrisyonlu Hastalarda Progen/İnterleuikin-1
Oluşumu
P E M 'n u n u n infeksiyona k a rşı ateş yü kselm esini b a şla ta n p ro g e n /in ter- leukin-1 (EU /II-1) p ro te in in salım m ın a etk isi in celen m iştir. M alnutrisyonlu ve n o rm a l b irey le rd en sağ lan an m o n o sitler S tafilo ko ku s ep iderm idis ile uya rıld ık ta n s o n ra 1 gece b ek letilm iştir. E P /II-l'in varlığı, ta v şa n la ra enjekte edilen k ü ltü re k a rşı o lu şan ateş y a n ıtın a göre sa p ta n m ıştır. M alnutrisyonlu- la n n n o rm a lle rd e n d ah a az E P /II-1 ü re ttik le ri b u lu n m u ştu r (p < 0.001). Mal- n u trisy o n lu la rd a k i b u d ü şü k feb ril yanıt, düşü k seru m album uni ve retinol bağlayan p ro te in le ilişkili; tro k sin bağlayan p ro te in veya lenfosit n u m ara sıyla ilişkisiz b u lu n m u ştu r. M alnu trisyonlu h a s ta la rd a sıklıkla ra stla n a n
dü-.■jük fc-bıîi y"r;’t:n nedeninin a ra ş tırm a bulgusuyla ilişkili olabileceği so nu cun a v arılm ıştır.
25 — Karaciğer Hastalığı Olan ve Olmayan Alkolik Hastalarda Plazma Amino
Asitlerinde Değişme
H astaneye yatan alkoliklerin k araciğ er hastalığ ı olan ve olm ay an çoğun d a plazm a am ino asit düzeyleri k o n tro llerd e n d ü şük b u lu n m u ştu r. E n d ü şü k am ino asit düzeyleri alkolik h ep a titisli h a s ta la rd a g ö rü lm ü ştü r. İyileşm e dö nem inde karaciğer hastalığı olm ayan alko liklerd e am ino a sit düzeyleri ya düşm üş veya değişm em iştir. Alkolik h e p a titisle rd e belirli am ino a s itle rin (.valin, löysin, izolöysin) düzeylerinde yükseliş o lm u ştu r. Yine tro zin ve trip- tofanda yükseliş olm uştur. İyileşm e dönem inde k araciğ er h astalığ ın ın biyo kim yasal ve histo p ato lo jik b u lg u ların d a düzelm e o lm u ştu r. K araciğ er h a s ta lığı olm ayan alkoliklerde SGOT ve SGPT, b ilirü b ü n ve alb ü m in değerleri n o r m al bulunm uştur. Piridoksal fo sfat değerleri h e r iki g ru p ta d üşü k b u lu n m uştur. İyileşm e dönem inde piridoksin verilm iş, b u n u n so n u cun da plazm a PLP değeri yükselm esine karşın, no rm al s ın ırla ra u laşm am ıştır. B unun ne deninin hcp atık defosforilasyonunun a rtm a sın a bağlı olabileceği san ılm ak tadır.
26 — Hiperkolesterolemik Erkeklerde Total ve Düşük Dansiteli Lipoprotein
Kolesterol Düzeylerindeki Değişmeyle İlgili Korelasyon Gösteren Diyet
ve Diğer Faktörler
Lipit A raştırm a Kliniğinin K oroner K orunm a Ü nitesinde 3806 h ip erk o lesterolem ik erkek üzerinde to tal ve düşük dansiteli lip op ro tein k o lesterol (LDL-C) düzeylerinde değişm eyle korelasyonu olan fa k tö rle r incelenm iştir. K orum a diyetine geçildikten b ir ay sonra to tal kolesterolde 24 m g/dl, LDL-C de 22 m g /d l düşüş olm uştu r. Bu d ü şü şler k o lestiram in alan ve alm ayan g ru p ta benzerdir. Diyet uygulam asından 10 ay son ra to tal kolesterol o rta la m a 292/dl’den 276/dl'ye dü şm ü ştü r. Diyetle b irlik te k olestiram in alan la rd a ise 240 m g /dl'ye d ü şm ü ştü r. B ir aylık sürede LDL-C'deki düşüş h er iki g ru p ta 216 m g /d l'd en 207 m g /d l düzeyindedir. 10 ay so n ra LDL 199 m g /dl'y e d ü ş m üştü r. Diyet ve k olestiram in alan la rd a ise LDL-C 160 m g/dl.ye in m iştir. Daha so n raları bu değer 174 m g /d l düzeyine yükselm iştir. Diyet uygulam a sıyla h e r iki grubun ağırlığında düşüş olm u ştur. S igara içimi, to tal ve LDL-C de a rtışla ilgili b u lu n m u ştu r. D iüretik kullanım ı iki g ru p ta da to tal koleste rolde artışla, diyet ve k olestiram in alan lard a LDL-C artışıy la ilişkin b u lu n m u ştu r. D iyette yapılan u y arla m a ile, to tal ve LD LC 'de düşüşle b irlik te k o ro n e r kalp h astalık ları olgularında azalm a sağlanabileceği so nucuna va rılm ıştır.
27 — İnsan Kolonundan Çinko ve Kalsiyumun Emilimi
G enelde kalsiyum ve çinko ince b a rsa k la rd a n em ilir. K olonoskopi sırasın da 30 m m ol işaretlenm iş çinko ve 6.4 m m ol kalsiyum yerleştirilerek işaretli kalsiyum ve çinkonun vü cu ttak i b irikim i ölçülm üştür. Y erleştirm eden 13 gün
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 4 9 s o n ra işa re tle n m iş çin k o n u n m ik ta rı
%
3.5 ± 2.1 ve kalsiyu m un%
3.5 ± 2.7 o ld u ğ u g ö rü lm ü ştü r. O rta la m a em ilim çinko için % 4.1, k alsiyum için%
14.1 o la ra k h e sa p la n m ıştır. B u n a göre çinko ve k alsiyu m em ilim inde kolonun ro lü b u lu n m a k ta d ır. A ncak k alsiyum em ilim i çin k o d an dr.ha fazladır.28 — Menapoz Sonrası Kadınlarda Kalsiyum Alımı ve Kan Basıncı Arasında
ilişki
Y aşları 46-66 a ra sın d a değişen, h ip e rta n siy o n u o lm ay an 199 k ad m üze rin d e o a n d a k i k alsiyum alım düzeyi ile kan b asın cı ara sın d a k i ilişki ince le n m iştir. H ip e rta n siy o n için d iğer risk fa k tö rle ri de k o n tro l edilm esine k a r şın, k alsiy um alım ı ile k a n basın cı a ra s ın d a önem li k orelasy o n b u lu n a m a m ış tır. B u bulgu, yaşlı k a d m la rd a k alsiy um alim inin a rttırılm a s ın ın h ip e rta n si yo n u önleyem eyeceğini ya d a iyileştirem eyeceğini g ö sterm ek te d ir. Bu çalış m ad a, sisto lo jik k an basın cı ile ilişkisi ö nem li olan fa k tö rle r; b ed en kitle indeksi, yaş, ve sig ara içim idir. D iastolik k an b asın cıy la ilgili fa k tö rle r ise; alk o l ve bed en k itle in d ek sid ir. A ncak den ek sayısı sın ırlı o ld u ğ u n d an d ah a çok say ıd a k işile rin k atıld ığ ı a r a ş tır m a la rla d o ğ ru lan m a sı g erek tiğ i v u rg u la n m ıştır.
29 — Parenteral Çözeltilerin Hücrelerin Metabolizmaları Üzerine Toksik Et
kileri : Fizyolojik Parenteral Tedavi İçin Hipotez
B u yazıda p a re n te ra l ted av id e gözlenen to k sik e tk ile r ve b u n la rın m eta- b o lik e sa sla rı üzerin d e d u ru la ra k bazı ö n e rile r g e tirilm iştir. B u ö n erile r şöy le ö z e tle n e b ilir: 1 — A setat verilm esiyle (a) fosfo rilasy on p o tan siy eli azalır, (b) h ü c re içi Ca, Po4 ve P a r ta r, (c) h ip e rfo sfa te m i, h ip o k alsem i, ikincil hipo- p a ra tro id iz m ve so n u ç ta m etab o lik k em ik h astalığ ı o lu şu r, (d) p o liv alan t m e ta l to k sisite si görü leb ilir. A setat 0.1 m M ü stü n d e kesinlikle k u llan ılm am alı d ır. B ü tü n p a re n te ra l sıv ıla rd a b u düzeyin a ltın a in d irilm e si hem od iy alizler de HCO3/C O0 k u lla n ıla ra k pH k o n tro l edilm elidir. 2 — Ç özeltilerdeki D -laktat ve la k ta t R in g er n ö ro to k sik o lab ilm e k ted ir. D -laktat fizyolojik o ra n d a L lak - t a t : p iru v a t, H C 03/ C 02 ve d-B eta h id ro k si b u t i r a t : ase to a setr.i’r. yor deg-Ş- tirm e lid ir. 3 — Ç özeltilerde N a/C l o ra n ın ı fizyolojik n itelik olan 1 35 yerine 1.0 o la ra k k u lla n m a k b ö b re k le rin fazla Cl’ü a r ta n a k a d a r h ü cren in en e rji m eta b o liz m a sı ü zerin e gereksiz y üklem ede b u lu n m a k ta d ır. Tuz ço u u tîs; in san ın n o rm a l sıvısının düzeyindeki n ite lik te o lm alıdır. 4 — P a re n te ra l sıvı la rd a k i 10 mM g lu k o n at, 240 mM gliserol, yüksek k o n san tra sy o n d ak i am ino a s itle r h ü c re m eta b o liz m a sın d a b o zu k lu k la r y a p m a k ta d ır. B u n ların çözelti deki m ik ta rla rın a d ik k a t edilm elid ir. 5 — S ıv ılard a k u llan ılm a k ta olan deks- tra n , h id ro k sife n il n işa sta gibi yapay p lazm a g en işleticiler b u am aç için kul lan ılm a lıd ır.
30 — Besinleri Sağlık Açısından Değerlendirme
A m erikan B esin ila ç Y önetim i (FDA) b elirli besin lerin, h astalık ları ko ruyucu n ite lik te olduğu şeklindeki değ erlen d irm elere k a rşıd ır ve bu şekilde e tik etlen m esin i genellikle sın ırla n d ırm a k ta d ır. B elirli b ir ü rü n ü n , belirli h as
talığ ı önlediği ya d a tedavi ettiği şeklindeki etik etlen d irm e ve re k lâ m la rın y anıltıcı olabileceği b elirtilm iştir. B u tü r etiketlem e ve re k lâ m ın besin i ilaç kateg o risin e alabileceği üzerinde d u ru lm u ştu r. Besin firm a la rın ın ilaçla ilgi le ri bulunm adığına göre, ü re ttik le ri b ir ü rü n ü n belirli h astalığ ı önlediği ya d a iyileştirdiği şeklinde etik etlen d irip ta n ıtm a la rı yasal o lara k o lanaksızdır. B esin ta n ıtım la rın d a «önleme» sözcüğü yerine «sakınm a» k u llan ılm asın ın d ah a doğru olacağı ileri sü rü lm ü ştü r. «Kepek k an se ri ö n ler yerine; ra fin e edilm iş tah ıl ü rü n lerin in fazla tük etim in d en sakınılm alıdır» sözcükleri d ah a do ğrudur. B esin ta n ıtım la rın d a risk fa k tö rü o larak bilinen kolesterol, yapay ta tla n d ırıc ı gibi m add elerin bulunm adığı sıklıkla ku llan ılm ak tad ır. Ö rneğin, b elirli b ir sıvı yağda «kolesterol yoktur» d enm ektedir. Bu d u ru m d a o yağ ilaç o lara k düşünülem ez. H erhangi b ir ü rü n ü n belirli sağlık so ru n u n u önle,- diği belirtilirk en , sakıncaları göz ard ı edilm em elidir. Örneğin, Kellog firm ası ü re ttiğ i kepek ü rü n ü n ü n kalın b ağ ırsak kanserin i önlediği şeklinde ta n ıtır ken, to p lu m u n herhangi b ir kesim inde m ineral bağlayıcı, etkisind en dolayı sakıncalı olabileceği gözardı edilebilm ektedir. T an ıtım la rd a bilim sel daya nağı olan n o k ta la ra d ik k at edilm elidir.
31 — Şişman Kadınların Enerji Metabolizmalarının Düşük Enerji Alımına
Uyumu
Şişm an 14 kadının en e rji h arcam ası d o ğru dan k alo rim etre tekniğiyle, zayıflam a diyeti öncesi ve zayıflam adan so n ra ölçü lm ü ştür. B eden ağırlığı diyet öncesi 9.3 ± 7.4 kg olan 83.4 ± 7.7 kg’a düştüğünde, 24 saa tlik en e rji h arcam ası 10.52 ± 0.83 M j’den 9.58 ± 0.75 M j’ye gerilem iştir. Sekiz h a fta lık düşük enerji alım ı sonucu 24 saatlik en e rji h arcam ası
%
15 (9.58±
0.75’M j’den 8.92 ± 0.65 Mj düzeyine) d ü şm üştür. E n e rji alim inin te k ra r a rttırılm a s ı so nucu 1 kg ağırlık kazanıldığında, en erji h arcam ası 9.45 ± 0.75 Mj düzeyine yükselm iştir. E n erji gereksinm esi, zayıflam a öncesi 10.62 ± 0.88 M j/g ü n , za y ıfladıktan so n ra 9.39 ± 0.79 M j/g ü n ,o larak hesap lan m ıştır. D üşük en e rji alı- m m a k arşı en e rji h arcam asın d ak i düşüş, b eden ağırlığına göre b elirlenen d e ğerden d ah a yüksek b u lu n m u ştu r. D üşük enerji alım ın a k arşı o luşan düşük en e rji h arcam ası uyum u, kilo verm eyi güçleştirm ek ted ir. Bu uyum b esin ali m in in te k ra r a rttırılm a sıy la 7 gün içinde eski d u ru m u n a gelm em iştir. Bu bulgu, şişm anlığın düzeltilm esi için düşük en e rji alım ı ile b irlik te bed en h a re k etin i a rtıra ra k d ü şü k enerjiye uyu m u n etkisin in k ısm en k arşılan abilece ğini işaretlem ek ted ir.32 — Menstruasyon Siklusunda 24 Saatlik Enerji Harcanması
Y aşları 20-40 a rasın d a değişen 10 k adın ın m en stru asy o n siklusu sıra sın da en e rji h a rc a m a la rı dolaysız ve dolaylı k alo rim etre tekniğiyle ölçülm üştü r. K a d ın lar günde 3 öğün yem ekle h arcad ık ları düzeyde enerji alm ışla r ve h afif u ğ ra şıd a tu tu lm u şla rd ır. K ad ın ların 8’inin en e rji h arcam ası ovulasyonu izle yen 14. günde % 8 -16 a rtm ıştır. A rtış istatistik ! o larak önem li b u lu n m u ştu r (p < 0.001). E n e rji h a rcam asın d a
%
14 a rtış olan b ir k ad m o ra l k a n tra se p tif aldığı b ir aylık süre içinde en erji h a rcam asın d a h erh an g i b ir değişm e o lm a m ıştır. Doğal p ro g e ste ro n u n m etab o lik uyarıcı o lara k etk in lik gösterdiği,İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 5 1 ov ulasyon so n ra sı p ro g e ste ro n düzeyinin a rtm a sın ın e n s rji h a rc a m a sın ı a r tırd ığ ı d ü şü n ü lm ü ştü r. U yku sıra s ın d a ovulasyon so n ra sı dö nem de en e rji h a r c a m a sın ın yük sek olduğu g ö rü lm ü ştü r.
3 3
— Diyabetli ve Diyabeti Olmayan Şişman Hastalarda Sukroz Poliesterin
Plazma Lipoprotein ve Kolesterol Metabolizması Üzerine Etkisi
S u k ro z p o lie ste r (SPE) in c e b a rsa k la rd a n em ilm eyen, yağa benzeyen hek- za-h ep ta ve ok ta-su k ro z e ste ri ve uzu n zincirli yağ asidi içeren b ir m ad ded ir. Yağ değişim i o la ra k k u llan ıla b ilm e k te d ir. 6’sı d iy abetli 10 şişm an kişide su k ro z p o lie ste rin k o lestero l ve lip o p ro tein m etab o lizm asın a etkisi incelen m iştir. İncelem e, n o rm a l d u ru m d a , en e rji sın ırlam ası + S PE ve yalnız en e rji sın ır la m a sı o lm a k ü zere 3 dönem de y ap ılm ıştır. D iyabetik o lm ay an lar SPE yi di y a b e tlile rd e n d a h a iyi to le re etm işle rd ir. D iyabetli o lm ay an lard a en e rji sın ır la m a sı + S PE v erilen dönem de k o le ste ro l’de % 20 LDL’de % 26 dü şü ş o lm u ş tu r. N o rm o trig lise rid e m ili d iy ab etlilerd e b en z er d ü şü şle r gözlenm iştir. D iabe tik h ip e rtrig lise rid e m ili h a s ta la rd a e n e rji sın ırlam ası SPE eklenen ve ek len m ey en d ö n em d e p la z m a trig lise rit düzeyinde önem li d üşü şe ned en o lm u ştu r. S P E v erilm esi d ışk ıd a n ö tra l ve asid ik ste ro id atım ın ı a r ttırm ış tır. E n erji s ın ırla m a sın ın k o lestero l sentezini azaltm ış olabileceği so n u cun a v arılm ıştır. S P E T ip 2 d iab etlilerd e , özellikle şişm a n la rd a y a ra rlı o lab ilecektir.34 — İnsanda Orta Zincirli ve Uzun Zincirli Trigliseritlerin Termik Etkisi
O rta zincirli y ağ lard an (MCT) o lu şan 400 k k alo rilik yem eğin te rm ik etkisi aynı m ik ta r k alo rili, fa k a t uzun zincirli yağ (LCT) içeren yem ekle karşılaş- tırılm ış tır. M etabolik hız yem ek ten önce ve y em ek ten 6 s a a t so n ra dolaylı k a lo rim e tre yön tem iyle s a p ta n m ıştır. MCT içeren yem ek a lın d ık ta n so n ra p o s tp ra n d ia l o k sije n tü k e tim i yem ek öncesi d u ru m a göre%
12, LCT içeren y em e k te ise sadece % 4 a r tış g ö ste rm iştir. MCT yem eğinden so n ra plazm a B e ta -h id ro k sib ü tü ra t k o n sa n tra sy o n u n d a 25 k at, insü lin k o n san tra sy o n u n d a ise b ira z a r tış o lm u ştu r. LCT alım ın d a b ir değişiklik g özlenm em iştir. LCT alım ın d a p lazm a trig lis e rit k o n sa n tra sy o n u%
6 8 a rta rk e n , MCT alım ınd a değişik lik o lm a m ıştır. Bu so n u çlar, d iy ette LCT y ağ ların MCT y ağ larla de ğ iştirilm e sin in kilo k o n tro lü n d e y a ra rlı olabileceğini g ö sterm ek te d ir.35 — Alkol Tüketiminin Serum 25-hidroksivitamin D„ Retinol ve Retinol
Bağlayan Protein Düzeyine Etkisi
K ro n ik alkol tü k e tim in in v ita m in D ve re tin o l düzeylerine etkisi 12 alko lik ve 19 n o rm al k işile rd e in cele n m iştir. Geçen yıl içinde günlük alkol tü k e tim i, alk o lik le rd e 178 ± 1 1 6 g ram iken, n o rm a lle rd e 3.7 ± 4.5 gram d ır. Al k o lik le rin
%
58’inin seru m 25-OHD3 düzeyi n o rm al sın ırla rın (20 n g /m l) al tın d a b u lu n m u ş tu r. H e sa p lan an D v itam in i tü k e tim m ik ta rla rı g ru p la r a ra sın d a fa rk lı değildir. A lkoliklerin seru m k alsiyum düzeyi n o rm allcrin kind en önem li (p < 0.05) şekilde d ü şü k b u lu n m u ştu r. R etinol ve RRP düzeyleri 2 g ru p ta d a b e n z erd ir. B u b u lg u la r alkolik lerd e sıklıkla ra stlan ılan kem ik bo zu k lu k ların ın , alko lü n, D v itam in i ve kalsiyum un biyoyararlılığını azalttığı nı g ö sterm ek te d ir.36 — Güney Malawi’de Emzirme, Memeden Kesme Örüntüsü ve
Kseroptal-mia Riski
Y aşlan 24-71 aylık olan 152 kseroptalm ialı 151 n o rm al çocuk üzerinde, em zirm e ve k seroptalm ia ilişkisi k o ntrollü o larak incelenm iştir. K seroptal- m ialı çocukların erken aylarda evdeki yem eğe a lıştırıld ık la n ve m em eden erken kesildikleri görülm üştür. N orm al çocuklarla b u yöndeki fa rk lılık la r önem li (p < 0.01, < 0.05) b u lu n m u ştu r. Çocuk erk end en m em eden kesilip A vitam ininden yetersiz ta h ıl-ş e k e r k an şım ı besinlere b aşlatıldığında, b i r - i k i yıl sonra k seroftalm ia o luşm aktadır. Bu bulgular, uzun süreli em zirm enin, uygun ek besin alam ayan ç o c u k la n ksero ftalm iad an ko ruduğunu işaretlem ek tedir. K seroftalm ialı çocuk lar norm allerd en daha çok solunum yolu hasta- lık la n n a yakalan m ak tad ırlar. E m zirm enin teşviki, ek besinlerin m u tla k a A vitam ini içerm esinin gereği b ir kez d ah a v urgu lan m aktadır. Yağsız s ü t toz la n veya sütsüz besinlerle A vitam ini kaynakları eklenm eden çocuğun bes lenm esi göz ve solunum y o lla n h a sta lık la n risk in i a rttırm a k ta d ır.
37 — NHANES I ve II Araştırmalarında Beden Kitle indeksinin Ağırlık, Be
den Yapısı ve Beden Bileşimi ile Korelasyonları
ABD'de 1971 -74 ve 1976-80 y ıllarında yapılan u lu sal sağlık ve beslenm e ara ştırm a la rın d a toplanan an tro p o m e trik veriler k u llan ılarak beden k itle in deksi (BKl) ile ağırlık, beden yapısı ve bileşim i arasın d ak i ko relasy o n lar in celenm iştir. B K t ile ağırlık a rasm d a yüksek korelasyon (r = 0.89 - 0.98) b u lunm uştur. Aynı şekilde beden yapısıyla ilgili O uetelet indeksi ve b en zer in dekslerle B K t ile ilişkili b u lu n m u ştu r. Bu bulgular, şişm anlığın tan ım la n m a sında boy ve ağırlığın ölçülüp B K l’nin değ erlend irilm esin in güvenilir yöntem olduğunu işaretlem ektedir.
38 — Stresli Şişman Hastalarda Hipokalorik Parenteral Beslenmeyle Net
Protein Anabolizması
Şişm an, am eliyat sonrası kom plikasyonları olduğundan yüksek p rotein li, düşük en erjili p aren tera l beslenen 13 şişm an h astan ın seru m album in, azot dengesi ve iyileşm e duru m u incelenm iştir. P ro tein dışı en e rji alım ı gü nlük 881 kalori veya dinlenm e anı enerji h arcam asın ın
%
51.5’ini o lu ştu rm u ştu r. G ünlük p ro tein alım ı 2.13±
0.59 g /k g ’dır. B aşlangıca göre p a re n te ra l beslen m eyle serum album in düzeyi önem li şekilde y ü kselm iştir. H a sta la rd a p ozitif azot dengesi sağlanm ıştır. B ü tü n h a s ta la rd a y ara iyileşm esi gözlenm iştir. Ş işm an am eliyat kom plikasyonu olan h a sta la n n , p ro tein dengesini ve y a ra iyileşm esini sağlam ak için yüksek en e rji alım m ın zo run lu olm adığı, yüksek p ro tein li diyetle b edenlerindeki fazla yağı en e rji am acıyla k u lla n a ra k isten en iyileşm e düzeyine ulaşılabileceği b elirtilm iştir.39 — Erkeklerde Diyetle Alman Yağ, Protein, Kolesterol ve Posa ile
Atero-jenik Lipoprotemlerin Etkileşimi
77 se rb e st yaşam sü ren e rk ek lerin 3 günlük b esin tü k etim i ile diyetle alm a n yağ, p ro tein , hayvansal p ro tein , k o lesterol ve po sa m ik ta rla rı sa p ta n
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ 2 5 3 m ıştır. Bu öğelerin tü k e tim düzeyleri ile bazı k an lip itlerin in düzeyleri a ra sın d ak i ilişki a ra ştırılm ıştır. Çoklu doym am ış yağ a sitleri tü ketim i; kan trig liserit, to ta l kolesterol, LDL ve VLDL k o n san tra sy o n la rı ile neg atif korelas yon g ö ste rm iştir. H ayvansal p ro te in tü k etim i; trig lise rit, küçük LDL p a rç a cık ları ve VLDL ko lestero lü ile pozitif, b itk ise l p ro te in tü k etim i ise negatif k o relasy o n g ö sterm iştir. S eru m d ak i k üçük LDL p a rç a c ık la rı düzeyi ile diyet k o lestero lü a ra sın d a pozitif, h am posa a ra sın d a ise n egatif korelasyo nlar b u lu n m u ştu r. B ulgular, diyet faktörleriy le, kan lip it düzeyleri a ra sın d a önem li ilişki o lduğunu; kan lipit düzeylerinin de atero sk le ro sis o lu şu m un da önem li fa k tö rü o lu ştu rd u ğ u n d a n b eslenm enin d enetim inin önem ini v u rg ulam ak ta d ır.
40
— "Erken Doğan Bebeklerde Doğumda ve Doğum Sonrası Anne Sütü veya
Mama ile Beslenmede Dokosahexaenoik Asid Durumu
D okosahexaenoik a sit (DHA) ençok beynin gri m ad d eleri ile re tin a l mem- ra n d a b u lu n m a k ta d ır. B u o rg a n la rd ak i yağ asitlerin in % 25 k ad a rın ı DHA o lu ştu ru r. İn sa n beyninde DHA’nın çoğunluğu gebeliğin 25 ile 40. h afta sı a ra sın d a b irik ir. Bu o rg a n la rd a DHA’nın y etersiz b irik im in in deney h ayvanla rın d a d av ran ış ve göz bozu k lu k larıy la ilgili olduğu ileri sü rü lm ü ştü r. B u ça lışm ada, e rk e n doğum lu (32 h afta lık ) bebek lerin doğum sıra sın d a ve so n ra sın d a k ırm ızı k an h ü crelerin d ek i DHA içeren fo sfalip itlerin d iğerlerin e o ranı sa p ta n m ış tır. DHA k o n san tra sy o n u doğum la ağızdan tam beslenm eye geçiş zam an ı a ra s ın d a d ü şm ü ştü r. Ağızdan y eterli beslenm e düzeyine gelen bebek lerd e n anne sü tü v erilenlerde DHA düzeyi yükselm iş, m a m a ile b eslen en lerd e d ü şm ü ştü r. D oğum dan so n ra k i 7. h a fta d a an n e sütüyle beslenen beb ek lerin kırm ızı k an h ü crelerin d ek i DHA’nın oran ı, m am a ile b eslen en lerd en önem li d erecede yük sek b u lu n m u ştu r. Bu b u lg u ların klinik etk isin in olup olm adı ğının a ra ştırılm a sı g erek m ek ted ir.
41 — Yaşlan 35-65 Olan Kadınların Besin Tüketim Düzeyleri ile Kemik
Mineral İçeriği Arasında İlişki
E n e rji ve 14 b e sin öğesinin tü k e tim düzeylerinin ek kalsiyum alan (1.5/ gün) ve alm ay an k a d ın la rın kol kem ik d u ru m u n a etk isi in celenm iştir. Me- napoza girm iş k a d ın la rd a kem ik yoğunluğu C vit. ve niasinle önem li k o re lasyon g ö ste rm iştir. U zunluğuna yapılan incelem ede, m enapoza girm iş de nek lerd e, yüksek k alsiyum alim inin, kem ik kayıp hızını azalttığı b u lu n m u ş t u r (p < 0.01). E k k alsiyum alm ay an m enapoz so n ra sı k ad ın lard a, enerji, p ro te in , kalsiyum , fosfor, çinko, folik asit alım düzeyleri ile kem ik m ineral içeriğindeki değişm e a ra s ın d a önem li korelasyo n b u lu n m u ştu r. Alım düzey le rin in a rtm a sı, k em ik m ineral içeriğindeki azalm a hızını d ü şü rm ü ştü r (p < 0.05). A ra ştırm a sonuçları, kalsiyum y anın da diğer bazı b esin öğelerinin alım dü zeylerinin yaşlılığa bağlı kem ik bozu k lu k larıy la ilgili olabileceğini işa re tle m e k te d ir.
42 — Oral Kalsiyum ve Kan B a s ı n c ı - Kontrollü Bir Araştırma
D iyetleri d ü şü k (500 m g /g ü n ) kalsiyum içeren y etişkin n o rm aten sif yük sek o k u l kız ö ğ rencilerine 6 h a fta sü re ile günlük 1500 m g kalsiyum eklem esi
y a p ıla ra k d iastolik ve sistolik kan basınçları ölçülm üştür. S ü t ve türev leri sın ırla n d ırıla ra k 500 m g kalsiyum alım ı sırasın d a kan basın cınd a kalsiyum eklenen ve eklenm eyen g ru p lard a h afif düşü şler olm uştu r. K alsiyum eklen m esinin kan basıncım etkilem ediği b u lu n m u ştu r. Aynı şekilde diyetin kalsi yum içeriği ile kan basıncı arasın d a da ilişki b u lu n am am ıştır. D iastolik b a sınç, beden kitle indeksi ile korelasyon (p < 0.01) gösterm iştir. K alsiyum un k an b asıncına olan etkisinin h ip ertan siflerd e incelenm esinin gereği vurgu lan m ıştır.
43 — Kızamık, Malnutrisyon ve Körlük Arasında İlişkiler - Hintli Çocuklarda
Prospektif Çalışma
Y oksul çocuklarda kızam ık insidansının yol açtığı göz b o zuk lu kları ve beslenm e durum uyla ilişkisi incelenm iştir. 15 h afta lık ta ra m a d a kızam ıklı 318 çocuk belirlenm iştir. 1 - 2 yaş a rasın d ak iler arasın d a en çok kızam ık ol gusuna rastlan m ıştır. Ç ocukların çoğunluğu hastalığın a k u t dönem inde kilo kaybetm işler ve serum pro tein düzeyleri de d ü şm ü ştü r. D eneklerin % 3 ü nde göz lezyonları görülm üş ve tedavi ile iyileştirilm iştir. Akut dönem de seru m vit. A ve RBP düzeyleri önem li derecede düşm üş, fa k at iyileşm eden 8 h a fta sonra norm al düzeylerine yükselm iştir. Göz bozukluğu olanla olm ayan a ra sında serum vit. A ve RBP düzeyleri yönünden farklılık b u lu n m am ıştır. B una göre, göz lezyonunun enfeksiyonun serum vit. A ve RBP'yi etkilem esi sonucu başlam adığı söylenebilir. B una karşın, b ir yandan çocukların vit. A yönünden yeterli beslenm esi için gerekli önlem ler alınırken, aşılam ayla kızam ık insi- dansınm azaltılm ası göz sağlığı yönünden önem taşım ak tad ır.
44 — Beyaz Amerikalı ve Doğu Orijinli Göçmen Kadınların Diyeti ile
Östro-jen Düzeyleri Arasında İlişki
• Ö strojen m etabolizm ası ve k an se r riski yönünden Doğu ve B atı ülk eleri nin k adınları arasın d a fark lılık lar olduğu gözlenm iştir. Diyetin k ad ın lard a ö stro jen ü retim i ve atım ını etkilediği bild irilm iştir. Diyet ve ö stro je n ilişkisi beyaz Am erikalı ve doğu o rijin li iki grup k adm üzerinde incelenm iştir. Araş- tu rm a sonuçları, beyaz A m erikalıların diyetinin do ğu lu lan n k in d en dah a çok yağ içerdiğini g österm iştir. G üneydoğu Asya ülkelerinden A m erika’ya yerle şen k ad ın ların diyetlerini fazla değiştirm edik leri gözlenm iştir. Göçmen k a d ın ların serum ve id ra r ö stro jen düzeyleri A m erikalı k ad ın lard an d aha dü şük, fekal ö stro jen düzeyi ise d ah a yüksek b u lu n m u ştu r. Doym uş yağ tü k e tim i ö stro je n düzeyini, doym am ış yağdan d ah a çok etkilem ektedir, fa k a t en önem li fa k tö r toplam yağ tü k etim id ir. Yağ tü k etim in in özellikle doym uş yağ tü k etim in in ö stro jen düzeyini a rttırd ığ ı belirlenm iştir.
