Metin Toker’e veda
Müesseseyi kaybettik
F
METİN Toker'le hep kavga ettik. Ecevit için kavga ettik. 12 Mart’ta kavga ettik. O GalatasaraylI, biz Fener
bahçeli, hep kavga ettik. Ama sonu hep güle oynaya bitti.
Haşan Puîur'un yazısı 3’te
Ve parantez kapandı
OKULDAKİ lakabı Kuzu Metin'di... Ku zu aşağı, Kuzu yukarı... İlk yazıları ki- taplaşsa bir kalemin nerelere geldiği görülür. O, yazılarıyla hedeflediği bir hayat yaşadı.Son yazı, kızının kaleminden
PEMBE Köşk'te artık daktilosesi
doyulmuyor. Ga zeteci, ölüme karşı sürdürdüğü mücadelede ye nik düştü. Bu yazıyı Metin Toker’in kullandığı eski çalışma masasından yazıyorum. M2i'dei Milliyet
C u m a rte si
20 Tem m uz 2002
21
Diyalog
'Üniversitede
kimsenin yeri
garanti değil
;Ä Afife
¿ r-i'ABBAS GUÇLU
a9u c l u @ m i l l i y e t . c0m . t r F a x : ( 2 1 2 ) 5 0 S 6 3 4 3B
aşlık pek çoğunuza abartılı gelebilir. Ama sınav sistemi bu. Ö n ceki yıl YDS’de yani Ya bancı Dil Sınavında Türki ye birincisi olan Burcu, ilk tercihine girememişti. Üs telik aynı zam anda okul bi rincisi de olm asına rağ m en...Çok sayıda telefon geli yor: Benim netim yani yanlışlardan çıktıktan son raki doğru soru sayım, da ha çok olmasına rağm en arkadaşım ın puanı daha yüksek. Böyle saçmalık o- lur mu?
Evet oluyor. Eğer arka daşınızın O rta Ö ğretim Başan Puanı (OÖBP) si zinkinden yüksekse ya da meslek lisesi m ezunu olup ekstra puan alıyorsa, sizin yapacağınız hiçbir şey yok. Çok saçma da olsa sistem bu!..
Ö rneğin öğretm en lise leri, hem düz lise hem de meslek lisesi statüsündeler. Bu yüzden O Ö B P ’leri kla sik liseler, Anadolu liseleri ve kolejlerden m ezun olan lar gibi 0 .5 ile değil 0 .6 5 i- le çarpılıyor. Dolayısıyla da dil puanı ile öğrenci alan en iyi yerlere onlar giri yor...
Ö rnekleri artırm ak mümkün. Bu yüzden ter cih form unu doldururken en ufak aynntıyı bile göz ö- nünde bulundurmak gere kiyor...
• İlle de üniversite ter cihi yapıp tüm bölümlerini listeye alırsanız. Hiç iste mediğiniz bir bölüme girip orada kalabilirsiniz. Ö rn e ğin ODTÜ ya da Boğazi çi’nin Uluslararası İlişkile- ri’ne puanı yetmeyip Fel- sefe’ye, Sosyoloji’ye girip daha sonra oraya geçmeyi düşünenler o kadar çok ki şans ancak birkaçına gülü yor. İstemediği bir bölüme girip, orada kalıp, mezun olduktan sonra da mutsuz bir şekilde o mesleği sür dürm ek zorunda kalanlann sayısı o kadar fazla ki! Siz de onlardan biri olm ayın!,.
• Yatay geçiş hesabı yapanlann planlan da her zam an tutmuyor. İstediği bir üniversitenin istediği bir fakültesine puanı tutm a yanlar daha düşük puanlı bir üniversiteye geçip, bir yıl sonra yatay geçiş iste diklerinde genelde hüsran la karşılaşabiliyorlar...
• Devlet üniversitele rinde sıradan bir bölümde okum aktansa vakıf üniver sitelerinin popüler bölüm lerine yönelenler de orada işlerin düşünüldüğü kadar kolay olmadığını akıllann- dan çıkarm asınlar. H er şeyden önce en az 3 0 bin dolarlan var mı? İlk yıldan sonra zorlananlann sayısı o kadar fazla ki...
• Özellikle başarılı öğ rencilerin çift anadal prog ramı olan yani 4 yılda iki
Tercihin
püf
noktalarıTercih Üstelerinin hazır lanması genelde h e p son güne bırakılır ve yapılan pek çok hata, düzeltilecek zam an kalmadığı için a- daylann en az bir yılına mal olur. Bu nedenle, eğer siz de tercih kurbanı ol mak istemiyorsanız elinizi çabuk tutmalısınız!..
İşte bu aşam ada dikkat etmeniz gereken en temel kurallardan bazılan:
• Siz siz olun kazandı ğınızda gidip öğrenim gör meyeceğiniz bölümleri ter cih listesine almayın. Ka zanıp da kayıt yaptırmasa- nız dahi gelecek yıl O- Ö B P ’niz yan yanya iner. Bu da en az iki yılınızı alıp götürür.
diploma birden veren üni versitelere yönelm eleri, mezuniyette iş bulma şans- lannı artınr...
• Birkaç tercih yapıp şansınızı ek kontenjana bı rakmayın. Puanlar düşmez aksine daha da artar.
• Ailenizin bulunduğu ilden başka bir ili düşünü yorsanız önce bannm a ko nusunu çözün. Yoksa geri dönm ek zorunda kalabilir
di .
Önemli olan puan sırası değil istek sırasıdır. D aha çok istediğiniz bölü m ü puanı düşük olsa da ö- ne yazın!..
Özetin özeti: Siz, dü şünm eye başlayın. Takıldı ğınızda biz yanınızda ola cağız...
siniz!
defterinden
.
— —t :
METİN TOKER
Pembe Köşk'te artık daktilo sesi duyulmuyor
GÜLSÜN TOKER BİLGEHAN
G
azeteci, ölüme karşısürdürdüğü mücadelede yenik düştü.
Bu yazıyı tarihi evin büyük kütüphanesinden, önce İsmet Paşa’ya ait olan, sonra Metin Toker’in kullandığı eski çalışma masasından yazıyorum. Sessiz bir bilgisayarla... Duvardaki camlı ahşap dolaplar kitapla dolu. İsmet İnönü'nün 8tXX)’e yakın kitabı bu katta saklanıyor. Ayrıca her tarafta damadının dosyaları, ansiklopedileri var. İnönü Vakfı
Başkam Özden Toker arada, kendi
odasından başını uzatır, eşine bir konu hakkında bilgi sorardı. Metin Toker’in bilmediği yoktu. Zengin arşivini karıştırır, her sorunun yanıtını bulurdu. Son zamanlarda internetten de yararlanmak hoşuna gidiyordu. Büyük torunu Zeynep ona yardımcı oluyordu. Masanın bir ucunda kalın bir dosya duruyor. Üzerinde “Gazeteci Olan
Adamın Hikâyesi” yazıyor. Bir yılı aşkın
bir süredir, büyük bir zevkle daktilosunun başma geçiyor ve hayatını yazıyordu.
“. .. Gazeteye girdiğim den az sonra
hastalandım . Kilom , 5 0 ’nin altına düşm üştü. D aha da zayıflıyordum ; ateşim h a fif çıkıyordu; öksürm eye başlam ıştım . Dr. Sabarin Yakacık’ta bir sanatoryum u vardı ‘Oraya alalım ’ dedi. Temiz havada, bol ve iyi gıdayla, dinlendirerek ve her fırsatta güneşe çıkartarak, başka m üdahale yapm aksızın birkaç ay ‘bakacaklardı’.
N isan ın sonunda C um huriyette, işim in başına döndüm . Vartayı atlatm ıştan am a ‘çok dikkatli b ir hayat’sürm eliydim. Yasaklann arasında neler yoktu ki. H içbiri bir ‘klasik gazeteci ilin yaşam kriterlerine ’ uym uyordu. ‘Çok dikkatli yaşam 'ı. hem en ilk günden rafa kaldırdım ; ‘klasik gazeteci kriterleri’ ile yaşayacaktım .
Burada aynntılara girmeye lüzum yok. ”
Daha 19’undaydı. 78 yaşma kadar kendi tarzında yaşadı. Hem de ne yaşam!
Yoğun bakımda kaldığı bir buçuk ay süresince, Özden Toker ona bunu hep hatırlattı. Çevredeki genç doktorlar, ümitsiz olduğunu bildikleri hastanın baş ucunda sürekli,
- “Metinciğinı, canım kocacığım, bak biz ne kadar mutlu olduk, seninle beraber neler geçirdik... Bunu da anlatacaksın, evimize geri döneceğiz. Ben seni hiç bırakmayacağım, bana güven...”
diye tekrarlayan kadına hayretle
bakıyorlardı. Ne yazık ki özd en Toker bu defa sözünü tutamadı... 47 yıllık kocasını
“Allah’a emanet ol” diye uğurladı.
★ ★ ★
Metin Toker Ankara’yı çok severdi. Paris’teki siyasal bilgiler eğitimini bitirip, başkente gelmiş ve Türk basınının efsane dergisi Akis’i burada kurmuştu. Aynı zamanda, mükemmel de bir aile kurdu. Zaten, her şeyin en iyisini isterdi... AnkaralIlar, yıllar boyunca Atatürk Bulvarı’ndan, yanında köpeği Romeo ile yürüyerek inen, yakışıklı gazeteciyi izlemişlerdir.
Burhaniye - AR - TU R ’a çok
bağlanmıştı. Damadının
“memleketi”nde yaz aylarını geçirmek
hoşuna giderdi. Örada bulunan
“Cumhuriyet’in ilk kuşağının, son temsilcileri” de, soğuk denize bayılıp,
saatlerce yüzen komşularını hatırlarlar. Son yıllarda Bodrum’a alışmıştı. Daktilosunun seni Yalıkavak - Cennetköy’de yankılanırdı.
Ama, Metin Toker bir İstanbulluydu.
“...17 E ylül 1924’te doğdum . B eykoz’da. İshakağa Caddesi adını taşıyan büyük yokuş üzerindeki denize bakan, altı kagir, üstü ahşap konak tarzı Jak apartm anının en üst katında. ”
“...1930 öncesinden 1980’lere kadar İsta n b u lin i hem en her köşesinden denize girdim: M oda, Kalamış, Adalar,
Fenerbahçe, Tarabya, Suadiye, Maltepe, Kartal, Tuzla... A klınıza gelebilecek her yer. Ç ünkü İstanbul’un her sahilinde
yü zü kb ilird i ”
GalatasaraylIydı. Liseden birincilikle mezun olmuştu, üniversitenin kurulması için çok çalışmıştı.
Yurtdışmda pek çok dostu vardı. Senatörlüğü döneminde çeşitli platformlarda ülkemizi “aslanlar” gibi savunmuştu. Uluslararası Basın Enstitüsü Başkanı Johann P. Fritz “Sevgili Özden...” diye başlayan dokunaklı bir taziye mektubunu arkadaşının kaybını duyar duymaz yolladı.
Bugün ne yazardı?
Türk siyasetinin bir kez daha allak, bullak olduğu bir dönemde aramızdan ayrıldı. Bilgili, deneyimli, keskin bir gözlemciydi. Siyaset sahnesinin aktörleri çok az değiştiğinden, olayları inanılmaz bir isabetle değerlendirirdi. İtiraf edeyim, bazen inanmaz, söyledikleri doğru çıkınca kızardım.
“Burası Türkiye. Burada Türkler yaşarlar ve böyle yaşarlar...” derdi.
Babacığım, seni çok özleyeceğim.
Taziye defteri açıldı
Y
X
krazanmız Metin Toker’in ölümünü metanetle karşılamaya çabalayan eşi Özden Toker, küçük torunuyla birlikte dün taziyeleri kabul etti. Pembe Köşkün girişine yerleştirilen taziye defterine de, gazeteciliği ve insanlığım anlatan övgü dolu yazılar yazıldı. Toker için pazartesi günü saat
10.00’da Pembe Köşk’te uğurlama töreni yapılacak. Ankara Gazeteciler Cemiyeti önünde saat 10.30’da yapılacak tören sonrası Toker’in cenazesi, eski kontenjan senatörü olması nedeniyle TBMM’ye getirilecek. Toker, Koeatepe
camiinde kılınacak cenaze namazının ardmdan Cebeci Asri Mezarlığı’nda defnedilecek. ■ ANKARA Milliyet
Başsağlığı dilekleri
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Metin Jokerin ani ölümü üzerine Pembe Köşk'e giderek eşi ve yakınlarına taziyelerini bildirdi.
ACI KAYBIMIZ
Merhum Hakkı Toker ve Merhume Hüsniye Toker'in oğulları, Merhum İsmet İnönü ve
Merhume Mevhibe İnönü'nün damatları, Semiha-Mübin Toker'in ağabeyleri, Engin-Ömer
İnönü, Sevinç-Erdal İnönü, Nazlı-Hayri İnönü, Şirin-Eren İnönü'nün enişteleri,
Gülsün-Mustafa Bilgehan, Nurperi-Sinan Özlen, Güçlü Toker'in babaları,
Zeynep, Ece, Can Bilgehan, Sedef, Pınar Özlenin büyükbabaları,
Özden Toker'in sevgili eşi
Gazeteci-Yazar-Senatör
METİN TOKER
i
kaybettik.
Cenazesi 22 Temmuz Pazartesi günü saat 10.30'da Ankara Gazeteciler Cemiyeti'ndeki ve
saat 11.30'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki törenlerin ardından Koeatepe Camii'nde
kılınacak öğle namazından sonra Cebeci Aile Mezarlığı'nda toprağa verilecektir.
Allah rahmet eylesin.
Çelenk göndermek isteyenlerin Türk Eğitim Vakfı veya Türk Eğitim Derneği'ne bağışta bulunmaları rica olunur.
■ İçişleri Bakanı Rüştü Kazım Yücelen:
Türk basınının değerli şahsiyetlerinden Metin Toker'in vefatını derin bir üzüntü ile öğrendim.
■ Kültür Bakanı Suat Çağlayan: Ülke
m enfaatlerini her şeyin üzerinde tutan merhuma Allah'tan rahmet, değerli meslektaşlarına başsağlığı dilerim.
■ Milli Eğitim Bakanı Necdet Tekin: Türk
basını usta kalemlerinden birini kaybetti.
■ Devlet Bakanı Zeki Sezer: Vefatını
üzülerek öğrenmiş bulunuyorum.
■ M. Ali Bayar (DTP Genel Başkanı): Her
zaman örnek alınması gereken, mesleğinin duayeni Metin Toker, demokrasimizin gelişmesi için kalemiyle önemli katkılarda bulunmuştur.
■ Erkan Mumcu (ANAP Genel Başkan Yardımcısı): Gazetecilik mesleğinin
duayenlerinden, usta kalem Toker'in vefatını derin bir üzüntüyle öğrendim.
■ Uğur Bayar: Ülkemizin mümtaz ve müstesna gazetecilerinden, çok sevgili Metin Toker beyfendinin vefatından duyduğum üzüntü kabili ta rif değildir.
■ Bülent Eczacıbaşı (Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı): Değerli yazarım ız
Metin Toker'in kaybı nedeniyle acınızı paylaşıyor, size ve çalışma arkadaşlarınıza başsağlığı diliyorum.
■ Alaattin Büyükkaya (AKP İstanbul İl Başkanı): Kıymetli gazeteci - yazar Metin
Toker'in vefatını teessürle öğrenmiş bulunmaktayım.
■ F. Fethi Hinginar (Ytong Genel Müdürü): Milliyet camiasına başsağlığı
dilerim.
■ Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiliği: M illiyet gazetesi mensubu ve
Türk basınının duayenlerinden, değerli gazeteci - yazar Metin Toker'in vefatını üzülerek öğrenmiş bulunuyoruz.
HADEP Genel Başkanı Murat Bozlak, DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, Arı Hareketi Genel Koordinatörü Kemal Köprülü, SODEV Başkanı Ercan Karakaş, Türkiye İşçi Emeklileri Derneği, Beşiktaş Belediye Başkanı Yusuf Namoğlu, Muğla Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ünal Türkeş, TGRT - Türkiye Gazetesi - İHA Ankara Medya Grup Başkanı Nuri Elibol, KKTC Dış Basın Birliği Başkanı Metin Çatan, Digitürk de başsağlığı dileklerini ilettiler.
Basında
Toker'li
yıllar
ı a p^ERYA SAZAK
d s a z a k @ m i l l i y e t . c o m . t r F a x : 0 2 1 2 5 0 5 6 2 0 4T
ürkiye’nin 60 yıla yaklaşan demokrasi ta rihinin en yakın tanıklarından biriydi Me tin Toker. Tedavi gördüğü hastalık onu so luksuz bırakıncaya dek elinden kalemi düşürme di. Son çalışması, ‘Gazeteci Olan Adamın Hikayesi’ adını taşıyordu.Ankara gazeteciliğinin büyük ustası Metin Ağabey’i kaybettik.
1 9 4 3 ’te Cumhuriyetle başlayan muhabirlik yıllan, 19 5 4 ’te Akisle doruğa çıkan siyasi yazar lık, 1960 öncesi Menderes’e muhalif gazetecile rin ‘Ankara Hilton’ diye adlandırdıklan cezae vinde geçen günler, 19 7 1 ’de Türkiye 12 M arta sürüklenirken ‘solda ve sağda vuruşanlar’a tanıklık, 12 Eylül 1980 askeri döneminde ‘de mokrasiye dönüş m ücadelesi’. İsmet Pa- şa ’nın damadı, Cumhuriyet Senatosu kontenjan üyesi ama hepsinden öte gaze tecilik bağımlısı’ bir kişilik, Toker.
Abdi ipekçi Milliyet’te 1 9 7 0 ferde ismet İnö nü ile yaptığı söyleşide ‘Bu sıralar ne okuyor sunuz, Paşam?’ diye soruyor.
İnönü yanıtlıyor:
‘Şimdi Metin Toker’in kitaplarım oku yorum. Çok emek var. İnanılmaz şeyler. Neler geçm iş.’
Akis’teki yazılan nedeniyle Cüneyt Arcayü- rek ile birlikte başı defalarca belaya girmişti. Oy sa Özden H anım la evlendiği 1955 yılında De mokratlar ile Halk Partisi arasında tam bir bahar havası yaşanıyordu ve Toker genç bir gazeteci o- larak izlediği Menderes’i Inönüler’in ‘kız tarafı’
olduğu düğününe davet edecek ölçüde tarafsızlı ğını kanıtlamıştı. 19 6 0 ’larda Türkiye ihtilale sü rüklenirken ‘Akis muhalefeti’nin ardında is met Paşa’nın olduğunu düşünen Menderes’in savcılara talimatıyla 7 ay 23 gün cezaevinde ka lacaktı. Kızlan, Toker tutukluyken dünyaya geldi ler. Metin Toker’in gazeteciliğiyle İsmet Paşa iliş kilerindeki dengeyi tanımlayan önemli bir anıyı
1973 seçimlerinde yakalamak mümkün. İnönü C H P’den istifa etmiş, Ecevit yükselişte. Toker 7 Ekim 1 9 7 3 ’te ‘Benim oyum CHP’ye’ diye yazıyor. Paşa ise seçmene tam tersi mesajlar ve riyor.
Toker, ‘İsmet Paşa nın Son Yıllarında’ adlı kitabında olayı şöyle anlatıyor:
‘İsmet Paşa hiçbir yazımı mesele yapmadı. Ooo, özellikle akşam yemeklerinde, tam 19 yıl, siyasi sebepten ne tartışmalara, tartışma ne de mek, ne kavgalara soframız sahne olmuştur. Ben C H P’yi eleştirir o savunurdu. Ama ertesi gün o eleştiriler üzerinde birazcık düşündüğün den eminim.
O sıralar, hele Akis varken, biz C H P’yi, hat ta İnönü’nün kendisini eleştirdiğimizde bana hayretle sorarlardı:
Yahu bir şey demiyor mu? Ne diyecekti ki!
Sonradan Erdal İnönü politikaya girdi. Ben den de eleştiri aldığı oldu.’
Türkiye’de siyaset son dönemde sürekli kriz üretiyorsa bunda kendilerinden başka kimseyi dinlemeyen, eleştiriye kapalı liderlerin de payı yok mu? Toker gazeteci olmanın ‘m uhalif ka rakterini kendisinden sonraki kuşaklara aktara bilmiş saygınlıkta bir ustaydı.
Basında Toker’li yıllar, Gülsün Toker Bilge- han’ın tamamlayacağı ‘Gazeteci Olan Ada mın Hikayesi’yle ölümsüzleşecek.
Yıl: 53
Sayı: 19657
«Milliyet
20 Temmuz 2002 Cumartesi
Milliyet Gazetecilik A .Ş. adına sahibi
AYDIN DOĞAN
Genel Yayın Yönetmeni
MEHMET Y. YILMAZ
Başkan Yardımcısı
DİNÇ ÜNER
Reklam Grup Başkanı
VİKİ HABİF
Mali İşler Grup Başkanı
BİLEN BÖKE
Mali İşler Koordinatörü
ASİL ALPTEKİN
MEDYA-D
Reklam Grup Bşk. Yard.
ARZU KOÇAK ARULAD
Reklam Grup Koord.
FUNDA T. SIDALI RİMA ERDEMİR
Reklam Koord.
KADRİYE F. ÜNLÜ SERAP YAKIN
Tek. ve Rez, Koord.
GÜVEN ÖNEMLİ
DPC Genel Müdürü
HAMİL ALNIAÇIK
Yayın Koordinatörü Görsel Yönetmen
E M R E O R A L A L İ A C A R
Sorumlu Müdür
EREN G Ü V EN ER
Yazı İşleri Müdürleri
•TAHİR ÖZYURTSEVEN •MURAT KOKSAL •CENK ÖZ «CEM DİZDAR •HİKMET ŞENOL (Gece)
•NECİL ÜLGEN (Spor) Haber Müdürü: DOĞAN AKIN
Haber • Araştırma: TUNCA BENGİN
---Bölüm Ş e fle ri---Ankara Dış Haberler
SERPİL ÇEVİKCAN KADRİ GÜRSEL
Ekonomi MURAT SABUNCU Magazin ALİ EYÜBOĞLU Eğitim ABBAS GÜÇLÜ Fotoğraf YALÇIN ÇINAR T em silcilikler
• ANKARA: FİKRET BİLÂ Tel:419 1400 (7 hat) Fax:417 38 78 / ANKARA idari Temsilci: VEDAT BÜYÜKYILMAZ • İZMİR: BÜLENT ZARİF Tel: 464 20 00 Fax: 464 14 02 • AKDENİZ Antalya Tel: 340 38 38 Fax: 340 38 23
• ADANA: MUZAFFER BAL Tel: 459 84 84 (PBX) Fax: 459 84 85
• AVRUPA: SEVDA BODUROĞLU Frankfurt; Tel: 049/6105328800 Fax: 049/6105328888 Doğan M edya Ç e n te r, B A Ğ C ILA R 3 4 5 5 4 İSTAN BUL Tel: 50 5 61 11
H a b e r M e r k e z i: (Faks) 50 5 62 33 | BASILDIĞI Y ER : MİLLİYET O F S E T T E S İS L E R İ |
Milliyet, Basın M eslek İlkeleri'n e uym aya söz verm iştir
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
