ÖĞRETMENİN, EĞİTİM DURUMUNDA DİKKAT EDECEĞİ
GENEL KURALLAR
(Prof.Dr.Nevzat BATTAL)
Bir şeyi iyi öğretebilmek için, öğretilecek olan konuların bilinmesinin yanı sıra, öğretmeyi de bilmek gerekir.özellikle öğretmeyi meslek edinmiş kişiler için bu durum daha da önemlidir. Öğretim hizmeti bir teknoloji olarak ele alınıp,eğitim bilimleri alanında meydana gelen gelişmeler doğrultusunda öğretim uygulamalarına yer verildiği oranda başarılı sonuçlar alınabilir.
Aşağıda, öğrenme-öğretme sürecinde dikkat edilmesi gereken genel kurallara karikatürize edilerek yer verilmiştir.
BİR DERS PLANI HAZIRLARKEN: 1. Dersin hedeflerini,
2. Hedef davranışlarını, 3. Eğitim durumlarını, 4. Dersin içeriğini,
5. Sınama durumlarını, belirleyiniz.
* Derste işlenecek konulara öğrencilerin dikkatini çekip, öğrenmeye istekli hale getiriniz. "Atı suya götürebilirsiniz, ama istemezse suyu içeremezsiniz."
Derste kazandırılacak hedef davranışları ya da dersin ana-yardımcı noktalarını öğrencilerinize bildiriniz.
Öğrencilerinize, dersin hedef davranışlarını kazanmaları için neleri, nasıl yapmaları gerektiğini söyleyiniz.
Eski öğrenilmiş bilgilerle yeni öğrenilecek bilgiler arasında bağ kurunuz.
Öğrettiklerinizin, öğrencilerinizin hazır bulunuşluk seviyesine uygun olmasına dikkat ediniz. Önce konu ile ilgili kavramları ve ilkeleri öğrettikten sonra problemin çözümüne geçiniz.
Karmaşık, soyut kavramları açıklamadan önce, pratik, basit ve somut örnekler veriniz. Öğrencilerin düşünme ve yorum yapma yeteneğini geliştiriniz.
Öğrencileri, düşüncelerini açıklama ve soru sormaya özendiriniz. Öğrencilerinize saygılı, içten, ve dostça davranınız.
"Eğitim, eğriyi kırmadan doğrultmaktır." Öğrenme güçlüğü çekenlerle yakından ilgileniniz.
Hatalı cevapları zamanında ve öğrenciyi küçük düşürmeden düzeltiniz. İşbirliği içersinde, demokratik, iyi bir öğrenme ortamı oluşturunuz.
Ekip ruhunu geliştiriniz.
Ses tonunuzu sınıfın büyüklüğüne göre ayarlayınız. Türkçe'yi düzgün, akıcı ve kuralına uygun şekilde konuşunuz. Öğrencilerinizle göz iletişimi kurarak sınıfı denetim altında tutunuz.
Öğrencilerin derse katılımını sağlayınız. Onları aktif hale getiriniz.
Öğrencilerin verdiği cevapların doğruluğu-yanlışlığı üzerinde tartışma açınız.
Derste gerekli olan görsel, işitsel araçları (Yazı tahtası, slayt, film, model ..vb) yerinde ve düzenli kullanınız.
Ders planında belirtilen giriş, gelişme ve sonuç bölümlerindeki etkinliklere zamanı dikkate alarak yer veriniz.
Gerekli önkoşul davranışlara sahip olmayan öğrencilerin, o davranışlarla ilgili daha karmaşık davranışları kazanamayacaklarını unutmayınız.
Derste, sadece bilgi aktaran, bulan, yapan, çözen değil, daha çok bulduran, yaptıran, çözdüren durumunda olunuz.
Eğitim ve öğretim ortamında yol gösterici, tutarlı bir orkestra şefi gibi davranınız. Sınıf ve laboratuvarı kurallara uygun olarak düzenleyiniz. Yeterli araç gereçlerle donatınız.
Bir deneyin ya da işin yapılışını öğretirken; yalnız yapılışını söylemenin, yalnız yapılışını göstermenin yetmeyeceğini unutmayınız.
Bir beceriyi öğretmenin en etkili yolu, onun uygulamasının bizzat yapılmasıdır. Duyarsam unuturum,
Görürsem hatırlarım, Yaparsam yaşarım.
Balık tutup veririseniz, Bir kez karnı doyar.
Balık tutmayı öğretirseniz,
Bir işin, iş ve işlem basamaklarını aşamalı olarak belirtiniz.
İşlem basamaklarının her birini tam olarak kazandırmadan diğerine geçmeyiniz. Hayati tehlikelerin olduğu durumlarda bütün önlemleri alınız.
Öğrencilerinize güler yüzlü, sevecen, hoşgörülü, sabırlı ve anlayışlı olunuz. Cezaya başvurmayınız.
Sınıfta bırakmak için sınav yapmak barbarlıktır. Yapılan araştırmalara göre:
Öğrendiklerimizin; % 83'ünü görme,
% 11'ini işitme, % 3,5'ini koklama, % 1,5'ini dokunma,
% 1'ini tatma duyularımızla edindiğimiz yaşantılar yoluyla öğreniriz. Zaman sabit tutulmak üzere insanlar;
Okuduklarının % 10'unu, İşittiklerinin % 20'sini, Gördüklerinin % 30'unu,
Hem görüp hem işittiklerinin % 50'sini, Söylediklerinin % 70'ini,
Yapıp söyledikleri bir şeyin % 90'ını hatırlamaktadırlar. Unutmayınız ki;
Öğretmenliğin yarısı insaf, yarısı adalet, bü büsbütünü SEVGİDİR.
Eğitim, eğer programlanmamışsa bir fikir olmaktan ileri gidemez. Bir öğretmenin en tutarlı müfettişi, öğrencileridir.
(Sayın Hocamız Prof.Dr.Nevzat BATTAL'ın öğretmenlere hitaben hazırladığı konferansından alınmıştır.)
