Türkiye’de Kaynak Paylaşımının Geleceği

Türkiye’de Kaynak

Paylaşımının Geleceği

“Trendeler

,

Tehditler,

Fırsatlar”

Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi

Mehmet MANYAS

II. ULUSAL AKADEMİK KAYNAK PAYLAŞIM ÇALIŞTAYI 25-26 KASIM 2011

Giriş



_Amaç

 _{Yurtiçi ve yurtdışındaki mevcut durumu tespit etmek}  _{Ulusal düzeyde geleceğe ilişkin öneriler geliştirmek}



_Kapsam

 _{Yurtiçi = 155 Üniversite (Devlet 110, Vakıf 45)}

 _{ARWU top 100 The Academic Ranking of World Universities (ARWU)}



_Yöntem

ILL’den Kaynak Paylaşımına Doğru

ILL’den kaynak paylaşımına doğru

ANKOS Ulusal Akademik Kaynak Paylaşım Çalıştayı, 16 Nisan 2010, Kadir Has Üniversitesi

Bulgular

 _{Terminolojik yaklaşım}

 _{Hizmetin amacının nasıl tanımlandığı}

 _{Organizasyon içindeki yeri ve personel durumu}  _{Hizmetten yararlananlar}

 _{Kapsamdaki kaynak türleri}  _{Ücretlendirme-maliyet}

 _{Sağlama süresi- “turn around time”}  _{Kullanılan otomasyon-sistemler}

Terminolojik yaklaşım

 _{“Interlibrary Loan”}

Diğer…

 _{Document Services}

 _{Resource Sharing & Interlibrary}

Loan

 _{Interlibrary Loan & Document}

Delivery Services

 _{Interlibrary Services & Document}

Delivery

 _{Interlibrary and Document Delivery}

Services

 _{ILL (Interlibrary Loan)}

Diğer…

 _{Kütüphanelerarası Ödünç}  _{Belge Sağlama}

 _{Doküman Sağlama}

 _{Kütüphanelerarası İşbirliği}  _{Makale Sağlama Hizmeti}  _{Kaynak Paylaşımı}

Hizmetin amacı

 _{Eğitim, öğretim ve}

araştırma faaliyetlerine destek

 _{Kısa süreli bilgi kaynağı}

gereksinimlerini karşılamak

 _{Eğitim, öğretim ve}

araştırma faaliyetlerini desteklemek

 _{Bilgi ve belge ihtiyacını}

karşılamak

Uluslararası

Ulusal

Hizmetten yararlananlar

 _{Tüm üniversite mensupları}  _{Akademik ve idari personel}  _Öğrenciler

 _Emekliler

 _{Mezun öğrenciler}

 _{Akademik ve idari personel}  _Öğrenciler

 _Diğer?

 _{Tüm üniversite mensupları}

Uluslararası

Ulusal

Mesleki etik!

Organizasyon içindeki yeri

 _{Kullanıcı hizmetleri bünyesinde}

 _{Ödünç verme hizmetiyle eş}

güdüm

 _{Aksesyon bağlamında münferit}

örnekler mevcut  _{Personel Durumu}  _{Koordinatör sorumluluğunda} oluşturulan ekipler  _{Kullanıcı hizmetleri} bünyesinde

 _{Ödünç verme hizmetiyle eş}

güdüm

 _{ILL ve Doküman Sağlama}

olarak organizasyon

 _{Personel Durumu}

 _{Personelin ek sorumlulukları}

mevcut

Sağlanan-karşılanan kaynak türleri

 _{Kitap (1900 öncesi, oversize ve nadirler hariç)}  _{Doküman (Kitap bölümü, makale ve bildiriler)}  _{Tezler (basılı veya microform olarak)}

 _{UMI ve diğer sağlayıcılar}

 _{Teknik dokümanlar}

 _{Ticari sağlayıcılara yönlendirme}

 _{Görsel işitsel kaynaklar}

 _{Çoğunlukla kapsam dışı,}

münferit örnekler mevcut

 _Kitap

 _{Doküman (Kitap bölümü, makale ve bildiriler)}  _{Tezler (sıkıntılı)}

 _{Görsel işitsel kaynaklar}  _{Kapsam dışı}

Ücretlendirme-maliyet

 _{Kuzey Amerika}

 _{Belli bir tutara kadar ücretsiz}  _{$25 üzerinde kullanıcıyı}

bilgilendirme ve katkı talebi

 _{Bölüm tarafından üstlenen}

maliyetler

 _{Acil durumlar için ek ücret}

talebi

 _{Avrupa ve Avustralya}

 _{Maliyete kullanıcı katlanır}

 _{Devlet üniversiteleri}  _{Kullanıcı öder}

 _{Vakıf üniversiteleri}  _{Farklı uygulamalar}

Ortalama sağlama süresi “

turn around time”

Uluslararası

Ulusal

Kullanılan otomasyon ve sistemler

 _{OCLC ILLiad}

 _{Kurumsal, yerel ve bölgesel}

uygulamalar

 _{Borrow Direct, BONUS, CRL, CLS,}

RLCP, NEOS, PALCI, GIL Express, Ohio Link

 _{Kütüphane otomasyon}

sisteminin ILL modülü

 _{ULAKBİM Belge Sağlama}  _{Yazılımların ILL Modülleri}

 _KİTS

 _OCLC

 _TUBESS

İsteklerin dolaşımı-gönderilmesi



_Kitap

 _{Gönderim, ambalaj}

standartları

 _{Kurye, kargo kullanımı}



_Doküman

 _{%99 elektronik (Ariel, Odyssey)}



_{Posta, e-mail…}

Telif haklarına özen!

 _Kitap



_{Kargo ve normal posta}

 _Doküman



_Kargo



_{Elektronik gönderim}

Çözüm Bekleyen Sorunlarımız



_{Kaynakları keşfetmek}



_{Tüm kaynaklar henüz kataloglanmış değil}

_{Tüm kataloglar henüz online değil}



_{Çok az katalog Z39.50 erişilebilir}

Çözüm Bekleyen Sorunlarımız



_{Ulusal düzeyde bağlayıcı bir yönerge henüz yok}



_{Güncel olmayan kütüphane politikaları (gerçek}

kütüphane politikaları değişebilir)

Çözüm Bekleyen Sorunlarımız



_{Elektronik gönderimi yasaklayan lisans anlaşmaları}

_{Ticari yayıncıların elektronik gönderimi yasaklayan}

baskıları



_{Taşıma sırasında yaşanan aksaklıklar}

_{Kontrolü kaybetme}



_{Ödünç verilecek kaynağın başına bir şey geleceği}

endişesi

Çözüm Bekleyen Sorunlarımız



_{ULAKBİM koleksiyonlarındaki 1994-1996 yıllarına}

ait eksik sayılar



_{YÖK Tez Merkezi üzerinden on-line erişilemeyen}

tezlerlerin ilgili kurumlardan da sağlanamaması

Değerlendirme



_{Uluslararası Düzeyde}

 _{Anglo Amerikan ülkelerinin önderliği ve başarısı}  _{Klasik kaynak paylaşım uygulamaları sürdürülüyor}  _{Bölge, ülke ve kıta düzeyinde işbirliği ağları kuruluyor}  _{İşbirlikleri ILL sayısını kurum bazında 100 binlere taşıyor}  _{Maliyetleri azaltıcı girişim ve yaklaşımlar yaygınlaşıyor}

 _{Aracısız ILL, doğrudan ödünç alma}

 _{Teknolojik olanaklardan maksimum düzeyde yararlanılıyor}  _{ILL’in Google vb. uygulamalar ile ikamesi}

Değerlendirme



_{Ulusal Düzeyde}

 _{Üniversite sayılarındaki artışa bağlı ILL potansiyeli}

 _{100 bin TL/yıl bütçeli devlet üniversitesi kütüphaneleri}  _{Bağışla koleksiyon geliştiren vakıf üniversite kütüphaneleri}

 _{Organizasyondaki eksiklik ve yetersizlikler}

 _{Ulusal düzeydeki yükü paylaşan üniversite kütüphaneleri}

Bilgi, Bilkent, Boğaziçi, İTÜ, Koç, ODTÜ ve Sabancı

 _{Ulusal yönergenin yasallaşma gerekliliği}  _{ANKOS-KITS Web Uygulaması}

Tartışmaya devam…

Yeni bir kaynak paylaşım modeli

planlayarak hayata geçirmek

İşbirliği ve paylaşım odaklı

olmak

Kurumlarımızda politika ve anlayış

değişikliği için mücadele etmek

Telif haklarına özen göstererek

daha çok paylaşmak

Teşekkürler!

Mehmet Manyas

Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi

(0216) 483 9213

(0530) 640 47 71

mmanyas@sabanciuniv.edu