Emirle Öztürkçeci olmuşlar

ı

_mm

MVII1

OKTAY

AKBAL

“ Emir,,1e

Oztürkceci

Olmuşlar!

B

kelimeler kullanmaya haşladın». A tay ona şu ya

mtı vermiş: « Sen bana baksana! Senin o Süleyman

Nazif üslubuyla yazdığın makaleleri dostun olarak okumak için her defasında üç defa hatmediyorum. Fakat üçüncü satırda tahammülüm kalmıyor, bıra­ kıyorum. Sen Türkçe mi yazıyorum, sanıyorsun. O benim yazdığım kelimelere gelince, eğer ben on­ ları yazmasam Türkçe elden gider. Ne sanıyorsun sen?»

« M illiyet» yazan sayın Burhan Felek bir kaç gün önce yayınladığı «Bir D il Meselesi» başlıklı bir yar zısında &örgü tanığı olduğu bu olayı anlatıyor... « Yazarları arasında, pek uyumluluk olmayan (nere­ den çıkanyor bunu!) büyük b ir gazetede Tahsin beyefendiye nazaran çok daha genç bir yazar ar­ kadaş» (yani ben) Tahsin Banguoğlu'nun 1940'larda

yazdığı bazı yazılan ortaya atarak, o devirde, şim­ di uydurma dediği bazı sözcükleri kullandığım Tah­ sin beyin adeta yüzüne vurmuşum... Bay Felek, bu konuda hiç bir ses çıkarmayan Banguoğlu’na niye sustuğunu soruyor, « Tahsin bey bu yaşta böyle bir

zahmete kendini sokmak istemedi» diyerek. Bangu-

oğlu’ndan daha yaşlı olduğu halde «bu zahmete» kendisi katlanıyor...

*Çok daha genç bir arkadaş• olarak bu yazıyı da ibretle okudum. Köşe yazarlığının yaşayan bir ustası olan Sayın Felek’in yaptığım ben yapamam.

»Çok yaşlı bir arkadaş» diye yazacağım a adıyla

sanıyla seslenirim. Sayın Felek böyle diyor!.. Son­ ra da yazdıklan üzerinde düşüncelerimi yazanm Herkes anlasın, kim ne demiş, kim ne yazmış, iy i­ ce bilsin diye...

Tahsin Banguoğlu dilbilim uzmanı olarak ta­ nınır. Üniversitelerde dilbilim dersleri vermiş, bu alanda profesör olmuştur. 1942’de milletvekili seçil­ miş, 1948’den 1950’ye kadar da M illi Eğitim Bakan­ lığı yapmıştır. Bakanlığı süresince, tüzük gereği Türk Dil Kurumu Başkanlığında bulunmuştur. Atatürk’ün giriştiği, dilimizin özleştirilmesi, ger­ çek bağımsızlığına kavuşturulması yolundaki giri­ şimleri açıkça desteklemiş; yazılar yazarak, konuş­ malar yaparak dil devrimi yanlısı görünmüştür. 1950’den 1960'a kadar da bu tutumunu değiştirme­ miş, 1960’da Dil Kurultayında TDK Başkanlığına bu niteliği yüzünden seçildikten sonra da en aşın bir dil devrimcisi kişiliğini sürdürmüştür. O kadar ki o günlerin genç yazarlan. TDK’nın genç üyeleri, bu yolda kendisini desteklemişlerdir.

Ateşli bir 27 Mayısçı, Atatürk ilkelerine bağlı, TDK’nun savunucusu bir kişi 1965’ten sonra bir­ den değişirse, daha düne dek dil devrimine saldı­ ran bir takım profesör ve doçentlerin yanında yer alırsa, buna önce şaşılır, sonra da kızılır elbet!.. He­ le o kişi tutar da T V ekranından, dil devriminden yana olan kişileri suçlarcasma « işin içinde ideolojik

yönler, politika vardır» derse, buna karşı çıkmaz mısınız? Hele o kişiyi yakından tanımış, eski »kişi­

liğini» bilen, dil devriminden yana yaptığı konuş­

maları, yazdığı yazılan okumuş bir insan iseniz!.. Burhan Felek, »du rum » der, «sözcük» der, »açık­

lama» der, « zorunlu» der, »g e z i» der, »ilg i», » özleş­ me», « özellikle», »düzyazı», »gezegen», »toplu m », •öğretmen», »yazar» der, yıllar önceleri « uydurma»

dediği nice nice sözcüğü yazılannda hiç çekinmeden kullanır; sonra da « uydurma d il» diyerek karşı çı­ kar özleştirme akımına, bu Türkçe sözcükleri kul­ lananlara kızar, onlardan »genç bir yazar arkadaş» diye söz ederek kamuoyu önünde küçük düşürme­ ye çalışır... Her zaman söylerim: Atatürk devrirn- lerinin içinde en yaygınlaşmışı, en tutunmuşu, en sevileni, dil devrimidir. Bugün yazı yazan herkes

EVET-HAYIR

(Baştarafı 2. Sayfada) ister istemez, az ya da çok, TD K’nun sözcüklerin- de gün ışığına çıkmış sözcükleri kullanmaktadır. En tutucu politikacısından, en gerici gazetecisi- sine kadar...

Sayın Felek, ilginç bir sav ileri sürmüş, diyor ki: «O söylediği kelimelerin bize de listesi gelmişti. 250 kadar kelimeden ibaret bir listeydi. Zamanın

M illi Eğitim Bakanı Saffet A n ka n tarafından he­ pimize, yazılarımızda kullanılmak emriyle gönde­ rilmişti. Falih bey de bu emre göre o kelimeleri kul­ lanıyordu. Nitekim biz de kullandık... Tahsin be­ yin 1940'lara ait yazılarında kullandığı anlaşılan o kelimeler işte o günlerde kullanılması zorunlu bir listenin icabıydı.*

Yukarıdan gelen «em ir» üzerine bir takım söz­ cükleri kullanmışlar! Hem de Ankan'ın Bakan ol­ duğu 1940’da! « Yaşımız müsait olmadığından» bu durumu bilmezmişim!.. Hangi yanlışı düzeltmeli ki! 1940’da M. Eğitim Bakanı Ankan değil, H. A. Yü- cel’di. Hiç bir zaman da «şu sözcükleri kullanın» diye bir «emir» vermedi Kimse de veremezdi, A ta­ türk bile! O kadar ki, Hüseyin Cahit, I. Türk Dil Kurultayında Atatürk’ün görüşlerine çok sert bi- çide karşı çıkan bir konuşmayı herkesin önünde yapabilmişti. Sözcükler ne «em ir»le kullanılır, ne de «em ir»le kültür alanında bir atılım yapılabilir! Bay Felek demek o günlerde «em ir» saydığı istek­ lere uyarak « uydurma» sözcükleri rahatlıkla kul­ lanmış! Peki şimdi bu sözcüklere karşı çıkması da başka bir «em ir» gereği mi? İster istemez akla ge­ len bu... Bay Banguoğlu adına savunma yapmaya kalkışan yaşlı ustamız işi büsbütün çıkmaza sok­ muş olmuyor mu bu sözleriyle?