S a h ife &
f , W t j t T T
A K Ş A M
:on yedi padişah (tkiaci Mahmtıt,*AbdBhnecit, AbdOlâıit, Marat, AbdOlhamit,
R e şa t, V ah id ed d in ) d e v irle rin d eTefrik* n o. 159 T a z e n : SÜLEYM AN KANI * ~ Tercürao, iktibas hakkı mahfuzdur —
Sultan Murat: “Kürekleri kuvvetli
çeksinler kayık durmasın,, dedi
S u lta n M u ra t S ü le y m a n p a ş a
n ın i ç e r i d e : ' - - •*
— E f e n d i H a zretlerin i iste rim ! D em esi ü z e rin e b ir a d e r i A b d ü l- h a m it e fe n d iy e :
(B ira d e r! B en i g ö tü rü y o rla r! L â k in n a sıl ve n e için g ittiğ im i b ilm iy o ru m ! E v lâ d ü a y a lim evvel a lla h a , sa n iy e n s a n a e m a n e t! ) 1
D iye b ir te z k e re y azm ış, g ö n
d e rm işti. y
H a m it e fe n d i işin H a k ik a tin e v a k ıf o lm a m a k la k o rk u v e d e h şet iç in d e k a la r a k k e n d isi d e sui- k a s te u ğ rıy a c a k z e h a b ile n e fs in i m u h a fa z a için s ilâ h la r h a z ırla m ış, cülûs to p la rı a tılın c ıy a k a d a r iki s a a t b ö y le k o rk u n ç b ir in tiz a r iç in d e k a lm ış tır. 1 S u lta n M u ra d ın b u te c a h ü lü o n u n d a v ü k e lâ g ib i k e n d isin e b ir k a ç a m a k b u lm a k n iy e tile o ld u ğ u n a , iş a k sin e d ö n e rs e (g e ld ile r, b e n i s a r a y d a n z o rla ç ık a r d ıla r, b ira d e rim e d e te z k e r e y a z a r a k ço îu ğ u m u , ço cu ğ u m u o n a e m a n e t e ttim !) d iy e b ile re k z im m e tin i te b riy e e tm e k m ü ta lâ a s ın a m e b n i b u lu n d u ğ u n a şü p h e e d ile m ez . V,
H ü se y in A v n i p a şa s a r a y e tr a fın ın d ik k a tlic e m u h a fa z a s ın ı Sü le y m a n p a ş a y a te m b ih e ttik te n s o n ra S u lta n M u ra t ile b irlik te
h a re k e t e tti. İ
A b d ü lâ z iz s a r a y ın d a z a h ire n h iç b ir h a re k e t g ö rü n m ü y o rd u . F a k a t S u lta n M u ra t d a ire s i h a l k ın ın ö tey e, b e riy e k o şu şm a la rı A b d ü lâ z iz d a ire s in e d e o r ta d a b ir ş.ey c e re y a n e ttiğ in i h is s e ttird i.
H a d e m e ve ta v a ş i k â m ile n u y a n d ı. D ış a rıd a k i g ü rü ltü le rin n e ol d u ğ u n u a n la m a k için p e n c e re le r d e n b a k a n la r oldu. B u n la r s a r a y ın a sk e rle ih a ta e d ilm iş o ld u ğ u n u , so n ra S u lta n M u ra d ın ç ık a rıld ığ ın ı g ö rd ü le r. F a k a t h a l’ gib i b ir h a le k a tiy e n ih tim a l v e rm e d ik le rin d e n a r a la r ın d a : — M u ra t e fe n d i b ir h a in lik e t m iştir. E fe n d im iz a sk e r g ö n d e rip k e n d is in i a ld ırd ı. H a p is v e n efy , b e lk i k a tle d e re k cez a sın ı v e re c e k tir! y o lu n d a sö zle rle h a s b ıh a l e y le m e k te n b a ş k a b ir şey y a p m ı y o rla rd ı.
T e c essü ste ile ri g itm iy e n le r ge- fce b ir ta le b e i u lû m k ıy a m ın a ih tim a l v e re re k a s k e rin s a ra y ı m u h a f a z a için g e irild iğ in e z a h ip ol m u ş la rd ı. S u iz a n n a d ü ş e n le r k o r u cu ların d an se sle rin i ç ık a ra m a
m ış, o ld u k la rı y e rd e k a p a n ıp k a l in is le r d i. N ih a y e t k e y fiy e t o gece n ö b e t- 'çi m a b ey in ci F a h ri b e y e h a b e r ve fild i. F a h ri b e y c am lı k ö şk ü n k a p ıs ın ı a ç tırıp a sk e re b a k tı; n e y a p a c a ğ ın ı ş a şırd ı. » E v v e lâ (İ s ta n b u ld a b ir k a rış ık l ı k v a r d a a s k e r s a ra y ı m u h a fa z a y a gelmiş.) z a n n e tti. S o n ra dik-
jkat e tti. A s k e r s a ra y ı m u h a fa z a jÎik rü e g elm iş olsa y ü z leri s a ra y a g ö n m ü ş d e ğ il, h a riç te n v a k i ola- İfü&k ta a r r u z için so k a ğ a k a rş ı ol- ıa k lâzım g e lec e ğ in i ta a k k u l e d e (çek b u h a r e k e tin s a ra y a le y h in d e la c a ğ ın a h ü k m e y îe d i. ¡ F a k a t A b d ü lâ z iz in te h e v v ü rü n ü ü s tü n e c e lb e tm e m e k iç in h a li ih b a ra c ü re t e d e m e d i. ( 1 ) H a r e m ta r a f ın d a d a h iç kim se s a r a y e tr a f ın d a k i te r tib a tta n ve c e re y a n e d e n h a lle rd e n h a b e r d a r o la m a d ı. G a fle t u y k u s u n d a y a ta n p a d iş a h ı b ir u y a n d ıra n ç ık m a d ı. S u lta n M u ra t a r a b a y a a lın ın c a H ü se y in A v n i p a ş a a ğ a la r ın d a n H a fız a ğ a S u lta n M u ra d a b ir ro- v e lv e r ta k d im e tti; S u lta n M u ra t t a a ld ı.
H ü se y in A v n i p a şa S u lta n M u r a d a :
*— E ğ e r e fe n d im , v ü c u d u m e- s u d u n u z a m a a z a lla h b i r z a r a r irişm e k ih tim a li h a sıl o lu r ise ip tid a k u lu n u z u itlâ f b u y u ru n ! d iye te m in a t v e rd i. A r a b a D o lm a b a h ç e k a ra k o lu n a g e lin c e R e d if p a ş a ç ık a r a k istik b a l e tti. A ra b a d u rd u ru ld u . R e d if p a ş a e te k ö p tü k te n s o n ra g en e h a r e k e t e tti. F a k a t D o lm a b h aç e k o rd o n u n d a n d ış a r ıy a ç ık ıla c a ğ ı s ır a d a a s k e r sü n g ü y e d a v r a n a r a k : -— Y a sa k tır! ' N id a sile s ü n g ü le ri a r a b a h a y v a n la r ın ın g ö ğ ü slerin e d a y a d ıla r! B eşin ci o rd u e f r a d ın d a n o lu p tü rk ç e b ilm iy e n b u a s k e rle re H ü sey in A v n i p a ş a m e ra m a n la ta m a d ı. I S ü le y m a n p a ş a s e ra s k e r p a ş a n ın a rk a s ın d a n N a m ık p a ş a m ah - tu m u sol k o la ğ a sı A li b ey i gö n d e rm işti. A ra b a n ın y a n ın d a yü rü m e k te o la n A li b e y a ra p ç a y a * v a k ıf o lm a k la b u n la ra S u lta n M u r a t ile s e ra s k e r p a şa y ı a n la ttı. Y ol a çıld ı. F a k a t bu a n d a S u lta n M u ra t ü rk tü . H ü se y in A v n i p a ş a y a :
•— B u n la r sizi n iç in b ilm iy o rla r! D iy e so rd u . O d a :
•— .Yeni gelm iş b ir ta b u rd u r. M a z u rd u rla r! D ed i. A ra b a D o lm a b a h ç e c am ii a v lu su n a g e ld i. D en iz k e n a rın d a a r a b a d a n in ild i. S u lta n M u ra t ve H ü se y in A v n i p a ş a e v v e lâ o ra d a h a z ır b u lu n a n ü ç ç ifte b ir k a y ığ a b in d ile r. H ü se y in A v n i p a ş a n ın d e r a k a p k a y ığ a g irm em e sin d en S u lta n M u ra t te v e h h ü m e d ü ştü . O d a h e m e n k a ra y a a tla d ı. S o n ra ik isi b irlik te k a y ığ a b in d ile r. H ü sey in A v n i p a ş a k a y ık ç ıla ra z ırh lı g em iy e g itm e k ta lim a tın ı v e rd i. S u lta n M u ra t b u n d a n b ü s b ü tü n v e sv e s e le n d i: — Ne için g em iy e g id e c e ğ iz ? N e için gideceğiz?.
D iy e su a lle ri te k r a r e tti. Se ra s k e r:
— B a h riy e n a z ırı A h m e t p a ş a k u lla n o g e m id e d ir. S a ra y ı lâyı- k ile a b lu k a e ttirm e s in i te m b ih n i y e tile sö y led im !
D ed i. S u lta n M u ra t: 'i — Ç ek sin le r! K a y ık d u rm a sın ! K ü re k le ri k u v v e tli ç e k sin le r! G i d elim !
E m rin i v e rd i. ' ^ ,
B ira z a ç ıld ık ta n s o n ra s e ra s k e r in beş ç ifte sin e te s a d ü f e d e re k a k ta r m a e ttile r.
Y a ğ m u r z iy a d e c e y a ğ m a k ta , h a v a d a ş id d e tli e sm e k te id i. ,
(1) Fahri beyin iiâdesiao fttfaa (SQ- leyman paşa) dao.
S a lıp a z a rî ö n ü n d e d e v re m e m u r k ü ç ü k b ir te rs a n e v a p u ru gö rü ld ü . B u n a g e ç ild i ve b u n u n la S irk ec i isk e le sin e y a n a ş ıld ı.
H ü se y in A v n i p a ş a N a m ık p a ş a z a d e A li b e y ile S ü le y m a n p a ş a y a : (S u lta n M u ra d ın s ıh h a t v e se lâ m e tle İs ta n b u la ç ık tığ ın ı y e n i v a lid e s u lta n a g itsin , te b ş ir ey le s in ! ) d iy e h a b e r g ö n d e rd i.
S o n ra S irk e c id e te s a d ü f e y le d ik le ri b ir a r a b a y a b in e re k s e ra s k e r k a p ıs ın a g ittile r.
S u lta n M u ra t d a ire i a sk e riy e y e g irin c e s a d rıa z a m , şey h ü lislâm , M ith a t p a ş a ız tır a p ta n k u rtu ld u la r, K e n d ile r in i b e rm u r a t olm uş g ö re re k n iş a t ve in b is a t ile ş e h z a d e y e c ü lû su n u te b r ik e ttile r, -H ü se y in A v n i p a ş a d a o g ü n v a k a y ı M a h m u t C e lâ le d d in b e y e ( p a ş a ) a n la tırk e n : *— E fe n d im iz i s a r a y d a n ç ık a r t m a ğ a ve a r a b a m a a lıp g ö tü rm e ğ e m u v a ffa k o la c a ğ ım z a m a n d u y d u ğ u m f e r a h v e m e m n u n iy e t k a d a r d ü n y a d a h iç b ir şey ile mü- te le z z iz o lm a d ım ! D iy e re k h a l’ m e se le sin e n e d e re c e k ıy m e t v e e h em m iy et v e rd i ğ in i g ö sterm iştir. S u lta n M u ra t d a ire s in d e te e s s ü r ve m e ra k z iy a d e id i. A li b ey g e lip S u lta n M u ra d ın İs ta n b u la ç ık tığ ı h a b e rin i v e rin c e S ü le y m a n p a ş a b u m ü jd e y i la la S ü le y m a n a ğ a v a sıta s ile v a lid e s u lta n a ih b a r e tti.
Ş e h z a d e S a lâ h a d d in e fe n d i A b d ü lâ z iz ta r a f ın d a n h a rb iy e y e d e v a m d a n m e n e d ilm işti. S ü le y m a n p a şa e p ey c e z a m a n d ır g ö re m e d i
ği b u şe h z a d e ile bu r.ndta g ö rü ş m e k a rz u su n u la la y a b ild ird i.
V a lid e su lta n h e m S u lta n M u r a d a a it m ü jd e y i b ir k e re d e Sü le y m a n p a ş a a ğ z ın d a n d u y m a k , h e m on u S a lâ h a d d in e fe n d i ile b u lu ş tu rm a k için p a şa y ı h a re m d a ire sin e c e lb e tti. S a lâ h a d d in e fe n d i d e y a n ın d a idi. S ü le y m a n p a ş a v a lid e y i teselli e tti. S a lâ h a d d in e fe n d iy e b ö y le b ir g ü n d e m ü lâ k a ta n a iliy e tin d e n d o lay ı b a h tiy a rlığ ın d a n b a h se y le d i. V a lid e s u lta n : •— D a rı d ü n y a d a b ir e v lâ d ım v a r! E v v el a lla h a , s o n ra size em a n e t! d iy e re k te slim iy e t g ö ste rd i.
T a m b u s ır a d a k a ra k o l g e m i s in d e n b irin c i b ia t to p u a tıld ı. S ü le y m a n p a şa b ir te m e n n a e d e r e k : — İşte S u lta n M u ra t e fe n d i m iz s a lta n a t ta h tın a cülûs e ttile r. B u a tıla n to p b ia t to p u d u r. T e b rik e d erim . A rtık b e n d e n iz e m ü s a a d e b u y u ru n d a a s k e rin y a n ın a g id ey im ! D e d i. D e rh a l s a r a y d a n ç ık tı. T a b u rla rın b a ş ın a g e ld i. (A rk a s ı var)"
Amerikalı bir milyarder
şehrimizde
A m e rik a n ın say ılı z e n g in le rin d e n M r. V a n d e rb ild k e n d i h u su sî y a tile şeh rim iz e g e lm iştir.
M r. V a n d e rb ild b u r a d a b i r k a ç g ü n k a ld ık ta n so n ra Y ıın a n is ta n a y e o r a d a n d a F r a n s a y a g id e c e k tir.
Taha Toros Arşivi
