Y
azi VC Fotografiar:Alp
UUqAyS O K A K P A N O R A M A
BİLGİSAYARLI TABELACI
Naki Sert çıraklıktan tabelacı olarak yetişmiş. 1980 yılında da Erenköy'de kendi dükkanını açmış. Çevredeki
dükkanların ve serbest meslek sahiplerinin ışıklı, ışıksız her türlü tabela ihtiyacını karşılıyor şimdi. Birkaç yıl önce ise bir yardımcı tutarak bilgisayarla çalışmaya başlamış. Tabelaları önce bilgisayarda tasarlıyor, sonra hayata geçiriyor.
Somu
s o k a kTünel ile Aşmalı Mescit arasında yer alan Sofyalı Sokak son zamanlarda sayıları giderek artan resim galerileriyle dikkat çekiyor. Civardaki evler onarılıp oturulur hale getirilince bu 105 adımlık sokağa da yansımış. Zaman içinde galerilere ufak ve şirin kafeler de eklenmiş. Ünlü Refik Meyhanesi de bu sokakta yer alıyor. Aşmalı Mescit tarafında ise köfteci, pideci gibi daha ucuzcu yiyecek yerleri var.
N
aTUREL HOME
Şaşkınbakkal Kantarcı Rıza Sokak'tâki Naturel Home ev döşeyenler için biçilmiş kaftan. Zengin perdelik ve döşemelik çeşitleriyle yaklaşık üç ay önce müşterilerin karşısına çıkan mağazaya, kumaşlar Bursa'dan geliyor, Moda'daki atölyede şekillenip evleri veya kimi işyerlerini süslüyor. Naturel Home'da döşemeliklerin yanı sıra biblolar ve dekoratif eşyalara rastlamak da mümkün.
Limanın
yamaçlarındaki çok
sayıda incir
ağacından dolayı ilk
adı Sykai (İncirlik)
olan Galata, bir
zamanlar etrafı
surlarla çevrili bir
kentti. Önceleri
kulesi ve
meyhaneleriyle
ünlenen semt,
yüzyıl başından
itibaren
bankerleriyle
tanındı. 6-7 Eylül
olaylarından sonra
düşüşe geçen
semt, şimdilerde
yeniden
hareketleniyor.
Kam ondo ailesi tarafından yaptırılan aynı adlı merdivenler.
• Fotoğraf: Banu T U N A
bırakın aşk çarpsın sizi...
Üstelik;
Sevil visa card avantajlarıyla
5 eşit taksitle
MAĞAZALAR
NİŞANTAŞI V»*on9CKLNtS& 7 Tet (Q?12)2343234
ŞAŞKINBAKKAL BaQd«Cad No 384 Tel (0216)3020442
AKMERKEZ Altyverrç Mert No221/222 Tel (0212)2820268
CARREFOUR Ca:r(fourKoiYM«öıNo22 Tet (0216)4480318 BAKIRKÖY İstasyon Cad No 30 TM. (0212) 54393D0
İZMİR Kon* Pler Alç*ri$ Merimi KOKAK
güzelliğin Ç noktası
ENSTİTÜLER
NİŞANTAŞI Valikonağı Cad. No52/19 Tef (0212) 2307363
ŞAŞKINBAKKAL Bajdal Cad No:384/l Tef. (0216) 3581242
BAKIRKÖY ¡««yon Cad No 3(V3 TM (0212)6601561
TBT
7 0 3 5 5 8 2 2 0 5 7 8 3 5 0 2
4085
vaho ex«*!«fcs
KROM *1 2/98 6N O >12.99l
MEHMET ALİ CENNET G EM A N K
Bir zamanların bankerleriyle ünlü ticaret
ve iş merkezi kabuk değiştiriyor
Galata'ya
■ ■ ■
■ ■
donus
Y
üzyıllar önce Hezarfen Ahmet Çelebi’nin üzerinden uçtuğu Ceneviz yadigarı Galata Kulesi'ni, ünlü dolandırıcı Sülün Osman, Anadolu'dan yeni gelmiş saf vatandaşlara satardı. Ondan çok daha önceleri ise Galata meyhaneleri ve kanto söylenen mekânlarıyla ünlüydü. Denizkızı Eftelya Sadi Hanım, Galata'da sahneye çıkardı. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde meyhanelerinçoğunluğunun Samatya, Kumkapı, Balıkpazan, Unkapam, Fener, Balat ve Boğaz'ın iki tarafında toplandıklarını söyledikten sonra; "Galata demek meyhane demektir" der. Galata 'kent’inin geçmişi tarih öncesi çağlara kadar gidiyor. İlk yerleşim Grekler döneminde başlıyor. Grek gemicileri bugünkü Galata'hın kıyı şeridi olan topraklarda bir liman kuruyorlar. Limanın yamaçlarında çok fazla incir ağacı bulunduğundan Galata, ilk ismi olan Sykai (İncirlik) adıyla anılmaya başlanıyor. Greklerin kurduğu bu kentin ızgara planlan bugün bile görülebilir. Greklerin ardından Galata'da Roma yerleşimi başlıyor. Roma Imparatorluğünun ikiye ayrılmasından sonra İstanbul’da 'Yeni Roma' kuruluyor. Romalılar'm çoğu İstanbul'u yani Eminönü yakasını inşa ederken suyu daha bol olan Galata'da yaşıyorlar.
Roma'dan sonra Bizans yıllan başlıyor Galata'run ve İstanbul'un. Bu dönemde Galata Cenevizliler ile tanışıyor. Latin istilası sırasında Cenevizliler, Bizans'tan bu sahillerde oturma hakkı istiyorlar. Bizans sur inşa etmemek ve sadece bir ticaret kolonisi olarak yerleşmek şartıyla Cenevizlilere izin veriyor. Fakat Cenevizliler mallarını ve düzenlerini koruyabilmek için Ortaçağ’ın mantığı içinde kule evler inşa ediyorlar. Eşit aralıklı bu evlerin arasım duvarlarla kapatıyorlar. Aile evi görünümündeki bu
3
yapılarla kendi surları ortaya çıkıyor. Bugün bu surlardan ve kule evlerden fazla birşey kalmamış Galata'da. Hâlâ ayakta duran Liman Kulesi, iare planlı bir aile kulesi. Galata Kulesi bu tarihlerde gözetleme kulesi olarak inşa ediliyor. Tefecilik ve bankacılık Cenevizlilerden bu bölgede yayılıyor.
1378 yıllarında Cenevizlilerin Osmanlı ile olan diyalogları başlıyor. Hatta Fatih'in İstanbul'a girişinde, Galata’da bulunan Ceneviz Manastın'nda kaldığı ve kuşatmayı buradan idare ettiği söyleniyor. Fatih Sultan Mehmet fetihten sonra buraya Bereketzade isminde bir kale bekçisi (dizdar) tayin ediyor. 'Bereketzade', bugün Bankalar Caddesi'ni Galata'ya bağlayan
Kamondo Merdivenlerinin bulunduğu sokağın adı. Kamondo Ailesi, 15. ve 19. yüzyıllar arasında İstanbul Galata'da bankerlik yapan ve neredeyse Galata'nın
yansına sahip olan bir aile. Karaköy'deki bankalara gidip gelmek kolay olsun diye Kamondo Ailesinin inşa ettirdiği Kamondo Merdivenleri bir zamanlar aileye ait olan Galata Konutlan'na çıkıyor.
Kule bile görülmüyor
19. yy'da batılı anlamda bir kent kurulmaya karar veriliyor ve Galata'da surlar yıkılıyor, hendekler
dolduruluyor. Bu hendekler o kadar derinmiş ki, Galata'nın dışındaki bağlarda sarhoş olanlan kendi başlarına
çıkamadıklarından küfeler üe geçirirlermiş. Şimdi onlaruı yerindeki iki cadde 'Büyük Hendek' ve 'Küçük Hendek' olarak anılıyor.
Kurtuluş Savaşı'nda işgal kuvvetlerinin karargahı durumunda Galata. Kuvayi Milliye'dler buralardaki silah depolarım soyarak silah elde etmeye çalışıyorlar. Bu sırada bazıları yakalanıyor, Galata'daki İngiliz
Karakolunda işkence görüyor. Bu karakol bugün Mete Göktuğ tarafından sa ta alınarak restore edilmiş.
1960'lı yıllarda özellikle imar dolayısıyla Galata'nın ortaçağ özelliği bir hayli bozuluyor. Çok yüksek imar hakkı veriliyor. Arap Cami görülemez hale geliyor. Kule bile bugün görülemiyor.
Bugünkü çalışmalar
1960'lı yıllardan sonra bankacılık ve ticaret başka semtlere kaydı ve Galata eski önemini yitirdi. Bugün Tünel’den başlayıp Yüksekkaldınm'dan aşağı inmeye başladığınızda önce müzik aletleri satan dükkanlar, sonra mühür ve plaket üreten atölyeler ve en son elektrikçiler ile
karşılaşıyorsunuz. Galata bir hastaneler semti
görünümünde. Beyoğlu, Avusturya ve Saint Jorj Hastaneleri burada bulunuyor. Eskisi kadar yoğun değil ama hâlâ azınlıklar burada yaşıyorlar.
Burada en önemli yapılardan biri İtalyanların Katolik Kilisesi. İçinde şato, manastır ve apartman bulunan bir kompleks. Mete Göktuğ, binanın altında Roma döneırdne ait kemerler bulunduğunu söylüyor. Galata Doğan Apartmanı İstanbul'da sahipleri tarafından korunan ve tüm bürokratik koruma uygulamalarına kurban gitmeden varlığım sürdüren önemli
yapılardan biri. Galata'daki Felek Sokak ile Hacı Ali Sokakta kesiştiği köşedeki eskirun Felek Han’ı, bugünün Galata Konutlan Apart Otel’i restorasyon gören bir başka bina. Cemal Ekingen tarafından aslına uygun olarak restore edilmiş.
İstanbul Mimarlar Odası'nın 1990 yılında başlattığı bir proje ile Galata canlandırılmaya çalışılıyor. Mete Göktuğ, Galata ile ilgili tüm bilgileri toplamaya çalıştıklarını anlatıyor. Bu amaçla çeşitli ilişkiler kurulmuş. Buradaki
çalışmalar daha çok bölgenin sosyal ve siyasi tarihini ortaya çıkaimak üzerine.
Banu TUN A
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a To ros Arşivi
