Kaybettiğimiz bir değer
Fikret Muallâ
Yazan: Fikret ÜRGÜP
Evet, Temmuz 1967 ortasında, Fransanm gü
neyinde, Aşağı Alp dağlarının eteğinde, Reyn kö
yündeki iki odalı evinde hastalanmış; hastaneye
kaldırmışlar; sonra yoksullar evine. Koskoca Fik
ret Muallâ ölmüş. Bir yere gömmüşler. Ama, onu
koruyan bir kadın varmış, O aralık İsviçrede, ko
casının yanındaymış; ona haber vermişler. Fikret
Muallâ’nm ölüsünü alıp Türkiyeye getirecek; ona
bir mezar Yaptıracakmış.
B ü tü n b u b ilg ile r a ğ ız d an ağ ıza b ize g eld i. K os k o ca F ik r e t M u a llâ , B a tılı e le ş tirm e c ile r in «F igü ratif resm in son temsilcisi» ded ik leri F ik re t M u
a llâ ölm üş de, bizim basınım ız ve san at çevrelerim izde lâfı b i le edilm em iş. N e iştir bu? A yıp b u n a d e rle r. A d ıy la ö ğ ü n e b i lec eğ im iz s a n a tç ıla rım ız d a n b ir i ö lü y o r d a a la tu r k a d e y im le «Takm ıyoruz». A y ıp tır b u ! A y ıp b i r şey y a p a n ço c u k la r , s a k la n ır la r , k e n d ile r in i g ö ste rm e z le r. H a n g i s a n a tç ıy a , h a n g i re ssa m a F ik r e t M u a llâ ’n m ö lü m ü y le n e d e n ilg isiz k a lın d ığ ım so rs am , iç le rin d e n çoğu, «Burada b ö y
le olu yor işte» d e d ile r. B u r a
d a b ö y le o lu y o rsa , b ö y le o- lu p g itm e sin e a ld ırm a m a k m ı g e re k iy o r. A y ıp tır b u . A la tu r k a lığ ın g e v şe k liğ i v e y e rin d e d u rm a s ıd ır.
Ses seda çıkmıyor
Ö ğ ü n eb ileceğ im iz, e v re n s e l ö l çü d e d e ğ eri k a b u l ¿ d ilm iş b ir ressam ö lü y o r yabancı m em le k e tte v e k im s e d e n ses se - d â çık m ıy o r. K e m al T a h ir ’e te le fo n la b u h a b e ri v e rd iğ im zam an , «V ah! V ah ! V ah! V ah!» d ed i. «Ş airlerim iz, res sam larım ız hep dışarıya g i dip, orada ölüyorlar yahu !»
d e d i. S ö y le d iğ i Ş a ir N âzım .- dı, sö y led iğ i re ssa m F ik r e t M u a llâ . E v re n s e l ö lçü d e b irin c i p lâ n d a d e ğ e rle ri o la n s a n a tç ıla rım ız ı b u r a d a b a rın d ıra m a m ış tık v e g id ip y a b an c ı ü lk e le rd e ö l m ü ş tü le r. N e ay ıp v e n e a- cık lı.
K em al T a h ir, a c ıy a ra k k e n d im i ze, «Şairlerim iz, ressam ları m ız hep dışarıya gidip, ora da ölüyorlar» derken u n u t m am a lı ki, N âzım k o m ü n is t id e a lin e b a ğ lı b ir k im se, F ik r e t ise, y a n lış o la ra k n a sy o n a l so sy alist o ld u ğ u s a n ıla n b ir k im sey d i. A m a, b ir in s a n ö rn e ğ i o la ra k K em al T a h ir, ik i sa n a tç ı a ra s ın d a f a r k g ö r m em iş, iç in d e n g e le n i sö y le m işti.
Öyle şey yoktur
F ik r e t M u a llâ ’n ın ö lü m ü n e k a r şı b u ilg isiz liğ i n a s ıl a n la m a lı. B en im ra s tla d ığ ım te k h a b e r , b i r g a z e te n in «dedikodu» y a p ra ğ ın d a k ıs a b ir y a z ıy d ı:
«Türk R essam ı F ik ret M u a llâ Fran sa’da ölm üştür» d i
y e. B urfe k a r a ç e h a le t m i d e m ek ? B u r n u n u n u c u n u g ö r m e m e z lik m i? S a n m ıy o ru z . K ö tü n iy e t m i? N e d en ? Ç e- k e m iy e n r e s s a m la r v a r d ır F ik r e t M u a llâ ’y ı. A m a o n la r d a b u z a y ıflık la rım açığ a v u rm a z , s u s a rla r. F ik r e t M u a llâ , şim d ik i a k ım la rın «Tuh kaka» d e d ik le ri sa n a tç ıla r d a n b ir i o ld u ğ u için m i ö lü m ü b ile h a s ır a ltı e d il di, su s p u s o lu n d u ? Ö yle g i b i g e liy o r. H e rk e s b ilir k i F ik r e t M u a llâ so s y a list v e y a k o m ü n is t d e ğ ild i. K e n d isi g i b iy d i. Ö rn e ğ in , «Non fig ü ra tif re s m i n asıl buluyorsunuz?»
d iy e s o ru lu n c a , k e n d i h e s a b ın a , k ısa, f a k a t ta r tış ılm a z b ir cevap v e rir: «Öyle şey yoktur» d e rd i. (P ic a s s o - n u n da h a y a tın ın b ü tü n d ev r e le r in d e «Non fig ü ra tif» r e sim y a p m a d ığ ın ı h a tı r l a t m ak ta da y erin d e olur.) S a n a ta say g ısı çok b ü y ü k o lan
b ir s a n a tç ı d o s tu m d a n , Ç iğ- d e m ’d en a ld ım F ik r e t M u- a llâ ’m n ö lü m h a b e rin i. O na y o lla d ığ ı m e k tu p g e ri g e l m iş ti. Z a rfın ü z e rin d e «D é cédé» dam gasıyla. «Décédé» n in T ü rk ç e s i v a r m ı, b ilm iy o ru m . A şağı y u k a r ı a n la m ı,
«Artık gitti, buradan ayrıldı, adresi yoktu r v e olam az»
g ib i g e liy o r b a n a . «Décédé» ü ç h e c e d e n ib a r e t. N â zım ’ın şiirinde, ölüm haberi:
«Gece gelen telgraf, D ört heced en ibaretti,
VEFAT ETTİ»
F ik r e t M u a llâ ’n m ö lü m h a b e ri ü ç h e ce d en ib a r e tt i : D écé dé.» V e g itti.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
