Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt: 12 Say : 2 2009
* Gaziantep Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, A z Di Çene Hastal klar ve Cerrahisi AD, Gaziantep ** Cumhuriyet Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, A z Di Çene Hastal klar ve Cerrahisi AD, Sivas ***Cumhuriyet Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, Protetik Di Tedavisi AD, Sivas
132
GÖMÜLÜ SÜT K NC AZI D
NE BA LI OLARAK MEYDANA GELEN PER KORON T S
VAKASI
A CASE OF PERICORONITIS RELATED TO IMPACTED DECIDIOUS SECOND MOLAR
TOOTH
Yrd. Doç.Dr. M.0sa KARA* Dt. 3eref EZ0RGANLI** Dt. Mustafa KIRTAY** Dt.Fatih SARI*** ÖZET
Gömülü süt di lerine ait çok az say da rapor vard r ve bu çal malarda süt di lerinin gömülü kalma insidans 10.000’de 1 olarak belirtilmi tir. Çe itli nedenler süt di lerinin gömülü kalmas na neden olabilmektedir. Bunlar; ankiloz, konjenital olarak daimi di eksikli$i, periodontal membranda defekt, travma, periodontal ligamentte yaralanma, erken süren daimi birinci molar, hatal sürme kuvvetleri ya da bu faktörlerin kombinasyonlar d r. Bu raporda 8 ya ndaki bir k z çocu$unun gömülü süt alt ikinci az di ine ba$l olarak geli en perikoronitis vakas sunulmu , etyolojik faktörler ve cerrahi tedavi seçene$i tart lm t r.
Anahtar Kelimeler: Gömülü süt di i, perikoronitis, ankiloz
SUMMARY
Primary tooth impaction has been reported to be very rare and studies report prevalence rates of impaction to be form 1:10.000. Primary tooth impactions can occur because of various reasons, including ankylosis, congenitally missing permanent teeth, defects in periodontal membrane, trauma, injury of the periodontal ligament, precocious eruption of the first permanent molar, defective eruptive force, or a combination of these factors. In this article we present a case of impacted mandibular second deciduous molar tooth with pericoronitis and discuss the etiology and its management by surgical intervention in an 8 year old girl.
Key words; -mpacted decidious teeth, percoronitis, ankylosed
G R
0nfraoklüzyon, oklüzal düzlemin alt nda kalm di i tarif eden klinik bir terimdir. Literatürde gömülü kalm , örtülü, ankiloze, sürmesini tamamlayamam , sekonder retansiyon gibi ba ka terimlerde kullan lmaktad r.1-4 Çok say da farkl
isimlendirilmesinin alt nda yatan etken etiyolojisinin tam olarak tan mlanamamas d r. Bu vakada di tamamen mukoza alt nda gömülü oldu u için “gömülü” teriminin kullan lmas n n daha uygun oldu u dü ünüldü. 0nfraoklüzyonun veya gömüklü ün en büyük nedeninin di lerin ankilozu oldu u dü ünülmektedir.1
Süt di lerinin gömülü kalmas nadir bir olgudur. Bu az görülen olgular aras nda gömülü süt ikinci az di lere nispeten daha s kl kla rastlan r. Bunu takiben s ras yla alt ve üst santral kesici di ler, köpek di leri ve lateral kesici di ler gelmektedir.5 Süt di lerinin infraoklüzyon
prevelans literatürde 1.3 ile 8.9 aras nda belirtilmi tir. 0nfraoklüzyon 3 ya civarlar nda tan mlanabilmesine kar n, s kl kla kesin te his 6 ila 11 ya aras nda konmaktad r. K zlar ve erkekler aras nda insidans
aç s ndan fark görülmemi tir. Ayr ca sa ve sol tarafta görülme aç s ndan da herhangi bir farka rastlan lmam t r.6
Gömülü süt di inin cerrahi olarak ç kar lmas na karar verildi inde inferior alveoler sinir, mental foramen, maksiller sinüs gibi kom u dokular n ba ar l bir ekilde görüntülenmesi geli mi teknikler gerektirebilmektedir. Bu cerrahi i lemle muhtemelen zarar görebilecek yap lar, kar zarar oran tart larak cerrahinin potansiyel riskleri de erlendirilmelidir. Gömülü süt molarlar n erken çekimi aral k kayb na yol açabilir, bu yüzden cerrahi daima ilk seçenek de ildir. Fakat s kl kla di in cerrahi olarak ç kart lmas gerekmektedir.1
Bu makalede 8 ya ndaki k z çocu una ait, perikoronitise neden olan sa alt gömülü süt ikinci az di i ve tedavisi sunulmu tur.
VAKA RAPORU
8 ya ndaki k z çocu u Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi A z Di Çene Hastal klar ve Cerrahisi Anabilim Dal na sa alt çenesinde meydana gelen yayg n ve iddetli a r nedeniyle ba vurdu. Hastan n ailesel veya medikal hikayesi önemsizdi. Hastan n yap lan a z içi muayenesinde ikinci süt
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt: 12 Say : 2 2009
133
di inin a z içinde görülmedi i birinci daimi az di in o bölgeye devrildi i ve o bölgedeki di etinde hiperemi ve palpasyonda iddetli a r oldu u tespit edildi. Ayr ca sistemik ate , halsizlik ve akut lenfadenopati bulgular hastada mevcuttu. Hastan n velisinden al nan anamnezde o bölgede hiç di sürmedi i ö renildi. Hastan n çene veya ba boyun bölgesinden herhangi bir travma hikayesi olmad ö renildi.
Çekilen panoramik radyografide sa alt süt ikinci az di inin gömülü oldu u fakat oklüzal yüzeyinin kemikle örtülmedi i görüldü (Resim 1). Ayr ca süt di inin kökünün etraf nda lamina dura izlenememekteydi. Radyografide ikinci premolar di derinde, alt çene taban hizas nda görülmekteydi.
Resim 1. Gömülü mandibular süt 2. molar di e ait panoramik radyografi
Hastaya 5 gün boyunca antibiyotik (amoksisilin-klavulanik asit) ve a r kesici (parasetamol) kulland r ld ktan sonra lokal anestezi alt nda süt di i bölünerek ç kart ld . Cerrahi i lem s ras nda yan di lerin, ikinci premolar di in ve mandibular kanal n zarar görmemesi için azami gayret gösterildi. Yara 3-0 ipek sutur ile kapat larak cerrahi i lem tamamland . Cerrahi sonras herhangi bir komplikasyonla kar la lmad .
Hastaya protez bölümünde uygun bir yer tutucu yap ld ktan sonra, o bölgedeki çapra kl n de erlendirilmesi, gerekli tedavinin yap lmas ve takip edilmesi amac yla ortodonti bölümüne yönlendirildi. 3. ay sonunda al nan radyografide daimi ikinci küçük az di in sürmeye ba lad gözlendi (Resim 2).
Resim 2. - lemden 3 ay sonra al nan kontrol filmi TARTI MA
Daimi di dentisyonunda gömülü di lerle s kl kla kar la lmas na ra men, geli en süt dentisyonu s ras nda bu durumla kar la mak nadir bir olayd r (Prevelans: 1:10,000).5Süt di lerinin ankilozu s kl kla bu di lerin gömülü kalmas na neden olarak gösterilmektedir. Travma, periodontal ligamentte yaralanma, konjenital olarak daimi di eksikli i, periodontal membranda defekt, erken süren daimi birinci molar, hatal sürme kuvvetleri ya da bu faktörlerin kombinasyonlar da etken olarak gösterilebilmektedir.7-8 Ayr ca odontoma benzeri sert
doku anomalileri, miksofibröz hiperplazi ve ameloblastik fibroma gibi yumu ak doku de i iklikleri ile sürme yolunun mekanik olarak engellenmesi, travma veya farkl etkenlerin neden oldu u di germinin malpozisyonu sonucu anormal erüpsiyon yolunun olu mas n n yol açt yetersiz oklüzal aral k, kal t msal veya o bölgedeki sinir aktivitesinde meydana gelen geçici de i iklikler gibi kazan lm nedenlerin süt di lerinin gömülü kalma potansiyelini artt ran nedenler aras nda gösterilmektedir.5 Sunulan vakada süt di inin
gömülü kalmas na neden olarak ankiloz gösterilmesine kar n ankiloza neden olan faktör hakk nda kesin bir yorum yap lamam t r.
Di ler tam gömülü olabilir, fakat s kl kla görülen di lerin yar gömülü olmas d r. Bir di in gömülü oldu una karar vermek için di in intakt marjinal s n rlar kom u di in marjinal s n r ndan 0.5 mm a a da olmal d r. Gerçek gömülü kalma nadir görülen bir durumdur, a amal olarak oklüzal kontak kayb ve gömülü süt di lerinin üzerindeki alveoler kemikten daha fazla yükselememesi sonucu görülür. Buna kar n, kom u daimi di sürer, o bölgedeki alveoler olu um oklüzale do ru hareket eder ve gömülü di tamamen
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt: 12 Say : 2 2009
134 oral dokularla kapat lm olur.7 Sunulan vakada sa
ikinci süt az di inin tamamen oral dokularla kapat lm ve daimi birici az di e o bölgeye devrildi i görülmü tür.
Gömülü süt di lerin, kom u di lerin yana yatmas yla ve/veya antagonist di lerin uzama e ilimine ba l olarak, maloklüzyon olu turma potansiyeli oldukça yüksektir.70nfraoklüzal süt molarlar düzgün bir oklüzyon olu umu aç s ndan zorluk olu turabilir. Fakat bu di lere sahip hastalarda lokalize problemlerden ba ka ortodontik sorunlar görülmesi çok s k de ildir. E er di ler ankiloze ve çevresi alveol kemik ile çevrili ise, bu di lerin hareket etmesi, çevresinde kemik geli en implant n hareket etmesine benzer.9
Literatürde birçok yazar, gömülü süt di lerinin tedavi planlamas n o di in erken dönemde çekilmesi yönünde belirtmi lerdir.5 Buna kar n McDonald10 ve arkada lar , hasta kooperasyonunun sa lanabildi i durumlarda, gözlemin en iyi tedavi protokolü oldu unu belirtmi tir. Bu vakada hastada süt di inin tamamen gömülü olmas , ankiloz durumunun mevcudiyetinden ve özellikle o bölgede perikoronitis meydana geldi inden cerrahi tedaviye karar verilmi tir.
Gömülü süt az di lerinin cerrahi olarak ç kart lmas karma k bir klinik sorundur. Gömülü di lerin çekiminin birçok riskleri vard r. En belirgin anatomik risk olarak inferior alveoler sinir paketi ve mental sinir gösterilmektedir. Her iki sinirde cerrahi aç dan riskli oldu undan anatomik lokalizasyonlar önemlidir. Bu nedenle baz durumlarda periapikal ve panoromik filmlere ek olarak detayl inceleme amac yla bilgisayarl tomografi gerekebilmektedir.10 Bu vakada al nan panoramik radyografide anatomik s n rlar yeterince takip edilebildi inden, hastan n gereksiz yere radyasyona maruz b rak lmak istenmemesi nedeniyle ileri bir görüntüleme yöntemine ba vurulmad . Operasyon s ras nda ve sonras nda ise herhangi bir komplikasyonla kar la lmad . Operasyon sonras nda al nan radyografide herhangi bir problem görülmemekteydi.
Süt di lerinin tam gömülü kalmas nadir bir olayd r ve literatürde bu konu hakk nda az say da rapor vard r. Sunulan vakada kemik retansiyonu olmayan tam gömülü süt di ine ba l olarak geli en perikoronitis vakas sunulmu tur. Hastaya tedavi seçene i olarak cerrahi müdahale uygun görülmü , yer tutucu
yap ld ktan sonra gözlem için ortodonti bölümüne yönlendirilmi tir.
KAYNAKLAR
1. Ekim SL, Hatibovic-Kofman S. A treatment decision-making model for infraoccluded primary molars. Int J Paediatr Dent 2001;11:340-6.
2. Atwan S, DesRosiers D. Infraclusion of lower primary molar with other familial dental anomalies: report of case. ASDC J Dent Child 1998;65:272-5.
3. Ben-Bassat Y, Brin I, Fuks AB. Occlusal disturbances resulting from neglected submerged primary molars. ASDC J Dent Child 1991;58:129-33.
4. Williams HA, Zwemer JD, Hoyt DJ. Treating ankylosed primary teeth in adult patients: a case report. Quintessence Int 1995;26:161-6. 5. Kapur A, Goyal A, Jaffri S. Management of inverted impacted primary incisors: an unusual case. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2008;26:26-8.
6. Kjaer I, Fink-Jensen M, Andreasen JO. Classification and sequelae of arrested eruption of primary molars. Int J Paediatr Dent 2008;18:11-7.
7. Gündüz K, Mu lali M, Inal S. Total impaction of deciduous maxillary molars: two case reports. J Contemp Dent Pract 2007;8:64-71.
8. Miyanaga M, Takei K, Maeda T. Observation of a child with multiple submerged primary teeth. ASDC J Dent Child 1998;65:495-8.
9. Cobourne MT, Brown JE, McDonald F. Analysis of the morbidity of submerged deciduous molars: the use of imaging techniques. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2002;93:98-102. 10. McDonald RE, Avery DR, Jeffrey A. Dentistry for the Child and Adolescent, 8th ed. St.Louis. Mosby Co, 1983, s116-21.
Yaz./ma adresi:
Yrd.Doç.Dr. M. 0sa KARA Gaziantep Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi 27070 Gaziantep Tel : 0 342 3606060-76600 Faks : 0 342 3610610 E-posta : phismer@yahoo.com
