S. Ü. Fen ...: Ede. Fak.·
Edebiyat Dergisi 1992 - 1993, 7 - 8. Sayı
.
-MEVLANA
CELADEDDiİN-i
.
BıUMİ
KÜ
,
LLİ)'"ESİNİN
1651-1652YILINA
ALT 1MUHASEBE
BİLANÇOSU.Dr.
Alaaddtiıı
AKÖZ
'
c•ı
Bu
çalışmayaesas olan
kayıtlar, İstanbul Baş•bakanl$: Arşivıi._,,Maliyeden Müdevver Defterler
Kataloğu5926 numarada
'.kayıtlıdef-terden
alınmıştırCs.
2
·
-5
)
.
Belıgeninmu~addimesinden
anlaşıldığına;gQr.e,
Mevlana Cela1eddin-i Rumi asitanesiniri,
ıva:kfınmütevellisi
M,ehm~
·
Çelebi
dıönemineait;
15
Eylül
1651
- 5
%ylül 1652
(29
Rama--
zan
ıorn-
3,0 ·Ramazan
1016·2)
tarihleri
arasındakimuha:sebe
ibilan-çosu,
Darü's-'Sa'-ade
ağaısi v.e aynızamanda
va!kfın nazırıolan
Beh
..
·
ram
Ağa taııafında:ntanzim
ed!i.ler.~k,
muhasebe
yılısonunda tasdilk
·
edilm
·
ek
üzer.e divana
arzedilmiştir. (
1)
1Bel:genin
sonunda
yeralan
ve
"taıhriren"
diye
ba•şlayantari!h.ten,
muhas·eıbe yılının·
sona
ermesin-den
yalklaşıkyedi
.ay
sonra ibilAnçonun
·
taısdllkedilere!k
son
şeıklini.
kazandiğıve
maİiyenin-bU;gün
çalışmamıza k,aynaJkJıketlen ana "defJ
terine
işlenerek, -arşa.ve dntikıal ettiği anlaşılmaktadır.Muıhaseıb~ ibilançolaırı,
üç hölüm
halinde
inoelenebiiıir:Gelirler,
gide;r1er ve
lbakiyeler.
ı
-
Gelirler
ı "Asl-ı iı:ıal" 1başİığını taışıyan·bu
ıbölümde, vakfıngelir·kaynaıkları ıki fkısımdan teşekkül
eder.
·
Birinci
kısım,"ani'l-mü-şaheraiı". ıbaışlığı
ile
[kayıded1lenbir
kısım·
!kô.ra
gelir1eri
ve
Konya'da
saıiqn
olan ,gayrimüsli~lerin
ci
_
zy.e1eri
i
,
le
''an maihsôl-ü
nükôd"
1'S-miy1e
vrukıfköyler.in
mahsulünden
naıkidolarak
ta'hısi1edilen
rveh:ar-caırna
·
şekilleri
,
belirtilen
g
•
elir1er.
1:kıinc.i. kısım
1se
va;kıf iklöylerın
rf).a;h-sulatından
~yni
olar.aJk
tah
s11
edilen
ve
·
"ani'l-
,
gallat"
başlığı altında.
yer alan g,
elirler.
Tetkik
.. ..
edilen
.bilAnçoda
·vakfın
senelik geliri
. .188.801
atkçedir.
. ..
...
ıBu
-nun
25.515
akçesi !k
_
ira
gelirlerinden,
47.000akçesi
Konya
zimmi1eri-.
.
nin
ödemiş oldukl~rıcizyelerden_, 9.
·
906
aıkçesi" vakıfköylerin
nakid
gelirlerinden
ve
106.380
aıkçeside yine
vaıkıfk!öylerin
ma!hsuliinden
alınan
aynLgel1r1erden
ıoltışur.(*) S. Ü. Fen:..Edebiya.t Fakültesi Tarih Bôlümü
(1) D~rü's-sa'ade ağası Behram Ağa'nın vakfın nazırı olarak vazife yapma~ı,
vakfın aile vakfı olmayıp, sultan vakfı olduğunu gösterir. · -
197-' .
2 -
Giderler:
'
Vakfın senelıi.k ıgiderleri"Vuzi'a
-
min
.zalike"
lbaş ·lığı altında· şu ş·eki1cle sıralanmaktadır:a -
Vazifelilerin
maa;şlarıiçin
öderienler
C'.ani'İ-vezayifl. İncelenen ibilançqya
·
:
göre,
Mevla~a
Celaleddin
külliyesinde
toplam
.
136
nefer
çahşmaktadırv.e
hizmetleri
muıkıa;bilinde.ödenen
ücret günlüik
611
akçe,
seneliık ıa.2.110 aJkıç·edıir.Hizmetlilerin
maaşları;türbe-i
ş·e-.
'
rif,
Sultan Sül~y:man Han
.
camii,
'Imaret
ve mutri!bhanede
çalışanJlarla
tüt.bede
görevli ecza-han ve
Kur'an-ı.
Kerim tilavet
·
eden
hafız-.l~r.
vakfıncalbÜer.i He kadrolu
olmayıp;gelir
fazlasındankendHerine
.
maaş bağlananlar(zetvaid-horan)
·Olma.ili: Üzereyedi
,grup
halinde
.
ve~
.
rilmektedir.
.
b -
·
.
Çeşitli
satı~
alm·alar :ile m üte:f.errik hizmetler ~Çin h a ~ ~
paıralaır
·cel-ihracatl.
Bu !bölümde;
imarette
dağıtılanyemekler
:
.
için
satın alınan ibuğda.y, pirinıç,sade
ıyağ, ıbalve
a;şur.e Iev·azımıiçin 4.386
aıkçe,
türlbedeki kandiUer'le
kandillerde
kullanılmak·.
ÜZıere alınanzeytin
yağıve
·yağmumu
için
2.'3'7,Ü' 8.iklçe, [kıandilyaikmaJkla
g.örevlen-.
dirilerr1er
,
He
vakıf ıklöylerden alınanmahsulün naklind.
gerçekleştireni-erin
ücretleri
,için3.140
aıkçeve vakfın
müt,eferriık ma.sıraflarıiçin
1.200 ..aJkçe
olma~
iizer
,
e
toplam 11.096
-a,kx;e
harcanmıştır.3 -
Baıkiyye . .:
V.a:kfınsenelik
.
gelirinden,
:hizm
.,
etlilerin
.
maaşla-rı
He
diğer,harcamalar
düşüldüktensonra
4.405akçe
!kalmışve
.
'bir
sonraki
yıla geliır olaraık devret:mıiştir.MUH.A!SEB.E--İ
MAHSÜk\T
ve
İHRACAT-!
EVfKAF-I
ASİT.A.NE-İ
KUTBÜ'L-'.ARİFİN HAZRiET:İ
MEVLANA
CELADEDUİN-İRUMi
KUDD1JSE SIRRIHÜ'L
-
'AZİZDER
KONYA
·. 'an·
tahvil-i
M
,
ehmed
Çelebi
müt-eve11i-i
,
evlkaf-i
·
:rnezbu:İ'e
be~ma'-:-rifet
-
i
Hazreti
Behram
Ağa Ağa-i darü's-sa'adeü'ş-,şenfe el-nazırfi
29
Şehr
-
i Raım~za
.
n
sene
106
11 ila
gayet-i
Ramazan sene 1062.
, .
. .
GEliİRLER
Asl-ı
mal,
fi
sene
188.801
AI
. -
'A
nı.,1
-muşa.
..
A
h
eran . .. ..
-
. .
..
.
. .
.
.
'.
.
.
.
.
. .
.
. '..
.
. . .
'.
.
'.
72.515
ı
-
'An. mahsül-ü icare-i hamam der ne_zd-i türbe-~i şerif der'uhde-1 Ali ve .Hacı Mehmed hammamiyan ... :· .. ... : . 7.580
2 - 'An masul-ü çerağ-.ı türbe-i şerif ma'a baha-i ·seccadeha
'ayende ve revende· ... ... :. . ... ... .. . 11.935
' .
3 - . 'An mahsül-ü icare-i zemii1-i dekakin ma'a · bağat ve
niu-kata'at-ı zeminha .. . .. . . .. ... . .. .. . . .. .. . . .. . .. .. . . .. . · 6.000
/
-4 - 'An .mahsül-ü· cizye-i gebran der sakina:tı-ı Konya ber ·
~üceb-i berat-ı eşrtf-i 'alişan .. . ... .. . ... .. . ... .. . .... 47.000
A.II-
'Ant'l-nü(kftd ...
.
...
.
9.9061· - 'An mahı:·ül-ü resm-i 'adet-i ağnam beray-ı karye-i Kavak
ve Göde ve .YağlO İna'a mahalle-1 Türbe-i şerif ... . ·.. .. . 2.811
. 2 - 'An mahsül-ü resm-i 'adet-i ağnam ve çift beray-ı
J{urıı-ha-i mezburı1n ber müceb-i defter-i katib ... ·... . . . 2.320 · 3 - 'An mahsu.I-ü resm-1 'ar,Osane beray-ı reaya-i vakf-:-ı
niezbüre· . . . . .·. · . . . . . . . . . . . . : . . . . . . .. · . . . . . . . . . 300
4 - · 'An mnhsul-ü mukata'a-i öşr-ü gallat 'anı karye-i Yalman
ve Taşbınar ve·Balman? der liva-i Aksaray ... ... .... ... ... 2.000
-5 - 'An mahsül-ü mukata'a-i öşr-ü gallat 'an karye-i Saraycık
ma'a ~nukata'a-i asiyab der yedd-i Seyyi.d Mehmed Çelebi
mültezim-i mezbür .. . ... .. ... . :. ... ... ... ... .. . ... 1.975 6 - , 'An mahsul-ü mukata'a-i öşr-ü gallat beray-ı Me'd~ese-i ·
Muhsin der nefs-i Akşehir ... ... ... -.. . ... 500
B
-
'Ani'l-gallat,
1 - 'An mahsul-Ü öşr-ü gallat 'aı:ı
karye-i Çavuş ve. Kilis~ini ve
BOse der yedd-i Mustafa Çelebi
Hıntaı
kile fi. kıymet
. 743 120 . 89.160
mliltezim-i mezbure 113 120_ 13.580
2 - · 'An mahsıll-ü öşr-ü gallat 'an
. karye~i Çukur der kaza-i Koı:ıya
der y~d-i Halil zubbat? ·73 120 · 8.760
3 ....:... 'An· mahstil-ü öş:r-ü mezra'a-i
Halil ve -Hacı Giryfüİ ve
teva-bi'ha. der yedd-i şeyh-i secca
-de Çelebi Efendi 40 120 4.800
4 - 'An mahsul-Ü öşr-ü gallat-ı kar -ye-i Salur ve Göde ve
Yağlu'-an yedd-i 'Dilaver Fakih ber
vech-i emanet kerde end 27 120 , 3.240 5 - 'An mahsıll-ü öşr-ü, gallat-ı
mezra'a-i Balıklağfı. der yedd-i ·
Hüseyin Fakih her vech-i ema
-Şa'irı kile fi kıymet 287 .60 17.220 57 · 60 3.420 37 60. 2.220 20 60 1.200 20 60 760
net kerde end. 27 ·120 3.300 2.5 60 125
6 - 'An mahsfil-ü öşr-ü gallat 'ari · karye-i Yenice ve Sürence der yedd-i Ömer
ve
Yusuf cabi-icibayet-i' mezbüre 160.5 120 19.260 39 -60 .2.370 ~ ....:_ ,199
-Yektin
106.380 16.980 10.980 6.000 4.000 3.425 21.6307 - 'An mahsul-Ü öşr-ü gallat 'an karye-i · Kavak tabi'-i kaza-i Konya der yedd-i Ömer ve
Mus-tafa cAbiyan-ı vakf tahsil şude. 230 120 27.600 110 60 8 -'An mahsul-Ü öşr-ü gallat 'an
karye-i Kara~slan ve Ayma-nos ve .Filoris ve tevabi'ha Mustafa cabi-i mezbı1rin ha
tahsil 70 120 8.440 10 ·60
GİDE·RLER
VUZİ'A MİN
ZALiKE,
fi
sene
193.206
A
-
'Ani'l-
Vezayif,
·
nefer
136;
fi
yevm
611,
A.I-
'An
cema'at-,i
haideme-i türbe-1
.
şerif.
ı
-
Mevlana Derviş Efen~i 2 - Mevlevi Mehmed Çelebi3 - Hüseyin Efendi 4 - Hüseyin Efendi 5 - Hüseyin Efendi 6 - Kasım Efendi 7 - Kasım Efendi 8 - Abdurrahman Efendi 9 - İsmail. 10 - Derviş Abdi. ıH - Ali 12 - AH 13 - Ali 14 - Ali 15 - Derviş Hasan 16 - Derviş. Mustata 17 - Sefer Fakih 18·.- Sefer Fakih . ıl 9 - Emrullah 20 - Mustafa Çelebi 21 - Sema'zünan-ı fukara-i mevleviye 22 - Talebe-1 medrese 23 - Ahmed Fakih 24 - Mustafa 25 - Ahmed Çelebi 26 - Emrullah Fakih 27 - İsmail 28 - Abdül];ıalim '.Halife 29 - Yusuf 30 - Osman IJ.izmeti mütevelli şeyh-i seccade nazır destari mesnevi-han derviş-i mesnevi imam müezzin müezzin 'aşır-han rıalcl-han türbedar bevvab bevvab bevva.b. pas ban çeraği nakl-hart nakl-han du'agüyan buhüri hafız-ı kütüb (silınmiş)? 'aşır-han ka-tib · mi'mar mimar-ı sani
200
·6.600 34.200 600 9.040:
fi
sene
ı 82.11o
' .. ·.· fi yevm 20 40 30 6 316
20 10 5 4 4 3 2 2 2 2 ı2 . ·2 2 2 4 4 2 2 2 2 2 10 2 ı231 - Derviş Nebi 32 - Derviş Mehmed 33 - Emrullah 34 - Mustafa 35 - Lütfullap. Halife
YEKUN
·
nefer
35 emin-i kurban külahı fütüh-han zübbat-ı Halilser mahfil-ı hüffazan
fi
yevm
217.fi
sene
77.120 1 ·2 2 1· .2A.II
·
_
'Anceina'at
-
i
eczfİ.-hanan-ı
türbe~i
.
şerif
fi yevm fi yevm
1 - Mustafa Halife 1
2 - İsmail Halife 1
3 - Mustafa Halife 1
· 4 - Diğer Mustafa
i
5 - Diğer Mustafa Ef. ·. 1
6 - Sefer Halife 1
7 - Diğ. Mehmed Halife ıl
8 - Osman Halife 1 9 - İsa Halife 1
nefer
17 10 - Yusuf Halife · 1 11 - Seyyid Ahmed 1,
12
-
Mehmed Fakih 1 13 - M;ehmed Halife ı 14 .- Derviş İbr,ahim l15 - Diğer Mehmed Halife 1
16 - Abdullah (mu'arrif-i eeza 2
ı 7 - · Abdurrahman (noktan 1
fi
yevm
18fi
sene
6.480A
.
III
-
'An
.
cema
'
at-i tilavet kerden-i
musalıif-şerif-4türbe-i
müşerreffi yevm fi yevm
1 ---'- İsmail Halife 1 4 - Ebübekir Halife 1
2 - Mevlana Abid Halife 1 5 - İbrahim Halife 1
3 - Mevlüd Halife 1 6 - Mevlana Halife 1
YEKUN
nefer
6fi
yevm
6fi
sen~
2.160A_.IV
·
-
'An
cema'at-i hademe
-
i
cami'-i
şerif-imerhum ve
mağfurle:hSultan
·
Süleym
,
an
Han
1 - . Mevlana Abdurrahman Efendi· . 2 - Hüseyin Halife 3 - Mevlüd Halife 4 - · Derviş Mehmed 5 - Derviş Mustafa 6 ~ İsmail Halife 7 - Abdurrahman 8 - Emrullah 9 - İsmail 10 - Mevlüd 11' - Receb Halife 12 -:-- İsa Hizmeti hatib imam müezzin müezzin müezzin müezzin muvakkit ser-tnahfıl devr-han devr-han devr-han ·aevr-han ·~ 201 fi yevm . 10 5 5 5 5 5 5 3 1 . 1 1 1
13 - Mo.ııa Can? devr-han 1
14 - Ahmed Halife, 1
devr-han. 1
15 - Mehme'd Halife devr-han 1
16 - Mahmud Çelebi, mu'arrif 2
17 - Mustafa Çelebi .nakl-han 2
18 - Ali kayyum-u cami'-i şerif ·
3
19 - Ali çeraği
ı20 - Derviş bevvab
21 - Mustafa Fakih ferraş
22 - Derviş Ali ferraş
YıEKÜN·
nefer
22fi
yevm
68A.v-·
'An
cema'at-ıihademe-i
·
'ini~ret-i
'amire
1 - Hüseyin . 2 - ·Nasuh 3 -_Mustaf;:ı ·4 - Derviş Mehm.ed 5 - Derviş Mehme4 ·6 - · Derviş Mehmed 7 - Ömer 8 - Yusuf 9 - Mehmed 10 -,- Ali . 11 - Abdülhal~m 12 - Derviş Mehnied Hizn;ıeti şeyh-1 ta'am · nalüb-i
r.ta.n
vekil-i hare ta'ami ta'ami keyyal an bari mü};lürdar gendüm-kO.b ferraş katib-ı kilılr bevvab 33'
2 ~fi
se~e
24·.480 fi yevm . ·10 3 3 2 2 2 2 '2 1 1 6 1YEKÜN
nefer
12fi
yeıvm 35fi
sene
12.600resid
ı ı .560,baki
.
ı .040A.VI -
'An
cema'at-i hadeine-i mutribhane
1 - . Kasım 2 - İbrahim 3 - deffaf ve hanende ve kudum~en
·
YEKÜN
'
·
nefer
3
Hizmeti nayi kudumifi yev.in 19.5
A.VII -
'An cema'at
...
i
za'bitan-ı ev.kaf-ımezbure
Hizmeti ' 1 - Derviş Mehmecl 2 - Derviş -Piyale 3 - Mustafa 4 - Ömer 5 - Mustafa 6 .:... Abdünnebi 7 - · Mehmed
Y
1EKÜN
nefer
7
cabi cabi cabi cabi cabi-i Shra . ··caqr katib-i kurafi
yevm28
202 -fi yevm 7 ·4 8.5fi s
.
ene
.
7.020 fi yevpı 4 3 4 4 5 4 4fi
sene 8.280
.
A.VIII -
·
'An
ceriıa'at-izevai.d-horan
i -
Hüseyin Efendi' 2 - ;Hüseyin Efendi 3 .- Hüseyin Efendi 4 - Hüseyin Efendi 6 - Seyyid Abdülhalim · Çelebi6 -
Mehmed Çelebi 7 - Arif Çelebi 8 - Derviş Çelebi 9 - Derviş Çelebi 10 -· Tahi~ Çelebi H - Abdülcern.ı eÇl~bi 12 ~ ·Abdülehad Çelebi ·, 13 - Salih Çelebi 14 .- Halil Çelebi . "15 - Ahmed _çelebi 16 - Arif Mehmed !7 - Ahmed Ha]jfe 18 ""'":'" İbrah~i:n Çelebi 1-9 - Cihan Ba.şe 20 -: · Osman Çele.bi 21. - Ömer Ağa22 ....:.... Seyyid Mehmed Ef. ·
23 - Hüseyin Efendi 24 - Mustafa Çelebi 25 - Rukiye Haton · 26 - Ahmed Çelebi 27 - Ali Çelebi . fi yevm 10 11 5 _vacib Gurre-i L. 1061-Selh-i N. 1062 fi sene 3.600 fi't-tarih el-mezkür fi sene 3. 960 fi't-tarih el-mezkür fi sene 1.800 5 fi't-tar'h el-mezkur fi sene ı1 .800 15· Gurre-i L. 1061..:Selh-i Ş. 1062 fi 11 eşher 4.950. 15 fi't-tarih el-mezkür f1 H eşher 4.950 13 Gurre-i L. 1061-Selh-1 S. 1062 fi . hamse eşher 1.950 . 5 Gurre-ı L. 1061-Selh-1 B. 11062 fi 10 eşher 1.500 10 fi't-tarih el-mezkür . fi. hainse eşher 1.500 . 9 fi't-tarih el-mezkur
fi. hamse eşher 1.350
,1,2 fi't-tarih el-mezkür
fi hainse eşher ı.aoo.·
7 · ti't-tarih eı·-mezkur
fi hamse eşher· 1.050 5 fi't-tarih el-mezkür fi 10 eşher. ,1.500 · -12 fi't-tarih el-mezkur fi erba'a eşher 1.440 13 · fi't-tarih el.;.nıezkür fi erba'a eşher L560 3 fi't-tarJh el-"mezkur . fi selase eşher . 270 5 fi't-tarih el-mezkür fi şehreyn 300 . 3 fi't':'tarih el-mez.kür fi hainse eşher 450 4 fi't-tarth el-mezkür fi erba'a ;eşhe.r 480 5 fi't-tarih el-mezkur fi erba'a eşher 600 5 fi't.;.tarih el-mezkür ·ft erba 'a eşher 600 5 fi't-tarih el-mezkür 1.000 10 . ft't-tarih el-mezkur -1.070? 2 ~i't-tarlh el-mezk'O.r-590 5 fi't-tarih el-mezkur. 530
5 fi't-tarih el-mezkür 425
2g - Mahmud Çelebi 29 - Mustafa Fakih 30 - Rahime Hatün 31 ·-:- Aişe Hatun 32 - Eli'f Hatün, 33 --:- Merdume Hatün 34 - Gülsüm· Hatun . . 4 2 5 5 5 2 . 4 .
f i't-tarih eı-·mezkur 850
fi't-tarth el-mezkO.r 170 ft't-tarih el-mezkür 535 fi't-tarih' el':"mezkt1r 630 fi't-tarih eı-mezkO.r ·940 fi't-tarih el.,.mezkur rl 70 fi't-tarih .eı-mezkür 340
YEKÜN
nefer
·
34fi
yevm
230
tevarih-i muhtelife 45.000
·
B -
'Ani'I-İ,hracatfi
sene
ı ı .096kile
ı
.
-
Be-cihet-i baha-i gendüm beray-ı hevise?der Ramazan-ı şerif 15 "2 - Be-cihet-i baha-i erz beray-ı · Ievazım-ı vakf
der Ieyyali-i mübare·ke 28
3 - Be-cihet-1 baha-i revgan-ı sade beray-ı
levAzım-:-ı mezbüre ; · 10
4 - Be-cihet-i baha-1 'aser beray-ı levazım-ı
vakf 8
5 - Be-cihet-i harc-ı ta'am-ı 'aşüra fi şehr-1
Muharrem sene 1062 ·
6 - Be-cihet-i baha-i şem'-i revgan· beray-ı
cami' -i şerif
7 - Be-cihet-i baha-.i revgan-ı. zeyt beray-ı
ka~adil .
8 - Be-cihet-i baha-i kana.dil ve ücret-i su ziden-i- kana.dil
9 -. Be-cihet-i ücret-i şütüran beray-ı
aver-den'"i ard-ı gallat beray-ı kura.ha ber müceb-1 ·deHer-i müfredat
10 - Harc-ı müteferrika-! mezbüre
BAKİYYE ! kıyye 130 .fl 40' . 35 140 1112 14 kıymet · 600 990 1.400
896
500 550 1.820640
2.500 1.200Ez-ziy~etü'~-harc
'an taıhsil...
·
...
:...
4.405
Tahriren
fiGurre-i
Rehi:yülwh'ir sene
1063(1 Mart 1653}
Mu'haıse!be
bilançosunun
tasdik tarHri.
Metin
iiçerJ.sinde
,gBçen ve tarihlen!dirmelerde
ıkullanhan kısaltmalar
S
.
:
Saf.er
B.
:
Recefb
Ş.:
Şa'ıbanN.
:
Ramazan
L.
:
ŞB'VValGurre :
Ayın 1il.lk
günü
Selh :
Ayın 6ıongünµ
-~