Ankara Üniv Veı Fak Derg. 48, 139- 140.200]
Porsukta (Meles meles)
OSpenis (baculum)
Nahit PAMUKOCLUı,
Ahmet ÇAKIR
2!Ankara eniversitesi. Fen Fakliltesi. Biyoloji 8ö!ümii. Ankara; ~ Ankara Üniversitesi. Veleriner Fakiilıesi. Analomi Anabilim Dalı. Ankara
Özet: Bu ara~lIrma porsuk os penis'inin analomik özelliklerini belirlemek amacıyla yapıldı. Çalı~mada iki adei os penis incelendi. Porsukla os penis'in her iki ucunda da llIbereulum bulunduğu. vemral'de yer alan oluğun çok sığ olduğu. kemiğin ön ucunun dorsare doğru kıvrıldığı sapıandı. Incelenen maıeryallerden küçük olanın 1-2 yaş. büyük olanın ise 2-5 yaş gnıbumı dahıl porsuklara aıl olduğıı belirlendi.
Anahıar kelimeler: Anaıomi. os penis. porsuk
Os penis (haeulum)
in hadger (Meles meles)
Summary: This research was carried ouı lo delerınine ıhe analomical features of os penis of ıhe badger. Two bones were invesligaıed in ıhe sıııdy. il was deıecıed ıhal ıhere is a llIbercle aı both cm! of os penis in badger. ıhe groove which placed venırally of os peııis was very shallow. and distal exıremity was eurved ıo dorsally. lı was coneluded lhaııhe smail ,lIld the big os penis belong to badgers are found ıo be at lhe ages of
ı
-2 and 2-5. respecıively.Key words: Anaıamy. badger. os penis.
Giriş
Os penis. corpus cavemosum penıs ın distal kıs-mıııın kemik dokuya dönüşmesi sonucu oluşur (3,6.7). Bu kemik açıklığı aşağıya dönük oluklu bir sonda hi-çimindedir (2.9). Ventral'inde yer alan oluktan urethra
geçer (4). Porsuk, Camivora takımının Mustellidae fa-milyasına aiı 6()-90 cm boyunda, 7- i7 kg ağırlığında me-meli hir hayvandır (i). Porsuk os penis'inin ön ucunda iki adet küı çıkıntı hulunur (8). Os penis'in şekli, ağırlığı ve u/.unluğu porsuğun yaşıııııı belirlenmesinde kullanılan önemli kriterlerdir (5).
Türkiye'de yaşayan porsukların os penis'i üıerinde yapılmış bir çalışma hulunmamaktadır. Araştırma hu ek-sikliği gidermek ve porsuk os penis'inin anatomik özel-liklerinİ belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal
ve Metot
Çalışmada Ege velç Anadolu Bölgesi'nden ölü ola-rak temin edilen iki adet porsuğa ait os penis'ler in-celendi. Kemiklerin çevresindeki yumuşak dokular di-seksiyonla temizlendi. Ağırlık ölçümlerinde hassas terazi (Precisa XB220A). uZllnluk ölçümlerinde dijital kumpas (Miıuıoyo Digimaıic Caliper 150 mm) kullanıldı.
Bulgular
Incelenen os penis'lerin farklı boyutlara sahip hu-lunduğu görüldü. Küçük olanın ağırlığı 0.80 gr, uzunluğu 62.04 mm, hüyük olanın ise ağırlığı 1.48 gr, uzunluğu 72. i 8 mm olarak ölçüldü. Her İki kemiğin de proximal ucunun kalın ve kabarık olduğu saptandı. Bu hölgede küçük materyalin dorsoventral çapı 4.34 mm, Jaterolate-ral çapı 5.46 mm, büyük materyaldekiler ise sırasıyla
9.36 mm ve 8.92 mm olarak belirlendi. Ön tarafa doğru hem iı1Cclen hem de yukarıya kıvrılan her iki os penis'in de gövdesinde üç keskin kenar ile üç adet yüz bulunduğu tespit edildi (Şekil i ve 2). KenarJardan hirinin dorsil!" de. diğer ikisinin ventrolateral' de yer aldığı görüldü Yan lardaki yüzlerin. alt yüze oranla daha geniş olduğu (ke-miğin ortasında. küçük materyalde yan yüz genişliği :U3 mm, alt yüz genişliği 2.95 mm, büyük materyalde sı-rasıyla 4.52 mm ve 3.32 mm) saptandı. Iki os penis'ıe de ventral yüz üzerinde çok sığ hir oluğun bulunduğu he-lirlendi. Au oluğun küçük materyalde kemiğin uzunluğu hoyunca şekillendiği. ancak büyük maıayalde sadece proximal yarıında yer aldığı görüldii. Kemiklerin distal uçlarının ikiye ayrıldığı ve tuberculum oluşturarak son-landıkları tespit edildi. Medial'de birbiriyle kaynaşan bu yapıların arasında ınekik tarzında bir deliğin bulunduğu güzlendi. Tuherculum'ların dış kenarları arasıııdaki uzak-lık küçük materyalde 6.91 mm. büyük m;:ıteryaldc 7.63 mm olarak ölçüldii.
Tartışma
ve Sonuç
Hancox (5). Eurasi;:ın ırkı porsuklar üıerinde yaptığı çalışmada. İngiltere'den topladığı maıcry;:ıllerde. 1.2 yaş gruhunda ortalama os penis uzunluğunun 7.28 cm; ağır-lığının i g. 2-5 yaşlı olanlarda uzunluğun 7.62 cm. ağır-lığın 1. iOg. 5-
ı
5 yaşlılarda uzunluğun 7.30 cm. ;:ığırlığın 1.4 i g olduğunu helirtnıiş, Danİmarka kökenli materyal-lerde ise sırasıyla ortalama 6.15 cm, 0.62 g; 7.25 cm. 1.1 R g; 7.37 cm. 1.20 g değerlerini elde etmişıir. Ayrıca. bu gruplara ait os penis'lerin şekillerini şel11aıik olarak gös-termiştir. Bu verilerle araştırmada saptananlar karşılaştı-rıldığında, incelenen küçük materyalin 1-2 yaşlı. büyük14() Nahit Pamuko~ıu - Ahmet Çakır
~ckıl I. Porsukta os penis'in dorsal'den görünüşü. Figurc I. Dorsal view of os penis in badger. p. Proximal, d. DistaL. s, Sinister. de. Dcxter.
olanın ise 2-5 yaşlı hir porsuğa ait olduğu kanısına va-rıldı.
Küpek os penis' lerinin ventral' inde derin bir oluk hulunduğu ifade edilmiştir (6,7). Araştırmada incelenen os penis'Jerin ventral'inde yer alan oluğun çok sığ olduğu saptandı.
Yılmaz ve ark. (9)yaptıkları çalışmada, Alımın kurt köpeklerine ait os penis'lerin ortasından itibaren ventral'e kıvrıldığını, Türk çoban köpeklerinde bu kıvrımın ya çok az olduğunu ya da hulunmadığını helirtmiştir. Çalışmada incelenen porsuk os penis' lerinin ön uçlarının yukarıya doğru kıvrıldığı tespit edildi.
Çalışma sonucunda porsuk os penis'inin her iki ucunda da tuberculum hulunduğu, ventral'de yer alan oluğun çok sığ olduğu, kemiğin ön ucunun dorsal'e doğru kıvrıldığı saptandı. İncelenen materyallerden küçük ola-nın 1-2 yaş, bUyük olaola-nın ise 2-5 yaş gruhuna dahil por-suklara ait olduğu belirlendi.
Kaynaklar
i. Demirsoy A (1992): Yaşwnııı Tt'mt'l Kuralları. Omur-galdar / Amııiyoıa (Sürüllfit'ııla, Kuşlar I't' Memeliler).
Cilt-1II1 Kısım ii.Meıeksan AŞ, Ankara.
Şekıl 2. Porsukta os penis'in sağ latcr,II'den görliniişi! Figure 2. Right lateral vicw of os penıs in badger. p. Proximal, d. DistaL.do. DorsaL. v. Venıral
2. Dursun N (1994): Vdaiııa Aııal!JIlıi ll. Medisan Y,ı-yınevi, Ankara.
3. Dyce KM, Sack WO, Wensing C.JG (I 'J87) huhook oL Veıeriııary Aııalom.\'.WB Saıınders Coınpany. Philaclclphia. 4. Getty R (1975): Tht' AliaIlim." or ıhe Dııııu:s/ic Aııimols
Fifth Edition. WB Saundcrs Company. Phıladclphia.
5, Hancox M (1987): Baculwıı ust' iıı agt' delf'l'IIıiııo/ilılı iıı ıhe [umsiwJ 8adKt'r M/\\1LAN. 51. 622-625.
6. Miller ME (1964): Aııaıomy or ıht' DIIK
\v
B Saıınclers Company. Philadelphia.7. Nickel R, Schummer A, S cife ri e E (I 'JRJ): The Aliaılim.\' or ıhe Domt'sıic Aııimals. Vol 3. First Ecliıion. VerLıg Paul Parey, Berlin.
8. Pocoek RI (1918): The hw:ulunı or os INIIISolsilme lie-ııem ol'Musıellidae. Ann Mag Kal Hi,lo 9, 301-312. 9. Yılmaz O, Yıldız H, Bahadır A, Yıldız B, Serbest A
(1993): Türk Çohaıı I't'Alımııı Kurt Kiıpeklerinill os peııis'i
üzeriilde kar,Hla,wmlilil hir arctş/lmw. L1udağ Univ Vet Fak Derg,
ıı,
62-07.Yazışma adresi: Do~'. Dr Ahmt'1 Çakır
Aııkara Ülliversiıesi \le/aiııt'!" Fakülıesi Allaııımi Aııahilim Dalt, Aııkarlı
