SAHİFE DÖRT
Günlük hayatın kısa süreli yaşantılarını
yeni bir açıdan yeni bir dille ele alan sanatçı:
Sabahattin
Kudret
Aksal
2
2
İçimde yaşasa bir çocuk Saçları buğdaydan sarı İçimde yaşasa bir çocuk Benden istese biitün dağlan Ve Hint’e uzun bir yolculuk Çırılçıplak ayaklar
S. K. AKSAL
1938 y ılı nda, C a h it S ıtk ı ile Be ş ik ta ş p a z a r ın d a a k ş a m n e v ales i a l m a k ü z e r e d o l a ş ır k e n y a n ım ı za b i r d e li k a n lı y a k la ş t ı . 18, 19 y a ş l a r ı n d a v a r , y o k t u . T em iz y ü zü, te r b iy e li, m a h c u p h a li ile C a h i t S ı t k ı'y a e li n i u z a ttı. K o l t u ğ u n u n a l t ı n d a k i t a p l a r v a r d ı. C a h i t ’e k a r s ı h a y r a n l ı k l a d o lu h ü r m e t k a r b i r ha li v a r d ı. O n l a r a- y a k t a k o n u ş u r l a r k e n b e n b i r k a ç a d ım u z a k t a d u r u y o r d u m . K e n d i k e n d im e , h e r h a l d e genç b i r şi ir a m a t ö r ü olacak, C a h i t ' t e n b i r ş e y l e r s o r u y o r , y a h u t şiir l e r i n i g ö s t e r m e k , ya da o k u m a k istiy o r, d iy e d ü ş ü n ü y o r d u m . Genç şi ir m e r a k l ı l a r ı , a m a t ö r l e r h e r h a l l e r i y l e b i r b i r l e r i n e ne k a d a r d a b e n z e r le r ... K o l t u k l a r ı n ı n a l t ı n d a y a b i r k i ta p , y a h u t k a l ın c a b i r d e f t e r v a r d ı r . Ç e k in ge n, m a h c u p d u r u r l a r . K e n d i le r i n d e n e v v el g e le n ş a i r ve y a z a r l a r ı n y a n ın d a k o r k a k o r k a k o n u ş u r l a r ; el kol h a r e k e t l e r i b iraz telâ ş lı, b i r a z şaşk ın , b a k ış la r ı ü r k e k v e t e r b i y e l i d ir . B e n b u n l a r ı d ü ş ü n ü r k e n , C a h i t S ıtk ı i le y a n ı n d a k i genç b a n a d o ğ r u y a k la ş t ı la r . C ah it , g e n ci t a k d i m e tt i : — S a b a h a t t i n K u d r e t Aksal.. . G e ç e n l e r d e V a r l ı k ’t a güzel b i r şi iri çıktı. T e ş h is im d e hiç y a n ıl m a d ı ğ ı m genç şa ir, çok te r b iy e li, çok k i b a r b i r t a v ı r l a e li m i sıktı. H a fif çe k e k e l i y e r e k : — Ç ok m e m n u n o ld u m , sizinle t a l n ı ş m a k i s t iy o r d u m , d iy eb ild i. * * * S a b a h a t t i n K u d r e t A k s a l o t a r i h le r d e lis eyi y e n i b itir m iş , E- d e b iy a t F a k ü l te s i n i n F e ls e fe Bö l ü m ü n d e , çalış k an , d i k k a t l i b i r ö ğ re n ci idi. A r a s ır a ona, B e y a zıt k a h v e l e r i n d e , y a h u t B e y o ğ lu p a s t a h a n e l e r i n d e T aslıy ordum . V a r l ık D e r g i s i ’n d e k i şiir le r i b i r b i r in i ta k i b e d iy o r , h e r şiirin d e y e n i b i r a ş a m a y a y ü k s e l i y o r ve b izd en s o n r a gelen k u ş a k a r a s ı n d a ism in i ön p l â n d a c an lı o l a r a k t u tm a s ı n ı b i li y o r d u , t i k ş i i r le r i n de g ü n ü m ü z ü n ü n y a p m ı ş ş a i r le r i n i n h i s s e d i li r d e r e c e d e etk isi a l t ı n d a b u l u n a n A ks al, z a m a n la , a ğ ı r a ğ ı r y e n i b i r d ü z ey e çıkm ış, g ü n l ü k h a y a t ı n r e n k li , değişik, b a z a n u z u n , b a za n kısa sü re li y a ş a n tı l a r ı n ı, m u t l u l u k ve acı l a r ı n ı y e n i b i r a çıd an y e n i b i r dill e ele a lm a s ın ı bilm işt i.
S a b a h a t t i n K u d r e t ’in ş i i r le r i n
de in s a n ı s ı k m a d a n k e n d i ik lim i n e ç ek ip g ö t ü r e n sâf, k im i za m a n ş e h ir ve t a b i a t g ö r ü n t ü le r i ni, k i m i z a m a n d a k e n d i içinden taş ıp gele n d u y g u l a r ı o lduğu gi bi, fazla iş le m e d e n v e r e n b i r r ü z g â r ese r. D iy e b ilir im ki, b e n Ak- s a l ’ın ş i i r le r i n i o k u r k e n temiz b i r k ı r h a v a s ı alm ış, y a da sakin b i r m a h a l l e k a h v e s in d e d i n le n miş, t a s a l a r ı n ı b i r y a n a atm ış, g ü n l ü k y o r g u n l u k l a r ı n d a n s ıyrıl m ış gibi o l u r u m . Bazı ş i i r le r i n d e de ko n u su z bir h i k â y e a n l a t ı r c a s m a seres erpe, f a k a t o lan c a gerçe kçiliğ i ile ç a ğım ızın s o r u n l a r ı n a da d o k u n u p g eçen s airim iz, e n in d e so nunda, b i r ç o k ş a i r le r im i z gibi o da şiirin d is ip lin in e g i r m i y e n d u y g u ve g ö r ü ş l e r in i h i k â y e l e r i n d e y a n s ıt mış, t a h k i y e s a n a tı n ı z e d e le m e den, y e n i b i r a n la y ış içinde, öl ç ülü , k l â s ik n i z a m a sa d ık k a l m ış tı r. Y ü k s e k ö ğ r e n im i n i felsefe bö l ü m ü n d e t a m a m l a y a n A ks al, h i k â y e v e p iy e s le r in d e , is ter iste mez, i n s a n o ğ l u n u n iç âle m in e de inmiş, f a k a t h e m e n sö ylemeliy im ki, b u t ü r l e r d e de h i ç b i r z a m a n b ilg iç lik t a s l a y a n - eski t â b i r i ile - u k a l a l ı k l a r a sap m am ış, k e n d in e özgü b i r h a v a iç inde e n k a tı s o r u n l a r ı b i le ş iir p o tas ın d a h i s s e t ti r m e d e n e r it m iş ti
r-A k s a l ’ın s a n a t g ö rü ş ve a n l a y ı şını k e n d i a ç ı m d a n kısaca özet le y e n b u s a t ı r l a r d a n so n ra, b i r k a ç
»
T-4 Şubat 1968
CUMHURİYET
BİZİM KUŞAK
Yazan: BAKİ SÜHA EDİBOGLÜ
kanlığı ış m ü fettiş i gö rev in d e bu tundu. İ s t a n b u l B ele diye K o n s er- v a t u v a r ı M ü d ü r l ü ğ ü n ü yaptı . Şim di de y in e İ s t a n b u l Bele di ye si nde Yazıişl eri M ü d ü r ü o la rak ç a lış m a k ta d ır .
İ l k ş iirle rin i V a r l ık ve Oluş d e r g il e r i n d e y a y ın l a y a n S a b a h a tt i n K u d r e t A ksal , 1947 y ı lı n d a n s o n ra t i y a t r o ve h i k â y e l e r i ile t a n ı n m a y a ba şl adı. Sırası ile e s e rle ri ş u n l a r d ı r : İlk şiir k i ta bı 1944 te y a y ın la d ığ ı «Ş arkılı Kahv e», 1952 de y a y ın la d ığ ı ti y a tr o ese ri «Şakacı», 1948 de y a yınladığı b a ş k a b i r t iy a t r o eseri «Evin Ü s tü n d e k i Bulut». 1953 te y a y ın la d ığ ı şiir kita b ı «Gün I ş ı ğı», 1954 t e y a y ın la d ığ ı h ik â y e k ita bı «Gazoz Ağacı», 1956 da y a yınladığı y in e h i k â y e k ita bı «Ya ralı H a y v an » , 1956 da y a y ın l a d ı ğı ü ç ü n c ü t iy a t r o eseri «Bir O d a da Üç Ayna», 1958 de y a y ın la d ı ğı şiir k i ta b ı « D u ru Gök», 1958 de y a y ın l a d ığ ı d ö r d ü n c ü t iy a t r o ese ri «Tersin e Dönen Şemsiye», 1962 de y a y ın la d ığ ı şi ir kita b ı «Elinle», y in e 1962 de y a y ı n l a dığı b a ş k a b i r şi ir k i ta b ı «Bir S a b a h ' U y a n m a k » ve 1964 te y a y ınla dığı şi ir k ita b ı «Ağızda B ir Sevgi». T am 48 y a ş ın d a ol an şairim izin, çeşitli t ü r l e r d e k i e s e rl e r in e t o p lu ca b a k ıl d ı ğ ı z a m a n , yazı h a y a t ın a a tı ld ığ ı y ı ll a r d a n b a s l ıy a r a k b u g ü n e k a d a r İliç de boş d u r m a dığı ve h e r k i ta b ın ın k endi a la n ın d a b i r d e ğ er taşıd ığı r a h a t ç a s ö y le n eb ilir . Yalnız, S a b a h a t t i n K u d r e t A ks al, ç alışm a g ü c ü n ü çeşitli t ü r l e r e d a ğıt tığ ı ve h e r t ü r d e n az-çok ön p lâ n a ç ık a b il diği h a ld e , ona asıl kalıcı b i r ad sa ğ lıy a ca k y ö n ü hiç şüphesiz şa irli ğidir.
T iy a tr o ese rle ri, h i k â y e l e r i , iti r a f e tm e k l â z ım d ır ki, e le ş tir ic i lerim iz t a r a f ın d a n sevild iği, h a k k ın d a güzel y a z ıla r çıktığı h a l de, h a lk ım ız t a r a f ı n d a n b e k l e n i l diği k a d a r tu tm a m ı ş , h a t t â u n u t u l m u ş t u r da, d iy eb iliriz. A m a A k s a l ’m şairliği öyle d e ğ il d ir. B u g ü n yeni k u ş a k l a r içinde s a yıla b ile ce k on - on beş ş a ir a r a sında on u n adı ön s ıra d a g e lm e k tedir.
Ş im d i b ir-ik i şiirini o k u y a l ı m :
BİR SABAH UYANMAK Bir sabah ellerin cebinde
çık evinden! Ceketin iskemleye asılı kalsın. Bekliye dursun dostun Kahvede.
İşe gitmekten de Bugünlük vazgeç, öylece dolaş çiçek kokan
sokaklarında Güzel şehrinin.
Yeniden tat gökyüzünü, Ağaçlara selâm ver! Apartımanların hatırını sor!
Senden başkaları için değil Bu güzel gün
Mavi gök.
Bence, S a b a h a t t in K u d r e t A k- s a l ’ın b a ş k a b i r y ö n ü n ü , d a h a d o ğ ru su asıl s a n a t kişiliğ ini y a n sıtan «Okul Dışı» ad lı şiiri çok sevilm iş ve özellikle şa ir d o s tla rı a r a s ı n d a b i r h a y li sevgi t o p lam ış tır. Ş i m d i de o n u o k u y a lım :
Bakın şimdi şu sayacağım şeylerin Okulu yok
Gökyüzünde rasgele bir bulut parçası için Körüköriine tutkunluğun Ağacın birine durup dururken
abayı yakmanın Sigara içmekten
Kibrit çakmaktan alacağınız keyfin Okulu yok
Yaz geceleri cırcır böceklerini Dinlemeyi bilmenin de
okulu yok Okulu yok ekmeği peyniri
domatesi Küçümsememenin
Sözün sazın oyanın yazmanın Halisini seçmenin
Paha buna benzer nice Nice şeyin okulu yok Aşkın inancın insanlığın
okulu yok Ama dilerseniz hepsini
öğrenebilirsiniz Biraz çaba Yeter
Y a r ı n __________________
Necip Fazıl
KI5AKÜREK
SABAHATTİN KUDRET AKSAL
c ü m l e ile de h a y a t ı n ı ve k i t a p lar ın ı v e r m e k isterim . Ş a ir im iz 1920 de İ s t a n b u l ’da d o ğ m u ş t u r . 1937 y ılın d a Işık Li- se si’ni, 1943 te de E d e b i y a t F a k ü l te s i Felsefe B ö l ü m ü n ü b itir m iş tir . 1943 - 1948 y ılla r ı a r a s ı n d a özel l is ele r d e F e lse fe ö ğ r e t m en liğ i y a p tı . D a h a s o n r a 1949» 1951 yılla rı a r a s ı n d a Ç alı şm a Ba
HAFTANIN
9 5
BULMACASI
■ ■ ■
■■■■
■
■■■
■
■
evi. 13 — G ö t ü r ü p yerine v erm e m ek , S ü t bezi. 14 — ilâve, K al b u r u n d a h a ince delikli olanı, Zıt. 15 — Ya bani hayvan yuvası, T arlad a k i tahıl, Uygun, Yabancı. 16 — K a t r a n d a n ç ık arıl an kolay k ırıl an ya pış kan p a r la k ve siyah m adde, Yolcu konağı.
