Etkinlik Değerlendirmeleri • 125
Küresel Medyanın Patlayışı Karşısında
Uluslararası Güvenlik ve Avrupa Güvenliği Konferansı
International and European Security versus the Explosion of Global Media Conference
; W < Ü l k ü D o ğ a n a y V , • ; , . . . , : - . . . . - . . . • .
7-9 Ekim 2003 tarihleri arasında, Ro-manya Oradea Üniversitesi'nde Brüksel Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü, Oradea Uluslarası Avrupa Bölgesel Araş-tırmalar Merkezi ve Romanya Yönetim Bi-limleri Enstitüsü ile Reims Champagne-Ardenne Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Araştırma Merkezi işbirliğinde gerçekleş-tirilen "Küresel Medyanın Patlayışı Karşı-sında Uluslararası Güvenlik ve Avrupa Güvenliği" başlıklı uluslararası konfe-ransta Eser Köker'le birlikte hazırladığı-mız bildiriyi sundum. Paralel iki atölyede üç dilli olarak (İngilizce, Fransızca ve Ru-mence) gerçekleştirilen konferansta, top-lam 16 oturumda 20 ülkeden katılımcı yer aldı. Konferans, 7 Ekim 2003 sabahı Ora-dea Üniversitesi'nde yapılan açılış töreni ve açılış konuşmalarıyla başladı. Portekiz Coimbra Üniversitesi'nden Maria Manu-ela Tavares Ribeiro ve Paris III Üniversite-si'nden Michael Palmer sırasıyla "Güven-lik Konseyinde Portekiz, Hedefler,
Katkı-lar, Polemikler" ve "11. 09.2001'den Irak 2003'e Haber Ajansları, Terör ve Savaş'm Temsili" konulu konuşmalarını yaptılar.
Konferansın Michael Palmer ve Fran-çois Demers'in başkanlığını yaptığı iki atölyede yer alan paralel oturumları ise Continental Hotel'de gerçekleştirildi. "Ulusal Medya ve Ulusal Güvenlik İlişki-sinin Tarihi, Politik ve Yasal Boyutları" başlıklı birinci atölyede sunulan bildiriler dört ana tema üzerinde odaklanıyordu:
1) Eski komünist bölgede ulusal med-ya ve ulusal güvenlik ilişkisi;
2) Batı'da ulusal medya ve ulusal gü-venlik ilişkisi;
3) Kuzey-Güney diyalogunda ulusal medya ve ulusal güvenlik ilişkisi; 4) Ulusal güvenlikten uluslararası gü-venliğe geçiş karşısında ulusal med-yadan küresel medyaya geçiş.
126 • iletişim : araştırmaları
İzleyici ve konuşmacı olarak katıldı-ğım birinci atölyenin ilk iki oturumu diğer katılımcıların gelmemesi nedeniyle birle-şik tek bir oturum olarak gerçekleştirildi. İsveç Söderstörns Högskola Üniversite-si'nden Gunilla Edelstam, "Ulusal Güven-liğin Geniş Tanımı, Yasal Konular Üzerine Düşünceler" başlıklı bildirisinde, ulusal güvenlik sorununu çevre, sağlık ve fikri haklar konuları açısından değerlendirdi. İkinci konuşmacı olan, İngiltere Salford Üniversitesi'nden Albert E. Barker ise "Küresel Medya Ve Güvenlik, Kime Karşı Güvenlik?; Nereden Gelen Tehdit?; Nasıl Tanımlamalı?" başlıklı bildirisinde, barış içindeki Avrupa Birliği düşüncesinin kar-şıt görüşleri dışladığını ve medyada Av-rupa Birliği'nin temsil edilme biçiminin demokrasinin anlamıyla ilgili temel bir so-runu ortaya koyduğunu, demokratikleş-menin yapısal olduğu kadar moral bir problem olarak da değerlendirilmesi ge-rektiğini belirtti.
8 Ekim 2003 tarihinde gerçekleşen üçüncü oturum, Belçika Uluslararası Yö-netim Bilimleri Enstitüsü'nden Fabienne Maron'un konuşmasıyla başladı. Maron, medya ve güvenlik sorununu konu edin-diği bildirisinde kentsel şiddet eylemle-rinde ve bu eylemlerin kolektif aktörlerin görünürlük kazanmasında medyanın gündem koyma etkinliğinin oynadığı rol üzerinde durdu. Medyanın gündem önce-liğini bu tür sorunların çözümü için bir di-yalog ortamının oluşturulması
çerçevesin-de belirlemesi gerektiğini belirtti. Maca-ristan Debrecen Üniversitesi'nden Klara Czimre, Istvan Süli-Zakar ve Karoli Tepe-rics, bu oturumun ikinci konuşmacılarıy-dı. "Karpat Euro-Bölgesi'nde Güvenlik Sorunu-Medya Açısı" başlığı altında böl-ge medyasının güvenlik sorununa bakışı-nı değerlendirdiler. Medyabakışı-nın, bölgenin Avrupa Birliği'ne üye olmasını sınırların açılması, Şengen konuları ve genişleme problemleri açısından ve daha çok güven-lik sorunu çerçevesinde değerlendirdiği-ni, bu konulardaki gazete haberlerinin ya-rısının güvenlik sorunu üzerine odaklan-dığını, belli dönemlerde bu oranın %90İa-ra çıkabildiğini belirttiler. Son%90İa-raki konuş-macılar olan Romanya Oradea Üniversite-si'nden Lia Pop ve Babeş Bolyai of Cluj Üniversitesi'nden Irina Pop ise, "Küresel-leşmiş bir Dünyada Küçük Grupların Kimlik Güvenliği" başlıklı konuşmaların-da, güvenlik anlayışının askeri güç odaklı bir yaklaşımdan askeri olmayan, insan hakları, azınlık hakları, örgütlü suç, göç-menler, dinin yanlış kullanımı gibi kav-ramlar aracılığıyla şekillenen yeni bir bo-yuta geçmesi ile gündeme gelen kültürel kimlik, uzlaşma, çatışma çözümü gibi şid-dete dayanmayan yeni çözüm yolları üze-rinde durdular. •; ; .->•'.'.,
Konferansın dördüncü oturumunda Paris Pantheon-Assas Üniversitesi'nden Fayçal Bouzenout, "El Cezire Terörizmin Sözcüsü müdür Yoksa Medyada Çoğulcu-luğun bir Unsuru mudur?" sorusunu
sor-Doğanay Küresel Medyanın Patlayışı Karşısında... • 127
duğu bildirisinde, El-Cezire'nin Irak sava-şını temsilinden ve Arap kamuoyunun El-Cezire'nin yayınları üzerindeki etkisinden söz etti. Sonraki konuşmacı Portekiz Co-imbra Üniversitesi'nden Isabel Maria Fre-itas Valente idi. Valente, 11 Eylül saldırısı-nın Portekiz basısaldırısı-nında nasıl temsil edildi-ğini sorguladığı bildirisinde, Portekiz ba-sınının olaylara Avrupa Birliği odaklı bir bakıştan yaklaştığını ye eylemi ağırlıklı olarak fanatik bireylerin eylemi olarak temsil ettiğini belirtti. Bu oturumun son konuşmacısı Oradea Üniversitesi'nden Io-an Horga idi. "Milliyetçilik ve MedyIo-anın Avrupa Güvenliğine Etkisi" başlıklı ko-nuşmasında Horga, Romanya basınının Avrupalı bir perspektif içinde ulusal kim-lik üzerine odaklandığını, bir Avrupa ka-musal alanı düşüncesinin gelişemediğini belirtti ve bu soruna çözüm olarak Avru-pa düzeyinde yayın yaAvru-pan gazetelerin yaygınlaşmasını önerdi.
Beşinci oturum, Rusya State Univer-sity Rostov'dan Valentin Pessenko'nun bildirisinin, kendisi gelemediği için diğer bir katılımcı tarafından okunmasıyla baş-ladı. Bildirinin başlığı "Günümüz Rusya-sında Medya Demokrasi ve Güvenlik"ti. Bildiri metni genel olarak Rus medyasın-da toplumsal olarak adil ve ekonomik ola-rak sürdürülebilir bir küreselleşme konu-sundaki eleştirel boyutun zayıflığı üzerin-de duruyordu. Sonraki konuşmacı, İngil-tere Salford Üniversitesi'nden David Bot-ham idi. David BotBot-ham, "Uygulama
Burs-ları: Bir İletişim Aracı" başlıklı konuşma-sında, Salford Üniversitesi'nde yürütül-mekte olan "etkin öğrenme" programının farklılıklara duyarlı eğitim teknikleri ile getirdiği yenilikleri, kapsayıcı bilginin ye-ni farklılıklara zemin hazırlama potansi-yeli açısından değerlendirdi ve benzeri bir yaklaşımın toplumsal farklılıklar düzeyin-de düzeyin-de geliştirilmesinin önemi üzerindüzeyin-de durdu.
Altıncı oturumun ilk konuşmacısı olan A.B.D. Ören Üniversitesi'nden Loretta Palmer, "Yeni Teknolojiler ve Telif Hakla-rı; Güvenlik Konusundaki Etkiler" başlık-lı bildirisinde internet teknolojisinin kulla-nımının telif hakları üzerindeki etkisini tartıştı. Daha sonra, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nden Eser Köker'le bir-likte hazırladığımız "Türkiye'de Televiz-yon Haberlerinde Protesto Eylemleri ve Ulusal Güvenlik Sorunu" başlıklı bildiriyi sundum. Bildiride, Türkiye'deki televiz-yon haberlerinde protesto eylemlerinin ağırlıklı olarak ulusal güvenlik söylemiyle bağdaştırılan bir çerçeve içinde, şiddet öğesine vurgu yapılarak ve eyleme katıl-mayı ulusal güvenlik açısından bir tehdit öğesi olarak yorumlayan bir bakış açısıyla temsil edildiği belirtildi. . a 1 ;.
Konferansın üçüncü gününde konuş-macıların bir kısmının gelmemesi nede-niyle son iki oturum birleştirilerek yapıl-dı. Zagreb Üniversitesi'nden Gordana Vi-lovic, "İliştirilmiş Gazeteciliğin AB
Gü-128 • iletişim : araştırmaları
venliğine Etkisi" başlıklı konuşmasında, iliştirilmiş gazeteciliği savaş haberciliği-nin ve anti-terörizmin haberleştirilmesi-nin tümüyle yeni bir biçimi olarak değer-lendirdi: "Gazeteci asker olabilir mi, bu-nun tehlikeleri nedir? Savaşta nasıl ba-ğımsız davranılabilir?" soruları aracılığıy-la, gazetecilerin Vietnam Savaşı, Hırvatis-tan, Bosna-Hersek ve Kosova'daki savaş-lar, Körfez Savaşı ve Irak Savaşı'nda yaşa-dıkları deneyimleri karşılaştırdı. Birinci atölyenin son konuşmacısı, Zagreb Üni-versitesi'nden Stjepan Malovic'ti. Malo-vic, başlığında "Medya Terörizmin Kışkır-tıcısı mıdır?" sorusunu sorduğu bildirisin-de gazetecilerin terör eylemlerini haber-leştirirken tarafsız olmak, kamuoyunu bil-gilendirmek ve eylemin politik hedefleri-ne ulaşmasında aracı olmak işlevleri ara-sındaki dengeyi sorguladı; küreselleşme-nin ve medyada şirketleşme eğilimleriküreselleşme-nin bağımsız medyayı sınırlama biçimleri üzerinde durdu.
Konferansın ikinci atölyesi birinci atöl-yeyle paralel oturumlardan oluştuğu için burada yer alan konuşmaları izleyeme-dim. Bununla birlikte, ikinci atölyede yer alan sekiz oturumun aşağıdaki konular üzerinde odaklandığı bilgisi aktarılabilir: 1) XXI. yüzyılın başında medya, özel ha-yatın şeffaflığı ve demokratik kültür; 2) Yeni iletişim ve enformasyon teknolojile-rinin gelişimine bağlı sorunlar ve yakla-şımlar; 3) Ulusal güvenlik ve Avrupa gü-venliği ilişkisinde ortak noktalar; 4)Ulusal güvenlik ve Avrupa güvenliği ilişkisinde farklılaşmalar; 5)Uluslar arası güvenliğin yeni boyutları ve uluslararası medyanın gelişimi bağlamında Avrupa güvenliğinin yönetimi sorunu.
Konferans 8 Ekim 2003 günü öğleden sonra yapılan kapanış konuşmalarıyla sonlandı.
