Cerrahi Alan İnfeksiyonlarından İzole Edilen Mikroorganizmalar
IMicroorganisms Isolated From Surgical Site Infections !
Hülya DEMİR **, Memnune ERANDAÇ ***
ÖZET
Hastane infeksiyonları arasında önemli bir yere sahip olan cerrahi alan infeksiyonları hem hastaların tedavi sürelerinin uzamasına, hem de önemli ekonomik kayıpların ortaya
çıkmasına neden olmaktadır. Çalışmada, Cumhuriyet Üni-versitesi Hastanesi Genel Cerrahi Servisi'nde l Şubat 1999- 30 Nisan 1999 tarihleri arasında batın operasyonu geçiren 160 hastadan alınan yara yeri sürüntü örnekleri, mikrobiyolojik yönden incelemeye alındı. Örneklerin 16 (%10)'sında çeşitli mikroorganizmalar izole edildi.
Anahtar Kelimeler: Cerrahi alan infeksiyonu, mikroor-ganizmalar.
SUMMARY
Among the nosocomial infections, surgical site infections causing prolonged hospital stay and increasing hospital costs are important. in this study, we investigated surgical site infections and c ausing m icroorganism s am ong vvound specim ens taken from 160 patient perform ed abdom inal operation in Cumhuriyet University Hospital, Department of General Surgery betvveen lst February 1999 to 30th April 1999. in this period, microorganisms were isolated from 16 (10 %) clinical sample.
Key vvords: Surgical site infection, microorganisms.
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 23 (2): 89 - 91, 2001
GİRİŞ
Cerrahi alan infeksiyonları, sıklıkla görülen hastane infeksiyonları içerisinde üriner sistem İnfeksiyonlarından sonra ikinci sırada yer almaktadır (1-3). Oluşum neden-leri göz önüne alındığında cerrahi alan infeksiyonları; ameliyat öncesi, ameliyat sırası ve ameliyat sonrasındaki uygulamalar nedeniyle ortaya çıkmaktadır (4). Bu infeksiyonlar; hasta, hekim, hastane personeli ve hasta-ne yöhasta-neticileri açısından öhasta-nemli sorunlar oluşturmaktadır (5-6). Cerrahi alan infeksiyonları, cerrahi girişim sonrası mortalite ve morbiditeyi artırdıkları gibi, hastane gider-lerinin artması nedeniyle de çeşitli olumsuzluklara yol açmaktadırlar (4-6).
Cerrahi alan infeksiyonları, "insizyonel yara infeksiyonu" ve "derin yara infeksiyonu" olmak üzere iki grupta incelenmektedir (7). Bu infeksiyonların ortaya çıkma olasılığını etkileyen en önemli faktörler; yaranın mikroorganizmalarla kontamine olması, operasyonun süresi ve konağın direncidir. Cerrahi yaranın kontaminasyon riskine göre sınıflanması bu nedenle gerekli olmuştur. Buna göre: "Temiz yara", "Temiz
Bu çalışma, 29. Türk Mikrobiyoloji Kongresi' nde (8-13 Ekim 2000, Antalya) sunulmuştur. İnt. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fak., Sivas.
Yrd.Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fak. Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı - Sivas.
Cerrahi Alan İnfeksiyonlarından İzole Edilen Mikroorganizmalar
kontamine yara", "Kontamine yara" ve "Kirli infekte yara" tanımları kullanılmaktadır (8).
Çalışmamızda; tüm bu veriler göz önünde bulun-durularak, Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Servisi'nde batın operasyonu geçiren hastalar-dan alınan yara yeri sürüntü örnekleri mikrobiyolojik incelemeye alındı.
GEREÇ VE YÖNTEM
Araştırmada; Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Servisi'nde, l Şubat 1999- 30 Nisan 1999 tarihleri arasında batın operasyonu geçiren ve CDC (Centers for Disease Control) kriterlerine göre cerrahi alan infeksiyonu tanısı almış 160 hastadan alınan yara yeri sürüntü örnekleri mikroskobik ve kültür yöntemleri yardımıyla incelendi. Mikroskobik inceleme için hazırla-nan preparatlar, Gram boyama yöntemi ile boyandı. Kültür yönteminde ise Kanlı ağar, Eosin Methylene Blue (EMB) ağar ve Çikolatamsı ağar besiyerleri kullanıldı. Örneklerin ekiminden sonra plaklar aerop ortamda, 37 °C de, 48 saat inkübe edildi. İnkübasyon süresi sonunda plaklar üreme yönünden incelendi. Üretilen bakteriler, standart mikrobiyolojik kriterlere uyularak tanımlandı.
BULGULAR
Toplam 160 hastadan alınan yara yeri sürüntü ör-neklerinin 16 (%10)'sında üreme olduğu gözlendi (Tablo 1).
Tablo l, Yara yeri sürüntülerinden izole edilen bakteriler BAKTERİLER
OLGU SAYISI
%
S. aureus *
3
19
KNS **
3
19
E. coli ***
2
12.5
P. aeruginosa ****
2
12.5
S. aureus + E. Coli
1
6
KNS + E. coli
2
12.5
E.coli + P. aeruginosa
3
19
TOPLAM
16
100
Staphylococcus aureus *** Escherichia coli
Koagülaz negatif stafilokok **** Pseudomonas aeruginosa
Bulgularımıza göre Staphylococcuscinsi enifil edilen bakteri olarak saptandı. Üreme olan 16 olgd< (%56.2)'unda Staphylococcus cinsi izole edildiıirt 1). İkinci sıklıkta rastlanan etken ise £co//idi. !• nün 8 (%50)'inde E.coli üretildi (Tablo 1). Solgıar (%31.2) P.aeruginosa izole edildi (Tablo 1).
rr<
TARTIŞMA
Cerrahi alan infeksiyonları, hastane infeksiyoı2< çerisinde önemli bir yere sahiptir. Genellikle (nı endojen kaynaklı olmaktadır (1). Preoperatif t»aı dikkat edilmemesi, postoperatif asepsiye önem ir memesi ve profilaktik antibiyotik kullanılmaması nl leri ile yara yerindeki normal deri ya da enterikl etkenlerinin infeksiyon yapabildikleri gözlenmek (3). Bunun yanı sıra hastaların yaş, cins, anestezi! operasyon türü, operasyon süresi ve altta yatan • lıkları gibi çeşitli predispozan faktörlerin de göz örl bulundurulması gerekmektedir (8).
Mamıkoğlu ve arkadaşlarının Akdeniz Ünive* Hastanesi" nde yaptıkları bir araştırmaya göre; ce'e yara yerinden en sık üretilen mikroorganizma
Staphylococcus aureus olduğu, ikinci sıklıkta Jİ
P.aeruginosa' nın izole edildiği belirtilmiştir (9). *
Türkyılmaz ve arkadaşlarının İstanbul Tıp Fak» Genel Cerrahi ve Acil Cerrahi Klinikleri'nde yatml olan ve çoğunun nozokomiyal cerrahi yara infeksijltı geçirmekte olduklarını belirttikleri hastalara yöş olarak uyguladıkları bir araştırmada; hastalardan alrf örneklerin aerop kültürlerinde 331 bakteri suşJ üretildiği saptanmıştır. İzole edilen bakterilerin 42'ii^
Enterobactercinsi, 33'ünün S.aureus, 28'inin koa$-negatif stafilokok ve 51'inin P.aeruginosa ola
belirtilmiştir (10).
Dağ ve arkadaşları; Haydarpaşa Numune Hastanı Genel Cerrahi kliniklerinde gerçekleştirilen al sürveyans çalışmasında, ameliyat edilen 1124 hasta! 85'inde cerrahi yara infeksiyonunun geliştiğini san mışlardır. İzole edilen etkenler arasında %22.9 oraj
S.aureus'un birinci sırada yer aldığını, bunu sırası)
Enterobacter cinsi (%14.5), E.coli (%12,1
Pseudomonas cinsi (%11.4), Proteus cinsi (%8.4)ı
Candidacinsi (%8.4)' nin izlediğini belirtmişlerdir (11),
Elaldı ve arkadaşları; Cumhuriyet Üniversitesi Araj tırma ve Uygulama Hastanesi'nde, CDC kriterleri» göre Cerrahi Alan İnfeksiyonu (CAİ) tanısı alan olgulaı dan yapılan kültürlerden toplam 559 mikroorganizm üretildiğini saptamışlardır. Bunlar arasında en sık izdi edilen etkenlerin S.aureus (%21.8), koagülaz negA
;ıkjSö/7/0M (%20.2), Enterobacter cinsi (%18.2), £.co// uw(%16.4) ve Pseudomonas cinsi (%16.3) olduklarını (T? belirtmişlerdir (12).
5 ol Çalışmamızda; operasyon geçiren 160 hastadan a-ıda lınan örneklerin 16 (%10)'sında bakteri üretilmiştir
(Tablo 1). Bu oran, literatürdeki % 4.7-17 arasındaki cerrahi alan infeksiyonu oranları (1-5) ile uyumlu
bu-lunmaktadır. Elaldı ve arkadaşlarının (12) saptadıkları lan %2.9'luk cerrahi alan infeksiyonu oranı, bizim bulgultte rımızla kıyaslandığında düşük görünmektedir. Araştırım
a-2li cılar bu oranı; 6 yıllık (l Ocak 1993- 31 Aralık 1998) bir
<eı sürveyans çalışması sonunda ve toplam 5334 operasyon Je sayısı içerisinde 155 infekte hasta ile belirlemişlerdir |« (12). Bulgularımızdaki %10'luk cerrahi alan j! infeksiyonu oranı; 3 aylık (l Şubat 1999- 30 Nisan a 1999) bir süre içinde, Cerrahi Servisi' nde batın operas-tj yönü geçirmiş 160 hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir.
j Cerrahi alan infeksiyonu oranındaki bu farklılığın; toplam hasta sayısı, hastaların takip edildikleri süre, hastaların i geçirdikleri operasyonların nitelikleri ve hastaları etkileyen çeşitli predispozan faktörlerin ( yaş, cinsiyet, operasyon türü, operasyon süresi, altta yatan hastalıklar gibi) göz önüne alınarak değerlendirilmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz. Araştırmamızda; üretilen bakteriler arasında en sık görülen etkenin Staphylococcus cinsi olduğu saptanmış-tır. 16 olgunun 9 (%56.2)'unda Staphylococcus cinsi izole edilmiştir (Tablo 1). Bu oranımız, bu konuda ya-pılmış olan diğer çalışmalarla (9, 11, 12) uyumlu bulun-muştur. İkinci sıklıkta üretilen etken £.co//"dir. Olguların 8 (%50)' inde Ec o/i izole edilmiştir (Tablo 1).
P.aeruginosa ise 5 (%31.2) olguda üretilmiştir (Tablo
1).
Araştırmamızda izole edilen bakterilerden bir kıs-mının normal deri ya da enterik floradan köken alabile-ceği dikkati çekmektedir. Buna göre, preoperatif hazırl ı-ğın ve postoperatif bakımın iyi yapılmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Cerrahi alan infeksiyonlarının ön-lenmesi amacıyla hastane ortamının denetön-lenmesinin yanı sıra, hastane infeksiyonları ile ilgili olarak hastaların ve sağlık personelinin eğitilmesinin önem taşıdığını düşünmekteyiz.
KAY NAK LAR
1. Joklik WK, VVillet HP, Amos DB, VVİlfert CM. Zinsser Microbiology 20th Ed. Appleton & Lange, USA, s. 398- 399, 1992.
2. Pekşen Y.Hastane infeksiyonlarının epidemiyolojisi. KLİMİK Derg 6(3): 100-101, 1993.
3. Töreci K. Hastane infeksiyonlarının tanımlanması, epidemiyolojisi ve ekonomik yönü. ANKEM Derg 11(2): 181-184, 1997.
4. Çetin ET. Hastane infeksiyonlarının önemi. KLİMİK Derg 6(3): 99, 1993.
5. Çalangu S. Hastane infeksiyonlarının önemi. Hastane İnfeksiyonları Derg 1(1): 5-7, 1997.
6. Gürler B. Hastane infeksiyonları ve korunma. Hipokrat Derg 57: 14-19, 1997.
7. Korten V. Hastane infeksiyonları (Cerrahi yara infeksiyonları). VVilIke-Topçu A, Söyletir G, Doğanay M (eds): İnfeksiyon Hastalıkları. Nobel Tıp Kitabevleri, İs tanbul, s. 281-288, 1996.
8. Başkan S. Cerrahide yara infeksiyonları. Akalın E (ed): Hastane infeksiyonları. Güneş kitabevi, Ankara, s. 161- 185, 1993.
9. Mamıkoğlu L, Günseren F. Akdeniz Üniversitesi Hastane si'nde hastane infeksiyonları: 1994-1995. Hastane İnfeksiyonları Derg 2(1): 42-45, 1998.
10. Türkyılmaz M, İnce D, Özsüt H, Eraksoy H, Çalangu S, Dilmener M. Cerrahi kliniklerinde nozokomiyal İnfeksiyon etkenleri. 5. Ulusal İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 4-6 Eylül 1995, İstanbul, kongre özet kitabı, s. 116. 11. Dağ Z, Coşkun D, Göktaş P. Postoperatif nozokomiyal
İnfeksiyon sürveyansı. 8. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 6-10 Ekim 1997, Antal ya, kongre özet kitabı, s. 515.
12. Elaldı N, Bakır M, Dökmetaş İ, Bakıcı MZ, Turan M, Kara dağ Ö, Doğan Z, Şahin F. Cerrahi alan infeksiyonları. 9. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kong resi, 3-8 Ekim 1999, Antalya, kongre özet kitabı, s. 263.
Yazışma Adresi
