Paris'te ölen tanınmış Türkler

(1)

I T r -

SŸOMl

*./• ï -‘' ' W > w (> j Í <*■ i r ^ " -' x» f <* » * ' - £ < w y î” (-A*- — ^ ^ ' / r ' i— p ( <- ^ 7 i (< f o o - y * / ) : U ? « . / . / / ¿ P

(2)

PARİS »İ'E ÖLEN TAhlIJMŞ TÜRELER

TAHA TOROS

Paris'te ölen ÎUrkler,üç büyük mezarlıkta yatarlar.. unlardan en es kisi, soylu Fransızların gömüldüğü, tarihî (Pere Lachaiee )mezarlı,; :ıdır,

(Pere laehaise )imlü kişilerin yattı ;ı yerdir. İçerisinde 568®xk»exrxx 3000 kadar büst ve heykel,5000 den fazla yapılmış lahit vardır.Bugün için boş mezar yeri yoktur,Ancak vaktiyle satın al i m i ş ve gömülmüş aile reis lerinin mezarları, derinliğine, kat kat hücrelere ayrılmak sure i iyi e, bir me zar yerine bir çok kişilerin cesetleri yerleştirilebilecektedir.

BÎR PARK VE MSB İRE YERİ GİBİ

Bu tarihî mezarlık,şehir içerisinde,geniş bir alanda,bakımlı bir parkı andırmaktadır•Ağaçlar ve çiçekleri© dolu,tertemiz yolları,derişik görüntüleriyio adım başına rastlanan kitabeleriyle,heykelleriyle,bir mesire y«v hizmetini de görmektedir,ABA vo PARSEL *lerinln gezilmesi saat ler sürer.Hele pazar ¿Tül leri,ziyaretçilerle dolup taşar. (ölmüşlerin© bağlı aileler»sessizlik içerisinde,eodad kabirlerini ziyaret ederler,bu suretle, adetâ içlerini arındırırlar.

Pere lachaiee öylesine geniş ve birbirini kısa mesafelerle kesen yollarla doludur ki,aradığınızı bulabilmek için,ünce,mezarlık kapularının bitişi, indeki bürolardan hayli izahat almanız,hatta bin plan istemeniz gere ir.

Bu büyük mezarlığa girince, gözünüz o çarpan ilk lovhada şöyle bir

cümle yazılıdır s

" Paris'i i, FruciBiz olduğu için değil,böyle bir mezarlığa sahip olduğu için, gururludur."

Pere Laehaise*deki mezarların çoğu âbide niteliğindedir*!hitabelerin de, ziyaretçileri hüzürılendir©n,bftzon d© acı acı güldüren yazılara rnotla nır, mesela bir mezarın kitabesinde,şöyle bir yazı okursunuz :

"...Zavallı ehmeklari Acırım sîzlere...kimi ziyarete geliyorsunuz ? Bizi ve kemiklerimizi rahat bırakın.Bırakın ]ci,bizlerfbu kabristanı gölge leyen ağaçların köklerinde gübre olarak eriyelim..% bizieri ölü,kendileri ni diri sanan zavallılar î Biz© değil»kendinize ağlayın i "

Ama,biraz ileride,hassas şair Alfred de Musset'nin büyük bir söğüt ağacının altındaki »âbide görünümündeki,mezarının kitabesindeki şu yazıyı okuyabilirsiniz :

" Aziz dostlarım, öldüğüm zaman beni söğüt dallarının gölgeleyeceği bir yere gömün. Çok sevdiğim söğüt yapraklarının o nefis kokusu,ruhumun

derinliklerine kadar işlesin,," ,

PERE LAEHAİSE'

I)E(

TÜRK MEZARLIĞI)

Geçmişteki lürk-Pronsız dostluğunun geleneklerine »uluslararası kar şılıklı kurallara dayanılarak, geçen asrın sonlarına doğru,Fransız hükümeti Pere Ladinise* de 85 No.lu adayı Pariste ölen Pürklerc tahsis ettiler.Bunda*

(3)

( 2 )

çok öne »İstanbulda ölen ¿'ransınlar** için Türk hükümeti.bir upajarlık rri tahsis ctmişti.hsa de müstakil bir nezarlıktı.Bu konularda dost «IcvTot1- lar karşılıklı teborrülord* bulunurlardı.

Oerçi,bizin müstakil bir yer hediye etmemi,s« karşılık,Fransızların igaristeki mezarlıklarından küçük bir bölüm vermeleri,bir bakıma nisbetsiz gibi göriînürsG d©, o zaumlardu.lBtiinbuldalci ilansızların adedi, Paris teki Sirklerden kat at fazlaydı .Aynı samanda Frmıaız mezarlığına lotonbulda ölen,diğer uluslara mensup katolikler de ••• ömlilebiliyordu.

Belirtmek istediğimiz husus şudur s kürklerin Istanbalda vaktiyle Fransızlara tahsis el .©saflı .kırlımı. bin* o «yeniyordu.Iftai aynı din'dan olanlar o nazara gömülüyordu*Oysa Fransızların hariçte bize ayır dıklar:. . v v ..lı,,... Bear dx*ibn İyiler efnolımujrordu* Itaktt, kürklere veri^ len mesai' filanı,yalil 3 üelümanlar için değildi^Oomanlı Mezarlığa }na Osmanlı uyruklu ölen Hıristiy anlarla lahUdilcr de ¿;önulebilly ordu*:; i tekim haristeki Türk kabristanında, değişik dinlerdeki bütün »Ürk uyruklular „ anyona ya ti oktaydı.

burada önemli bir kanaya. Pere Laohaise,deki îPUrl: 1 e «arlığının bugün» k ü durumuna değinmek istiyorum

Bu kabristana vaktiyle gömülen Jöntürk’lerden ç o ğ u n u n kemikleri, 1908 fceşrutiyot tnkilabındcsı sonra, Xürkiy ey e go tirildi* ©9 Bo.lv, > taba bir kaç

•kürk kaldı*Son ziyaretimizde gördük ki.lürkiyeye ait olması gereken T m -

..:.. .. ..■ ..ı.. '.ı-x r± ilmektedir* nwİLt,Sltı lex için I sis e il tâş bulunan 8

$

bo.lu adanın U e 3 1igi ortadan kaldırılmaktadır*Bir bakıma bu tutum,bizim ilgisizliğimizin»haklarımıza sahip çıkmamamızın acı bir oonu- cudur. it. ata,yukarıda da belirtmeğe cjölıştığımız gibi~nvtekabiliyet

esasına göre—TUrk uyruklu ölülere özgü bir alandır ve Itirl toprağından bir *orça ; ib.t sayılır.börtirterfi* odür ki,bu konuyla ilgili teborrü yazışmaları meol'J . n e l i , i v l e r d e k i belgeler taranmull ve bir hakki.r. koytl örJ.'inmeli dir* 2Ua£. î yivlerinde konuyu su yüzün® çıkartaccu belgeler ( I ) ve bil - ¿ H o r bulunduğu gibi,Fransız ar: ivlcr inden de yararlcsııl ¿bilir.Vak tiyi« Pariste ölen Jöntürklcrle ilgili olarak A h m e t Kıza Boyla bu konudaki giri

şli deri, elbette Fransız arşivi erinden aranabilir.

PAklB*S3S G u ş a duMTÜBKLElt

îng 1 terede, İsviçre de »Belçikada, İtalyada ve Praneada kimi gıdasız lıktan ,yoicsulluktan,kini hastalıktan ve hastalığını tedavi ettirecek pare- ¿/i bulamamaktan, acı bir ortamda gözlerini kapamış - öntürkler vardır*Bu

arada vatan ve aile hasretine duy onamayarak,yaşamını bu özlen içerisinde yitirenler olmuştur*

Jömtürklerin yaşadıkları şehirlerdeki arşivlerden veya arşiv niteliğindeki kayıtlardan -benim tes'bit edebildiğime güre- bunların adedi

19 civarındadır•JXr.İshal: ı Hemo*âa,I)fimad kafcmul • Itü, ; i ¿ar. Bürüke el' de ölmüşlerdir .Pariste ve İsviçre de ölenler orasında Br.Irusaraetti /li Zühtü,Busa ; ofkati »Kolit, İsaf,kedim,ilhDni,hooa kadri,.gazetecilerden Bul il Goncan, Ali Şefkati ve İsmail ¿ı.ukl:ı Beyler bulunmaktadır •

CENAZE TÖlffiNİhB FÜAHBIZ MUjÛAüALKBl

Bürükselde ölen ve Paris’te pero Lachaieo mezarlığında toprağa veri* lirken ncı bir olayın sergilendiği ktx bir konuya değinmek istiyorum.

(4)

Sultan. Abdulhamid * in sıkı yönetimine karşı koyarak, İlci oğluyla birlikte,mücadelesini orada sürdürmek iğin,Avrupsya giden Dfimat Mahmut Celalettin Paşa,genç denecek bir yaşta öl üştü.Sultan Abdulhamit Pario Elçisi Salih ılünir Paşa delaletiyle,Cenazenin kendisine teslimi için, Fransız hülcümetine bir nota verdi, ahmut Celelettin Paşanın cenazesine sahip çıkmak isteyen padişahın siyasî amaçlı ard düşüncesi vardı.Oysa cenazenin sahipleri,, ahmut Celalettin Paşanın oğulları Prens Sabahattin ile Lutfullah Leylerdi.Türk ve Fransız hükümetleri arasında sert tartış ma ve yazılmalara neden olan bu olay, Fransız parlemontosunu da karış tir di .Sözlü soru konusu yapıldı.Neticede Paşanın Pere Inchaise mezarlığım gömülmesine karar verildi.Ne var ki,xx«acgxx:

Paris ölçiBi Salih Münir Paşa, cenazeyi yıkamaya ve namazını kıldırmaya Sefaret İ m a m * m göndermedi ! Bu dinî formaliteyi yerin© getirme}- için Prens Sabahattin,Londra*dan yetkili bir din adamı getirtmek zorunda kal dı ! öte yandan Fransız makamları da-bir balcıma Padişahı tatmin etmek kaygusuyla-Pere Lachaise'd© yapılan cenaze törenine bâzı yasaklar uygu

ladılar.Lezar başında ,tek kişinin ve yalınız fransızca olarak koc'.Ui,ma cuna müsaade ettiler.Tükç© konuşmaları engellediler. Cenaze törenine göz- yaşlariyle katilen hoca Kadri,Sami Paşa Zade Sezai ve Sair Hüseyin Siret -¡ezar başında konııştıırulmadılar î

1908 temmuzunda gerçekleştirilen Meşrutiyet inkilabından sonra, Mahmut Celalettiiı Paşanın Pere Laohaiso1 deki mezarı açılarak kemikleri, oğlu Prons Sabahattin tarafından yurda getirildi.Bu gurbet şehidini, bütün lötmbuilular-adeta,savaştan dönen bir kahraman gibi-karşıladılar.

TOPLANAN IAKDB1LA CENAZESİ GÖMÜLEN GAZETECİ JöNTÜEK

Pere Lachaiso'e gömülen ünlü bir Jöntürk de Ali Şefkati'dir.Ali Şefkati,Namık Kemaller ve Ziya Paşalar arasında büyümüş »olgunlaşmış bir aydındır.Atinada,Hapolide,C©nevrede,Londrada ve Pariste uzun yıllar, Sultan Hami t yönetimine karşı kelemini kulliarımış bir gazetecidir. Haris te yayınlanmış olan MEŞVILiET'in keruoularıadaadı,Sağlığı düzenli değildi. Londranın havasiyle uyuşamadiği için tekrar parisâ dönmüş,burada tedavi sini yap t ıraca}" para bulamadığından yoksullu!: içinde ölmüştür. Onun ölü müne neden olan gerçek hastalık vatan özlemiydi.Son günlerinde dostlarına

şu derdini tekrarlamıştır î " Bende her türlü hastalık var.Fakat en aoısı

ve dayanılmaz olanı vatan hastalığıdır.11

Ali Şefkati b ş parasız ölmüştür.Cenazesi Jöntürklerin topladığı 70 lirayla kal diril ab ilmiş t ir. Asıl acı yönü, cenazesini yıkamaya gelen sefaret imamının,bu dinî işlemi yapmadan Önce-elçiden aldığı talimat üzerine-evrakı muzirre(zararlı kâğıtlar) mevcut olup olmadığını araştır manıdır!

Ali Şefkati'nin ölümü 16 ocak 1896 gününe i astlar. 1908 meşrutiyet inkılabından sonra, İstanbul deki mahallesini bir s ok âğına adı verilmiştir.

PEPE LABHAISE’BE TEK BAŞINA KALAN GAZETECİ

Avrupada 26 yıl gazetecilik yapan bu ünlü Jön tük, İsmail Hakkı Bey, Türk kamu oyuna gereği kadar tanıtılmamış tır. Bütün ömrü, fikir ve kalem Bavaçlyle geçen İsmail Hakkı Bey,Nanik Kcnalimüorin,Ziya Paşaların dahil olduğu(Yeni OsmanlIlar Cemiyetijnin mensupl: rındandı.ltalyada,îsviçrede, Londrada ve Pariste yayımladığı gazetelerle istibdat yönetimine karşı

(5)

( 4 )

ile var k i , A vrupada Jüntürk harekâtına karışanlardan gurbette öl ©jile ler in kemikleri 1908 ini ilahından sonra ¿urda getirildiği halde,İsmail Hakkı Bey için bu duyarlık gösterilmemiş tir • LU ,belki de merhumum lir va siyetine dey anmak tadır. konunun bu yönü üzerimde ,ne yazık ki,bilgi sahibi değiliz*1905 yılındanberi Pere lachaise’in .ükunet dolu bir köşesinde jrı ton bu gazeteci Jöntürkün arkadaşları,birere birer bu kabristanı terketmiş ler,omu yapayalınız bırakmışlardır*İsmail hakkı Leyin »ziyaretçilere hüzün veren bir mezarı vardır.hu mezar siyah m emerden yapılını: ,1,5 metre yüksek* İlkte »oldukça görkemli bir görünüş4ıedir*Pere Laohi.de© mezarlığındaki kayr numarası(C .A.P* Lo,302-1905)e ir*• esar taşının zorinde Praucızoa olarak,

(Ildk.Il ii/J O T I BSl', 1848-1903)yazılıdır* azarın baş kı»mıudû#bir hilal içir* ti o yıldız resmi var* iır. Altında , ezici Türk harfleriyle ve eski tarihle nu yası mevcuttur i Hakkı Bey, Yeladetl( dokunu)1263-îrtihali ( ölümü) 1321)

Hakka Leyin ölümüyle ilgili olarak Pariste yapılan neşriyattan anla şıldığına göro,Avrupada 25-26 yıl süren mücadelesi sonunda,malî sıkıntıya düşmüş vo amansız bir hastalığa yakalanarak ölmüştür* i ine ayınlar*.

onun vatanseverliği,metaneti ve vekarlı kişiliği üzerinde önemle durulmak tadır* Cc-rçcktdi,naram x vrupada yayınladığı gazeteler, onun acı laf irişleriy le doludur.

PAKİSTEKİ 3)1 GER İJ3ZAPLISLAJRM PATAN TÜLELER

1935

yılındajcara kranaız hükümeti,hariste ölen şaüfllümanlar için ,

diais ile Pantin’do mezarlık ayırdılar.Buradaki mezarlık,Pere Lachrda deki gibi i illet veya Uyruk esasına göre değil,Bin esasına göre tahsis

e dilmiş tir .Adına İslam mezarlığı denilmektedir. Buraya

yalınız

Türkior de, il bütün müsliiEum icaplar, kaikaoy alılar, itrnarutlar, pakietaçlılar,hülasa üs - lün

m

olan

herkes

lebilmektedir.hu mezarlığın arşk len

***■«*>****

ve mezar îıitabelorinden Türk asıllı bâzı kişileri tesbit edebilmiş bulunuyo ruz *Oann.\lı İmparatorluğu döneminin Hâzırlarından i ohmet Ali(1874-1937;ile Reşat hâl is (1883-1944 ), Sadrazam ûlritli Lustafa Naili aşanın torunların dan Arif Paca(I88o-I949), .lü. ressamlarımızdan halil Paşanın oğlu Selim I*erairkan(I893-I944),ünlü kadın ressamımız hâle âeaf(1905-1938),Thiais me zarlığına gömülmüş1erdir•

kezorlık kayıdlarinhan anlaşıldığına göre, OsmanlI Dahiliye hâzırı Kebaet Ali toyyiaaraxıra»3ai Beyin keı ikieri daha sonra yapılan müracaat üze- rİne,buraden çıkartılarak Istaııbula götürülmüş tür .Gerçek ten l.ehmet AliBey-

in Zi cirlilcuyu mezarlığında bir mezar taşı vardır*

Bjı arada Thiais mazında yatan ressam Hale Asaf*ın da kemikleri,1947 yılında buradan alınarak,diB*e götürülmüştür*

‘Thiais mezarlığında çoğunlukla eski Osmanlı hanedanı mensupları yat maktadır* Yukarıda bahsettiğimiz Sultan Abdulhamidin dfimatlanndan Reşat

;’İİ8 beyden başka, bul tan Hani ''.ir 2*oçi Peyveste kadın, 1' t İhatçılar "öne minde asılan kânat Salih kaş _{anırt eşi î ünire Sultan, Sultan hur}adın torunu S elma Sultan, Son halife iiecit Efendimin ilh eşi ve (>mer kanık Efendinin annesi Şehsuvar Kadın,Abdulhamidin Pariste intihar eden oğlu Abdurrahiıı

efendi,bu kabristanda,birbirlerine yakın parsellerde yatmaktadırlar* Bu kabri s tanen en acılı mezarı, Pariste ölen laluaut Hayri ve Ahmet hasın adlı iki kardeşin b i m m o t m te gömülmesidir*

PARİSTE ÖLSE % EDEBİYATÇI

Tedavileri sırasında Paris’te ölen vo cenazeleri yurdt getirilen %

kalem sahibinden de,burada bahsetnet istiyoruz.hamlardan ilki, ıza Terfih " 'i . i iri ri i »bir k m m Sjof lı yıy u eAaaı Ö mhmi Bili tm x tAa .

(6)

fan iîu ıaş v e z ir ve v a lile r d e n olan' Köse îiaif Prüsbiîi kızı olan îhsert

insan

C-*eÎ£~?y-C6*dJl*tt~ ZZLa^tjA

nenimvgeg k alm ış b i r amel iy u t sonucu, 1926 y ılın d a P r r i s t e ölG tV 'arnEooi y ^yurcla go i r i l e r dk#lîuıail İhı s a r a m e z arlıljın a M ildi’., L ezar

■ z c y .u .'u . c.n. ;. ..:;.'in :.c. rça mevcuttur. - — r- '

.'*■'' ' ' ■. -■ 1' ■'■' - r".... -i, i _______ — (<ı y

» i»»ısı ö idiappiifgıirt±i

-.... »s. Xctcîxı •.”1:. vft j i İli’.;, ine iril, .uyu* nın neşahir(ı»öfcre+3 iler

■■ <j£V-,

al -■ Gühandie Abûurrahsum Polar do.,tanı ■ •- A J- :--- ■'■■'• u k '. ; ii: • o 'C.' .u.. i yX«rf6<.'.ıirtii.;aı• .Vahu-ut 1 ovket

Paşa'nin ı.atledildii 'l :;!’in,yur >1 dışına kaçmış.asesy aş amini ore.de. oürötirm1tş

i.; adamıydı.MahMNt vvket Paşaya tortibodilen suikastı© ilgilj olarak

suçlanmıştı.'

7e-i ,/ıl Paris'te kaybettiriniz tanıymış bir hıdcukc •nıuz d

lbi|f;îir. îlldts iîLbi,HMlıkiyonin ilk kadın keteriydi.Yıllar-’c;

terliğini

a kelkis

ioşiktaş

lio->m yazımızı

/Paris'te Parlarca

öldürülen tüylü-

elçiniz İsmail üroz'i

anara , i d ii r iy o r u r •

( X ) Idırk u; ruELu olarak Paris'te ölenlor için, i’rfmoızlann terk ve

teberrû. ettikleri,Pere Laohaiso mezarlaA r d a k i özel yor ioin,Qevlet

t ivlcrisıdo bâzı bel;relere rantlarsak aikıHbıdür.' ı vV;uda* lir; işleri

/o dofaret arşivleri ine elemelidir, başbakanlık arşivinde de bazı**’

.jal-ol .r o'il-.'j ;• ıbi^i . ■. ..'vvuk'-, .-rv,. tuik.ı. jajiij şu iki tül; e --.o .bir

iikir verebilecek niteliktedirîBûşbakanlık oıv?ivi(Dahili, e)

.v/4-03/36 f Bo.a u II frusî—m tib'-i 1304(hicrî iJ>Ö6) ile,Ad.

9

3904/912

ve . .1300 r,arihli.

(2

)

iLEtail kulda, hey »in Paris'te ve (Cenevre'deki, ili t,ı --ilan kr'-ııı ile taşbatkıoıdır-',aymiadımı( CÜ31• >■w ignzt-tcicriyie,Cenevrede

^"P 2-p-Xuuit,ı ( &uncin©~i|Hayal ) tv-J.ı gazetelerin kollekelycnlannı, ’ar.tu.lerjji.de İne eledin. 1sxt1a.il nak'Jkı hey,gazetecinde ilk <ifântürk3er haki ındn, önemli b ü ^ i l e r vermektedir. Sadeleştlrip özetlediğim bir yazısında,İsmail Hakkı ley, şunları söylüyor t

" O S M JtLIIAii,.atideki deyimiyle JCUİÜRK adlı meslek ve cemiyeti pk. kuranlar şu yedi dişidir t Ziya»], «sual, Ali Buavi, irtaei, Azrail, Ali

...çatı ve M A,*, oruyucuau,yürUtü.oüsii,

mtadı, elhasıl

6

arkadaş ıran feyzin©

maya

katanı

,

vatansever

.

edebiyat limındû olağanüstü bix* şöhrete erişen,üliıfcçeye,Pransızcavî; ve Jim— cavrf- -erii'i!.iğine vâkıf bulunan,iftihar ettiğimiz »air fîiy& Paça merhumduL. ü asi degAldir.Hatta.«ttz yaza. 1 ire şiirde edebiyat âbide-

(7)

Paris'te lenler

Paris'te üç böv"k kabristan var • Bunl n n an meşhuru Pire Lachaise*dir . Tanınmış aileler'n ve kî ;f lerjn m-zerlı "ıdır

Halen b ra sı tamamen iolmuştur . Ancak , a' t^y1 e satın alınmış

men-r v rlerinin altına inil -ek . retîyİe kat kot hücre!'r y pil

maktadır *

Bu mezarl ' m

85

nur rv lı narkell ,

0

- manii İmparator

lu 'iı devrinde tebsmıza tahsis edilmiştir . împar torluk devrinde Paris'te ölen, müslüman olsan veya ol a s m OsmanlI telasından tanınmış kişiler buraya gömülmüştür . Jöntürklerden ölenlerin ke

inikleri, Türkiye'ye yet iri İdi inden, "zerinde eski tü.rkçe ve

Fransızca yüz,el bir n zar t şı olan tek'Jöntürk, İsmail Hakkı

bey (18' ' 1903) burada yatmaktadır .

Aynı parselde Osmanlı hebasından

mu seviler de mevcuttur • Mezar taş:arında

ilgili işaretleri muhafaza edilmektedir .

1935

yılından sonra , Pransızlar, İslamlar için

(Porte Thiais) ile (Pantin) de ayrı parseller tahsis etmiş ler -ir • İslamlar ic;in ayrılan sahada , Türkler, Araplar,

^¿Âfkasyalıl ar, Arnavut lar vs. m"sl”~*-n un s ur 1 rın mezarları

\ardır .

.Mezarlıkların arşivler

7

nde yaptı "imiz inceleme so

nuç] arını , mezar t- 'lan üzerinde k a r ş ı3 aştırdığımız zaman ,

bazı Türklerin daha sonra mezarlarından kemiklerinin çıkar tılıp başka y re rnkl'di lâikleri anlaşılmaktadır- . 'u arada,

' 1 . 9 . 1 9 3 7 Sar'h in de ''iriste ölen ve m zarlık defterinin 87

n ¿merasında k y ı t l ı bulunan eski Dahiliye hazırlarından Meh

met Ali beyin (3 074—1937) kemiklerinin Zincü.rlikuyuya n a k le

dildiğini, genç y ata Paris'te 17 3d. 7dgaıjquimet' de ölen ün

lü kadın ressamımız Hal* Aaaf’ın (1905-1937) kemiklerinin

1947' de kabrinden çıkartı] <rak öis m z-vlı ına -öt r

“ 1

dükünü

teşdit etmiş bulunuyoruz .

Aynı mezarlıkta.meşhur Türk

ressamı

Halil . aşanın

o'-lu ve Prenses yivekârın kocası Mehmet Selin Demirkan(1893—

19

/

4

/

1

.) ü e

1945

yılında Paris'te ölen sanat sever ve kalem sa

hiplerinden Arif Pasa, Sultatbf .midin meşhur valilerinden Ah-_ met Hatip Paşanın o lu Ali Rsrfcip , musevi asıllı iken Babıoli

Baştercümanlı

1

yaptı

1

sırada müsİuman olan Davut efendinin

oflu Sait Dajfcut" eski sefirlerden Damat Reşat Halis (1883-194-4-)

Sultan. Abdi il ha mi ¿in intihar etmek suretiyle ölen o lu Abdur-

rahim e endi ve yine Sultan Abd"İh' ’¿in karısı Peyve te hanım

/o • / A

meşhur ermeniler ,

(8)

ile hanedanın bazı mensupları , Par-1's'te ölen sefaretv memurları, talebeler vesair Türk v tandaşları yatmaktadır .

Bu arada Paris'te ölen ünlü ir k d m şal-imize de

burada t em a s etmek .yerinde olacaktır . Köse Raif Paşanın kızı

meşhur Şair ihsan Raif hanım da bir ameliyat neticesind 192b

yılında Paris'te h a y t a gözlerimi yummuştur . Bir aralık eski e lebiyatçılabımızdan Şahabettin ¿Kiley an ile evlenmiş olan ve (Gözyaşları) acili şiir mecmuası ile eski devrin tanınmış kadın

şairlerinden d a n ıhsan Raif V m n n.— ol Belçikalı

zengin genç bir bankerle evli bulunuydrdu •

Eski edebiyatçılarımızdan Raif Necdet (Kestelli) de Pariste vefat etmiştir .

ahmut Şevket Paşanın katli hadisesi ile ilgili olarak takip olunduğundan bi - İtalyan yelkenlisi ile memleketten kaçan

daha sonra Par ise yerleşerek (Bo~ Resif) nemiyle tonr’-f Şerif Pa

şaya damat olan Abdurrahman Polar da 5.2.1938 tarihinde Paris te ölmüştür .

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi