TOPLAM VERİMLİ YÖNETİM ANLAYIŞI İLE EKİPMAN VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASI

SA U Fen Bi li m

leri

Enstitüsü Dergisi 7.Ci1t, 2.Sayı

(Temmuz 2003)

Toplam Verimli Yönetim

Anlayışı

ile Ekiı•man Verimliliğinin

Arttnlmı

1

S.Eşmc. E.ilhan

TOPLAM VERİMLİ YÖNETİM ANLA YIŞI İLE

EKİPMAN

·

VERİMLİLiGİNİN ARTIRILMASI

•

Selim

EŞME, Erdinç

ILHAN

••

Ozet

- Toplanı verimli yönetin1 (T.V.Y.) insan kaynaklarının eğitilerek şirketin iş hedeflerini gerçekleştirnıek için en alt çalışandan en

üst

çalışana kadar herkesin katılımını sağlayan l\.üçiik gurup faaliyetleridir.

T.V.Y.,

üretim yapılan işletinelerde meydana gelen kayıpları ortadan kaldırarak sıfır kayıp, sıfır arıza, sıfır hata)'l öngörmektedir. Bunların gerçekleştirilebilmesi için takip edilmesi gereken adımla,· bu çalışmada anlatılmıştır. Ayrıca, talaşlı üretim yapılan bir fabrikada

T.V.Y.

uygulaınaJarı için pilot ınodel oJarak seçilen bir tezgahın ekipman veriınliJiğini artırınak için yapılan

T.V.Y.

faaliyetlerinin, ekiprnanın verinıliliğine olan etkisi ortaya konmuştur.

Anahtar Kelin1eler

- Toplaın verimli yönetim, ek.ipn1an kayıplan, veriınlilik, operatör, yönetici.

Ahstract-

Total Productivc management (l .. P.l\1.) is a snıalt-group activity that focuses on improving business goals of a company through participation of all its staff froın the 'vorker on the shop floor to the ınanaging director .. The focal point of this activity is to train and educate the existing human resources of

the company. T.P.M. ain1s to overcome all sorts of losses '\'vithin a conıpany and to realise zero loss, zero break-down and zero error. In this study, the details and the ınile stones of

T.P .M.

approach \Yere presented

in

an organised nıanner. In addition, results of a T.P .M.. application on a ma c bine tool choose as a pilot equipment were presented. The effects of

rf.P .1\1.

application on the machine tools efficiency '"ere analysed and iınprovements achieved were presented.

Key

wortls

equipınent

ad nıinistrator.

losses,

prod uctive n1anagemen

t,

productivity, operator,

S.

[Şınl.!; Üloyol San. A.Ş

.

.

Adapazarı, C.

İlhan; SAÜ fEF

f\lak.

Eğ

Böl.

ı.

GİRİŞ

Gününıüzde çalışma ko

ş

ullannd

a insanlar,

veriınli1ik artırılması girişimlerinde katkılarının daha

da fazla

olmas

ı

n1

istemektedir. Bunun yöntemi

de iş birliğıcin y

a

p

ıln1

a

s

ı

ve

işin sadece tekniğe

uygun gelen

biçimde değil�

tam tersine, i

n

s

anı

n

kişili

ğ

ine u

yg

u

n g

elen biçimde

gerçekleştirilmesidir. Bundan dola

yı

dır

ki,

günümüzde işçiler tarafından yap

ı

l

a

n verin1

arttırma

ön

e

r

ı

le

ri amk

daha

büyük bir c

i

ddi

y

etl

e

göz

önünde

tutuluyor

.

İş

yap

m

a zaınanının kısaltılması, aletlerin iyileştirilmesi, anıaca uygun iş ve işletme düzeni o1uşturulmasi bunlardan sadece

bir

kaç1dır

[

1].

Ve

ri_tnlili

ğ

i_n

aıt1rıhnası

ıç_ın insan kaynaklarırun eğitiletek öğrenen bir or

g

anizasyon

kurulınasında,

şirker

hedef ve stı·

a

te

j

ilerinin gerçekleştiriln1esinde

kulranılan

tekniiderden biride rf.V.Y.'dir.

T.V.Y.,

"

T

o

pl

am Verimli Yönetim" anlamındadır.

Kökeni

,

İ

n

g

il

i

zc

e

T.P.M.

(T

o

ta

l

Productive !\1aiııtenance)

ka

vramından

gelmektedir.

II.

_{TOPLAI\'1 VERİMLİ YÖNETİM}

Yalın üretin1 sisteminin en

önemli

araçlarından biri

d

e

T.V.Y.

uygulamalarıdır.

T.V.Y.,

s

adece üretim

bölünı.ünde değil, işletınenin diğer birimlerini de

icme

alan

ent

e

gre bir sistem olu

ş

turarak

üretin1 sistemin1n

verinuni en üst düzeye çıkannak,

üretim h

a

tl

ar

ınd

a:_

kayıpları

en aza indirn1ek, ınalcine ve

e

ki

p

n

ıan verimini

artırn1

a

k, üst yönetirne kadar

h

e

r

kes

i

n

katılımını

sağlamak

ve küçük

g

rup

çalışmalarının

etkinliğini

a

rtırmaya

yöneJik

n1odern bir

yaklaşımdır

[2].

T.Y.Y.

'nin "T"si toplanı yerine geçer.

Bu

toplam;

1

.

V criınlilikteki t

oplanı

a

rt

ı

ş

ı

,

2. İn1alat

sisteıninin toplan1 öınür dönemini,

3.

Tüm depar11nanlan ve tüm i

ş

çi

l

eri

ifade

eder

[3).

1971

y

ı

lın

d

a Japon

s

anayisinde

bakım

ve üretım

fonksiyonlarındaki

kayıpları

azaltmak

ve

verinılilıği

artırnıak ile başlayan bu süreç, Avrupa'da

1980'lerde:

T'ürkiye

'de

1990 'lı

y

ı

l

larda

başl

aım

ştır.

T \'.Y

.

.

Japonya'da J.I.P.M.

(

J

ap

e

nese Instutite of

Plant

S.\ U Fen Bi!imleri Enstitüsü Dergisi -: Cilt,

2.Sayı (Temınuz2003)

n

ün

dest

e

klediğ

i

bir sisten1dir. Enstitü,

T. V.Y.

'yi

başarıyla uy

g

u

l

ayan şirketleri ödüllendirn1ektedir. 1971

yılında ilk

olarak Nipon Denso Co. Ltd. fıın1ası

Japonya' da

T. \1. 'l.

>ye

b

a

ş

l

a

d

ı ve başarı ile tama

ml

adı F�aliyetlerinden ötürü üstün fabrika ödülünü (P

.M.­

ırıükenınıellik

ödülü) kazandılar

.

Bu T.V.Y'nin

Japonya 'daki il

k b

a

ş

langı

c

ı

i

di ve

b

undan sorıra

1'. V .Y.

J

apon

y

a' da öze

l lik

le Toyota grubunda yayıldı.

1971-1989

y1Ilan arasında 171 lane

şirket

T.V.Y.

programını e

tk

il i bir

ş

eki

l

de kullandığ1 için üstün fabrika ödülünü almıştır.

T.V.Y.,

bu

ş

irket

l

ere ticarı çevrede bir pre

s

tij sağlan1aktadır. Bu sebeple T.V.Y. progTaımııın şirketler arasında öneı

ni

artn11ştır. J.l.P

.M.'

in üstün fabrika ödülü verdiği şirketler

daha ç

ok

üretiın

yapan şirketlerdir. Daha

önceleri bu

ödülled Japon fırınaları alırken, Avrupa'da Volvo, Türkiye'de Pre

l

li

İzmit

Fabrikası ve Beko

bu

ödülü

kazanmıştır. En son

2002

yılınd

a

verilen T.P.M

ödülüne, yarışmaya katılan

177

işletme arasından tek Türk

fırınası

olan Ar

ç

el

i

k

Çayırova Çanıaşır Makinesi

İş

l

etınes

i

layık görülmüştür [ 4,

5,

6].

Tablo 1 T.P.M. ödGiü alan şirketlerde dunıın [7]

-

-'

Işçi üretkenliğindeki artış

Kişinin şirkete, kendi

n1ah yetinin üzerinde

.

.

( fre t

kenl ik

kazandırdığı artış

Operasyon

h

ız

l

arında

k

i

artış

Anza

duruşlanndaki hata

azaln1ası

-

-İ

ş

lenen parçalardaki hata aza

l

m

as_ı

Kal

i

te

₁

_{s karta oraıundaki azalma}

-Müşteri şikayetlerindeki

aza

l

_ma

--- -- .

Anza

mi

kt

arındaki azalma

li vc1.

_,

Bakıın

giderlerinde azalına

�!fa

Tasarruf edilen en e rj i

-Iz.

e me

Stoktaki azalına oranı ri ki

..

.

Iş

g üvcnliği S1flr iş kazas1

�·('\

TC Sıfır çevre

kirhliği

. İ

y

i

l

e

şt

irnıe fikirlerindeki ra

l

artış

Küçük

gnıp çalışn1alarındaki

\1o

artış -L_ ___ _

��ö150

%147 %17 %98 o/o90 %70

o/oSO

%98 -

-%30

(Yo30

%50

Sıfır -Sıfır

%,230

�lo200

Japonya'da

3

önemli faktör l'.V.Y.'nin değerıni c:ırtLrmaktadn. Bunlardan ilki motivasyon, ikincisi yetenek, üçüncüsü ise çalışılan

çevredir. Bu üç

unsur �ağlanırsa şirketin faaliyetleri daha verimli olınaktadır.

Üst yönctin1 gerekli özeni göstermez

ve sahipleıunezse ÇJlışanlardan üst seviyelerde

b

aşan bekleneuıc:;.

Bu

2

3

7

Toplam Vcr·imli Yönetim Anlayışı ile Ekipman Verimliliğinin Ar·ttnlınasa

•

S.Eşme, F,.llhan

yüzden üst yönetiinin tanıtım içindeki inandırıcı ve

arzulu

tavrı çok önenllidir [8l

11.1

Hedefler

Her an

artan rekabet koşullan ve daral_an pazar, finnaları

daha ucuza ve daha kalite li üretıme zorlaınaktadır.

T.V.Y.

bu nıantığa hizn1_ct etınektedir.

T.V.Y.'nin

hedefleri

şun

l

artdır_:

1. Tezgah verimliliğıni _..

artınnak

2. Uıün ka

l

i

tesini

a

r

t

_ır

n

_ıa

k

.

3.

Hatalan az

al

tınak (S ıf1 r ha ta).

4.

K.ayıpları azaltmak (Sıfır kayıp).

5.

I skar

t

a

1 a

rı azaltmak

(

S_ı

fı

r

ıskarta).

6.

Stoklan azaltnıak

(

S

1

fı

r stok).

7. İş

kazaJan

nı azaltn1ak (Sıfır iş kazası).

8. Bakın1 gerekbren anzaları

azaltnıak

(Sıfır arıza).

9. Bak1111 kalitesini artırn1ak.

1

O.

iyileştirme fikirlerini artırmak.

ll. T

ek

n

ik

eğitimi

artırmak.

12.

()rganizasyonun,

üretün,

geliştirme, sat1şlar,

yönetim gibi

tüm

fonksiyonların katılımı ile şirket kültürünün değişiınini sağlanmak.

13. lı

st yönetiı_ı1den ön saf çalışana kadar şirketiıı tüm

çalışan

larının görev alarak şirket içinde birJik ve

beraberliği olu�tuıınak.

14.

Küçük

ekıp çalışmaları

ilc bireylerin sorumluluk

d

uygu

l

an

artırılarak

koruyucu bakıımn kalitesini

artırınak [7, 9 J.

11.2 T.V.Y.

_.

Gclişiıninin 4 Adım•

Ust yöııeünı

T.Y.Y.

,nü1 organizasyona tanıtınuna karar verdikten hcnıen sonra başlangıcı hızlandnnıa

cğilinıindedirlcr.

f

a

k

at kısa bir sürede T.V.Y. 'nın

gelişiınj ve

7

ten1el prensibin yerleştirilnıesi o kadar

k

o

l

ay

değildir.

Ş

ir

k

et büyüklüğüne ba

ğ

l_ı olarak

3

ila

6

ay

arasında bir süre üst yönetin1 dahil olınak üzere tünı çalışanların

T. '1. Y.

'ye giriş eğitİmı alması gereklidir.

T)euilebilir

k

i; yeni

bir

üriinün sürümü

için p1-:ınlama

ve

tasarını aşarnaları ne kadar onemli ise T. V

.Y.

'ye hazırlık ve giriş kadcınesi de o kadar önemlidir.

T.V.Y.

'nin

fonksiyonel haJe gelınesi en az

3

yı

l

alu

[3].

T.

V.

Y.

'nin gelişiınindeki adınılar

ş

unlardır_:

1.

Başlang1ç l1azırlıkları

•

T.V.Y.}ye

girişin üst yönetinı

tarafından

dcklarasyonu,

• Giriş

eğitüni

ve T.V.Y. için kaınpanya,

•

'f.V."Y.

iler

J

en1e organizasyonun ve pilo

t

organizasyonun kundması,

•

T.V.Y.

için

temel politika ve hedeflerin

ortaya

konulması,

•

T.\'.Y.'n.in

ycrleştiı·ilmesi

için ınastır plan oluşturulınası.

2. T.V. Y. başlama

vuruşu

3. T. V.

Y. 'yi yerleştirıne çalışınalannın başlatılınası (7 te me

1

prensi p)

• Kobetsu-Kaizen ( süıekli İyilcştinne)

Otonom

b

a

k

ın1, • Plan lı b

alu

m,

SAU Fen Bilimleri Erıstiliisil Dergisi 7.Cilt,

2.Say1 (Temmuz 2003)

•

•

•

•

4.

Üretim ve bakım

becerilerinin arttınlmas1

için

eğiti

m ve

deneyin1,

Yeni ürün

ve e

k

i

p

ı

n

an

lar için kontrol sisten1i,

Kalite bakını sisten1İ,

İdari bölünılerde üretin1

verünliliğini ortaya

cıkaracak bir sisten1 kurulrrıa�ı. _'

T

o

p

yek

ü

n

T.\l.Y.

uygulamalan

ve

seviye

ilerlemesi

[3 ].

III.

YEDİ

TEl\lEL

PRENSiBİN

YERLEŞTİRİIJI\IESİ

III.l

_{Kobetsu Kaizen}

Kobetsu kaizen odaklamınş iyüeştirrne faaliyetleri olarak

tannn1anu. Ekipman, işçi, malzenıe ve enerji kullanumıunda ınaksinıum verinıı elde chneyi amaçlar.

Odaklannuş

iyileştiımc faaliyetleri

16 b

ü

y

ü

k

k

ayb

ı

n tü

n

ıüyle

engellenmesine

çalışır. B u çalışınaların

temelinde, çalışanların sürekli ıyile

şt

i

ı

_·m

e

iç

i

n

analitik

düşünme,

teknik y

e

terli

l

i

k

gibi

özelliklerini

uygulaınaya

koyabileceklerinı bariz şekilde sınama

ve

sergileme aınacı yatmaktadır. Üretirnde ıneydana

gelen

16

büyük

kayıp

3

baş

l

ık altında inceJenü. Bunlar:

1.

Sekjz büyük ekipn1an kaybı

• Anza kayıpları,

•

Setup

ve ayar

k

ayıpl

a

r

ı

,

• Kesici değiştirnıe kay1pları,

• Başlangıç kayıp lan,

•

K

üç

ü

k duruş ve boşta çahşnıa kayıpları,

• Hız kayıpları, • Kalit

e k

ayı

p

ları,

• Kapatma kayıpları.

2. Beş

büyük

iş gücü kaybı,

•

Yönetim

kaybı,

• (

)

pera

s

yon hareket kaybı,

• Hat organizasyon kaybı,

• D

es

tek

k

ayb

ı

,

• Ölçü

ın

ve ayar kaybı.

3.

Üç büyük

ınalzen1c,

ka

l

ıp_, kesici, aparat ve enerji kay1plan

• Eneıj

i kay1pları,

• Kalıp, kesici, aparat kayıpları,

• D

e

ği

ş

i

k k

a

y1pl

a

r

l2 J.

111.2

Otonom

Bakınn

Oto

n

oın, İngil

i

zce '�autonomous" ifadesinden

alınrmştır.

Otonon1,

kendi

kendine denıektir.

Bir

üretiın

n1akinesınde çalJşan

operatörün, kendi nı.akinesindeki basit kontrol, ayar

ve düzeltıne leri yapabilrnesidir [

1

O]

Otonom bakını faaliyetlerinin çalışanlar ve ekipman açısından olnıak üz

e

_re iki an1acı vardır. Çalışanlar aç

ı

sın

d

an

anıacı;

ye

n

i

tanınılanan

g

ö_revle_ri ışığında

bilgili operatörleri n

ge

lişn1esüıi

teşvik etınektir. Ekipn1an

aç

ı

s

ın

d

an an1acı; norn₁

a

l işletnıe koşullarının dışına

çıkan

herhangi

bır sapn1anın anında keşfedildığİ düzenli bir i

şl

etıne ortanıı tesis et11ıektir [l l

J.

Toplam Verimli Yönetim Anlayışa ile Ekipman V _{crimJiliğinin Artınlm}

S.Eşrnc,

F:.ilhan

Otonoın bakım, her

biri

bir önceki adımla

b

a

ğ

l

an

t

ı

l

ı

_ve

bir

üst

adıına geç e b

il

n1

e

k

için

d

e

net

l

e

_nı

e

mekanizması

bu

l

unan

5

a

d

ı

n

1

d

an o luşur. Bu adımlar şunlardır:

238

Adın1 1 :

B

aş

langıç

1'ernizliği,

Adım 2

:

Kirlerone Kaynaklarına

Karşı Ö

n

l

emle

r

,

Adım

3

: Tenıizli k ve

Yağlama

Standartları,

Adım

4 :

Genel

Kontrol,

Actım 5

: Otonam Bakım Standartlan

[10].

III. 3

Planlı Bakım

Teknik

işletnıe

hizınetleri

yapılan

bir

işl

etıne

de

veya

t

e

sis

t

e

ilk

amaç bu işletme veya tesjsi içinde

y

er

alan

makin

e

, tes1s ve tesisatların

kullanıldıkları

zaman

dılimj

içinde

f

o

nksiyonl

a

rın

ı

kendileıinden

beklenen şekilde

yerine getirmeleri sa

ğ

l

an₁ak

üzere

gerekli çalışınalann

yapılmas

ı

d

ır.

Kurulmuş

ve jşleti]mekte ol

a

n bir tesisin

kendinden beklenen fonksiyonlannı yerine getirebilmesı için

t

esis ve cihaziarın

her şeyden

ön

c

e arızasız ve çalışır

durumda olnıalarını

sağlamak

g

er

e

k

l

id

ir. Bir

makine

veya tes

i

sjn arızasız veya

ek

s

i

ks

i

z

duıumda olabilmesi,

periyodik zaman

ı

a

rda koruyucu

bala.ın planlaınası

ik

mümkündür. Periyodik ve koruyucu

b

a

k

mıı

n yapılması

ile heın tesis ve cihaz ken

d

in

den

beklenen

fonksiyonlan

yerine getirebilmek

maksadı

ile

işl

e

rini

eksiksiz yapar

d

u

r

u

md

a bulunur hem de bu

t

e

si

s

ve cihazın

ömrü

imkanlar

nispetinde

uzatılnuş ol

u

r

[1 2].

111.4 T.V

.Y. 'de Eğitim

Y

önetinı

düşüncesinin gelişiminde,

sadece

ekonomik

bir

va

r

l

ık ve n1akineleıin bir parçası ol

a

n

insandan bugün

g

e

l

i

nen

noktada

n1ükcmmeli

arayan

insan

söz

konusu

d

ur. M ükernmeli ya

k

alam

a

ya

ç

a

l

ı

ş

a

n

insanın başarısı ise kendi mükenınıelliği ölçüsünde ımkan

dahilindedir. Öyleyse;

kal

i

t

e

ve

i nsanın

n1ükenın1clliğinin özünde ne

y

a

t

ı

y

or, bu nası!

sağlanabilir diye sorulduğunda,

y

anıtın

"eğitimi)

o

l

du� ...

g

örülür

[13, 14].

T'.

\f. Y.

faaliyetlerinin dü

z

enl

i

ve

faydalı

bir

şekilde

devam etn1esini sağlanıak için,

personelin

eği

timinin

gerek

iç destek le gerekse şirket dış

ın

d

an

tenıin

edi

le

c

e

_T

ya

r

d

nnlar ile "ihtiyaç duyulduğu"

kadar karşılanınası

gerekmektedir.

Özellikle; operatörlere,

bakım

ekıbine _ve

diğer

yar

d

ı

₁n

c

ı

işletmelerde çalışan personele teknilr

yönden bilgi

ve bccerilerin

ve

ri

lmesi

gerekmektedir.

•

Ili.S Ilk

Akış Kontrol Faaliyetleri

Çetin

olan

e

kononı

i

k

çevrede ürün çe

şi

t

l

i

l

i

ği

artmış

ve

ürün

süresi

kısa1m1ş bulunuyor. Bu

çarkta

bir çok

önemli

nokt

a

vardır. Bu no

k

talar;

ürün

geliştirme

ile

ınıalaı

aras

ı

ndaki süreyi azaltnıak, çok

etkili

üıün gelişnımeyi

ve ekipınan yatınnunı başarmak ve üıiinlerin ilk kontrol

faaliyetleri olarak sıralanabilir. Etkinliğin amac

ı

,

yeni

ürünleri gcliştinı1e

sırasında, de

n

eme

üretiıninden soma

değişiklikleri

s1fıra

indirn1ek

için, b

i

r

ba

ş

l

angıç

konrrol

sisten₁i

ile

önceden hata belirleınektir. Temel

yaklaşım

ise

tüm

problenıleri ortadan kalcinmak için) bır ürün

başlangıç k

ontrol

sistenıinin

her

a

ş

amasın

d

a teknik

SAU Fen

Bı11ınleri

Enstitüsü Dergisi

7 Cılt� 2.Snyı

(Temmuz 2003)

ç

al

ı

şn1a

l

ar

y

a

p

n

1ak ve

t asarım incelemelerini d

oğ

ıu

olarak

uygulamaktır

(2, 6].

III.6 Kalite Balom

Kalite genellikle her

şe

_y

i

n

_cilalanıp

p

a

rl

a

nll

n

ak o

l

d

u

ğ

u b

i

l

in

ır_.

G

er

çekt

e

ise, imalatın henüz b aşlangıcında

doğıu

yapılrnası

kalit

en

in

tanınu olmalıdır. Hatalı imalattan

sonra tekrar düzeltıneler yapmaya kalkınak ve böylece

in1al

a

tı

kon

t

ro

l

etı_Tı

e

k sur

e

ti

y

l

e

kalitenin temin

edilmesi

nıünıkün

zamıedilmelctedir.

Oysa k

a

_l

i

t

e, kontrol ile yaratılaınaz. Ka

l

i

t

e

ya

ınamulün

iç

i

n

d

e

di

r

y

a

d

a

d

e

ğ

il

d

ir.

Onu

kontr

o

l

etmekle

daha

iyj sonuç alınaınaz, iyiler

ve

kötü1er

ayTJ

]

a

ı

naz

sadece bazı mallar

ayık1anabi1ir.

/\ncak kontrol etınenin de

bir n1a1iyeti vardır. Ü

s

t

e

l

ik

hatalı iınalat için

h

a

rcan

a

n sürede

boşa gider.

Hatalı ıınalatın

n

1a

l

i

y

e

ti

hatasız

inıa

l

a

t

kadardır.

Bu

yüzden

ürün

m

_u

a

yen

e

s

i

n

d

en sonra kustu·ları bi

l

i

p

karşı

ö

ı

ı

l

ernl

e

r

a

l

n1

a

k

yerine, kusurla ra

neden o

l

ma

yaı

1

k

o

şu

l

l

an

bebrleycn

k

o

_nt

r_o

l

kalenlierini ölçerek ö

nl

e

ml

er

aln1ak

g

e

re

k

ir_.

Bu

kısım,

kusurlar ü

r

etıne

y

en ha1nmaddeler)

d

o

n

aıurn

ve

yö

n

te

n

1le

r

için k

o

şu

ll

arı

n

iyileştirilmesi,

be

l

i

r

l

enın

e

si

ve s

tandardizasyonunu anlatnıaktadır [I 5].

111.7

Ofislerde T.V.Y.

.

llretin1

bölüınü

tarafindan

y

a

p

ılan

faaliyetler,

n1ühendıslik

ve

idari

bölümlerin

bilgilerinden

haşlan1aktadır. Buııdan

_d

o

_la

yı

_{kalite, düzeltıne ve}

Lamanlan1a

b

ilg

il

e

ri üretirrı bölümünün faaliyetlerini büyük orand

a etkiler.

Ofis1erin

T.V.Y. ;de

esas

fonksiyonu, servis hiznıeti

_o

l

_a

r

a

k,

üretim e1Jpınanları

,çin

ürün

proses

bilgileri

s

_ağl

a

ma

k

tı

r [6].

IV.

RKİPMAN VERİMLİLiGİNİ ARTIRMA

ÇALIŞMASI

T. \1. Y.

_fa

aliyetleriııin

u

_y

g

u

la

n

_d

ı

_ğ

ı

bii

fabrikada

talaş

h

üretim yapan

bir tezgah,

_{yönetim modeli}

uygulanıalan

!Çin

_p

i

_l

ot

_ek

i

p

n1an s

e

çi

l

e

r

ek

2002 y

ı

l

ın

ı

n ocak ay1na ait n1evcut üretiın şar

tl

arı

n

d

a

l

ö v

e

r

i

ı

ıılili

ğ

i beliileıuniştir. 16

h li yük

kayıp

_{kapsanıında}

ek

i

pınan v

e

ri

m

l

ili

ğ

in

i

etki

le yen

q

kay

ı

p

a

r

asın

dan

tez

g

a

h

t

a

meydana gelen

ekipn1an kay1pl�ın

tablo

2

'de

_{gösterilmiştir.}

Tablo 2 2002 yı hocakayma ait

ekipman kay

plan

1

No:

!

Kayıp

adı

Süresi

(dak.)

b---2

')

�-

.'1

ı

4

-

-s

6

7

-_ Arıza k

a

y

b

ı

Setup

ve

ayar

kay

b

ı ·-Başlangıç k

a

y

b

ı

Kesici

d

e

ğ

iştinne kaybı

K

_ü

ç

ü

k

dıu·uş1ar

ve

bekleme kaybı

I

s

karta

ve tamir

kaybı

__ I)iğer kayıplar

-533

275

220

112

b

_o

şta

15

36

-15

239

Tor>lam Verinıli Yönetim Anlayışı ile Ekipınan Verimliliğinin Artrnlınası S.Eşme, E

İlhan

Tabloda

_{görüldüğü g}

i

b

i ek ip

_m

a

nd

a 1 ayda (22 iş

günü)

top

l

a

m 1206 dakikalık bir

ekiprnatı kaybı ıney

d

an

a

g

_e

l

nı

e

k

te

d

ir_.

Bu

k

a

yıp

l

ar

l

a

ekipman verimliliği

hesaplandığında

o/t182

olarak

çılanaktadıı-.

T.V.Y.

ı

nantı

ğ

n1

a göre bu

oran

en

az

0/o85

olınahdır.

Bu

atnaçl

a

tezgahın veriuılilığini

artırn1ak için kaiz

e

n

ve otonon1

bakım

f

a

_a

li

y

etle

r

i yapılnııştır.

ı

yıllık bir

çalışn1adan

sonra

ekipınan verimliliği tekrar

b

l

ç

ü

l

n

1

ü

ş

ve

o/o91 olarak

bulunmuştur. 2003 yılı

ocak a

yı

nda

ya

p

ı

l

an

bu

v

eörnl

i

l

i

k

hesaplan1asında

k

a

r

ş

ı

la�

ı

l

an ka

y

ı

pl

a

r

ve

ka

y

ı

plan

ortadan

kaldırmak içi

n

yapı

la

n

faaliyetler

T

a

b

lo

3

'de

gösterilnuştir.

Tab1o 3 Elde edilen kazançlar

Ocak

Oc

ak Kazanç Faaliyet

Kay1p türü

2002 2003

_(dak./ay)

türü

(dak.)

(dak.)

-- -·

Arııa kayıpları 533 52 481 Otonoın

bakım --·

-Sctup

ve ayar 275

o

275 Kaizcn kay hı Kesici 11 2 82 30 Bireysel

değiştiıme kayb1 öne rı

.

Başlang1ç

₂₂₀

_o

₂₂₀

Bireysel

kayıpJan •• .

on en

Küçük

dunışlar

15

o

15 Otonoın

ve

boşta

beklenıe bak11n

rskarta V C' taınir

36

o

36

Kaizen kJyıpları Diğer kayıplar 15

] 5

o

-Toplam 1067 1 19 1057

V.

SONUÇLAR

Otoınobil

ü

ret

i

mi

yapan bir fabrikanın

ta

laş

h

i

m

alat

atö

l

y

es

i

n

de

yapılan T.

V .Y.

çalışnıaları

için

pi

lo

t

bir

e

k

i

_p

n1an

s

cç

i

ln

ıiş

_,

1

yıllık

b

i

r

çalışına

uygulanmış _{ve hı}

döncnı soıu·asında

_çeşitli

a

na

l

izl

e

r

yapılıruştır. Analizler

sonunda

e

k

i

pman

d

uru

şl

ar

ında

0/o90

oranın

d

a

aza

lına,

e

kjp

_m

a

n

v

e

rimli

l

i

ğ

in

d

e

ise

��ı O

oranı

n

d

a

bir

a

r

tış

gözlemn1ştir.

Aııza

oranındaki

_d

üşüşü

n

bakın1

tnaliyetlerine

azaltıcı

_y

ön

d

e olan etkisi bu

çal

ışn1ada

taın

olar

ak ölçü1eıncnıiştir. Ölç

e

bi

h

n

e

k için

tezgahın

bu

iyileştim1elerden

sonra

en az

1

yıl izlenme

s

i

gerekn1ektedir.

Mükeınnıellik ödülü

a

lmış firn1alarda

bakın1

_{maliyetlerindeki}

a

_za

ln

ıa

%30

ci

v

ar

ı

n

d

a

olduğu

unutuln1an1alıdır.

İşçilerin verdikleri

ö

_n

e

r

il

er de

de

büyük or

anl

a

r

d

a

aıtış

g

ö

zl

enmiştir

.

P

ilo

t ek

i

p

n1an olarak

seçjJen t

ez

g

a

hta ça

l

ış

a

n

operatörün

bireysel

öneri

sist

emi

kapsamuıda verdiği öneri

_s

a

_y

ısı

200 1 için

4

a

d

et

iken

otonon1

bakın1

_{ve kaizen çahşmalan}

ile

birlikte ven1'liş

olduları öneı1 sayısı

2002

yılı

n

da 1 1

adete

ula�rruştır.

SA.U Fen Bilimleri Enstitüsc Dergisi

7 .Ci lt,

2.Sayı (Temmuz 2003)

bir artış sağlann1ıştır. 2003 yı

l

ınd_a verilen öneri sayısının

pe

rfo

m1ans değerlendinne göstergelerinde ku

l

lanı

l

m

ası

planlanmaktadır. 2003 yıl

da

n

itibaren

öneri sayıJannda

�'Ö27 5 'den o/o SOO'lere

ulaşılması hedeflcıuniştir.

Talaşh imalat atölyesindeki T. V.Y. uygulanıası nın

pilot

bjr

ç

alı

ş

ma

oln1ası,

tüm

çalışanların _nor_malden daha

büyük özveri

y

le katılımını sağlaınıştu·. Bu faaliyetlerden

çıkacak sonucun tüm fabrikada uygulanması planlanan T.V.Y. faaliyetlerınin devrey_{e a}

l

_ııunas_{ı \C} olgtu1luk

aşamalarını elkileyecektir. Bu

yüzd

en üst

y

öneti

_n1 bu

atölyedeki

çalı

ş

ın_al_an

y

akı_ndan i_zle

rni

ş_, k_a

r

şıla

ş

ılan

s

o

runlarda

de

st_e

ği

n

i

derhal ortaya koyınuştur.

Her ne

kadar

pi

lo

t

bir

çalışına alsada elde dedilen v_erimlilik

d

e

ğ

er

leri

oldukça ın.e1nnun _ed

ici

d

i

r.

Gerek üst y

önet

im

gerekse tüm

alt seviyede çalışanlar, bundan sonraki çalışn1alarda a

y

nı hassasiyeti sürdürür

ve

inancını devam

ettiri

rse dünyada ırıarka olmuş finnalarla rekabet etme

şansını elde edecektir.

T.

V.'{.,

bir faaliyetler

zinciridir ve bir bütün

ol

a

r

ak ele

al

ındığı_nda

ve

uygulandığında son derece

iyi

sonuçlar

getirir. Ciddi bir n1ali yatınm, eğitin1e sınırsız destek ve şirket

kültürü oluşturmak içi

n kararlı adınılarla yürümek

ya

p

ılm_ası

gereken

ilk faaliyettir. Ancak çok sabır isteyen

karşı

l

ığı_nı g

ö

r_nıek

için

_zanıa11 ger

e

k

t

i

r_en bir

ç

a

l

ış_ma

d

ır_.

Bu yüzden uygulan1a konusundaki ace

l

ec

il

i k

,

iyi n

i

y

e

tl

e

de

olsa ya

p

ı

l

an tüm. faaliyetlerin kar

ş

ılı

ğ

ı_nı a}aınanıaya

sebep ol

abi

tir.

KAYNAKLA.R

[ 1} PEKİN,

JI.�

"'Verinılilığİn Artırılnmsında İ

ş

ç

i

ler

i

n Etkisi

G

i

d

er

e

k Daha Fazla Ağırlık

K

a

zanı

yo

r"_,

\1 erin1blik

Dt,;rgisi, Sayı 1991/4, s. 65-73, 1991

[2]

GÜNGÖH.l1(J!

L.A., ''Toplam ()retken Bakın1

K

atı

l

u

n

_cı Notları" inceletne

D

a_n

ı

ş

nıan

l

ık Eğıtim Merkezi (İ.D.E.A.), İst_anbul_, 2000

[3] TOFAŞ

T. V. Y. U

ygulan1aları, Bursa

[4] NA.S,

E., ��('TPM)

Toplaın Verimli

B

a

k

ı

m

Yönetinıi

veya Veriınlilik ve

R.ekabet

Gücü Y

aratrna

k

"_, Metalurji

Mühendisler] Odası .Dergisi,

S

ayı

126,

s. 20-21, 2001

(5] 1'Ü(;EB1YlK,

Ş.,

"Japonya' dan

Müketnmellik

Ö

d

ül

ü Aldı", Milliyet

G

a

ze

t

_esi 25.10.2002

S

ayıs_1, s.8, İs

t

anbu

l

_,

2002

[ 6] GOTO H, F.,

�'Equipment Pl

am1

i

ng

for

TP :tv[

Maintenance

D

esi

g

n)) )

Japan

I

ns

ti

tute of

Plant

Ma

i

ntenance

,

Japan, 1988

[7] "Topyekün

l

)

retken Bak1n1", Bizden

H

a

b

er

l

er

Dergjs

i

_, I< oç Holding Yayınları, Sayı Teınniuz 199 5,

İstanbul, 1995

[8] N.t\KAJMA, S., '�TPM

Developınent

Prograın'', J apan

I

nst

it

u

t

e

of

Plant

Ma

i

n

t

_en_anc

e

_, Japan, 1982

[9] ÇAGLA YAN,

F.,

''Toplam Veriınli Bakı

m

", Ereğli

Demir

Ç

el

ik

A.Ş.

T.V.B. uygulan1aJan,

fçagi�J.J'_C:p1(q�çr.dcnıi

r

;_coı_11. tJ.,

Zo

ngu

l

d

a

k

240

Toplam Verimli Yönetim Anlayışı ilc

E�ipman

Verimliliğinin Arhnlması

S .Eş me,

E.İlh n

[1 O]

T

ür

k

Pirelli A.Ş.

Otonom

Bakım Uygulamala_n

.

:

lznıit

[

1

1]

T AJİRİ, M. ve

GO TO H,

_F

_.

,

"T.P

.M.

Implementation A

J

apa

n

ese

Approach"

_, McGraw-HiH

İnc., s. 49-274, 1992, Japan

[

12] ÖZER, M., ''Genel Tesis ve

Cihazlar

İçin Koıuyucu

Bakım El

Kitabı",

M

ak

ine

Mühendisleri

Odası

Yayınları, Sayı 200, s.

3,

İ

stanbu

l

_, 2000

[13]

TOZ KOPARAN, G.; "Sıfır I-Iatalı İnsanı Yaratmak İçin

]'oplam Kalite",

Verinliilik

D

er

gi

s

i

,

Sa)'l

1997/3.

_• s.177-180, Ankara, 1997

[14]

Ö

ZDE

M_İR,

S.,

_"

_Eğ

_i

ti

m

d

e

Toplam Kalite

Yönetimi", Verimlilik

D

e

r

gisi,

Sayı

1995 Özel

Sayısı: s.214,

Aııkara,

1995

[15] "

K

alite

Üretimi

ve Yapıl

ması

Gerekenler", Bızden

Haberler Dergisi,

Koç Hol

din

g Yayınlan,

Sayı Ocak