ANKARA ÜN İ VERS İ TES İ
VETER
İ
NER FAKÜLTES
İ
DERG
İ
S
İ
VETERİNER FAKÜLTESİ TARAFINDAN Üç AYDA BİR YAYIMLANIR
"Ma
Şendil, Ç.: Enzootik Ataxie'nin P altrrı
lanılması
Tekeli, Ö.: Statistische Erhebungen über die Zahnkrankheiten bei der Katze
Ertürk, E.: Bir Köpekte Ependymona Olayı
Küçüker, N.: Kedi ve Köpeklerde Os Femoris'in Supracondylaire Kırı k-12.rır.ı.ı Kemik Çivilerle Fixation'u Üzerinde Klinik ve Experimentel Çalışmalar
Sayın, F., IV,Imitıglıı, M., Meriç, I., Dinçer, Ş., Sincer, N., 2:5rkiz, M : Ankara Keçisi Hypodermosis'i Üzerinde Araştırmalar 1
Alibaşoğlu, M., Ertürk, E., Urman, H. K.: Ankara'da Sığırlarda ve Bir Bizon'da (Bos Bison) Görülen Ilk Coıysa Contagiosa Bovum Olayları
Dökmeci, t., Öztürk, S.: Fare'lerde Aktivitenin Reserpin Tarafından Azaltılması ve bu Tesirin Isocarboxazide Tarafından Önlenip Ters Çevrilmesi
Göksu, K., Dinçer, Ş.: Koyunlarda Hypodermosis Durumu
Alibaşoğlu, M., Ertürk, E., Meriç, t.: Kesif Pancar Posasıyla Beslenen Danalarda Görülen Encephale-Ocular Syndrome
Şendil, Ç.: Koyunlarda Bakır Yetmezliği ve Anemie
Sayın, F., Mimioğlu, M., Meriç, t, Dinçer, Ş., Sincer, N., Örkiz, M : Ankara Keçisi Hypodermosis'i Üzerinde Araştırmalar II.
Ertürk, E., Tanzer, F.: 1961-1972 Yılları Arasında Ankara ve Yöresinde Köpeklerde Görülen Hastalık Olaylarına Kısa bir Bakış
Tekeli, Ö.: Domuz ve Tektırnaklılara Ağ ve Mozaik-Pul Yöntemleriyle Deri Autotransplantasyon'ları Üzerine Karşılaştırmalı Experimentel Çalışmalar
Ozan, K., Şanlı, Y., Şener, S.: Prolongation et Renforcement de la Narcose Experimentale sous l'Influence de la Novalgine
Anteplioğlu, H.: Yarış Atlarında Şekillenen Tendinitis'lerde Uyguladığımız Tedavi Yöntemleri ve Sonuçları
Ozan, K.: Siyanürlerin Çizgili Kasların Elektriksel Uyarılma ve Kürari- zasyonu Üzerindeki Etkisi
Sayın, F., Mimioğlu, M., Meriç, İ., Dinçer, Ş., Singer, N., Örkiz, M : Ankara Keçisi Hypodermosis'i Üzericıle Araştırmalar I I I.
147 - 156 157 - 167 168 - 171 172 - 190 191 - 203 204 - 219 220 - 228 229 - 238 239 - 255 256 - 261 262 - 276 277 - 280 281 - 300 3U1 - 305 336 - 312 313 - 319 320 - 326 Cilt: XX.
Ertürk, E., Aytuğ, C. N.: Buzağılarda Kongenital Cerebellar Hypoplasie
Üzerinde Klinik ve Patolojik İnceleme 327 — 339
Gürtunca, Ş.: 0,0-Dimetil 2,2- Diklorovinil Fosfat (DDVP, Dichlorvos,
Vapona)'ın Toksikolojik Özellikleri Üzerinde bir Araştırma 340 — 352
Demirer, M. A.: Muayene Edilmek Üzere Gönderilen ilginç İki Çay
Hü-lasası Üzerinde incelemeler 353 — 357
Doğaneli, M. Z., Alaçam, E.: Bir İnekte Fetal Maserasyon 358 — 361
Demirer, M. A.: Ankara'da Mahalle Aralarında Elden Satılan Sahte Te-reyağları. Böyle Yağlar ve Diğerleri Üzerinde Fiziko-Kimyasal Araş
-tırmalar 362 — 371
Tiğin, T.: Ehli Güvercinlerde (Columba livia) Bulunan Ektoparazitler 372 — 390
Tiğin, Y., Ulutaş, M.: Karacabey Harası Koyunlarında Thiabendazole ile Dicrocoeliasis ve Gastro-intestinal Nematodiasis'e Karşı Yapılan Tedavi
Denemeleri ve Alınan Sonuçlar 391 — 404
Küçüker, N.: Bir Danada Suprakondiler Femur Kırığının Tedavisi 405 — 408
Donat, K.: Merkepte (Equus Asinus L.) Mm. Cucullaris ve
Omotransver-sarius 409 — 415
Bayşu, N., Tiğin, Y.: Fasciola hepatica ve bu Parazitle Enfekte Koyun
Ka-raciğerlerinde Tripsin ve Glutamik Piruvik Transaminaz (GPT)
Akti-viteleri Üzerinde Araştırmalar 416 — 420
Demirer, M. A.: Süt ve Süt Mamüllerinde Aflatoxine M, ve B, Aranması
Üzerinde Araştırmalar 421 — 443
Demirer, M. A.: Sütle Aflatoksinlerin Ekskrete Edilmeleri ve Süt ve Süt
Ma-müllerinde Aflatoksin Tayin Metodlarında Son Gelişmeler 444 — 453
Tiğin, Y.: Fasciola hepatica Yumurtalarında Miracidium Gelişmesine Cobalt
60 Kaynağından Verilen Radyasyonun Etkisi 454 — 468
DERGI YAZI KURULU
Prof. Dr. Satı Baran, Prof. Dr. Nihal Erk, Prof. Dr. Cahit Özcan
Prof. Dr. Fahri Sayın
Doç. Dr. Kemal Ozan
ABONE ŞARTLARI: Derginin bir sayısı 150 kuruştur. Bir yıllık abone,
posta dahil 7 liradır. Dış memleketler için abone ücreti, posta ücreti dahil.
4 dolar veya tutarıdır.
ADRES: Mektup veya yazılar şu adrese gönderilmelidir: Ankara
Üni-versitesi Veteriner Fakültesi Dekanlı'gı, Ankara / Türkiye.
Bu sayıda yazı işlerini yöneten Prof. Dr. Cahit Özcan
VETERINER FAKÜLTESI DERGISINDE YAYIMLANACAK YAZILARDA IZLENECEK YOLLAR
. Manuskriptler KISA ve ÖZLÜ olmalı, sayfa adedinin gerek-siz yere uzatılmasından kaçınılmalıdır.
2 . Giriş bölümü kısa olmalıdır; verilen benzeri literatür
sonuç-ları bir araya getirilmeli ve çalışmanın NEDENI bildirilme-lidir.
3 . Materiyaller ve metodlar tarif edilmelidir fakat, dergi ve kitaplarda klasikleşmiş ve tarif edilmiş metodlar, çalış ma-larda ayrıntılı olarak tekrarlanmamalıdır; ancak, faydanılan membaları bildirmekle yetinmelidir. Başka araştırmacıların deneyi tekrarlamaları halinde, verilen metot ve materyal-lerin kesin olarak tesbiti gerekir.
4 . Sonuç kısmı özlü ve data'lar mantiki olarak takdim edilmeli-dir. Teknik terimler ve karışık cümlelerden kaçınılmalıdır. 5. Tartışma veya son bölümde alınan sonuçlar tartışılmalı, kıymetlendirilmeli veya izah edilmelidir. Araştırma ile doğrudan doğruya ilgisi olmayan data'ları bu bölüme sokma-malıdır.
6. Çalışmanın özetinde, ne yapıldığı ve öğrenildiği, mümkün olduğu kadar kısa, tam ve geçmiş zamanlı cümlelerle belirtil-melidir.
7. Yabancı dildeki özetin başlığı unutulmamalıdır.
8. Çalışmaya konacak resimler net olmalı, izahları türkçe ve yabancı dilde yapılmalıdır. Teknik bilgiler verilmeli ve resim sayısının çoğaltılmasından kaçınılmalıdır.
9 Literatür kaynağı olarak klasik ders kitaplarından ancak mecburi hallerde istifade edilmelidir.
ı o . Manuskriptlerin teknik düzeni dergide belirtilen şartlara tamamen uymalıdır.
ı ı Dergimiz vasıtasıyle de duyurmak için, fakültemiz mensup-ları tarafından yabancı dergilerde yayımlanan yazıların birer adet ayrı baskılarının dergi yazı kuruluna gönderilmesi, değerli yazarlarımızdan rica olunur.
A. C. Veteriner Fakültesi İç Hastalıklar Kürsüsil Prof. Dr. Yaşar Altan
ENZOOTİK ATAXİE'NİN PROFİLAKSİSİ. II. BAKIRIN
PARENTERAL KULLANILMASI*
Çetinkaya Şendil* *
Prevention of Enzootic Ataxia. II. Parenteral injection of copper
Summary: Sheep (Akkaraman x Kıvırcık cross breed, a local line) pasturing in the same areas during the 1969 /70 and 1970 /71 gestation periods were studied as probable diseased subjects. Among these sheep
A— 99 were evaluated as negative controls,
G— 120 pregnant sheep received s, c., 50 mg. /each copper calcium edetate ("Coprin" Glaxo England) at approximately the middle of the gestation period only once.
H— 123 sheep were treated s. c., 30 mg. /ea. copper glycinate ("Cuprate" Burns phar-maceuticals) as above in G.
I— 133 sheep were giyen a solution of dimethyl sulfoxide (DMSO, "Dolicur" Schering) 2 ml. /ea. containing 120 mg. of Cu SO,. 5 H2O equivalent of 30.54 mg. copper, once at the middle of gestation by s. c. injection.
J— The last group of 120 sheep were s. c. injected with a solution prepared by mixing 2 ml. of 0.9 % of Na Cl containing 120 mg. Cu SO,. 5 H 2O and 100 Units of hyaluronidase ("Kinaden" Schering) in the-middle of the gestation period.
The results obtained were as follows:
The incidence was 63.63 % in control animals. The offspring from the mothers of group G were previously treated with Coprin injections never developed any clinical synd-rome (0.0 % incidence). However the incidence of enzootic ataxia was 1.62 in the offspring of Cuprate treated mothers, 2.25 % in DMSO (I) and 2.5 % in hyaluronidase (J) group's. One of 120 pregnant sheep injected with Coprin was found dead in the first 24 - hours but no toxic effects related to the other injections were seen.
* Bu araştırma, "Samsun ve çevresinde kuzularda görülen Enzootik Ataxie hastalığı üzerinde profilaktik tedavi denemeleri" isimli habiltasyon tezinin bir bölümünde özetlen-miştir.
148 Çetinkaya Şendil
None or very slight local reaction and a temporary lameness were the only side effects of s. c. injection of copper.
It appeared from this study that DMSO and hyaluronidase may also be utilized in the prophylaxis of EA.
Mean copper levels of the blood sera obtained from the animals treated with Coprin, Cuprate, DMSO containing copper sulphate and hyaluronidase with copper sulphate were all found to be highly increased in 30 days following the injections.
Özet: 1969 /70 ve 1970 /71 gebelik mevsimlerinde, profilaktik tedavi denemeleri için, 120
koyuna 50 şer mg. bakır, bakır calciume detate şeklinde ("Coprin" Glaxo Lab.) gebeliğin tahminen ortasında bir kez s. c. ve 123 koyuna da, 30 ar mg. bakır, bakır glycinate şeklinde ("Cuprate" Burns Pharmaceuticals) aynı zamanda bir kez. s. c. enjekte edilmiştir. 133 tane-sine hazırladığımız 2 ml. dimethyl sulfoxide ("Dolicur" Schering), 120 mg. Cu SO 4 . 5 H2O (30.54 mg.bakır)karışımı her koyuna gebeliğin tahminen ortasında bir kez. s. c. ve 120 sine de, yine kendi olanaklarmuz içinde hazırladığımız her koyun için 100 er ünite hyaluronidase ("Kinaden" Schering), 2 mI. % 0.9 luk Na Cl solüsyonunda eritildikten sonra 120 mg. bakır. sülfatla karıştırılarak gebeliğin tahminen ortasında s. c. tatbik edilmiştir.
Hastalık ensidansı, kontrol hayvanlarında % 63.63 olduğu halde, "Coprin" enjekte ettiğimiz koyunların kuzularından hiç hastalık şekillenmemiş, "Cuprate" tatbik ettiklerimiz-de ise % 1.62 oranında hastalık görülmiiştür. DMSO'li bakır sülfat karışımı enjekte ettiğimiz koyunların kuzularında enzootik ataxie oranı % 2.25 ve hyaluronidase'lı bakır sülfat solüs-yonu verdiklerimizde ise % 2.5 olmuştur.
Coprin, Cuprate DMSO'li bakır sülfat ve hyaluronidase'lı bakır sülfat enjeksiyonu yaptığımız koyunların serumlarındaki ortalama bakır seviyeleri, enjeksiyonlardan 30 gün sonra, önceki ortalama seviyeye kıyasla çok yükselmiştir.
Giriş
Koyunlara gebelik peryodu içinde bakırın parenteral tatbiki ile
kuzularında enzootik ataxie'nin şekillenmemesi sağlanabilmektedir.
Yalnız, bakırın çeşitli bileşiklerinin koyunlara subcutan ve
intramus-culer enjeksiyonlarından sonra, şiddetli lokal reaksiyonlar görülmüş-
tür 5, 11 , 1 3 , 1 9 ,
Koyunlara, 5o mg. bakıra eşit dozda bakır sülfatın i.m.
enjek-siyonu, s.c. enjeksiyona nazaran daha az lokal reaksiyonlara neden olmuştur' 9.
Green' 8, kuzulamadan yaklaşık olarak 6 hafta önce koyunlara
20 mg. bakıra eşit dozda bakır sülfatın yalnız bir kez i.v.
enjeksiyo-nunun kontrolda etkili olduğunu bildirmiştir. Koyunlara 3o mg.
bakıra eşit dozda bakır sülfatın i.v. enjeksiyonu da hastalığın
kontro-lunda etkili olmuştur. Yalnız, bu şekilde bakır verilen 75 koyundan
2 tanesi enjeksiyondan kısa bir süre sonra ölmüştür' 6. Çeşitli araştırı
-cıların kanaatine göre, i.v. enjeksiyon hayvan sahipleri tarafından
Enzootik Ataxie'nin Profilaksisi . . . 149
Koyunlara 45 mg. bakır, bakır glycinate şeklinde s.c. veya i.m.
verildiğinde, ya hafif lokal reaksiyon görülmüş veya hiç görülmemiş
-61. 12. Fearn ve Habell 6, koyunlara 45 mg. bakırın, bakır glycinate
olarak s.c. verilmesinde lokal reaksiyonlar görmedikleri gibi, bu doz
hastalığın kontrolunda da, etkili olmuştur. Butler ve Barlowl ° da 45
mg. bakın, bakır glycinate şeklinde s.c. yolla koyunlara verdiklerinde,
enjeksiyondan bir ay sonra kandaki bakır miktarında önemli derecede
artış görmüşlerdir.
Allcroft ve arkadaşları2 da, 45 mg. bakır karşılığı bakır glycinate'ı
parenteral verdikleri 54 koyundan enjeksiyondan önce kandaki bakır
miktarını ortalama o.o i mg. /roo ml. dan az buldukları halde, bir ay
sonra ortalama o.069 mg./ı oo ml.'a yükseldiğini bildirmişlerdir. Aynı
araştırıcılar, gebeliğin ortasında 44 koyuna s.c., 20 koyuna i.m. 45
mg. bakın bakır glycinate şeklinde vermişler ve 64 koyunu da kontrol
olarak bırakmışlardır. Enzootik ataxie, kontrol grubunda % 15.6,
bakır glycinate verilenlerde ise % 1.5 oranında görülmüştür.
Allcroftı, 54 koyuna 45 mg. bakın s.c. ve i.m. enjekte ettiğinde
lokal reaksiyonlar görmemiştir.
5o mg. bakımı, bakır calcium edetate şeklinde (Coprin) koyun
ve keçilere s.c. enjeksiyonu hastalıktan korumada etkili olduğu gibi,
kandaki bakır miktarında da, gerekli artışı sağlamıştır 2
°, 3 3, 3 4.
Allc-roft ve arkadaşları 3 da, aynı preparatı kullandıkları 5 yıllık sahade-nemelerinde herhangi bir toksik etki görmedikleri gibi, hastalıktan
koruma yönünden de gayet iyi sonuçlar almışlardır.
Wiener ve Macleod 3 5, Coprin'in s.c. verilmesinden sonra % ı.o4
oranında ölümler olduğunu bildirmişlerdir. Ishmael ve arkadaşlan22
da, aynı ilacı 40o koyuna enjekte ettikten sonra, ilk üç gün içinde
ve 404 koyundan da 4 ünün öldüğünü ve ölümlerin özellikle ilk 24
saatte olduğunu bildirmişlerdir.
Bu çalışmada bazı bakır bileşiklerinin s.c. enjeksiyonlarının ve
kendi olanaklarımız içinde hazırladığımız bakır sülfat solüsyonlarının
yılda bir kez deri altı tatbikinin ne oranda koruyucu etki yaptıkları
araştırılmıştır. Ayrıca, enjeksiyonlardan önce ve sonraki serumdaki
bakır miktarları da saptanmıştır.
Materyal ve Metod
İki yılda toplam olarak:
99 koyun kontrol olarak bırakılmış,
150 Çetinkaya Şendil
123 koyuna da Cuprate enjeksiyonu yapılmış,
133 tanesine DMSO + ı2o mg. bakır sülfat (30.54 mg. bakır)
ı2o sine de Hyaluronidase +120 mg. bakır sülfat karıştırılarak
s.c. tatbik edilmiştir.
Coprin İngiliz Glaxo Laboratuvarı tarafindan hazırlanmış bakır
calcium edetate'dır. Her koyuna 5o şer mg. bakır, bakır calcium
ede-tate şeklinde özel enjektörü ile, tahminen gebeliğin ortasında sol
kol-tuk altına yapılmıştır.
Cuprate ise, Amerikan Burns Pharmaceuticals firmasının bir
pre-paratı olup her ml. sinde 6o mg. etkin bakır bulunmaktadır. Bu
ilâç-tan, her koyuna o.5 ml. yani 3o mg. bakın, bakır glycinate şeklinde
yine tahminen gebeliğin ortasında s.c. enjekte ettik.
İnsan ve veteriner hekimliklerinde çeşitli amaçlarla kullanılan
ve özellikle yangı giderici etkileri olan DMSO ve hyaluronidase'ı
bakır sülfatın neden olduğu lokal reaksiyonların giderilmesi için de
kullanılabileceğini düşündük. Bunun için, Schering firmasının Dolicur
ticari isimli dimethyl sulfoxidin'i kullandık. Bu ilkin ı ml. sinde 8go
mg. DMSO bulunmaktadır. Her koyun için ı2o mg. bakır sülfatı 2
ml. DMSO içinde erittikten sonra s.c. enjekte ettik. Hyaluronidase
için de aynı firmanın Kinaden isimli preparatından yararlandık. Her
koyun için ı oo er ünite Kinaden 2 ml. % o.g luk Na Cl solüsyonunda
eritilmiş ve ı2o mg. bakır sülfatla karıştırıldıktan sonra s.c. tatbik
edilmiştir.
Coprin ve Cuprate enjeksiyonlarında olduğu gibi, hazırladığımız
DMSO ve hyaluronidase'lı bakır sülfatı da gebelik boyunca yalnız
bir kez yaptık.
Coprin ve Cuprate enjeksiyonlarından 3o gün sonra 20 şer
hay-yandan, hazırladığımız dimethyl sülfoxid.e'li ve hyaluronidase'lı bakır
sülfat enjekte ettiğimiz koyunlardan da, yine enjeksiyonlardan 3o gün
sonra 20 şer hayvandan kan alarak serumlardaki bakır miktarlarını
saptadık.
Sonuçlar
Tablo I. de kontrol olarak bırakılan ve parenteral bakır enjekte
edilen koyunların kuzularında şekillenen enzootik ataxie olayları
gös-terilmiştir.
Gerek kontrol ve gerekse parenteral bakır enjekte edilen
koyun-ların serumlarında bulduğumuz bakır miktarları Tablo II. de
Enzootik Ataxie'nin Profilaksisi... 151
TABLO I.
Parenteral bakır enjekte edilen koyunların kuzularında şekillenen enzootik ataxie olayları
Gruplar Hayvan sayısı Konjeni- tal form Gecikmiş form Toplam Hast. oranı (%) Kontrol 99 120 51 12 63,63 +0,048 0 Her koyuna 50 şer mg. bakır
"Coprin" gebeliğin tahminen orta- sında bir kez s.c. enjekte edilen-ler
0
Her koyuna 30 ar mg. bakır "Cuprate" gebeliğin tahminen or- tasında bir kez s.c. enjekte edi-lenler 123 133 0 2 0 1,62 ± 0,036
Her koyuna 2 ml. Dolicur -I- 120 mg. bakır sülfat karışımının ge-- beliğin tahminen ortasında bir kez s.c. verilenler.
3 2,25+0,041
Her koyuna 100 ünite Kinaden -1- 2 ml. % 0.9 luk Na C1 sol. + 120 mg. bakır sülfat karışımı nın gebeliğin tahminen ortasında bir kez s.c. verilenler
120 2 1 2,50+0,045
TABLO II.
Serumdaki bakır miktarlarına ait tesbit ettiğimiz değerler • (pg / 100 ml. olarak)
Kan alma zamanı
Hayvan sayısı Değişim sınır- ları MM. — Max. I Ortalama
Bakır verilmeden tahminen
gebeli-gin ortası 50 12,5 — 120,0 66,30 ± 13,45
"Coprin" (50 mg. bakır, bakır cal-cium edetate şeklinde) enjeksiyonun- dan 30 gün sonra — 20 — 87,5 -- 212,5 136,87 — -- + 9,30
"Cuprate" (30 mg. bakır, bakır gly-cinate şeklinde) enjeksiyonundan 30 gün sonra
20 67,5 — 237,5 125,00 1 10,82
2 ml. "Dolicur" -I- 120 mg. bakır
sülfat enjeksiyonundan 30 gün sonra 20 67,5 — 217,5 126,75 ± 7,23
100 ünite "Kinaden" + 2 ml. % 0.9 luk Na Cl sol. + 120 mg. bakır sülfat enjeksiyonundan 30 gün sonra
20 45,0 — 167,5 93,00 ± 6,25
Hiç bakır verilmeyen koyunlarda ilk
152 Çetinkaya Şendil
Coprin enjekte ettiğimiz hayvanların çoğu enjeksiyondan sonra
2-3 gün hafif topalladılar ve iştahları azaldı. Bunlardan sadece biri
enjeksiyondan sonraki ilk 24 saat içinde öldü .
Cuprate tatbik ettiğimiz koyunlar da 3-4 gün durgunlaştılar,iş
-tahları azaldı ve orta şiddette topalladılar. Enjeksiyondan sonraki ilk
72 saat içinde bu hayvanlardan ölen olmadı.
Bildirdiğimiz doz ve şekilde hazırladığımız DMSO'li bakır
sül-fatın s.c. enjeksiyonundan sonra 3-4 gün bu hayvanlarda da hafif
topallık durgunluk ve iştihamn azaldığını gördük. Enjeksiyon
yerle-rinde meydana gelen hafif lokal reaksiyonlar 3. günden sonra yavaş
yavaş kayboldular. DMSO'li bakır enjekte ettiğimiz koyunlarm
özel-likle gözlerine de dikkat ederek, her hangi bir bulanıklılığın meydana
gelip gelmediğini inceledik; fakat hiçbir bozukluk görmedik.
Hyaluronidase'lı bakır sülfat solüsyonunu deri altına enjekte
ettiğimiz koyunlarda da, enjeksiyondan sonra ilk günler durgunluk,
iştihanın azalması ve özellikle yokuş çıkma sırasında beliren hafif
topallıklar meydana geldi. Enjeksiyon yerlerinde bazı koyunlarda
gördüğümüz lokal reaksiyonların çoğu hafif şiddetliydi ve bunlar 72
saatten sonra kaybolmaya başladı.
Gerek DMSO ve gerekse hyaluronidase'lı bakır verdiğimiz
koyun-lardan enjeksiyondan sonraki ilk 3 gün içinde ölen olmadı.
Tartışma
Fearn ve Habel 16, Allcroft ve arkadaşlaw, her koyuna 45 mg.
bakıra, Harvey ve Sutherland19 ise, 5o mg. bakıra eşit dozda bakır
glycinate'ın subcutan enjeksiyonunun hastalıktan korumada etkili
olduğunu bildirmişlerdir. Biz de her koyuna 3o ar mg. bakımı, bakır
glycinate şeklinde gebeliğin ortasında yalnız bir kez s.c. tatbikinin,
hastalıktan korumada yurdumuz koyunları için yüksek derecede etkili
olduğunu gördük.
Çeşitli araştırıcılar gibi 1 6,3 °, biz de bakır glycinate verdiğimiz
koyunlarda toksik etki görmedik. Yalnız hayvanlarda hafif lokal
reak-siyonlar oluştu ve koyunlar geçici olarak topalladılar. Halbuki
Allc-roft ve arkadaşlaw ise, 45 mg. bakıra eşit dozda bakır glycinate
ver-dikleri koyunların hiçbirinde topallık tesbit etmemişlerdir.
Cunning-ham12 da, ayrıl dozda s.c. veya i.m. bakır glycinate verdiği koyunlarda
Enzootik Ataxie'nin Profilaksisi... 153
Diğer yönden, Butler ve Barlowl °, Allcroft ve arkadaşları2, 45
mg. bakın bakır glycinate şeklinde s.c. verdiklerinde, enjeksiyonlardan
bir ay sonra kandaki bakır miktarında önemli derecede artışlar
gör-müşlerdir. Biz de, 3o mg. bakıra eşit dozda Cuprate enjeksiyonlarından
3o gün sonra serumdaki bakır seviyesinin, önceki miktara kıyasla çok
yükseldiğini saptadık.
Coprin verdiğimiz koyunların hiçbir kuzusunda hastalık görmedik.
Esasen, aynı preparatın koyunlara s.c. verilmesinin hastalıktan
koru-mada çok etkili olduğu ve kandaki bakır miktarında da gerekli artışı
sağladığı bildirilmiştir 3, 2 °, 3 3 , 3 4 . Biz de Coprin enjeksiyonlarından
3o gün sonra, önceki seviyeye kıyasla serumdaki bakır miktarının
yükseldiğini tesbit ettik.
Allcroft ve arkadaşları 3 Coprin verdikleri koyunlarda toksik etki
görmemişlerdir. Ama Wiener ve Macleod 3 5 ve Ishmael ve arkadaş
-lan22 görmüşlerdir. Bizim de aynı preparatı enjekte ettiğimiz
koyun-lardan birisi enjeksiyondan sonraki ilk 24 saat içinde öldü. Ayrıca,
Allcroft ve arkadaşları 3 gibi, biz de Coprin'in enjeksiyon yerlerinde
hafif lokal reaksiyonlar yaptığını gördük.
Çeşitli bakır tuzlarının, bu arada bakır sülfatın parenteral
kul-lanılması şiddetli lokal reaksiyonlara neden olduğu gibi, bazan
ölüm-lere de yol açtığı bilinmektedir 13,16,19. Bakır sülfatın meydana
getir-diği lokal reaksiyonları azaltmak veya tamamen yok etmek için,
hyalu-ronidase ve DMSO'den yararlandık. Gerek DMSO ve gerekse
hya-luronidase'ın bakır yetmezliğinde kullanıldığına dair literatüre
rast-lamadık. DMSO, insan ve veteriner hekimliğinde özellikle lokal
anse-tetik yangı giderici ve ağrı dindirici amaçlarla kullanı
lmakta-dır 6, 7,2 4,2 5,2 8 ve oral, dermal, s. c., i. m. ve intra peritonal kullanıldı
-ğında emin bir ilâçtır 4, 8 , 1 7 .
DMSO'lı bakır sülfatın hastalığın kontrolunda yüksek derecede
etkili olduğunu gördük. Ayrıca, enjeksiyonlardan 3o gün sonra,
önce-ki seviyeye kıyasla serumiaki bakır seviyesinin de yükseldiğini
sap-tadık. Enjeksiyon yerlerinde ya hiç veya hafif lokal reaksiyonların
meydana gelmesinden, DMSO'den bakır sülfatı s. c. enjeksiyonunda
da yararlanılanılabileceğini müşahede ettik. DMSO'in uzun süre
kul-lanılmasının Lens crystallina'da bulanıklığa neden olduğunu bildiren
araştırıcılar olduğu gibi2 3,2 7,2 9, buna aksi görüşte olanlar da vardır 8, 2 6 .
DMSO'li bakır sülfat enjeksiyonu yaptığımız koyunlardan ölen
ol-madığı gibi, gözlerinde de herhangi bir bozukluk şekillenmedi.
Hyaluronidase, kliniklerde deri altına fazla miktarda verilmesi
154 Çetinkaya Şendil
gelecek yangılara engel olmak için kullanılmaktadır 9,21, 32. Hazı
r-ladığımız bu enzimli bakır sülfat solüsyonunu hastalığın
kontrolun-da yüksek derecede etkili bulduk, ayrıca enjeksiyonlardan 3o gün
sonra, önceki seviyeye kıyasla serumdaki bakır miktarında yükselme
olduğunu saptadık. Koyunlarda i. m. ve s. c. bazı irritan ilâçların
hya-luronidase'la birlikte verilmesinden sonra, daha az lokal reaksiyonların
meydana geldiği bildirilmiştir' 4,15. Biz de, hyaluronidase'lı bakır
sülfat solüsyonu enjekte ettiğimiz koyunların bazılarında hiç lokal
re-aksiyonlar görmedik, bazılarında ise hafif şiddette gördük.
Çeşitli araştırıcılar2,19 gibi, bakırın s. c. yılda bir kez tatbikinin
oral yola kıyasla daha pratik olduğu kanısına vardık.
Literatür
. Allcroft, R. (1957): Treatment of copper deficiency in cattle and
sheep by intramuscular injection of copper glycine (copper amı
no-ace-tate). Vet. Rec., 69, 785.
2. Allcroft, R., et al. (1959): Prevention of swayback in lambs. Ibid.,
71, 884-889.
3 . Allcroft, R., et al. (1965): Administration of copper to lambs for
prevention of delcıyed swayback: Possible toxic effects. Ibid., 77, 634•
4 Armstrong, R. J. and Isidore, C. Jr. (1967): The influence of
DMSO on intraperitoneal implantation of tumor cells. Ann. N. Y.
Acad. Sci., 141, 221 - 224.
5 . Ashford, A. and Michael. S. E. (1962) : Parenteral copper in cop-
per-deficiency diseases of animals. Nature, Lond. , 195, 867-869.
6 . Bernhard, R. (1968) : D MSO—All—purpose remedy? Scientific
Res., 3, 41-43.
7. Blumenthal, S. L. and Fuchs, M. (1967): The clinical use of
Dimethyl Sulfoxide on various headaches, musculoskeletal, and other general medical disorders. Ann. N. Y. Acad. Sci., 141, 572-585.
8 . Brown, V. K., et al. (1963): A note on the toxicity and solvent
pro-perties of dımethyl sulfoxide. J. Pharmacol., 15, 688-692.
9 Burket, L. C. and Gyorgy, P. (195o) : Clinical observations on
the use of hyaluronidase. Ann. N. Y. Acad. Sci., 52, ı ı 7 ı-ı 179.
ı o . Butler, E, J. and Barlow, R. M. (1963): Factors influencing the
blood and plasma copper levels of sheep in swayback ,flocks. J. comp.
Enzootik Ataxie'nin Profilaksisi 155
. Camargo, W. V. de A., et al. (1962): The suitability of some
cop-per preparations for Parenteral copcop-per therapy in sheep. Proc. Aust.
Soc. Anim. Prod., 4, I 2-17.
12. Cunnigham, I. J. (1957): Parenteral administration of copper as
cerate to cattle and sheep. N. Z. vet. J., 5, 9-16.
13. Cunningham, I. J. (1959): Parenteral administration of copper to
sheep. Ibid., 7, ı 5- ı 7.
14. Delak, M. and Ili jas, B. (1960: Influence of hyaluronidase on
ab-sorbtion of carbon tetrachloride from subcutaneous tissue and muscle.
Vet. Arhiv., 31, 44-52. "Alınmıştır", Vet. Bull. 31, 415, 1961.
15. Eveleth, D. F., et al. (1950): The use of hyaluronidase with calcium
gluconate medication in sheep. Vet. Med., 45, 225-227.
16. Fearn, J. T. and Habel, J. D. (1961): Parenteral copper therapy
for sheep in South Australia. Austral. vet. J., 37, 224-226.
17. Gerhards, E. and Gibian, H. (1967): The metabolism of dimethyl
sulfoxide and its metabolic effects in man and animals. Ann. N. Y. Acad.
Sci., 141, 65-76.
18. Green, H. H. (1951): Copper and molybdenum in relation to diseases
of cattle and sheep in Great Britain. Proc. Specialist Conference in
Agric., Australia, 1949, 2 93-2 99 .
19. Harvey, J. M. and Sutherland, A.. K.. (1953): Parenteral
cop-per therapy in ruminats. Austral. vet. J., 29, 261-268.
20 . Hedger, R. S., et al. (1964): The occurence in goats and sheep in
Kenya of a disease closely similar to sway-back. Vet. Rec., 76, 493-497.
2 . Holm, C. G. et al. (1951) : The effect of hyaluronidase on the
absorb-tion of sera. Vet. Med., 46, 443-450.
22. Ishamael, J., et al. (1969): Deaths in ewes following the
administ-ration of copper calcium edetate for prevention of swayback. Vet. Rec.,
85, 205-206.
23. Kleberger, K. E. (1967): An ophthalmological evaluation of DMSO
Ann. N. Y. Acad. Sci., 141, 381-385.
24. Knowles, P. R. (1967) : Clinical experience with DMSO in small
ani-mal practice. Ibid., 141, 478-483.
25. Koger, L. M. (1965): Cows with sacro-iliac luxation treated with
DMSO. J. amer. vet. med. Assoc., 147, 345.
26 . Rubin, L. F. and Mattis, P. A. (1966) : Dimethyl sulfoxide. Lens
156 Çetinkaya Şendil
27 . Rubin, L. F. and Barnett, C. K. (1967): Ocular effects of oral and
dermal application of dimethyl sulfoxide in animals. Ann. N. Y. Acad.
Sci., 141, 333-345.
28. Schmidt, J. C. (1969): Treatment of canine eczemas with dimethyl
sulfoxide. Thesis, Ecole Nat. Vet. Alfort, Paris. "Alınmıştır",
Vet. Bull., 40, 325, 1970.
29. Smith, R. E., et al. (1967): The influence of dimethyl sulfoxide on
the dog with emphasis on the ophtalmologic examination. Ann. N. Y.
Acad. Sci., içi , 386-391.
30. Sutherland, A. K., et al. (1955): On the toxicity of copper
amino-acetate injection and copper sulphate drench for sheep. Austral. Vet.
J., 3ı, 141-145.
31. Varıcı, V. (1966): Phlebitis'ler. K. K. K. Askeri Veteriner
Aka-demisi, Asistanlık tezi (Basılmamıştır).
32. West, R. W. (1951) : The benefits in the use of hyaluronidase in
hypo-dermoclysis. Vet. Med., 46, 98-99.
33. Wiener. G. and Field, A. C. (1969): Copper concentrations in the
liver and blood of sheep of different breeds in relation to swayback history.
J. comp. Pathol., 79, 7-14.
34. Wienner, G., et al. (1969): The concentration of minerals in the blood
of gerıetically diverse groups of sheep. I. Copper concentration at different
seasons in Blackface, Cheviot, Welsh Mountain and crossbred sheep
at pasture. J. agric. Sci., 72, 93-ıoı.
35. Wiener, G. and Macleod, N. S. M. (1970): Breed, bodyweight
and age as factors in the mortality rate of sheep .following copper
injec-tion. Vet. Rec., 86, 740-743.
