A. O. Veteriner Fakültesi Histol~ji ve Embriyoloji Kürsüsü Prof. Dr. Zihni Erençin
ENJEKSİYON YOLUYLA DAMAR VE KANAL SİSTEMLERİ
İçİN PLASTİK DEMONSTRASYON METOTLARININ
GELİşTİRİLMESİ
*
Zihni Erençin**, Osman Hassa***
Mahmut Sağlam**** Aydın Evren*****
• Gir iş.
Damarların enjeksiyon yoluyla dcmonstrasyönu eski Yı.inan'a kadar' uzanan bir tarihe sahiptir. Önceleri disseksiyon çalışmaları, daha sonra çini mürekkebi ve Berlin mavisiyle renklendirilmiş je-latin enjeksiyonları ve bunlardan elde edilmiş preparatlar (kesit halinde veya totalolarak parlatılmış) damarların ir:eelenmesinde ençok başvurulan metotlar olmuştur (7, 9, 18,20,26). Son dekatlarda damar sistemleri daha ziyade radiografik olarak ıncelenirken (2 ve 4), plastik enjeksiyonları ve korozyon pn~paratları da önı~m kazanmıştır (3, 5, '12, 13, İS, 16, 17, 18, 21, 22,
ve
27).Uzayaraştırmalarının, organ transplantasyonlarının önem ka-zanması (LO) ve havacılık tıbbının (Aviation medicine) ortaya koy-duğu probremlcr damar sistemlerini ve bunların incelenmesi işini yeniden aktuel bir konu haline getirmiştir. Bu işte ençok tabii ve sen-tetik reçineler kullanılmıştır. Bunların en önemlileri özel boyalarla renklendirilcrek kullanılan kauçuk (I i, 25) ve plastiklerdir (I, 3, 5,
II, 12, 16 ve 21) .
•• Bu araştırma T. B. T. A. K. tarafından desteklenmiştir (Proje No. VHAG-37) . •••• A. Ü. Veteriner Fakültesi Histoloji ve Enıbriyoloji Kürsüsü profesörü,
Ankara-Türkiye .
••••• A. Ü. Yeterincı' Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsü Doçenti, Ankara-Türkiye .
••••••• A. Ü. Veteriner Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsü Doçenti, Ankara-Türkiye .
••••••••••A. C.Yeterİner Fakültesi Histoloji ve Erııbriyoloji Kürsüsü Dr. Asistanı, Ankara-Türkiye.
Damar ve Kanal Sistemleri İçin Plastik Demonstration Metodları 445
Damar sistemlerinin detaylı özelliklerini radiografik olarak
iz-lemek ve kesin sonuçlar elde etmek kolay değildir. Radiooppak mad-delerle, radiolojideki ilerlemclere paralel güzel ve açık resimler elde edilebilmiştir. Fakat böyle düz bir yüzey üzerine yansıtılmış rcsimIerIc damar özelliklerini, bunların dolaylarıyla ve birbirleriyle olan iliş-kilerini - Yasa vasorum'larını-seçkin olarak izlemek yine mümkün olamamıştır(4). Bundan ötürü bu çalışmamızda radiografik metot üzerinde değil, özellikle plastik maddeler ve enjeksiyon mekanizması üzerinde durularak, iyi bir enjeksiyon elde etmede yararlı olabilecek hususların belirtilmesine çalışılmıştır.
Damar enjeksiyonlarında ençok kullanılan maddeler kauçuk ve çeşitli plastiklerdir. Kauçuk ham veya işlenmiş (Iatex) * olarak enjekte edilmiştir. Plastikler autopolymerisable acrylic esterlerdir. Bunlar damar enjeksiyonları' için özel olarak hazırlanmış standard plastikler (Tensol)** ve (Schummer plastoid'i)*** dir.
Tensol cement (No: 7): Bu kendine has viskozitesi olan hazır bir enjeksiyon maddesidir. Uzun zaman saklanabilir ve ana maddesi
methyl methacrylic polymer'in uygun bir momomerdeki erimiş halidir.
Tensol
%
4 oranında kendi aktivatörü katılınca polimerizasyon baş-lar; 24 saat içindetamamen katılaşmış olur. Genellikle ısı artması polimerizasyonu hızlandırır. Tamamen polimerize olmuş. Tensol serttir, havanda dövülerek toz haline getirilebilir. Tensol, aside ve alkalileredayanıklı .olup özel boyalarla renklendirilir. Buboyalar(Cristic Pigment Past)**** dir. Kırmızı renk için aynı grup boyalardan
olan mercuric sulfide (Vermilon) ; mavi renk için cobalt albuminat (Thenardsblue); sarı renk için eadmium sulfit k~llanılır(3).
Schummer pHl.stoid'i: Bu, toz ve sıvı (monomer) olmak üzere iki kısımdan ibarettir. Plastoidin kimyasal bileşimi hakkında pros-pektusunda bilgi verilmemiştir (ı 7). Plastoidin enjeksiyona hazır bir hale getirilmesi için 5 gr. sıvıya (monomer'e) 3 gr. toz düşecek şekilde hesaplanıp bir balonda çalkalanarak karıştırılır. Plastoid 24 saat içinde enjeksiyona elverişli ve süzülmüş bal viskozitesine eşit bir viskozi te kazanır (I 7,2i ); soğuk ve karanlık bir yerde de bir hafta kadar enjeksiyona elverişli olarak saklanabilir. Erken veya çok koyu-laşma hallerinde, buna monomer katılması tavsiye edilmiştir (I 7,2 I). Plastoid'e renk vermek için kullanılan boyalar: kırmızı renk için Sudan Rot 5 B; mavi renkiçin Endanthren blau GG SC; sarı renk için Sudan
* Klentze Exp. und Imp. Co., Hamburg
** Imperial chemical Indust. Ltd. Pla,ıics Dv.
*** Röhm und Haas ch. Fbr. Darmstadı.
Geib 3G dir. Plastoid'i enjeksiyon için hazırlarken, boya tozdan önce monomere katılır ve iyice kar.ıştırılır.
İyi bir enjeksiyon maddesinde aranılan özellikler: i - Kimyasal ve fiziksel özelliklerin standard olması.
2- Polimerizasyonun yavaş gelişmesi.
3- Viskozitenin ölçülebilmesi ve ayarlanabilmesi.
4- Bazı boyaları (Kırmızı, mavi ve sarı) kolaylıkla alması, 5- Suda erirnemesi, damar dışı dokuları boyamaması. '
6- Katılaşınca büzülme deffekti göstermeınesi.
7- Katılaştıktan sonra az çok' esnekliğe' sahip olması. 8- Prepar<ı:tların kesilebilmesi. .
9- Asit ve alkalilere dayanıklı olması.
10- Her zaman bulunabilir ve ucuz olması.
446 Z. Erençin, O. Hassa, M. Sağlam, A. Evren
Başarılı bir enjeksiyonda, organ, ekstremite veya vücudun da-marlarının enjeksiyon maddesiyle~ tamamen doldurulmuş olması gerekir. Bunun için hidrostatiğin kurallarına göre: i - Enjekte edilen. madde, v.ücutta dolaşımı sağlıyan arteriyel basınca yakın bir basınçla (çeşitli hayvanlarda ortalama olarak 150 - 200 mm. Hg. dir) (6, 23)
kesinti-siz olarak damara verilmelidir. 2 - Enjektörde, enjektör haznesi (cam silindir) çapıyla kanül çapı arasındaki fark. büyük olmamalıdır. 3- Enjekte edilen maddenin özgül ağırlığı ve viskozitesi kanın.özgül ağırlığı ve vizkozitesine yaklaşık. olmalıdır ..
Bir de, dolaşım sisteminin arteriyel yanmına enjeksiyon yapmanın, venöz yarİma enjeksiyon, yapmaktan daha kolayolduğunu göz önün-de bulundurmak gerekir. Çünkü venöz yarımda', ters YDndeki akıma engel valvulaların bulunuşu yüzünden tam bir enjeksiyon yapıla-maz.
M'e to t ve Mat e r y
a
ı .
Bu çalışmada ana enjeksiyon maddesi olarak bir tür plastik (Simplex)
*
kullanılmıştır. Bu plastik, biri toz diğeri sıvı olmak üzere iki ana maddeden yapılmıştır. Tozu meydana getiren küçük globüller polymethyl methacryl asidi esterinden elde edilmiş flexiglas tabi atın-da teşekküllerdir (ŞekiL. ı). Bunların çapı io - 90 Mik. arasında de-ğişir. Sıvı (monomer) ise, methyl methacryl esteridir. Bu renksiz uçucu ve viskozitesi düşük bir sıvıdır (Vis. 0.5). Kapillarlara kadarDamar ve Kanal Sistemleri İçin Plastik Demonstraıion Metodları 447
giden bir enjeksiyon için, plastik toz 20 - 60 Mik. delikli standard elek-lerden* geçirilerek homojen hale getirildi.
Plastiğin hazırlanması: LO gr. sıvıya (monamer) 6 gr. toz katıl-mıştır. Bu sıvı kısa zamanda (I dakika) enjeksiyona elverişli bir ko-yuluk, viskozite (Vis. 10.55) kazanır. Plastiği kırmızı ve mavi renk-lendirmek için Oil Red O, Oil Red 4B** ve indophenol bl au kullanıldı. Monomere önee boyalar, sonra da toz katıldı.
Polymerisation'u frenlemek için de monomere Hydroquinon*~* veya Harter**** (Methyl etfı;'l keton peroxyd-MEKP) katıldı. Viskozite değelendirme!erde, endüstri tipi Hoeppler viskozimetresi yerine, buna benzer bir bilyalı viskozimetre kullanılmıştır. Viskozite değerleri de santipoes (CP) yerine, enjeksiyon maddesinin suyunkine kıyasla özgül viskosi tesidir.
Enjeksiyonlarda organın büyüklüğüne göre, çeşitli Rekord en-jektörleriyle (100 cc., çap 36 mm; 50 cc., çap 25 mm; 20 ce., çap 2.5 mm) kanüller (2.5, 3.5, 5 mm. çapında) kullanıldı. Büyük hayvanla-rın başları enjeksiyona ara vermeden, otomatik bir enjektörle ***** (haznesi 240 CC., kanül çapı 5 mm) yapıldı (ŞekiL. 2).
Enjekte edilmiş organlar
%
30 - 35 kalium hydroxyd'de bıra-kılarak bunlardan korozyon preparatları elde edildi. Baş kemiklerinin giderilmesi için%
25 - 29 acidum hydrochloricum'dari faydalanıldı.Kullanılan hayvan ve organlar: Lo ördek (başları), 2 koyun (baş ve böbreklei-i), i merkep (başı, böbreği ve ayakları), 2 kedi (başları),
i köpek (baş ve böbreği), 2 sığır (baş, böbrek ve ayakları). Kesime-vinden alınan organlar: 4 sığır böbreği, io koyun böbreği, 6 koyun başı, i2 sığır kalbi, 3 .koyun kalbi. Karşılaştırmalı çalışmalar için Schummer plastoid'i, Tensol ve Latex'den faydalanıldı.
Sonuç
Schummer plastoid'i, Tensol ve Latex gibi konvansiyone! enjek-siyon madde!eri dışında başka bir plastikten (Simplex) faydalanıla-rak, özel bir enjektörle başarılı enjeksiyonlar sağlandı. Bu çalışmada baş, bacak, böbrek ve kalp damarlarına, son bölümlerine (Arteriol ve' Venüller) kadar enjeksiyon yapıldı. Böbrekte glomerular sistem
* Newark ",irc cloth Co NJ. US. Standard Sivc
** Gurr, Ltd. London
*** Eastman Kodak Co Roccster Ny.
**** Dewilux Komandit şirketi, İzmir
(arteriola afferentia, glomerulus, arteriola effereiltia) ve arteriolae rectae doldu (ŞekiL. io, iı). Çeşitli başlarda damarlar sistemine detaylı olarak enjeksiyon yapıldı (ŞekiL. 4, S, 6, 7). Üzçrinde durulan bütün organlarda Vena'lara enjeksiyon, bunların yapılı Ş özelliklerine (Val-vula) bağlı olarak arteriler derecesinde sonuç vermedi. Plastik ve Schummer plastoidi enjeksiyonlarında özellikle büyük arterler. üze-rinde, bir reaksiyon prodüktü olarak meydana gelen beyaz lekeler bu metodlar için bir özür ol~rak kabul edildi ve ayrıca bunların gideril-mesine çalışıldı.
Harter ve Hydroguinon katılmışplastik enjekte edilen organlar-dan (baş ve böbrek) çeşitli yönlerde (sagital ve transversal) kesitler elde edildi (ŞekiL. i2). Kalp ve böbrek korozyonları totalolarak poliesterde bloka alındı. Sığır ayağına yapılan cnjeksiyonlardan tırnak korozyonları elde edildi.
44B Z. Erençin, O. Bassa, iii. Sağlam, A. Evren
Tartışma
Şimdiye kadar çeşitli -cnjeksiyon maddeleri ve metodlariyle bazı araştırıcılar tarafından başarılı sonuçlar alınmış, iyi preparatlar h~zırlanmıştır (3, iı, 12, 13, 16, 18, 21, 22, 27, 28). Bu maddeler arasında Schummer plastoidi ve Tensol önemli bir yere sahiptir. Schummer plastoidi, prospektusuna ve bazı yazarlara göre üniversal. bir 'enjeksiyon maddesidir' (I 7, 22 ve 27). Bununla beraber, yukarda adıgeçen konvansiyonel enjckSiyon maddelerini, Bugge'nin de belirtti-ği 'gibi' standard olarakkabul etmek, henüz mümkün değildir (3). Damar enjekııiyonlarında aranılan nitelikler yukarda on madde halinde özetlenmiştir. Başarılı bir enjeksiyon iki ana faktöre dayanır:
1- Enjeksiyon maddesinin özelliği; 2 - Enjeksiyon'un hidrostatiğe uygun bir enjektörle yapılması - enjeksiyon mekanizması.
Plastik enjeksiyon sıvısının hazırlanmasında io gr. monomere 6 gr. toz karıştırıldıktan sonra, polimerizasyon başl1iyıncaya kadar geçen zaman polimerizasyon qiğidir, süresi (I) dakikadır. Poli-merizasyon eşiğinden sonra, ortamın ısı ve ışık durumuna göre, polimerizasyo,n çok hızlı bir tempoyla ilerler. Polimerizasyon eşiğinden sonra plastiğin enjeksiyona elverişli dönemi "enjeksiyon dönemi"dir. Bunun süresi, 15° - i8°C. de, 2 - 3 dakikadır. Schummer Plastoid'-inde ise bu dönemin karanlıkta ve serin bir yerde bir hafta kadar uzadığı bildirilmiştir (I7, 22).
Başarılı bir enjeksiyon elde edebilmede enjeksiyon dönemi süre-sİnİn önemi büyüktür. Bu süre, aktivatör katılmış Tensol'de de kısadır
Damar ve Kanal Sistcmleri İçin Plastik Dcmonstrntion Metodları 149
(2 - 4 dakika). Enjeksiyon döneminin uzunluğu bakımından sentetik enjeksiyon madlieleri arasında en uygunu Schummer plastoidi'dir.
Bizim kullandığımız plastikte enjeksiyon dönemini uzatmakiçin Harter ve Hydroquinon'dan faydalanılmıştır. Monomerine Harter veya Hydroquinon katılmış plastikte enjeksiyon dönemi 5 dakikadan
LO - 12 dakikaya yükselmiştir.
Damarların tabii çaplarını gösteren başarılı bir korozyon, kalıp elde edebilmek için enjeksiyon mekanizması yanında enjeksiyon mad-desinin fiziksel ve kimyasal özellikleri de öneme sahiptir; özgül ağır-lığın düşük ve polimerizasyon'un yavaş olması bu bakımdan başta gelen faktörlerdir. Sehummer Plastoid'inin ve Tensol'ün ö:~gül ağırlık-ları i, 066 dır. Plastik ve Tensol polimerizasyon hızı bakımından eşit-tir. Schummer plastoid'i polimerizasyonun yavaş gGlişmesi bakımından plastikler arasında özel bir yere sahiptir. Adı geçenplastikler poli-merizasyon tamamlandıktan sonra cam gibi, kolay kırılabiiiI' bir sert-lik kazanırlar. Bu durum kOf(;ı:~yonpreparat1arı için sakıncalıdır -preparatlar kolaylıkla zedelenip, kırılabilirler ve saklanmaları zor-laşır.
Monomerine Harter veya Hydroquinon katılmış plastikte ise, hem polimerizasyon yavaş gelişir, hem de katılaşma hiç bir zaman plastiklerdeki derecede olmaz.
Bu yoldan hazırlanmış kormyonlar daima bir esneklik gösterir. Harter veya Hydroquinon miktarı ayarlanarak, kesilmeye elverişli preparatlar hazırlamak da mümkün olmuştur (ŞekiL. 12). Kesitprepa-ratları için şimdiye kadar,jelatinden sonra Latex kullanılmıştır (I r).
Tensol ve diğer sentetik m'idde1crde enjeks'iyon döneminin kısa olması ve yüksek bir viskoziteyle (vis. 50 - 60) çalışma zorunluğu var-dır. Bu durum karşısında enjeksiyonu kısa zamanda kontrollu bir basınç altında yapabilecek, hidrostatiğe uygun ,bir enjektörün önemi açık-tır.
Enjeksiyon döneminde uygun bir cnjektörle kısa zamanda başa-rılan plastik enjeksiyonlarında kapillarlara kadar ulaşılabilmiştir. Bu sonuç plastikler için Sehummer'in, kaypaklık diye belirttiği önemli bir özelliktir (21, 22). Bu durum enjeksiyon maddesinin özgül ağır-lığına, enjeksiyon döneminin uygunluğu na (viskozitesinin en düşük olduğu süre) ve belki de molekül büyüklüğüne bağlı bir sünme değe-ridir. Tensol enjekte edilmiş organlarda, özellikle böbreklerde tablo daima daha kaba olmuş ve preparatlar adeta bir artefakt duygusu uyandırmıştır. Bugge, bu durumdan kurtulmak için, Tensol çalış-malarında viskozite ayarlamaları na önem. vermiştir (3). Başarılı bir
sonuçta, preparatların renk intenzitcsi ve homojenitesi de önemli bir özelliktir. Plastiklerde bu renk intenzitesini ve homojenitesini ayarla-mak daha kolayolmuştur. Plastiklerde renk bakımından büyük şikayet, arteri köklerinde meydana gelen beyaz lekelerden olmuştur. Schummcr büyük arteriler üzerinde meydana gelen lekeleri preparatlara koyu renkli plastoid püskürterek gidermeye çalışmıştır.
Plastik enjeksiyonlarımızdaki beyaz lekeler eyklon lack*'la gideril-di. Schummer plasdoid'inde' mavi ren,k için kullanılan Endanthren blau monomer sıvısı ile karıştırıldığında daima tortulaşma yaptı.
450 Z. Erençin, O. Has,a, M. Sağlam, A. Evren
Özet
Genellikle damar enjeksiyonları ve bunların önemi üzerinde durulduktan sonra konvansionel" enjeksiyon maddelerinden başka bir plastikle (Simplex) enjeksiyonJar yapıldı. Başarılı bir enjeksiyon elde edebilmede önemli faktörler incelendi. Bunlar enjeksiyon mad-desine ve enjektöre ilişkin faktörler olarak iki kategoriye ayrıldı.
Enjeksiyon maddesine ilişkin faktörler io grupta toplandı: i - Kimyasal ve fiziksel özelliklerin standard olması.
2- Polimerizasyon'un yavaş gelişmesi.
3 - Vizkozite değeri.
4- Ana renklerin (kırmızı, mavi ve sarı) verilebilmesi. 5- Suya dayanıklılık - suda erirnemesi.
6- Katılaştıktan sonra büzülme deffekti göstermemesi.
7- Katılaştıktan sonra belirli bir esnekliğe sahip olması. 8- Katılaştıktan sonra kesilebilmesi.
9-' Asit ve alkalilere karşı dayanıklılık. 10- Ucuz olması ve kolay bulunabilmesi.
Enjektöre ilişkin faktörler: Enjeksiyon çalışmalarında kullanı-cak enjektör'ün, sentetik cnjeksiyon maddelerinin yüksek viskozitesi (Vis. 50 - 60) gözönünde bulundurularak, hidrostatiğe uygun olması üzerİnde duruldu. İki atmosfer basınçlı, geniş kanüllü (50101), otomatik ve basınç kontrollü bir enjektörle çalışıldı.
Bu çalışmalardan damardan zengin baş, bacak, kalp ve böbrek gibi çeşitli organlarda plastik enjeksiyonlar yapıldı. Diğer plastiklere göre esnek vekesilebilir preparatlar hazırlandı .
Damar ve Kanal Sistemleri Için Plastik. Demonstration Metodları 451
Z u':;; anı nı e n f a-s s ~ n g
Beitrag zur Entwicklung der İnjektionsnıethoden
für Gefaess-;-und Kanalsystenıe nıit
plastischen Mittel~
Mit einem kurzcn Übcrbliek dcr Gcfacssinjcktionen und ihrer Bedeutung im' algemeinen, wurden die Gefaessinjektionen mit cine m plastisehen İnjektionsmittel (Simplex) besehrieben und die bei einer gelungenen Inj{;ktion in Frage kommenden Faktoren diskutiert. Diese Faktoren wurden unter, sieh auf das İnjektionsmittel und die Spritze beziehendc, zwei Gruppen geteilt.
Die ersi Genantcn wurden in LO Gruppen untergeorc;lnet. i - Die Bestaendig-keit der ehemischen und physischen Eigen-schaften.
2- Langsames Vorsiehgehen der Polimerisation.
, 3- Viskositaelswertc.
4- Aufnahmcfachigkeit der hauptsacchlichcn Farbstoft~ (rot, blau und geib.)
5- W asserbestacndigkci t (U nlöslichkei t) . 6- Negatives Sc~rumpfungsdefekt. '
7- Nach dcr Erhaertung- Aufwcisung eincr gewissen Bigsamkeit. 8- Nach der Erhaertung einer Faehigkeit der Aufschneidbar-keit.
9- Bestaendigkcit gcgen Saeuren und Alkalien. 10- Preis und Besehaffung,
Die sieh auf die Spritze bcziehende Faktoren:
Die hohe Viskositaet der synthctischen İnjcktionsmittcln (Vis.
50 - 60) bcrüeksichtigend haben.wir aufdie dcr Hydraulik-entsprcc-henden Eigenschaften -Wert gdegt und 'mit,sokh einer Spritie gear-beitet. İn dieser Arbcit wurden wie Kopf, Bein, Herz und Niere an Blutgcfaessc reiche Organc injiziert und noch bigsamerc.und doch aufschnitbarcre Praeparate g-ewonnen.
L it e r at ür
1- Booz, K. H.: Struktur und funktionelle Bideutung einer Spiralklappe
. in der V. portae verschiedener Nager. Morphologischcs Jahrbuch.
2- Bresseu, C. et Vladutiu, O.: Les conditions anatomiques de la
rarifaction osseuse hyperemique de la phalangette du cheval. Rec. Med.
VetCXXXIII: 3 - 7 (1957)
3- Bugge, J.: A standardized 'plastic injection technique for anatomical
purposes. Acta Anat. 54 : 177 - 192 (I 963)
4- Clarke, J. A.: An (X) ray microscopic study of the postnatal deve-lopment of vasa vasorum of normal human coronary arteries. Acta Anat.
64: 506 - 516 (1966)
5- Day, S. B.: The utilisation
q/
vinilite plastic casts to demonstratecoronary and inter coronary anastomic vessels. Surgery 4I: 220 ~ 226
(I 957).
6- Dukes, H. H.: The physiology of domestic animals. Comstock pub-lishing associates. ithaka, New York( i947)
7- Elias. H.: Fonelional morphology of the liver. G. D. SearleCo.
Shicago Illinois (1953)
8- Elias, H.: Die Anatomie der grosseren Blutbahnen in der Leber des
Menscheiı. Anat. Anz. 98 : 6 - 7 (I95i )
9- Heinz-Dieter, F.: Gefaessanondllltng und Kapillardichte im Gehirn des Kaninchens. Acta Anat. 62 : 4 - 16 (1956)
10- Joehen, S. M. und Hilmar, P.: Moskauer Institute und Operation
Saele. Stern 23 : 26 - 34 (I 957)
11- Horowitz, A. und Venzke, G.: Distribution of blood vessels to
the postdiaphragmic digestive tract of the goat. V ct. Res. 27: 120 - 145
( 1966)
12- Karl-Heinz, W.: Untersuchungen an den Blutgefaessen des
Prima-tengreijschwanzes. Zeitschrift für Anatomie und
Entwieklungs-gesehichte. 125 : 2 - 16 (1966)
i3- Lange, H~: Neue Untersuchungen zur Vaskularisation des
Schwei-neuterus. Dissertation. Richard Hoffmann Berlin (I 959)
14-Montagne, W. und Ellis, R. A.: Histology 'and cytochemistry of
human skin the blood suply of the hair folliele.
J.
Anat Cancer Inst.19: 3 - 16 (1957).
15- Nieder, Ch.: Zur Gefaessversorgung des Hundeuterus nebst
Angioarc-hitektur seiner Wandabschnitte. Dissertation. Druekstelle der Freien
U niversi taet Berlin Dahlem (i957)
16- Pfattz, C. R.; Richter, H. R. -und Tomasch, J.: Zur
Ver-wendung von Methylmethacrylsaeureester bei der Herstellung von
anato-mischen Korrosionen und Ausgussen. Aeta Anat. iI: 208 - 2i2 (I 950)
Damar ve Kanal Sistemleri İçin Plastik Demonstration Metodları 453 ,
17- Röhın Haas G. M. B. H.: Plastoid zur Herstellung anatomisc- her
Korrosionspraeparate. (Prospektus)
18- Ramsey, E. M.: Cireulation in the maternal placenta. Amer.
J.
Obstet. Gynec. 67: i - 23 (1954)
19- Romeis, B.: Mikroskapische Technik. Leibniz Verı. Müchen
( 1948)
20- Scharrer, E.: Zur Untersuchung von Arterien und Venen im Cehim.
Anat Rec. 78: 173 - 175 (1940).
21- SchuDlmer, A.: Ein neues Mittel (Plastoid) und Verfahren zur
Herstellung korresian-anatomischer Praeparate. Anat. Anz. 8i:177-224
(I 935)
22-. SchUDlDler, A.: Vereinfachtes Plastoid Korrosionsverfahren. Anat.
Anz. 98 : i - 4 (I 95i )
23- Scheunert Trautm.ann: Lehrbuch der Veterinaerphysiologie. Paul
Parey Berlin und Hamburg (S. 267) ( 1957)
24- Shdanow, D. A.: Die Funktionelle Anatamie der Lymphkapillaren.
Aus der Werkstadtt der Anatomen. Geogr. Thieme, Stuttgart. (S. 118 - 146) (1965)
25- Thiel, A.: Untersuchungen über das C~faesssystem des
Pankreaslappc-hen bei verschiedener Saeugem mit .besonderer Berücksichtigung der
Kapillarknaeuel. Z. Zellforsch. 39: 28 - 32 (1954)
26- Tstsuni, Y. and Hafez, G. S. E.: Endometrial vascularity during
pseuda pregnancy in the rabbit.
J.
Morp. 118 : i - 16 (1966)27- Vollm.erhaus, B.: Gefaessarchitektonische Untersuchungen am
Cesch-lechtsapparat des weihlichen Haustieres. ZbL. V ct. med. ii:538-646
(1964)
28- Zolnai, B.: Bemerkungen zur anatamise/un Injektions -
,V -lt: '." ~
,....,.,
t ". (.~.. .
*:.
~:.
, ~...'"It. ".( 1ıı ' ) ( 7 •. '.- . F,li.'
'.T .. ~. 4' • ir .,J
~ ~ ' • 4' •• 't . .. - (.t 4'..
i •...
.-•••. li. . , , /' "', L. ..•...• .'
~. 'V.,
i~
~
J
"ır- .,''I'"
,
•.".
,
~
t_
<,
,...
'.'
ii t rı
-.y
t)
'J : ,... i' {;,t .~
i ~": .•.
. .'
'. i. ".,
J
*t
."ı..
'Mf ,... '. ı'.' (.. t "ol 4' " ", ," .:C.,,~.
'
.t
it .~ " ~ ~JfII iı .
. ,
,'...'
~ ;.,.'"",'''''''l.
l-.',
"..
'.
t .,.... ...' • •"
.., .•,
'..
ti,
.
t~
v' ~•.. ..)
'. ..).
.t.
iHi',"
il.... • • ~ 1" "~" -. *,i .~ .• '.t ~..
(
_J
• •
:tO
,(,J
.~L'
.
tıi: ."
til'
t
't
''ık •.
1.lrJ
(,t
~~~.
, ~,,'
'.
,ı.5,1.
z..
Erençin, O.' Hassa, }1. Sağlam, A. EvrenKJ
L
Şekil: ı.Simplex tozu globulIerinin heterojen görünüşü. :\1ikrofotografi LLS X
(Ahb. ı,Heterogenes Aussehen dcr Simlexkörner)
Şekil: 2. Otomatik enjeksiyon cihazının şeması: 1\, Kompresör kısını; b, Kompresör; c, Basın~:1ı hayvanın toplandıl;ı çelik tiip; B, Enjektör kısmı; d, Dereceli silindir; I, Plas-toid'in ilk konduğu bölme; 2, Plastoid'in kompresörden gelen hava ile itildiği ikinci bölme;
3, Lıstik puar; 4, Kaniil'iin "ıstik horusu; 5, Kaniil (Abb. 2. Skitze des automaıischen İnjektionsapparates)
Damar ve Kanal Sistemleri Için Plastik Demonstration Metodları 455
~~"
,(
Şekil: 3. Şekil 2 deki enjektörün 1 ve 2 no,ltı bölmelerinden geçen ve aradaki yaylı ventili gösterir şema
(Abb. 3. Ein vergrösserter Aussehnitt von dem Arparat (Abb.2))
Şekil: 4, Ürdek başında kemikli bir korozyon preparat: 1, Göz damarları. Makrofotografi
456 Z. Erençİn, O. Hassa, M. Sağlam, A. Evren
Şekil: 5. Koyun başıııda kemikli bir korozyon preparat: r,V.jugularis dexter; 2, Göz damarları; 3, Dişler. Makrofotografi
(Abb. 5. Ein Korrosionspraeparat, Schafkopf)
Şekil: 6. Kedi başında kcmikli bir korozyon preparat: r,V. jugularis dexter; 2, A. earotis coııımuııis de"ter; 3, Göz damarları; 4. Dil damarları. Makrofotografi
Damar ve Kanal Sistemleri İçin Plastik Demonst.raıion Metodları 457
Şekil: 7. Koyun başında arter ve venaların korozyon prcparatı: I, Burundaki damarlar; 2, Y. jugularis sinister. :\1akrofotografi
(Abb. 7. Korrosionspraeparat der Arterien und Yenen)
~ekjl: ll. Bir merkep uöbrcği arterlerinin korozyon prcparatı. Makro-fotografi
, •.. " c: > ~ N ro ~ .~ ~ ~ "
-••• :J ı: c.. .D ~ c ,', £ -> C ~ ~ ~ W >~ ..c 3 ..;<
8
J5 .:: rJ?..
~
~
-< ~
t: ~ ::: ;~ . o % ~ı; ~ ~ -: CJ; ~t=<-:: .g~r: ~ c..ıe~ C;n~ ~ :.> tl./) o.. .::: o c.. ~ r.JOt,l ~-~~
~2~
~cE5. c-: c,) o o.. ~ o. tr. =c t:~~ L-, •••• ı:: (oj (oj Ö ::...,j .So
~
:::E .~ g :ii2
•. c: t: >~0i: 8 .:: ">Ei: ,C;: ~ .:1 ::G ~ ~ ~ ""' ::: <oJ..c c c . ~ ] o) ~..sS . )~ • ı:: .rı ~, ,....: N ~ .Di
::ö o ~ ~ < ::G .o ~ . c: cr. >-. ._ c ~ ::G rJ). • o ~ " rr.. co on ~Damar ve Kanal Sistemleri İçin Plastik Demonstration Metoellar! 459
Şekil: iı.Koyun böbreği komyon preparatında : i, A. interlobularis; 2, Arteriola affe-rentia; 3. Glomerulus; 4, Arteriola recta. Mikrofotografi 50 X.
(Abb. i i. Korrosionspraeparat, Niere-Schaf)
~ekil ı:1 - Koyun böbreğinden enine kesit. Lup fotografi 2,5 x.
ı.Hilus, 2. V. inıerlobularis, 3. Glomerulus. (Abb. 12 - Transversal schnit Niere - Schaf)
