mmmm
96 yaşındaydıBedia
Muvahhit’i
kaybettik
▼ Haftalardır Azrail'le
pe n çe le şe n büyük
sanatçı, önceki ge
ce 24.00'te, hayata
gözlerini yumdu
Yöneten:
Bülent
*>
BERK M AN
: :
r)
mch
7
"<22
1994«
Bedia Muvahhit’i yitirdi)
Y aşam ı boyunca en yakın dostu olan V asfi Rıza Zobu ile (Bu fotoğraf Altan Erbulak tarafından çekilm iştir)
Ne dediler?
Ş ü k ra n G ü ngör, Y ıld ız K e n te r ve M ü ş fik K e n te r ile
i ÜR K tiyatrosunun 70
yıllık
sanatçısı Bedia M uvahhit tedavi gördüğü Cerrahpaşa Hastanesinde dün hayata veda etti.
1897
yılında İstanbul’da doğan sanatçı, Erenköy Kız Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yaparken, Darülbedayi (Şehir Tiyatrosu) sanatçılarından Ahm et Rafet M uvahhit’le evlendi. 1922 yılında M uhsin E rtu ğru l’un yönettiği “ Ateşten Gömlek” filminde oynadı. A yn ı yü, Darülbedayi’nin İzm ir turnesi sırasında, “ Ceza Kanunu” oyunuyla sahneye çıktı. Kendine özgü oyunculuğu, sesi ve mim ikleriyle seyircinin büyük beğenisini kazandı. 1927 yılında eşini kaybetti. 1931’de “ Otefio” oyunuyla gittiği Atina turnesinde Yunanca oynadığı Desdamona rolüyle eleştirmenlerin övgüsünü topladı. Daha sonra piyanist ve müzik öğretmeni Ferdi Statzer ile evlenen Bedia M uvahhit, oyunculuğunun yanı sıra çeviriler ve uyarlamalar yaptı. Sinemaoyunculuğunu da uzun yıllar sürdüren sanatçı, K ırkından Sonra, Kafes A rkasında, M atm azel Julie, Venedik Taciri, Aptal, Pazartesi - Perşem be, B ir Çiçek ik i Böcek, B ir Ö lü Evi, Lüküs Hayat, Satılık - K iralık, K ibarlık Budalası, Oyun içinde Oyun, Vişne Bahçesi, M üfettiş, Paydos, İhtiras Tram vayı, Ceza Kanunu, M um Söndü, Beybaba, Sekiz K adın gibi beş yüze yakın oyunda rol aldı.
1975 yılında İstanbul Belediyesi Şehir
Tiyatrolarından emeldi olan Bedia M uvahhit, 1981 yılında Atatürk Sanat Arm ağanı’na değer görüldü. 1987’de Devlet Sanatçısı seçüdi. 1988’de Uluslararası İstanbul Sinema Günleri jürisi sanatçıya “A ltın Lale OnurOdülü” nü verdi.
• Seçkin Selvi: * T ü rk sanatı D iv a 's ı-
nı y itird i. A m a ne m utlu ki, B ed ia h a n ım ö lü n c e y e kad ar y aşam asın ı b ile n e n d e r kişile rd e n b iriy d i."
• Gencay Gürün: " A ta tü rk 'ü n sah
neye ç ık a rd ığ ı ilk T ü rk kad ın o y u n cu yd u . Ç a ğ d a ş k a d ın ın , T ü rk tiyatro su n u n b ir sim g e siyd i. Y eri d o ld u ru lam a z. Ç o k re n k li b ir k işiliğ i, o la ğ a nüstü p ırıltıd a b ir ze kası, üstün b ir sanat yeteneği vardı. Ö n c e Vasfi Rı
za Zobu, ard ın d a n Bedia Muvahhit'i Turgut Ozal ile 1984 yılında Kadın Hakları Günü’nde y itirm e k le T ü rk tiyatro su n u n iki b ü
y ü k ö n cü sü n d e n m ah ru m k a ld ık . B a ş ım ız sağ o lsu n , tüm tiyatro seve rle rin başı sağ o l sun d iy o ru m ."
• Prof.Özdem ir Nutku: " B e d ia M u v a h h it T ü rk iy e C u m h u riy e ti'n in ilk k a d ın sanatçısı
o la ra k b ir sim g e yd i. Vasfı Rıza'dan son ra tiyatro ta rih im iz in son c a n lı ö rn e ğ in i d e k ay be tm iş o ld u k . Ç o k ü z ü ld ü m ."
Türk Tiyatrosu’nun tarihiydi
• Cem al R eşit Rey Konser Salonu’nda Ber lin Senfoni Orkestra s ın ın konseri saat 20.00’de başlıyor. Or kestra. Stravinski, Sibe- lius ve Schumann’ın e- serlerini seslendirecek. • Ankara’da Mülkiyeli ler Birliği Şalonu'nda "Dünyada Özelleştirme"
konusu ele alınıyor. Saat 18.30’da başlayacak toplantının konuşmacısı; Brendan Martin.
• Kadıköy Kültür Meıkezi'nde “Uğur Mumcu’ya Saygı” top lantısı saat 15.00'de başlıyor. Konuşmacılar; Aydın Aybay, Ataol Behramoğlu ve Fazıl Sağlam.
• •
GUI
MÖNÜSÜ
B
EDİA Muvahhit Türk Tiyatrosu’nda sanat serüveni Cumhuriyetle yaşıt bir sanatçıydı.Müslüman bir Türk kadını olarak yasaklanma korku sundan uzak, Atatürk’ ün desteğiyle, 1922’de ilk kez sahneye çıkan Muvahhit’ in öyküsü şöyle başlıyor: Lozan Antlaşma- sı’nm imzalanmasından sonra, Mustafa Kemal, İzmir’de a- ğırlanmaktadır. Ahmet Muvahhid Bey’in öncülüğündeki Da rülbedayi sanatçılarının bir kısmı, gösterilerini onurlandır malarını istedikleri Mustafa Kemal’in “Temsillerinizde Türk kadını yok mu?” sorusuna yanıt veremezler. Ancak Gazi Paşa “Ateşten Gömlek” i görmüş ve Ahmet Muvahhid Bey’in eşi
Bedia Hanım’ı çok başardı bulmuştur.
Bedia Hanım’ın yaşamı ve sanatı sahneye çıkan ilk Türk Müslüman kadmı Afife Jale’ninkinden çok farklı bir yönelim göstermiştir. Afife Jale sık sık kovuşturmaya uğrarken, Ata
türk’ün desteği ve önerisiyle sahneye çıkan Bedia
Hanım hep saygın, şanslı ve üretken olmuştur.
“Ceza Kanunu oyununda ilk kez sahneye çık tım. Oyun başladı tir tir titriyorum... Sıramı bekli yorum bir kenarda... Nasd oldu anlayamadım; Be lediye Reisi Şükrü Kaya Bey, beni birden sahneye itiverdi... İtiş o itiş. Atatürk o gece gelip beni tebrik etti ve 'Devam edeceksiniz, bu böyle kalmayacak’ dedi.”
Gerçekten de bu böyle kalmadı, Bedia Muvah-
h it’in geçen yd Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda 70. sanat ydı kutlandı. Bedia Hanım, yaşamı boyunca; Vas fi Rıza Zobu’nun en iyi arkadaşı olmayı; tiyatroyu, si nemayı, araba kullanmayı, okumayı, yazmayı ve bağnazlıklara karşı mücadeleyi bırakmadı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
