Van YöresMakromantarlarına Katkılar
1 2 1
Kenan DEMİREL, Yusuf UZUN, Mustafa Emre AKÇAY,
3 4 5
AlKELEŞ, İsmal ACAR, Vural EFE 1
Yüzüncü Yıl Ünverstes, Fen Fakültes, ByolojBölümü, Kampüs, 65080, Van 2
Yüzüncü Yıl Ünverstes, Eczacılık Fakültes, Eczacılık Meslek BlmlerBölümü, Kampüs, 65080, Van
3
Yüzüncü Yıl Ünverstes, Eğtm Fakültes, OFMAE Bölümü, Kampüs, 65080, Van 4
Yüzüncü Yıl Ünverstes, Başkale Meslek Yüksekokulu, Organk Tarım Bölümü, Kampüs, 65080, Van
5
Mansa Blm ve Sanat Merkez, 2. Anafartalar Mah., Şehzadeler, 45020, Mansa
Öz: Bu çalışma, Van yöresnde yetşen makrofungusları belrlemek amacı le yapılmıştır. Arazve laboratuar çalışmaları sonucunda teşhsleryapılan örneklern AscomycotaveBasdomycotabölümlerne at 6 takım, 26 famlya ve 58 cns çnde dağılım gösteren toplam 122 makromantar türü belrlenmştr. Tespt edlen türlerden 47'syenen, 56'sı yenmeyen, 19'u se zehrlözellktedr. Ayrıca 15 türün de odun tahrpçsolduğu belrlenmştr. Tespt edlen türlerden 41'araştırma alanı çn; ayrıcaGeopora sepulta(Fr.) Korf & Burds veParasola msera(P. Karst.) Redhead, Vlgalys & Hopple türlerse Türkye mkobyotası çn yenkayıttır.
Anahtar Kelmeler: Makromantar çeştllğ, Taksonom, YenKayıt, Van, Türkye
Contr
but
ons to Macrofungof the Van Reg
on
Abstract: The present study was amed to nvestgate the macrofungal dversty of Van provnce. The collected specmens were dentfed accordng to feld and Laboratory studes. The specmen are belongng to the Ascomycota and Basdomycota dvson, dstrbuted n 6 order, 26 famles, 58 genera and 122 speces.The dentfed speces are classfed as 47 edble, 56 nedble, 19 posonus and 15 wood decayng. The 41 speces are new records for the area andGeopora sepulta(Fr.) Korf & Burds andParasola msera(P. Karst.) Redhead, Vlgalys & Hopple are new records for Turksh Mycobota.
Key Words: Macrofungal dversty, Taxonomy, New Records, Van, Turkey
Corresponding author:yusufuzun2004@yahoo.com
Grş
Makromantarlar yenen ve zehrltürler çermeler nedenyle nsan sağlığı le de yakından lşkldr. Yenen türlern değerlen-drlmesve zehrlolanlardan sakınılması ancak onların blmsel olarak ele alınıp ncelenmelerle mümkündür. Dğer yandan son yıllarda kanser
araştırmalarında drog olarak mantarların kullanıldıkları blnen br gerçektr. Yne odun tahrpçsmantarlar gerek orman ağaçlarında ve depolarda bekletlen tomruklarda ve gerekse meyve ağaçlarında çürüklük oluşturarak cdd ekonomk kayıplara yol açmaktadırlar.
Bu nedenle makrofungusların doğal dengedekrolü, çeştllğ, ekonomk önem, nsan sağlığı açısından fayda ve zararlarının belrleneblmesçn öncelkle onların blmsel metotlarla ncelenp tanınmasını zorunlu kılmaktadır.
Ülkemzde yetşen makrofunguslar le lgl yapılan çalışmalar (Solak ve ark., 2007; Seslve Denchev, 2014) tarafından lste halnde sunul-muştur. Buna laveten Akata ve ark., (2014); Kaya, (2015); Seslve ark., (2015) tarafından yapılan çalışmalarla mkobyotamıza katkı sağlanmıştır.
Bu çalışmalarda görüleceğgbkonu le lglVan yöresnde (Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel, 1996; Demrel, 1997; Demrel ve Uzun, 1996; Uzun ve ark., 2005; 2014) tarafından bölgeden 81 tür verlmştr. Bu çalışma le bu lsteye 41 tür lave edlmş ve toplam takson sayısı 122'ye ulaşmıştır.
Bu çalışma le Van l sınırları çnde doğal olarak yetşen yenen, yenmeyen, zehrlve odun tahrpçs makrofunguslar tespt edlerek, ülkemz mkobyotasının zengnleştrlmesne katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Materyal ve Metot
Çalışma materyaln, Van lsınırları çnde peryodk olarak yapılan araz çalışmaları sırasında toplanan doğal makrofungus örnekler oluşturmaktadır. Doğal habtatlarında fotoğraf-ları çeklen makrofungus örnekleryle lgl morfolojk, ekolojk ve etnomkolojk blgler kaydedlmştr. Arazden taşınan mantar örneklerne makroskobk ncelemelerde %10 NaOH, %5 KOH, anln mavsve ntrk ast; mkroskobk ncelemelerde se dstle su, melzer ayıracı, anln mavs, %10 NH OH, %5 KOH ve4 konsantre sülfürk ast kullanılarak gereklverler derlenmştr. Arazve laboratuarda elde edlen bu verler kullanılarak örneklern deskrpsyonları elde edlmştr. Daha sonra örnekler dern dondurucuda – 40 ºC' de 48 saat bekletlerek fungaryum materyalhalne getrlmştr.
Makrofungus örneklernn belrlenen makroskobk ve mkroskobk özellklermevcut lteratürle(Watlng ve Gregory, 1977; Moser,
1983; Bretenbach ve Kränzln, 1984, 1986, 1991, 1995, 2000; Dähncke, 2004; Kränzln, 2005, Medard, 2006; Buczackve ark., 2012) karşılaştırılarak teşhsleryapılmıştır.
Teşhs edlen örnekler Yüzüncü Yıl Ünverstes, Fen Fakültes, ByolojBölümü Fungaryumu'nda (VANF) saklanmaktadır.
Bulgular
Bu çalışma sonucunda Van yöresnden 6 takım, 26 famlya ve 58 cns çnde dağılım gösteren toplam 122 tür lstelenmştr. Bu türlern 16'sı Ascomycota, 106'sı se Basdomycota bölümüne attr. Türlern sstematğ, Cannon ve Krk (2007); Krk ve ark., (2008) ve Index fungorum'a (www.specesfungorum.org, 27 Mayıs 2015) göre verlmş ve alfabetk olarak sıralanmıştır. Yörede lk kez belrlenen türler lokalte, substrat ve fungaryum numaraları (örn: FN: 6084), daha öncekçalışmalarda tespt edlmş olanlar se lgllteratürler le brlkte lste halnde sunulmuştur. Bütün türlern yenleblrlk durumu belrtlmştr. Mkobyotamız çn yen olan türler (*) şaret le gösterlerek kısa deskrpsyonları le brlkte fruktfkasyon ve sporlarına at fotoğraflar verlmştr.
FungEngl.
Ascomycota Caval.-Sm.
Pezzomycetes O.E. Erkss. & Wnka
Pezzales J. Schröt.
Helvellaceae Fr.
1. Helvella acetabulum (L.) Quél. YYÜ Zeve Kampüsü, Çam (Pnussp.) altı, FN: 6084, yenr.
2. Helvella lacunosa Afzel.
Edremt, Kavak (Populussp.) altı, FN: 6143, yenr.
3. Helvella leucomelaena (Pers.) Nannf. YYÜ Zeve Kampüsü, Çam (Pnussp.) altı, FN: 4006, yenr.
4. Helvella leucopus Pers.
YyÜ Zeve Kampüsü, Kavak (Populussp.) altı, FN: 6158, yenr.
Morchellaceae Rchb.
5. Mtrophora semlbera(DC.) Lév. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
6. Morchella delcosaFr. Demrel,1996, yenr. 7. Morchella elata Fr.
Çatak, Kaçt köyü, Kavak (Populussp.) altı, FN: 4571, yenr.
8. Morchella esculenta (L.) Pers. Demrel,1996, yenr.
9. Verpa bohemca (Krombh.) J. Schröt. Demrel, 1997, yenr; fakat fazla terch edlmez.
10. Verpa conca (O.F. Müll.) Sw. Edremt, Kavak (Populussp.) altı, FN: 4619, yenr.
Pezzaceae Dumort.
11. Pezza domclana Cooke
Van merkez, ahşap doğrama üzer, FN: 6162, yenmez.
12. Pezza fmet(Fuckel) E.C. Hansen Uzun ve ark., 2014, yenmez.
Pyronemataceae Corda
13. Flavoscypha cantharella (Fr.) Harmaja YYÜ Zeve Kampüsü, step araz, FN: 4005, yenmez.
14. Geopora arencola (Lév.) Kers
Van Kalescvarı, Söğüt (Salxsp.) altı, FN: 3976, yenr.
15. *Geopora sepulta (Fr.) Korf & Burds. YYÜ Zeve Kampüsü grş, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 6168, yenmez.
Deskrpsyon:
Apotesyum 20-40 mm çapında, yarı küresel, başta kum veya toprak altında (hpogek), merkezde küçük br porun oluşumu ve genşlemes le açılan kenarlar toprak yüzeynde görünür, ç kısmı dernce konkav, grms-leylak renkte ve yüzeydüzdür, dış kısmı soluk veya açık kahvereng, haff tüylü ve toprak kalıntıları le kaplıdır. Askuslar300-360x17-25 mμ boyutlarında, noperkulat, slndrk, nce duvarlı ve 8 spor çerr.Askosporlar 18-23x13-17 mμ boyutlarında, genşçe elpsod, yüzeydüz ve genellkle ortada büyük br yağ damlacığı taşır.Parafzlerplks, düz, septalı ve bazen uç kısımda 4-6 mμ çapa ulaşacak şeklde kalınlaşır.
16. Geopora sumnerana (Cooke) M. Torre Edremt, Kavak (Populussp.) altı, FN. 6140, yenmez.
Basdomycota R.T. Moore
Agarcomycetes Doweld
Agarcales Underw.
Agarcaceae Chevall.
17. Agarcus arvenss Schaeff.
Erçş lçe merkez, çayırlık, FN. 1675, yenr. 18. Agarcus bernardQuél.
Erçş lçe merkez, Kavak (Populussp.) ağaçları açıklığı, FN. 1667, yenr.
19. Agarcus btorqus (Quél.) Sacc. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
20. Agarcus campestrs L.
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
21. Agarcus moellerWasser
YYÜ Zeve Kampüsü, çayırlık, FN. 1839, zehrl.
22. Agarcus xanthodermus Genev. Van Kalescvarı, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 4013, zehrl.
23. Bovsta plumbea Pers.
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
24. Chlorophyllum agarcodes (Czern.) Vellnga
Erçş lçe merkez, çayırlık, FN. 164, yenr. 25. Coprnus comatus (O.F. Müll.) Pers. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
26. Lepota ermnea (Fr.) P. Kumm. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
27. Lepota gnvolvata Bousset & Joss. ex Joss.
YYÜ Zeve Kampüsü, çayırlık, FN. 1838, yenmez.
28. Lepota oreadforms Velen. Erçş lçe merkez, çayırlık, FN. 3999, yenmez.
29. Lepota subncarnata J.E. Lange Van merkez, çayırlık, FN. 6187, zehrl. 30. Leucoagarcus leucothtes (Vttad.) Wasser
YYÜ Zeve Kampüsü, çayırlık, FN. 4012, yenr.
31. Lycoperdon utrforme Bull.
Muradye, Beşparmak köyü, çayırlık, FN. 1833, yenr.
32. Macrolepota excorata (Schaeff.) Wasser
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
33. Tulostoma fmbratum Fr.
Van merkez, Erek Dağı, çayırlık, FN. 6178, yenmez.
Bolbtaceae Snger
34. Bolbtus ttubans (Bull.) Fr. Demrel,1996, yenmez.
35. Conocybe apala (Fr.) Arnolds
Van merkez, Güzel Sanatlar Lsesbahçes, çayırlık, FN. 3982, yenmez.
36. Conocybe rckenana P.D. Orton Demrel,1996, yenmez.
37. Conocybe semglobata Kühner & Watlng
Erçş lçe merkez, step araz, FN. 3985, yenmez.
Cortnaraceae R. Hem ex Pouzar
38. Hebeloma leucosarx P.D. Orton Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, zehrl.
39. Hebeloma fuspes Bres.
Erçş lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 1837, zehrl.
Entolomataceae Kotl. & Pouzar
40. Entoloma chalybeum(Pers.) Noordel. Erçş lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 3994, yenmez.
41. Entoloma clypeatum (L.) P. Kumm. Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 6166, yenmez.
42. Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm. Bahçesaray lçe merkez, nemlçayırlık, FN. 4597, zehrl.
43. Entoloma myrmecophlum (Romagn.) M.M. Moser
Van Kalescvarı, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 3978, zehrl.
Hygrophoraceae Lotsy
44. Hygrocybe ntrata (Pers.) Wünsche Van Kalescvarı, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 271, yenmez.
Inocybaceae Jülch
45. Inocybe fuscomargnata Kühner Gevaş lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) ağaçları yakını, FN. 4615, zehrl.
46. Inocybe perbrevs (Wenm.) Gllet Demrel,1996, zehrl.
47. Inocybe pseudoreducta Stangl & Glownsk
Bahçesaray lçe merkez, çayırlık, FN. 4616, zehrl.
48. Inocybe rmosa (Bull.) P. Kumm. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, zehrl.
Lyophyllaceae Jülch
49. Lyophyllum semtale (Fr.) Kühner Bahçesaray lçe merkez, Meşe (Quercus sp.) altı, FN. 4590, yenmez.
50. Lyophyllum transforme (Sacc.) Snger Bahçesaray lçe merkez, Meşe (Quercus sp.) altı, FN. 4591, yenmez.
51. Osscauls lgnatls (Pers.) Redhead & Gnns
Van Kalescvarı, Kavak (Populussp.) altı,
FN. 272, yenmez.
Mycenaceae Overeem
52. Mycena galerculata (Scop.) Gray Van merkez, Erk (Prunussp.) kütüğü üzer, FN. 4593, yenmez.
53. Mycena nvepes (Murrll) Murrll Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) kütüğü üzer, FN. 269, yenmez.
54. Mycena vrdmargnata P. Karst. Özalp lçe merkez, Meşe (Quercussp.) altı, FN. 4594, yenmez.
55. Mycena xantholeuca Kühner Erçş, lçe merkez, Kavak (Populussp.) kütüğü üzer, FN. 1659, yenmez.
Omphalotaceae Bresnsky
56. Gymnopus harolorum (Bull.) Antonín, Hallng & Noordel.
Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) ağaçları yakını, FN. 4592, yenmez.
Pleurotaceae Kühner
57. Pleurotus drynus(Pers.) P. Kumm. Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) kütüğü üzer, FN. 247, yenr.
58. Pleurotus eryng(DC.) Quél. Demrel ve Öztürk, 1994, yenr.
59. Pleurotus ostreatus (Jacq.) P. Kumm. Demrel ve Öztürk, 1994, yenr.
Pluteaceae Kotl. & Pouzar
60. Pluteus podospleus Sacc. & Cub. Van Kalescvarı, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 268, yenmez.
61. Pluteus romell(Brtzelm.) Sacc. Edremt lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 6110, yenr.
62. Pluteus salcnus (Pers.) P. Kumm. Erçş lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) kütüğü üzer, FN. 3997, yenr.
63. Volvarella meda (Schumach.) Snger Demrel,1996, yenmez.
64. Volvarella volvacea (Bull.) Snger Çatak lçe merkez, çayırlık, FN. 4599, yenmez.
65. Volvopluteus gloocephalus (DC.) Vzzn, Contu & Justo
Demrel ve Öztürk, 1994, yenr.
Physalacraceae Corner
66. Flammulna velutpes (Curts) Snger Demrel ve Öztürk, 1994, yenr.
Psathyrellaceae Vlgalys, Moncalvo &
Redhead
67. Coprnellus dssemnatus (Pers.) J.E. Lange
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenmez.
68. Coprnellus domestcus (Bolton) Vlgalys, Hopple & Jacq. Johnson
Çatak lçe merkrez, Kavak (Populussp.) kütüğü üzer, FN. 4604, yenmez.
69. Coprnellus mcaceus (Bull.) Vlgalys, Hopple & Jacq. Johnson
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
70. Coprnopss atramentara (Bull.) Redhead, Vlgalys & Moncalvo
Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, zehrl.
71. Coprnopss marcescbls (Brtzelm.) Örstadus & E. Larss.
YyÜ Zeve Kampüsü, Camkarşısı, çayırlık, FN. 6186, yenmez.
72. Coprnopss nvea (Pers.) Redhead, Vlgalys & Moncalvo
Erçş lçe merkez, gübre üzer, FN. 3996, yenmez.
73. Coprnopss strossmayer(Schulzer) Redhead, Vlgalys & Moncalvo
Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 4644, yenmez.
74. Panaeolus acumnatus Quél. Demrel,1996, yenmez.
75. Panaeolus paplonaceus (Bull.) Quél. Erçş lçe merkez, gübre üzer, FN. 4608, zehrl.
76. Panaeolus retculatus Overh. Çatak lçe merkez, çayırlık, FN. 4609, zehrl.
77. Panaeolus semovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf.
YYÜ Zeve Kampüsü, çayırlık, FN. 3986, yenmez.
78. Parasola hemeroba (Fr.) Redhead, Vlgalys & Hopple
Edremt lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 3981, yenmez.
79. *Parasola msera (P. Karst.) Redhead, Vlgalys & Hopple
Çatak, Kanspmesre yercvarı, at gübres üzer, FN. 6176, yenmez.
Deskrpsyon:
Şapka 3-8 mm, başta elpsod ve yumurtamsı şeklde, sonra çan şeklnde, konveks ve en sonunda düzleşr, turuncumsu kahverengveya grmskahverengrenkte, sonra grleşr ve ortada kahverengms br bölge kalacak şeklde saydamlaşır.Lamellerserbest fakat sapa temas eder, başta beyaz veya grmsrenkte, sonra syahımsı damlalı hale döner. Sap10-50x0.5-1 mm boyutlarında, beyazımsı, haff tüylü, tabanda haff şşkn ve seyrek plksmseller taşır. Sporlar 7-11x6-10 mμ boyutlarında, koyu kırmızımsı kahverengrenkte, kalp şeklnde yuvarlatılmış köşelve eksentrk br germpor taşır.Bazdyum15-30x8-10 mμ boyutlarında, 4 spor taşır ve 4-6 sayıda pseudoparafzle çevrldr.
80. Parasola plcatls (Curts) Redhead, Vlgalys & Hopple
Bahçesaray lçe merkez, bahçelk alan, FN. 6089, yenmez.
81. Psathyrella candolleana (Fr.) Mare Özalp lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 6145, yenr.
82. Psathyrella fatua (Fr.) P. Kumm. Edremt lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 213, yenmez.
83. Psathyrella prona (Fr.) Gllet
Erçş lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 1652, yenmez.
Schzophyllaceae Quél.
84. Schzophyllum commune Fr. Demrel ve Uzun, 1996, yenmez.
Stropharaceae Snger & A.H. Sm. 85. Agrocybe dura (Bolton) Snger Demrel, 1996, yenr.
86. Agrocybe molesta (Lasch) Snger Demrel, 1996, yenr.
87. Agrocybe pedades (Fr.) Fayod Demrel, 1996, yenr.
88. Agrocybe praecox (Pers.) Fayod YYÜ Zeve Kampüsü, çayırlık, FN. 129, yenmez.
89. Cyclocybe cylndracea (DC.) Vzzn& Angeln
Demrel ve Öztürk, 1994, yenr. 90. Hypholoma fascculare (Huds.) P. Kumm.
Muradye lçe merkez, Meşe (Quercussp.) kütüğü üzer, FN. 4613, zehrl.
91. Pholota aurvella (Batsch) P. Kumm. Erçş lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) üzer, FN. 4630, yenr.
92. Strophara caerulea Kresel
Gevaş lçe merkez, Söğüt (Salxsp.) altı, FN. 1835, zehrl.
93. Strophara coronlla (Bull.) Quél. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
94. Strophara pseudocyanea (Desm.) Morgan
Uzun ve ark., 2005, zehrl.
Trcholomataceae R. Hem ex Pouzar
95. Gamunda stratula (Kühner) Rathelh. Çatak lçe merkez, çayırlık, FN. 4596, yenmez.
96. Lepsta densfola (J. Favre) Snger & Clémençon
Bahçesaray lçe merkez, karışık ağaçlık, FN. 4586, yenmez.
97. Lepsta rna (Fr.) H.E. Bgelow Bahçesaray lçe merkez, çayırlık, FN. 4587, yenr.
98. Lepsta nuda (Bull.) Cooke
YYÜ Zeve Kampüsü, Çam (Pnussp.) altı, FN. 6138, yenr.
99. Lepsta personata (Fr.) Cooke Erçş lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 1676, yenr.
100. Melanoleuca exscssa (Fr.) Snger Çatak lçe merkez, çayırlık, FN. 254, yenmez.
101. Melanoleuca humls (Pers.) Pat. Edremt lçe merkez, Kavak (Populussp.) altı, FN. 6167, yenr.
102. Melanoleuca subalpna (Brtzelm.) Bresnsky & Stangl
Erçş lçe merkez, çayırlık, FN. 3982, yenr. 103. Myxomphala maura (Fr.) Hora Bahçesaray lçe merkez, nemltoprak üzer, FN. 4595, yenmez.
104. Trcholoma orrubens Quél.
Bahçesaray, Söğüt (Salxsp.) kütüğü db, FN. 4588, yenmez.
105. Trcholoma sulphurescens Bres. Bahçesaray lçe merkez, Meşe
(Quercussp.) altı, FN. 4589, yenmez.
Boletales E.-J. Glbert
Boletaceae Chevall.
106. Boletus satanas Lenz
Bahçesaray lçe merkez, karışık ağaçlık, FN. 4584, zehrl.
Paxllaceae Lotsy
107. Paxllus nvolutus (Batsch) Fr. Bahçesaray lçe merkez, Kavak (Populus sp.) altı, FN. 4585, zehrl.
Sullaceae Besl & Bresnsky 108. Sullus collntus (Fr.) Kuntze
YYÜ Zeve Kampüsü, Çam (Pnussp.) altı, FN. 6105, yenr.
109. Sullus luteus (L.) Roussel
Van merkez, Fert Melen Hava Alanı cvarı, Çam (Pnussp.) altı, FN. 300, yenr.
Hymenochaetales Oberw. Hymenochaetaceae Donk
110. Phellnus gnarus (L.) Quél. Demrel, 1996, yenmez.
111. Phellnus pomaceus (Pers.) Mare Demrel ve Uzun, 1996, yenmez.
Polyporales Gäum. Polyporaceae Fr. ex Corda
112. Fomes fomentarus (L.) Fr. Demrel ve Uzun, 1996, yenmez. 113. Lentnus tgrnus (Bull.) Fr. Demrel ve Uzun, 1996, yenr.
114. Neolentnus cyathforms (Schaeff.) Della Maggora & Trassnell
Demrel ve Uzun, 1996, yenmez. 115. Polyporus rhzophlus Pat. Demrel, 1996, yenmez.
116. Polyporus squamosus (Huds.) Fr. Demrel ve Öztürk, 1994; Demrel,1996, yenr.
117. Trametes gbbosa (Pers.) Fr. Bahçesaray lçe merkez, Cevz (Juglans sp.) kütüğü üzer, FN. 4579, yenmez.
118. Trametes hrsuta (Wulfen) Lloyd Bahçesaray lçe merkez, Cevz (Juglans sp.) kütüğü üzer, FN. 4580, yenmez.
119. Trametes suaveolens (L.) Fr. Edremt lçe merkez, Kavak (Populussp.) kütüğü üzer, FN. 306, yenmez.
120. Trametes trogBerk. Demrel ve Uzun, 1996, yenmez. 121. Trametes verscolor (L.) Lloyd Çatak lçe merkez, Kavak (Populussp.) kütüğü üzer, FN.4581, yenmez.
Russulales Kresel ex P.M. Krk, P.F.
Cannon & J.C. Davd
Russulaceae Lotsy
122. Lactarus controversus Pers. Bahçesaray lçe merkez, Kavak (Populus
TARTIŞMA ve SONUÇ
Van l sınırları çersnde yapılan bu çalışma sonucunda, Geopora sepulta ve Parasola msera türlerülkemzde lk kez tespt edlerek mkobyotamızın zengnleşmesne katkı sağlanmıştır.
Yörede belrlenen 122 makromantarın yenleblrlk durumu Şekl 3' te verlmştr.
Yörede belrlen 122 türün 47'syenr özellkte olmasına karşın, yöre genelnde veya lokal olarak tanınan ve besn olarak tüketlen tür sayısı sadece 7 (%15)'dr. Bunlar; Agarcus bernard A b, . torqus A campestr, . s Bov, sta plumbea Pleurotus eryng, P ostreatus, . ve Lepsta rna'dır. Yöre genelnde en çok terch edlen mantar Pleurotus eryng' olup mantar mevsmnde yörenn tamamında toplanan, besn olarak tüketlen ve tcaretyapılan br türdür.
Şekl 3. Yörede belrlenen taksonların yenleblrlk durumlarına göre dağılımı
Araştırma alanında odun tahrpçsolan 15 (%12) makrofungus türü belrlenmştr. Bunlar;Pleurotus drynus P ostreatus Sch, . , zo-phyllum commune, Cyclocybe cylndracea, Phellnus gnarus, P. pomaceus, Fomes fomentarus Lent, nus cyathforms L t, . grnus, Polyporus squamosus Trametes g, bbosa T, . hrsuta T suaveolens T trog, . , . ve .T verscolor' dır. Bunlarla lglherhangbr ftopatolojk mücadelenn yapılmadığı gözlenmştr.
Bu çalışma sonucunda tespt edlen türler Van lne yakın llerde yapılan çalışmalar le karşılaştırıldığında, Ağrı (Demrel ve Uzun, 2002) yöresle % 69; Btls ve Muş (Kaya, 2000a; 2000b) yörelerle % 54 ve Erzurum (Demrel ve ark., 2003) yöresle de % 32 oranda benzerlk gösterdğtespt edlmştr. Benzerlk oranının ller arasındakmesafe le ters orantılı olduğu görünmektedr. Etkleycbr dğer faktör se yöreler arasındakbtkörtüsü ve klm farklılıklarıdır.
Kaynaklar
Akata I., Uzun Y., Kaya A., 2014.Macromycetes determned n Yomra (Trabzon) dstrct, Turk. J. Bot., 38: 999-1012. Anonm 2014. Index Fungorum.http://www.ndexfungorum.org/names/names.asp.Erşm tarh: 27.05.2015. Bretenbach J., Kränzln F., 1984.Fungof Swtzerland. Vol.1, Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland. Bretenbach J., Kränzln F., 1986.Fungof Swtzerland. Vol.2, Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland. Bretenbach J., Kränzln F., 1991.Fungof Swtzerland. Vol.3, Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland. Bretenbach J., Kränzln F., 1995.Fungof Swtzerland. Vol.4, Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland. Bretenbach J., Kränzln F., 2000.Fungof Swtzerland. Vol.5, Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland.
BuczackS.T., Shelds C., Ovenden D., 2012.Collns FungGude, Wllam Collns Sons & Co Ltd. Glasgow, Scotland. Cannon P.F., Krk P.F., 2007. Fungal Famles of the World, CAB Internatonal, Wallngford, UK.
Dähncke M.R., 2004.1200 Plze n Farbfotos. AT Verlag Aarau, Schwez.
Demrel K., Öztürk A. 1994.Van Yöresnn Bazı Yenen ve ZehrlMantarları. XII. Ulusal ByolojKongres, Edrne, 6-8 July 1994. Pp. 151–156, Trakya Ünverstes, Edrne.
Demrel K., 1996.Van YöresMakrofungusları. Turksh Journal of Botany, 20 (2):165–169.
Demrel K., 1997.Two New Records for the Mycoflora of Turkey. Turksh Journal of Botany, 21 (2):103–105.
Demrel K., Uzun Y., 1996. Van Gölü Çevresnde Belrlenen Bazı Odun TahrpçsMakrofunguslar. Ekolojve Çevre Dergs, 21: 32–36.
Demrel K., Uzun Y., 2002.Macrofungof Ağrı Provnce, Turksh Journal of Botany, 26: 291-295.
Demrel K., Kaya A., Uzun Y., 2003.Macrofungof Erzurum Provnce, Turksh Journal of Botany 27: 29-36.
Ells M.B., Ells J.P., 1990.FungWthout Glls (Hymenomycetes and Gasteromycetes) An Identfcaton Handbook. Chapman and Hall, Landon. 315s.
Kaya A., 2000a.Posonous MacrofungDetermned n Muş and Btls Provnces (Turkey), In: Özhatay, N., Plants of the Balkan Pennsula: nto the next Mllennum, Proceedngs of the 2nd Balkan Botancal Congress, May, 2000, İstanbul - Turkey, Vol 1, Pp. 263-266.
Kaya A., 2000b.Muş ve Btls Yörelernde Tespt Edlen Yenen Makrofunguslar, Türkye VI. Yemeklk Mantar Kongres Bldrler, 2-22 Eylül 2000, Bergama. s. 112-115.
Kaya A., 2015.Contrbutons to the macrofungal dversty of Atatürk Dam Lake basn, Turk. J. Bot., 39, (2015), 162-172.
Krk P., Cannon PF, Mnter DW, Stalpers J.A., 2008.Answorth & Bsby's Dctonary of the Fung. 10 th edn. CAB Internatonal, Wallngford, UK.
Kränzln F.,2005.Fungof Swtzerland. Vol. 6,Verlag Mykologa Lucerne, Swtzerland. MedardG., 2006. Ascomcetd'Itala. Trento, Italy: Centro StudMcologc(n Italan). Moser M., 1983.Keys to Agarcs and Bolet. Gustav Fscer Verlag, Stuttart. 535.
SeslE., Denchev C.M., 2014. Checklsts of the Myxomycetes, Larger Ascomycetes, and Larger Basdomycetes n Turkey. 6th edn. Mycotaxon Checklsts Onlne (http://www.mycotaxon.com/resources/ checklsts/sesl -v106-checklst.pdf): 1–136.
SeslE., Contu M., Vla J., Moreau P.A., Battstn E., 2015. Taxonomc studes on some agarcod and boletod fungof Turkey, Turk. J. Bot., 39, (2015), 134-146.
Van yöresnde doğal orman formasyonu bulunmamasına karşın 122 tür belrlenmes yörenn makromantar çeştllğaçısından zengn olduğunun göstergesdr. Fakat yenyerleşm alanlarının açılması çn aşırı ve blnçsz br
şeklde doğal btkörtüsünün tahrp edlmes gelecekte bu türlern brçoğunun yok olmasına neden olablr.
Solak M.H., Işıloğlu M., Kalmış E., Allı H., 2007.Macrofungof Turkey Checklst. Ünversteler Ofset, İzmr.
Uzun Y., Demrel K., Keleş A., 2005.New Records for Macrofungof Turkey. The Herb Journal of Systematc Botany, 12, (1): 103-106.
Uzun Y., Acar İ., Akçay M.E., Akata I., 2014.Addtons to the Turksh Dscomycetes, Turk. J. Bot., 38, (2014), 617-622. Watlng R., Gregory N.M., 1977.Larger Fungfrom Turkey, Iran and Neghborng Countres. Karstena 17: 70.
