Vet. Uil. Oe~. (2000), 16,2: SI-SS
HOLSTEIN IRKI SI(31RLARDA DiLiN iNNERVASYONU OZERiNDE
MAKRO-ANATOMiK
ARA~TIRMALAR·Kamil Be~oluk 1 C Sadettin Ttptrdamaz 1 Emrullan Eken 1
Macroanatomic
Inve
stiga
tion
s on
the Innervation
of
the
Tongue
in Hol
s
tein
Ca
ttl
e
Summary: This study was carried out to invesligale the origines, courses and innervation areas of the cranial nerves innervating the longue in Holstein cattle. For this purpose, as a malerial, it was used the eight of Holstein cattle en
-sured from Konya slaughterhouses. The materials were dissected after fixed in lormaldehit solulion 100/0: It was de-tected that the involved nerves left the cranial cavity through the different opening after steming from the different re-gions of the brain, then, ended by reaching the concerned Innervation pans. The lingual nerve terminated in the rostral two thirds 01 the longue. The chorda tympani joined to the lingual nerve after leaving the petrotympanic fissure. The glossopharyngeal nerve stemmed from the medulla oblongata, then, dispersed in the caudal one third of the ton· gue. The hypoglossal nerve scattered in the tongue muscles after arising from the medulla oblongata.
Key words: Holstein cattle, cranial nerves, tongue, innervation.
Ozel: Bu ~all~ma; Holstein Irkl slglnarda dili innerve eden cranial sininerin orijin, seyir ve innervasyon ~Igelerini in-celemek amaclyla yaplkk Su ama~la, materyal olarak Konya mezbahalaflndan temin edilen 8 aetet Holstein l11u slglr
ba~1 kullamldl. Materyaller, % 1 O'luk formaldehit solusyonunda tespit edildikten soma disseke edildi. Adl Q61ten si-nirlerin. beyimn deQi~ik bOlumlerinden oriiin aldlklan soma cavum cranii'yi farkh deliklerden terkel1ikleri ve ilgiJi in-nervasyon ~Igelerine ula~arak sonlandlklan belir1endi. N. lingualis'in dilin rostral O{:le ikisinde sonlandlgl, chorda tympani'nin ise fissura petrotympanica'dan aynkllktan soma n. lingualis'e katlldlgl lespil edildi. N. 910s-sopharyngeus'un medulla oblongata'dan oriiin aldlktan soma dilin caudal O{:te birinde sonlandlQI, n. hypoglossus'un ise medulla oblongata'dan oriiin alarak dil kaslannda da~lldl~1 belir1endi.
Anahtar kelimeler: Holstein Irkl sl~lr, kraoial sininer, dil, innervasyon.
Giri;;;
N. mandibularis'in bir dall olan n, lingualis dil altl tOkrOk bezleri i9in n. sublingualis'j verdikten sonra dilin rostral 213'Onde da~lllr (Rao ve Pra-kash, 1976; Khatiashvili. 1988; Dyce ve ark., 1996).
Chorda tympani, for. stylomastoideum'un 91kl;;; yeri yakmmda, ggl. geniculi'den orijin allr ve rostral yonde ilerler, Cavum tympani'yi katederek fissura pelrotympanica'ya ula~lr (Getty va Godinho, 1975; Tecirlio~lu, 1975; Dyee ve ark., 1996), Ad. geyen fissura'dan aynldlktan bir mOddet sonra n. lin-gualis'e katlllr (Getty ve Godinho, 1975; Berg,
,995: Popesko, 1975: Rao ve Prakash, 1976;
Khatiashvili, 1988; Dyce ve ark., 1996),
Geh~ Tarihi : 26,11.1999. @:kbesoluk@sclcuk.edu.tr. I. S. 0, Veteriner FakOltesi Analomi Anabilim Dah, KONYA.
N, glossopharyngeus, medulla oblongata'mn lateral'lnden 5 ade! sinir lifi halinde orijln alarak, n. vagus ve n, accessorius He birlikte for, jugulars'den cavum eranii'yi terkeder (Frewein, 1965; Gelly ve Godinho, 1975; Smalwood, 1992). N. glos-sopharygeus Ozerinde, ggl. proximale ve ggl. dis-tale bulunur. Ggi. proximale; bahsedilen sinirin oM-jini dOzeyinde yer ailr ve Olduk.ya k090ktOr. Ggf. dislale; soz konusu sinirin. ventral yonde ilenerken
yapml~ Oldu~u bir dilatasyondan ibaretlir, Bu gang-lion'dan oMjin alan n. Iympanicus da. plexus tympa-nicus'un olu~umuna kallhr (Frewein, 1965). N. glos-sopharyngeus, bulla tympaniea'nln ventral kenannda r, sinus carotici'yi verir (Godinho, 1973; Dyce ve ark, 1996). Bu dal bazl durumlarda 2 adet g6rOiebilir ve seyri esnasmda ggl. cervicale era-niale'den ince dallar allr (Getty va Godinho. 1975).
B~OLUK, TIPIRDAMAZ, EKEN
N. glossopharyngeus, r. sinus carolici'yi verdikten hemen soma, sayllan 1-2 araslnda de~l~en
r.
pharyngeus'u verir. Bu dallar, n. laryngeus cranialis ve ggl. cervicale craniale'den gelen lilleri de alarak plexus pharyngeus'u olu~turur (Godlnho, 1973). N. glossopharyngeus, daha soma os stylohyoideum ila m. hypopharyngeus arasma girerek, burada ggl. laleropharyngeum adlyla bir dilatasyon olu§lurur (Getty ve GodinAo, 1975). Oaha sonra r. lingualis olarak davam eder. Bu dal da, dilin lateral ve ca-udal 113'One daglhr (Aao va Prakash, 1976; Te-cirtioglu, 1977; Khatiashvili, 1988; Berg, 1995; Oyce va ark, 1996).N. hypoglossus, 8-10 kok halinde, medulla ob-longata'nm ventral'inden orijin ahr. Bunlar da Kendi aralannda birle~erek 2 yada 3 kok olu~turur. Bu kOklar, laleral yonde klsa bir seyirden sonra lekrar
birle~erek adl g~en siniri olu~turur ve canalis n.
hypoglossi'den cavum cranii'yi lerkedarlar (Aao ve Sharma, 1974; Getty ve Godinho, 1975; Berg, 1995). N. hypoglossus, kafalasml terkettikten soma n. accessorius ve n. vagus'un caudalinda ventral yOnde ilerler. M. digaslricus'un medial yOzOne bir dal verdikten soma larynx'in lateral yOzOnde vent-ral'e yonelir ve m. thyrohyoideus'a da blr dal verir. Oaha soma a. lingualis ile birlikte m. styloh-yoideus'un ventral kenannda klsa blr sOre sey-reder. M. hyoglossus'un lateral yOzOnde adl g~en kasa ve m. styloglossus'a dallar verir. M. hyog-lossus'un rostral kenannda, m. geniohyoideus'a inca bir dal verdikten sonra dorsal'e yonelerek m. genioglossus ve m. styloglossus arasmdan g~er (Aao ve Sharma, 1974). Bu dOzeyde m. hyog-lossus'a ince dallar verdikten soma dilln intrinsik kaslannda dagllarak sonlaOir (Aao ve Sharma, 1974; Falempln ve ark, 1977; Lahunta ve Habel, 1986; Oyce ve ark, 1996).
Materyal ve Metol
Bu Qall§mada; Konya mezbahalanndan temin edilen 8 ade! Holstein Irkl slglr ba§1 kulJanlldl. Temin edilen materyallere, a. carotis com-munis'den bir kanOi vaSitaslyla fizyolojik tuzlu su verjlerek artenerin iQindeki kanm bo§almasl sag· landlklan sonra % 10'Iuk lormaldehil anjekte edi-lerak tespit edildi. Materyaller, bozulmadan uzun sOre muhafaza edilmesi ilYin % 1 O'luk formaldehit ih-!iva eden kaplara konuldu. Oaha soma diU inne'rve eden cranial sinirlerin seyri ve innervasyon bol-galeri disseke edilerek ortaya IYlkanldl. Bunu ta-kiben cranial sininerin orijinlerini ortaya Clkarmak amaclyla cavum cranii usulOne uygun olarak aQlldl. Elde edilen bulgularln resimlerl Canon AE-l marka fotograf makinasl ile Qekilerek lYall§mada sunuldu.
GerQekle§tirilen bu lYall§mada landlnhrken; Nomina Anatomica (NAV,1994) terimleri esas allndl.
Bulgular
sinirler ad-Veterinaria
N. lingualis'in (~ekil 111, 3IF), m. plerygoldeus medialis'in caudal kenannda, n. alveolaris inferior ile ortak bir kOk halinde n. mandibularis'den orijln al· dlgl ve bahsedilen kasln lateral yOzOnde rast-· roventral yOnde ilerledigi belirlendi. Adl g~en si-nirin m. stylopharyngeus caudaJis'in laleral yQzQnde, r. communicans cum chorda tympani va-sltaslyla chorda tympani'yi aldlgl gorOldO. M. stylop-haryngeus caudalis'in cranial'inde isthmus fa-ucium'a dagllan 2 adel rr. isthmi faucium'u verdigi tespit edildi. Oaha soma m. hyoglossus'un lateral yOzO Ozerinden g~erek m. styloglossus ile m. mylohyoideus arasma girdigi ve rostroventral yOnde seyrenigi belirlendi. Bu dOzeyde ilk olarak 2 adet n. linguales'j verdigi, bunlann da transversal yOnde seyrederek m. styloglossus'un medialinden geQligl, facies ventralis linguae'ya ula~tlktan soma dilin int-rinsik kaslannda sonlandlgl gorOldO. Bahsedilen sinir, bu dallan verdikten hemen sonra roslrodorsal yOnlO olarak n. sublingualis'i verdigi, bu sinirin de gl. sublingualis'de dallandlgl gozlendi. N. Jingualis'in, daha soma m. styloglossus va m. genioglossus ara-slnda Qok hafif dorsale yoneldigi ve dilln rostral 2J · 3'Qnde dagllarak sonlandlgl lespit edildi. Seyri es· naslnda adl gEMten kaslara ve m. mylohyoideus'a da dallar verdigi belir1endi. .
Chorda tympani'nin (~ekiI1/M), fissura pel-rotympaniea'dan Qlktlktan soma stylohyoideum'un orta 1/3'0 dOzeyine Kadar roslroventral yOnde iler-ledigi, bu dOzeyden ilibaren rostrodorsal'e klvnlarak m. stylopharyngeus caudalis'in ortaSI dQzeyinde n. lingualis'e katlldlgl gOzlendi.
N. glossopharyngeus'un (~ekil 211<), medulla oblongata'mn lateral'lnden 5 ade! sinir lifi halinde orijin aldlktan sonra lateral yonde seyrederek n. vagus ve n. accessorius ita birlikte for. jugulare'den kafataslm terkettigi belirlendi. Bulla tympaniea ve ggl. cervlcale craniale'nin ventral'lnde, m. hyop-haryngeus'un caudal 51nlnna kadar rostroventral yonde seyretligi gOzlendi. Seyri esnasmda. bulla · tympanica'nln hemen ventral'inde caudal yOnde
iler-leyen r. sinus carotici'yi verdigi saplandl. Bu dalln da, n. vagus'un rr. pharyngei'si ve ggl. cervicale craniale'den IYlkan slnir lifleri jle soz konusu gang-lionun 1 cm. roslrovenlral'inde blrle§tigi lespil edildi. N. glossopharyngeus'un, Inn. retropharyn.gei la-!erales'in rostrodorsal'inde r. m. stylopharyngei ca-udalis'i verdigi, bu dahn da aynl isimli kaSln ca-udal'inde dagllarak sonlandlgl gorOldO. A.
Holstein Irk. S.f.!rhl.rda Oilin innervasyonu Ourinde ...
$ekIl1. N. lingua1is ve chorda tympanl'nln seyri A. m. pterygoideus lateralis B. m. pterygoideus medialis C. styloh· yoideum D. m. mylohyoideus E. n. maxillaris F. n. zygomaticus G. n. mandibularis H. n. buccalis I. n. lingualis J. n. alveolaris inferior K. n. mylohyoideus l. n. masticalorius M. chorda Iympani
~ekil 2. N. glossopharyngeus'un seyrl A. bulla Iympanica B. ggl. cervicale craniale C. Inn. retropharyngei lalerali1> D. m. stylopharyngeus caudalis E. m. tyropharyngeus F. m. hyopharyngeus G. m. digaslricus (venter rostralis) H. truncus sympathicus I. m. longus capitis J. m. pterygoideus medialis K. n. glossopharyngeus l. ramus stylopharyngei caudalis M. r. pharyngeus N. r. lingualis O.n. vagus P.lruncus vagosympalhicus R. n. accessorius S. n. hypoglossus
BE$OLUK. TIPIRDAMAZ. E~EN
!?ekll 3. N. lingualis ve n. hypoglossus'un dallan A. gl. sublingualis B. m. Styloglossus C. m. hyglossus D. m. ga·
niohyoideus E. m. mylohyoideus F. n. lingualis G. n. sublingualis H. n. linguales I. n. hypoglossus J. r. lingualis k. n. buccalis
pharyngeus'un. Inn. retropharyngei laterales'in or· laSI duzeyinde n. glossopharyngeus'dan ay-nldlklan sonra rOSlroventral yonde seyrederek m. hyopharyngeus, m. Ihyrohyoideus ve pharynx mu -kozasll1da da?Jtlarak sonlandl?J1 belirlendi. Aynca ggl. cervicale craniale'den gelen dallar ile de ba!}-lanll kurdu!}u gOzlendi. N. glossopharyngeus'un, bahsedilen dallan verdikten sonra roslrodorsale yonelerek slyJohoideum ve m. hyopharyngeus ara-smdan girerek r. IinguaJis adlyla roslral yonde devam etti{Ji saptandl. Bu dahn da, dilin laleral ve caudal1/3'une da!}tlarak sonlandl!}llespil edildi.
N. hypoglossus'un ($ekil 2JS, 31i), n. ac-cessorius'un medial'inde, medulla oblongata'nm venlral'inden orijin aldt?J1 ve daha sonra lateral yondeki seyrini lakiben, a. condylaris e~1i!}inde, ca-nalis n. hypoglossi vaStlaStyla cavum cranii'yi ter-ketti!}i belir1endi. Bahsedilen sinirin, adl g~en
ka-naldan 91ktlktan soma, n. vagus va n.
accessorius'un ventral'inde ventral yonde iler-lerledi?Ji tespit edildi. Siraslyia m. hyopharyngeus ve Ihyrohyoideus'un lateral yOzOnO katettikten sonra, m. hyoglossus'un laleral yuzOne ula~lt!}1 gozlemlendi. Bu dOzeyde, roslrodorsal'e yoneldi{Ji, m. mylohyoideus'un alttndan Q..~erek m. Slylog· lossus'un orta 113'u dOzeyinin ventral'ine uta~II!}I, seyri esnaslnda m. hyoglossus ve m. Slyl
og-lossus'a dallar verdiOi belirlandi. Oaha sonra m. ga·
niohyoideus ve m. styloglossus arasma girerek, rr.
linguales adl ile dilin facies ventralis linguae'stna
do?Jru yoneJdiQi ve dilin inlrinsik kaslannda da{Jlldl{J1
tespil edildi.
Tartl,ma ve Sonu~
LiteratOr (Getty ve Godinho, 1975; TeciriioOlu,
1975; Oyce va ark., 1996) verilerine paralel olarak;
chorda tympani'nin, fissura pelrotympanica'dan
cavum tympani'den ayrtldl!}1 ve lileraturde (Getty ve Godinho, 1975; Berg, 1995; Popesko, 1975; Rao ve
Prakash, 1976; Khatiashvili, 1988; Oyce ve ark ..
1996) ifade edildi{Ji gibi n. lingualis'e kattldtOt
gO-nildu. LiteratOr verilerine ek olarak. n. lingulis'e ka·
Illma noktasln,", m. stylophamgeus caudalis'in
cr-lasl dOzeyinde olduOu gozlemJendi.
N. glossopharyngeus'un, lileratOr (Frewein,
1965; Getty ve Godinho. 1975; Smalwood, 1992)
verilerine parale! olarak medulla oblongata'ntn la -teral'inden orijin alarak laleral yonde seyretti!}i, n.
vagus ve n. accessorius ile birlikte for. jugulare'den
cavum cranii'yi terkettiQi tespit edildi. Adl g~en
si-nirin, bulla Iympanica'ntn ventral'inde, caudal yonlO
r. sinus carolici'yi verdikten sonra rOSlrovenlral yOnlO olarak da r. pharyngeus'u verdiQinin be -lirlenmesi literatOre (Godinho. 1973; Oyce ve ark.
Holstein Irkl Slglriardll Oilin innervasyonu Ozerinde ... 1996) uyum gOstermektedir. LiteratOr verilerine ek olarak adl gayen sinirin, Inn. retropharyngei l
a-terales'in rostrodorsal'inde r. m. stylopharyngei
ca-udalis'i verdi{ji, bu dalin da aynl isimli kasm ca-udal'inde dagllarak sonlandlgl belir1endi.
. N. hypoglossus'un, IiteratOrde (Rao va
Shar-ma, 1974; Geuy ve Godinho, 1975; Berg, 1995)
belirtildi{ji gibi medulla oblongata'nm ventral'inden onjin aldlktan sonra canalis n. hypoglossi'den
cavum cranii'yi terkatti{ji gozlemlandi. Adl gayan
sinirin daha sonra ventral'e yOneldi{ji ve seyri
es-nasmda m. hyoglossus, m. thyrohyoideus ve dilin
intrinsik kaslannda daglkh{jmm tespi! edilmesi
li-leratOre (Rao ve Sharma, 1974; Falempin va ark,
1977; Lahunta va Habel, 1986; Oyce va ark, 1996) paralellik arzetmektedir. lileralOrde (Aao ve Shar -ma, 1974); n. hypoglossus'un, m. digastricus'un
medial yOzOne bir dal verdigi ifade edilmekle bir-likle, sunulan I(ali$mada benzer bir bulgu tespit edilmedi.
Sonul( olarak; dilin Innervasyonunun n. lin-gualis, chorda tympani, n. glossopharyngeus ve n. hypoglossus taratlndan sa{jlandlgl belirlendi.
Kaynaklar
Berg, A. (1995). Angewandle und T opographische
Ana-tomie der Hausliere. 4. Aullage, Gustav Fischer Venag Jena. Stuttgart.
Dyce, K. M., Sack. W.O., Wensing, C. J. G. (1996). The Nervous System in "Text Book 01 the Veterinary
Ana-tomy·. Second Edition, W. B. Saunders Company,
Phi-ladelphia.
Falempin. M .. Besien, Y. V. Rousseau, J. P., Van-Besien, Y. (1977). Activity 01 Hypoglossat Fibres
In-nervating the Sheep T ongu8. Annales-de·Biologie
Ani-male Biochimie Biophysique, 17,4,499·502.
Frewein, J. (1965). Ein Bei1rag zur Kenntnis des Sen-siblen Wurselganglien des N. glossopharyngeus. Zbl. Vet. Med., 6, 511·519.
Getty, A., Godinho, H. P. (1975). Peripheral Nervous System in "Sisson and Grossman's The Anatomy 01 the Domestic Animals". Vol I, fifth ed., W. B. Saunders Com-pany, London.
. Godinho, H. P. (1973). The Glossopharyngeal and Vagus Nerves in the Aetropharyngeal Region of Goat, Sheep and Cattle. Anal. Hislo!. Embryol .. 2,120-126.
International Committee on Veterinary Gross Anatomical Nomenclature (1994). "Nomina Anatomica Velerinaria", Fourth ed., Ithaca, New York.
Khatiashvili, T. S. (1988). Nerves 01 the Tongue 01 Sheep and their derivation. Veterinariya-Moscov, 6, 44-45. Lahunta, A., Habel, A. E. (1986). Eye, Nasal Cavity, and Cranial Nerves 11, til, IV, V (Ophthalmic), and VI in "App-lied Veterinary Anatomy-. 1st Edition, W. B. Saunders Company, Philadelphia.
Popesko, P. (1984). -Atlas der Topographischen .Ana-tomie der Haustiere. Band. I., Kopl und Hals. Ferdinant Enke. Venag, Slutgart.
Rao, G. S., Sharma U. K. (1974). Anatomical Studies 01 the Hypoglossal Nerve in the Indian Bulfalo (Bubalus bu-. balis)bu-. Acta Analbu-., 89, 352·358.
Rao, G. S., Prakash, P. (1976). Innervation of the Tongue
in the Indian Buffalo (Bubalus bubalis). Anatomia
His-tologia Embryologia, 5, 4. 318·324.
Smalwood, J. E. (1992). The Heed in "A guided Tour of Veterinary Anatomy". W. B. Saunders Company, Phi· ladelphia.
Tecinioglu, S. (1977). Merkeple (Equus Asinus L) Beyin Sinirlerinin (Nn. encephalici) Makroskopik Anatomisi Oze· rinde Ara~tlnnalar. A.O. Vel. Fak. Oerg., 24, 2, 269-295.
