SMIİFE BEŞ
İT- 5û*ü
adîşah buyruğundan
halk iradesin"
Şükran SONER
TEVFİK RÜŞTÜ ARAŞ EVİNDE HATIRALARINI ANLATIRKEN...
Tasarruf deyince
aylıklarımızdan
yüzde 50 kısardık
□
Lozan’la ilgili olarak ne zaman tartışmalı bir konu çıksa, bilgi sine başvurmayı düşündüğümüz ilk insan Tevfik Rüştü Araş c- lacaktır- Oysa Tevfik Rüştü A- ras her şeyden önce bir doktor dur ve iki defa Sağlık Vekilliği yapmıştır- Lozan Antlaşması ile olan İlgisi ise, mazbata muhabi ri olarak, antlaşmayı Meclis’e takdimi ile başlamıştır. Ancak İnönü’nün Başbakan olması üzerine Dışişleri Vekili olan Tevfik Rüştü Araş, Lozan'ın ilk tatbikçisi ol
muş: Atatürk’ün ölüm tarihine
kadar (13 vıl) Dışişleri Vekili olarak
kalmıştır-Lozan denince ilk hatırlanan isim Tsvfik Rüştü Araş ise. A- t at ürk’ jtn. eri y&km arkadaştan denince de en başta aranan isim lerden biri yine o olacaktı- Tev fik Rüştü Aras’m Atatürkle olan işbirliği. Birinci Meclisten çok daha eski yıllara dayanır.
Meclis öncesi yıllar
Şimdi yeniden politikaya atı lan Araş, mücadele devrini şöyle anlatıyor:
«Atatürkle tik defa 1905 yılın
da Beyrut'ta tanıştım. Yeni
doktor olmuştum- Orada çalışı yordum. Mustafa Kemal misa fir gelmişti Daha o zaman an
laşmış, birbirimizi sevmiştik.
Fiilî işbirliğimiz ise 1907’de tz-
mir’de başlar. Mustafa Kemal
Selânik’e tâyin olmuştu. Ben İz mir’de doktordum. İkimizin de İttihat ve Terakki ile ilgimiz
vardı- Meşnıtiyetin kurulması
için çalışmalar devam ediyor
du. 1909’da İttihat ve Terakki nin Selanik’te yapılan kongre sinde ise, Mustafa Kemal, (Or du politikadan uzaklaştırılmalı- dır. İttihat ve Terakki ordu ile ilgisini kesmeli. halkın içinde
gelişmelidir) diyordu- Ben de
onun hu görüşünü destekliyor
dum. Atatürk kendisinin orada
bulunması nedenini ise şövle
izah ediyordu: (Kanaatimce ben
burada bulunmamalıydım. Fa-
kay öyle hayatî bir dâva var ki onu
ortaya koymaya geldim )
Olaylar beni politikadan so
ğutmuştu. İstanbul’a son geli
şimde doktorluk vapmak nive- tinde idim- Bu nedenle İstan bul’da toplanan son Meclise ka
tılmayı kabul etmedim. Fakat
1919 Şubatında. (Emniyeti dâhi liyeyi ihlâl) suçundan tevkif o- tundum. Oysa o günlerde henii*
bir çalışmam da olmamıştı-
Tevkif haberini alınca kaçtım. Bekir Ağa bölüğünde tahta bir yer üzerinde yattım. Tebdili kı yafet ederek Anadolu’ya geçtim- İzmir’e girdim. Orada iki gün kaldım İstediğim insanlarla gö rüştüm İzmir gazeteleri ise tev kif edildiğimi yazıyordu. İzmir-
de sadece evime gitmedim ve
dostlarımla görüşmelerimi W-
tirdikten sonra Rodos’a hareket ettim. Çeşitli temaslardan son ra Muğla’ya geldim. Ankara’da Meclis toplanacaktı. Muğla'dan mebus oldum. O sırada Nazilli cephesi bozulmuştu- Oraya gi
derek Demirci Mehmet Efe ile buluştum. Meclise gitmek üzere ancak Haziran ayında yola çı kabildim Atatürk’ün Eskişehir’ de olduğunu öğrenmiş, onunla Eskişehir’de buluşarak, beraber Ankara’ya gitmiştik.
M ecl/s
yılları
Tevfik ince ile birlikte, istik
lâl Mahkemelerinin kurulması
nı teklif ettik. İlk kurulan mah kemeye biz seçildik. Hususî bir içtihat yaptım; Tevfik tnce’ni.-ı idama mahkûm ettiklerini cep
heye gönderiye rdum. Cephede
başarılı olurlarsa cürümlerini
affediyordum. Atatürk Mosko
va’ya gidecek heyete katılmak üzere beni çağırdı- Moskova’dan
dönüşte Batum’a vardığımız
da Sakarya Zaferinin haberini aldık. Atatürk’e Moskova dönü- şü verdiğim raporda, (Örnek a- lacağımız ve kaçınacağımız nok talar var) diyordum.
N asıl bir m e c lis ti..
Memleketi kurtaran bu Mec lisi anlatabilmek için bir örnek vereyim; Büyük taarruza hazır lanmak için Meclis tedbir alır ken, her türlü tasarruf yoluna başvurdu- Memur aylıklarından */• 25 kesilmesi kararı alındı. Bu karar- alınırken de Meclis âzası üyelerinin maaşlarında •/• 50 ke sinti yapıldı.
Mecliste iki grup vardı. Ata. türk’ün grupu ve Padişaha ya
kın olan ikinci grup. Bunlar
şiddetli muhalefet yaparlardı.
Fakat hepsi de çok vatanper
verdi. Bursa’mn işgali üzerine
tenkidler şiddetlenmişti. Kir
Bursa mebusu kürsüye çıkarak, Namık Kemal’in beytini değiş-
(ire re k iV a ta m n b a ğ rın a düşm an
dayamış hançerini.- yöte imiş kur taracak bahtı kara irmelerini) demişti. Bunun üzerine Atatürk yerinden fırlayarak kürsüye
gel-TEVFİK
RÜŞTÜ ARAŞ
1883 yılında Çanakkale'de doğ du... tjsküp idadisinde (1895)S
Beyrut ve Paris Tıp Fakültele rinde okudu. Doktordur. İngiliz ce, Fransızca bilir. Selânik Sağ lık Baş Müfettişliği, Askeri Dok tor olarak görev aldı (1914- 1918). 1920’de Birinci Meclis’« girdi. İki defa Sağlık Vekilliği
yaptı. Türk • Yunan muhacir
mübadele heyeti başkanı, Dışiş
leri Bakanı oldu (1925-1938).
Cemiyeti Akvam delegesi ve baş kanı, İş Bankası İdare Heyeti Reisi (1952). Londra Büyükelçi si (1939-1942).
mlş; (Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini, bulunur kur
taracak bahtı kara maderini)
cevabını
vermişti-B ir açıklam a..
Mübadele Komisyonu Reisi «►
larak Atina’da bulunuyordum.
Cumhuriyetin ilân edildiği habe ri geldi- Bu haberi çoktan beri bekliyordum. Çünkü; Atatürk’ün bulunduğu birinci grupta, yaptı ğımız hususî toplantılarda. Pa dişahlığın durumunu müzakere ederdik. Ben Padişahlığın ilgası
nı ilk savunanlardan biriydim. Böyle toplantılarımızdan birin de Atatürk bıı işi sıraya soktu- önce Padişahlık ilga edilecek, sonra halifelik meselesi görüşü lecekti. Prensip olarak Cumhu riyetin ilânı. 1. grupta, Atatürk’ ün sevk ve idaresinde, Birine! Meclis zamanında. Büyük Zafer
den sonra kararlaştırılmıştı.
Tatbik şekli Atatürk’e bırakıl mıştı-.»
A R I N :
Emir Hüseyin Aksu
E. N. HATLARI D İR E K L E R İN İN BETONARME VEYA
GALVANİZLİ VEYA BOYALI V E CİVATALI VEYA
KAYNAKLI ÇELİK KAFESLİ OLARAK PROJE, İMÂL
V E MONTAJI YAPTIRILACAKTIR.
EUB ANK G EN EL
MÜDÜRLÜĞÜNDEN
Aşağıda isim ve karakteristikleri yazılı E. N. Hatları direklerinin, imalât ve montaj işleri 5 grup halinde betonarme veya galvanizli veye boyalı ve civatalı veya kaynaklı, çelik kafesli olarak teklif alma suretiyle ihale edilecektir.
Bu işe ait şartname ve profiller Ankara Necatibey Caddesi 11 numarada ETÎBANK Enerji idari ve Mali işler Dairesi Başkanlığına (Muhasebe Müdürlüğü) yatırılacak kanuni vergiler da- hil şartname ve profil takımı için ayrı ayrı olmak üzere 360,—’ar lira bedel için alınacak mak buz ibraz edilerek ETİBANK Şebekeler Dairesi Başkanlığı, Ankara Necatibey Caddesi 3 numa rada 113 No.’lu oda’dan alınabilir.
Yeterlik belgesi müracaatları şartnamede istenilen belgelerle birlikte 29/5/1969 tarih ve saat 17.00’ye kadar Şebekeler Dairesi Başkanlığı Muhaberat Servisinde bulundurulmalıdır.
Yeterlik belgeleri 7/6/1969 günü elden veya posta ile gönderilecektir.
Teklifler 14/7/1969 günü saat 14,00’te Şebekeler Dairesi Başkanlığı Muhaberat Servisinde bu lundurulmalıdır. Geciken teklifler gözönüne alınmaz.
ETÎBANK ihaleyi yapıp yapmamakta, kısmen veya tamamen dilediğine yapmakta serbest tir.
ACI BİR KAYIP
Üyelerimizden, Matematik Uzmanı BİRSEN AKOVA ve
Y. Müh. Mimar CENGİZ
KARPAK, genç yaşta içine düştükleri amansız durum dan kurtulamıyarak, aramız dan ayrılmışlardır.
Kendileri 22.5.1969 günü
Beyoğlu Nikâh Salonunda yapılan hazin töreni müta-
akip Büyük Ada’dakl ika
metgâhlarına tevdi olunmuş lardır.
Tanrıdan, kendilerine mut luluklar dileriz.
bekarlar Alem!
I. Grup E.N. Hatları 1) Cihanbeyli - Zıvarık 2) Cihanbeyli - ömeranlı 3) Brş. - Yeniceoba
n.
Grup E.N. HattanKulu
2) Bozkır - Üçpmar - Hacfımköy * Taşkent
III. Grup E. N. Hatları 1) Çorum - Dodurga
2) Dodurga - Osmancık - Kargı 3) Dodurga - Karaviran - İskilip 4) İskilip - Bayat
IV, Grup E.N. Hattan 1) Balıkesir • İvrindi 2) Brş. - Balya 3) Balıkesir - Kepsut 4) Kepsut - Dursunbey
5) Bursa Sanayi Bölgesi - Tafaç V. Grup E.N. Hatlan Danveren - Camelİ Gaziantep * Yavuzeli
i l i Gerilimi Hattın Uzunluğu
kV kesiti Km.
Konya 34.5 3/0 AWG 39+613
» 34,5 3/0 AWG 49+116
» 34,5 3/0 AWG 13+356
Toplam 102 + 085
İ l i Gerilimi Hattın Uzunluğa
kV kesiti Km.
Konya 34,5 3/0 AWG 48+114
» 34,5 3/0 AWG 39+164
Toplam 87+278
1 1 1 Gerilimi Hattın Uzunluğu
kV kesiti Km. Çorum 34,5 3/0 AWG 34+872 » 34,5 3/0 AWG 45 + 984 » 34.5 3/n A wc; 34+527 » 34.5 3/0 AWG .20 + 674 Toplam 136+057 f i l Gerilimi H a t t ı n Uzunluğu kV kesiti Km. Balıkesir 34,5 3/0 AWG 34 + 239 » 34.5 3/P A\VG 13 + 808 » 34,51 3/0 AWG 26+955 » 34.5 3/0 AWG 41 +656 Bursa 34,5 2x477 MCM 8+863 Toplam 125 + 521 Denizli 34,5 3/0 AWG 34 + R41 » 34,5 3/0 AWG 29 + 368 Toplam 64+209
* — - jYcpsuı a. eı. naıım m ı - o some noKtaıarı arasındaki 4+795 Km.’lik kısmı çift devre 266.800 ACSR, diğer kısımlar tek devre 3/0 AWG kesitli olacaktır.
(Basın : A - 9718 - 16133/6280)
İs ta n b u l Ş e h ir Ü n iv e rs ite s i K ü t ı T a h a T o r o s A rşiv i
