ÜÇ KANALLI ÜST BİRİNCİ PREMOLAR DİŞLER: İKİ OLGU SUNUMU

(1)

Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi

Cilt: 9 Sayı: 1 2006

Bu çalışma, 5. Ege Bölgesi Diş Hekimleri Odaları Uluslararası Bilimsel Kongresinde poster olarak sunulmuştur (28-30 Nisan 2006, Marmaris). *

Başkent Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Endodonti Anabilim Dalı, ANKARA.

**_{Başkent Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Oral Diagnoz ve Radyoloji Anabilim Dalı, ANKARA.}

37

ÜÇ KANALLI ÜST BİRİNCİ PREMOLAR DİŞLER: İKİ OLGU SUNUMU

MAXILLARY FIRST PREMOLARS WITH THREE ROOT CANALS: TWO CASE REPORTS

Kamran GÜLŞAHI* Mete ÜNGÖR* Ayşe GÜLŞAHI**

ÖZET

Dişlerin anatomisindeki farklılıklar, kök kanal tedavisinde genellikle komplike bir faktör olarak bilinir. Preoperatif radyograflarla dişlerin kanal sayılarının doğru olarak belirlenmesi, tedavinin başarısını olumlu yönde etkileyecektir. Araştırmalar, üç kanallı maksiller birinci premolar dişlerin bulunma sıklığının %0.5-6 arasında olduğunu göstermektedir. Bu klinik çalışmada üç kanallı üst birinci premolar dişlerin kök kanal tedavisini içeren iki olgu sunulmaktadır.

Anahtar kelimeler: Kök kanal morfolojisi, anatomik farklılıklar, üst

birinci premolar.

SUMMARY

Anatomical variability of the teeth is often a complicating factor in root canal treatment. A precise evaluation of preoperative radiographs and an estimate of the possible number of canals may be very important. Results of earlier studies indicate that the incidence of maxillary first premolars with three root canals ranges between 0.5-6%. In this clinical study has been described endodontic treatment of two maxillary first premolars with three root canals.

Key words: Root canal morphology, anatomical variation, maxillary

first premolar.

GİRİŞ

Modern endodontik tedavinin temeli, kök kanal sisteminin temizlenmesi, şekillendirilmesi ve hermetik bir şekilde doldurulmasına dayanır.1,2

Endodontik tedavideki başarısızlıklar büyük oranda tam doldurulmamış kök kanallarından kaynaklanmaktadır. Preoperatif radyograflarla dişlerin kanal sayılarının doğru olarak belirlenmesi, tedavinin başarısını olumlu yönde etkileyecektir.3,4

Premolar dişlerin kök kanallarının anatomik farklılıklarından ötürü klinik tedavileri genelde zor ve zaman alıcıdır. Üst premolar dişlerin kök kanal anatomilerinin belirlenmesine yönelik bir çok çalışma yapılmış ve bu dişlerin kök kanal anatomilerinde değişkenlik gösterdiği ortaya konmuştur.Genellikle üst birinci premolar dişlerin %56’sı 2 ayrı kök kanalına ve %40’ı 2 kanal içeren tek bir köke (Tip IV) sahip olmasına rağmen sadece %0.5-6’sı 3 kök kanalına sahiptir. Üç kök kanallı üst birinci premolar dişlerde kanalların anatomik lokalizasyonu, mesiobukkal, distobukkal ve palatinal kanal şeklindedir.5-8

Bu klinik çalışmanın amacı, 3 kök kanalına sahip 2 adet üst birinci premolar dişin endodontik tedavisini

ve dikkat edilmesi gereken kuralları ortaya koymaktır.

OLGU 1

35 yaşındaki erkek hasta, sol üst arka dişinde çürük nedeniyle Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’ne başvurdu. Hastanın sistemik anamnezinde herhangi bir hastalığının bulunmadığı öğrenildi. Klinik muayenede, sol üst birinci premolar dişte derin bir çürük kavitesi görüldü, dişetinde şişlik, fistül ağzı izlenmedi. Perküsyonda ve palpasyonda hassasiyet yoktu. Preoperatif radyografik değerlendirmede dişte üç kök kanalı bulunabileceği düşünüldü (Resim 1).

(2)

38

Anesteziyi takiben dişin rubber-dum ile izolasyonu sağlandı. Derin çürüğün temizlenmesi sırasında kron pulpası açığa çıktığı için endodontik giriş kavitesi açıldı. Alınan radyografla üç kanalın çalışma boyutu belirlendi (Resim 2). K tipi nikel titanyum el eğeleri ile (No; 15-35) step back tekniği kullanılarak kanallar prepare edildi. Her eğe değişiminde, kanallar 2 ml %2.5’lik sodyum hipoklorit solüsyonu ile irrige edildi. Preparasyon sonrası smear tabakasını uzaklaştırmak için 5 ml %17’lik EDTA solüsyonu 60 s, takiben 5 ml %2.5’lik sodyum hipoklorit solüsyonu kullanıldı. Son olarak kanallar steril paper point ile kurutulduktan sonra lateral kondenzasyon tekniğiyle, AH 26 patı (Dentsply, De Trey, Konstanz, Germany) ve gutta-perka (Suredent Corporation, Kyeonggi-do, Korea) kullanılarak dolduruldu (Resim 3). Kanal ağızları birbirine yakın olduğu için, bir kanal doldurulurken destek konların diğer kanallara girmesini engellemek amacıyla, kanal girişleri spreader ile kapatıldı. Giriş kavitesi kompozit rezin dolgu maddesiyle (Filtek Z250, 3M ESPE Dental AG, MN, USA) restore edildi. 1 sene sonraki klinik değerlendirmede ve alınan periapikal radyografta dişin tamamen sağlıklı olduğu gözlenmektedir (Resim 4).

Resim 2. Çalışma boyutunun belirlendiği periapikal radyograf. OLGU 2

Bu vakada, 45 yaşındaki erkek hastadan alınan anamnezde herhangi bir sistemik hastalığının bulunmadığı öğrenildi. Klinik muayenede, sağ üst birinci premolar dişte perküsyonda ve palpasyonda hassasiyet yoktu. Alınan periapikal radyografta, birinci premolar dişin apikalinde kronik apikal periodontitis ile uyumlu lezyon gözlendi (Resim 5). Klinik ve radyolojik muayeneyi takiben, sağ üst birinci ve ikinci premolar dişin kanal tedavisi olgu 1’deki gibi

gerçekleştirildi (Resim 6,7). Tedavi sonrası 2. yılda alınan radyografta, periapikal dokuların sağlıklı olduğu, lezyonun tamamen iyileştiği gözlenmektedir (Resim 8).

Resim 3. Kanal tedavisinin tamamlandığı seansta alınan periapikal

radyograf.

Resim 4. Tedavi sonrası 1. yılda alınan periapikal radyograf.

(3)

39 Resim 6. Çalışma boyutunun belirlendiği periapikal radyograf.

Resim 7. Kanal tedavisinin tamamlandığı seansta alınan periapikal

radyograf.

Resim 8. Tedavi sonrası 2. yılda alınan periapikal radyograf.

TARTIŞMA ve SONUÇ

Premolar dişlerin endodontik tedavisindeki başarısızlıkların en önemli nedenlerinden biri, bu dişlerin kök kanal morfolojilerindeki varyasyonlar nedeniyle gözden kaçan ve doldurulamayan kanallardır. Üst premolar dişler, kök kanal anatomileri bakımından değişiklik gösteren dişlerdir. İntraoral radyograflarla üç boyutlu kök kanal sistemi iki boyutlu olarak gözlendiğinden, kanalların lokalizasyonlarını saptamak amacıyla mesial veya distalden farklı açılarla radyograflar almak faydalı olabilir. Radyografta kök kanal boşluğu kökün merkezinde görülmediğinde, ani olarak kaybolan bir kanal görüntüsü izlendiğinde veya ana kanal üzerinde mesial ya da distalde radyolüsent çizgi göründüğünde, ekstra bir kanaldan şüphelenilmesi gerektiği bildirilmiştir.1,4,9,10 Klinik olarak, hastada ağrı şikayeti varsa veya kök kanallarının şekillendirilmesinde aşırı kanama ile karşılaşılıyorsa, ekstra bir kanal varlığını düşünmek gerekir. Üç kanallı üst premolarların endodontik kavite preparasyonunda, normalde oval olarak açılması gereken kavitenin T şeklinde modifikasyonu yapılarak, mesiodistal yönde genişletilmesi gerekir. Bu modifikasyon, bukkalde yer alan iki kanala da ulaşılmasını sağlar.2,11

Sonuç olarak; üst premolar dişlerin kök kanallarının anatomik değişiklik gösterdiğini göz önünde bulundurarak endodontik tedavisi sırasında üçüncü bir kanal olasılığını düşünmek, dikkatli bir klinik ve radyolojik değerlendirme yapmak gereklidir.

KAYNAKLAR

1. Zaatar EI, al-Busairi MA, Behbahani MJ. Maxillary first premolars with three root canals: case report. Quintessence Int 1990; 21: 1007-11.

2. Çalt S, Serper A. Üç kanallı üst premolarların endodontik tedavisi (İki olgu nedeniyle). HÜ Diş Hek Fak Derg 1992; 16: 14-6. 3. Oruçoglu H, Kont Çobankara F. Maxillary first premolar with three roots: A case report. HÜ Diş Hek Fak Derg 2005; 29: 26-9. 4. Yoshioka T, Villegas JC, Kobayashi C, Suda H. Radiographic evaluation of root canal multiplicity in mandibular first premolars. J Endod 2004; 30: 73-4.

5. Beer R, Baumann MA, Kim S. Color Atlas of dental medicine. Thieme Stuttgart: New York. 2000. p. 54.

6. Çalışkan MK, Pehlivan Y, Sepetçioglu F, Turkun M, Tuncer SS. Root canal morphology of human permanent teeth in a Turkish population. J Endod 1995; 21: 200-4.

(4)

40

7. Kartal N, Ozcelik B, Cimilli H. Root canal morphology of maxillary premolars. J Endod 1998; 24: 417-9.

8. Low D. Unusual maxillary second premolar morphology: A case report. Quintessence Int 2001; 32: 626-8.

9. England MC, Hartwell GR, Lance JR. Detection and treatment of multiple canals in mandibular premolars. J Endod 1991; 17: 174-8. 10. Vertucci FJ. Root canal anatomy of the human permanent teeth. Oral Surg 1984; 58: 589-99.

11. Sieraski SM, Taylor GN, Kohn RA. Identification and endodontic management of three-canalled maxillary premolars. J Endod 1989; 15: 29-32.

Yazışma Adresi:

Dr. Kamran GÜLŞAHI Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı 11. Sokak No: 26

06490 Bahçelievler / ANKARA

Tel: 0 312 2151336 Faks: 0 312 2152962