Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 3, Sayı 1, 2000
Er,Cr,:VSGG HiDROKiNETiK LASER SiSTEMiYLE MiNE
PÜRÜZLENDiRiLMESiNiN ORTODONTiK APAREVLERiN YAPIŞMA
KUVVETiNE ETKiSİ
Serdar ÜŞÜMEZ*, Metin ORHAN**, Sıddık MALKOÇ*, ÖZET
Minenin lazer enerjisine maruz bırakılması mine yüzeyinin fiziksel ve kimyasal özelliklerini değiştirmekte ve yapıştırma işlemleri için gerekli olan pürüzlendirmede bir alternatif bir yöntem olabilme özelliği taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı minenin bir "Er,Cr:YSGG Hidrokinetik lazerle" pürüzlendirilme-sinin sabit ortodontik ataçmanların mineye bağlanma kuvvetle-rine olan etkisini araştırmak ve asitle pürüzlendirmeyle karşı-laştırmaktır.
Ortodontik amaçla çekilmiş 40 adet maksiller premolar diş araştırmanın materyalini oluşturmuştur. Bunlardan 20'sinin bukkal yüzeyi 15 sn süresince 22. 73J/cm2 ve 2 W güç çıkışında Er,Cr:YSGG lazer enerjisine maruz bırakılmıştır. Diğer 20 dişin bukkal yüzeyi ise 30 sn, %37'lik ortofosforik asitle pürüz-lendirilmiştir. Pürüzlendirilen yüzeylere standart premolar bra-ketler yapıştırılmış ve sıyırma tipi stres altında yapışma kuv-vetleri test edilmiştir.
Lazerle pürüzlendirme işlemi, asitle pürüzlendirmeye benzer bağlanma kuvvetleri oluşturmuştur (asit: 8.23:t2.30 Mpa ve lazer 7. 11:t4.56 Mpa). Lazerle pürüzlendirme dişe bağlanma kuvvetlerinin arttırılması için umut vaadeden bir alternatif olabilir gözükmektedir.
Anahtar Kelimeler:Mine, lazer, pürüzlendirme, yapışma
kuvvetleri
SUMMARY
Enamel subjected to laser energy irradiation changes its physical and chemical characteristics and these a/terations hold promise for conditioning of enamel for bonding procedu-res. This study examined the influence of laser irradiation of enamel with an Er,Cr:YSGG Hydrokinetic Laser System on the shear bond strength of orthodontic appliances.
Buccal surfaces of 20 non-carious, intact, extracted pre-molar teeth were exposed to Er,Cr:YSGG laser energy and 20 teeth were etched with orthophosphoric acid. Standard pre-molar brackets were bonded to etched surfaces and specimen was subjected to shear testing.
Laser treatment under defined conditions (22.73 J/cm2 at
a power output of 2 W) resulted in a bond strength of 7.11±4.56
Mpa that is similar to that of acid etching: 8.23±2.30 Mpa. Laser etching may be considered as a promising alternative to the conventional methods of increasing bond strengths to teeth.
Key Words:enamel, laser, etching, bond strength
GiRiŞ
Lazerler dişhekimliği alanında ilk defa 1964 yılında kullanllmıştır.1 O zamanlar kullanım amacı minenin fizikokimyasal yapısının değişmesiyle de-mineralizasyona direncini arttırmak yoluyla çürük oluşumunu önlemek olmuştur.1,3 1965 yılında yük-sek enerjili ışın demetine sahip lazerlerin mine yü-zeyinde buharlaşma ve kraterleşme oluşturduğu gösterilmiştir.4,5 Lazerlerin ilk defa kullanılmasından
bu yana bu konudaki ilgi lazerlerle yumuşak ve sert doku lezyonlarının tedavisi ve dişlerin hassasiyetinin giderilmesi üzerine olmuştur. 9
Son yıllarda da tıbbi ve dental rahatsızlıkların tedavisinde lazer uygulamalarında farklı ihtiyaçları karşılamak üzere farklı lazer sistemleri ortaya çıkmıştır. Lazerler önceleri dişhekimliğinin diğer alanlarında kullanılmış ve ortodonti alanındaki uy-gulamalarında daha önceki sert doku çalışmaları temel alınmıştır.
Lazer uygulaması mine yüzeyi üzerinde temel olarak termal kökenli etkilere yol açmaktadır. Lazer uygulanan yüzeydeki hidroksiapatit matriks içinde
içinde sıkışmış bulunan su sürekli buharlaşmakta ve bu esnada mikro patlamalar meydana gelmektedir. Kullanılan lazerin tipine ve yüzeye uygulanan enerji miktarına bağlı olarak mine yüzeyinde 10-20 Ilm derinliğinde, asit uygulamasındakine benzer bir pürüzlenme ve düzensizlik meydana gelmektedir. Bu enerji seviyesi temelde lazerin dalga boyuna bağlıdır.10
Roberts-Harry 11 ortodontik braket yapıştırıl-ması amacıyla lazer pürüzlendirmesini değerlen-dirmek için pilot bir klinik çalışma yapmıştır. Sabit ortodontik tedaviye ihtiyacı olan 8 bireyde ortodontik
braketlerin yapıştırılmasından önce pürüzlendirme amacıyla bir "pulsed Nd:YAG lazer" kullanılmıştır. Sonuçlar lazerle pürüzlendirmenin oldukça uzun sürdüğünü, klinik başarı için yetersiz yapışma kuvveti oluştuğunu ve hastaların geleneksel asitle pürüzlendirmeden daha fazla rahatsızlık duyduklarını ortaya koymuştur.
Corpas-Pastor ve arkadaşları12, lazerle
pü-rüzlendirilmiş ve asitle püpü-rüzlendirilmiş mineye ya-pıştırılan braketlerin tensile tip streslere dirençlerini
* Dt., Araştırma Görevlisi **Doç. Dr., Öğretim Üyesi
Selçuk Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı, Konya
, Çalışma, Selçuk Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, 3. Uluslararası Sempozyumunda "Poster Bildirisi" olarak tebliğ edilmiştir (31 Ağustos-3 Eylül 2000, Ürgüp, Türkiye).
C.Ü. DiŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
karşılaştırmışlardır. Bu amaçla bir Nd:YAG lazer kullanmışlar ve lazerle pürüzlendirmeyle daha düşük tensile yapışma kuvveti elde etmişlerdir.
Eversole ve Rizoiu 13 1995 yılında yeni bir "Erbiyum, Kromyum, Yitriyum, Skandiyum, Galyum, Garnet" (Er,Cr:YSGG) hidrokinetik lazer sistemini incelemişlerdir. Aynı araştırıcılar bu lazer sistemiyle sert doku preperasyonu, yumuşak doku etkileri, kemik tamiri işlemlerini ve bu sistemin pulpal etkilerini incelemişlerdir.14-16 Lin ve arkadaşları 17 aynı lazer sisteminin sert doku kesme etkisini incelemiş ve kesilen dokuların temiz göründüğünü, smear tabakası oluşturmadığını ve kesilen yüzeyde prizmatik yapı oluşturduğunu belirtmiştir. Ayrıca lazerle kesilen yüzeylere asit uygulandığında oluşan mikroskobik görüntünün, frezle kesilip daha sonra asitle pürüzlendirilen yüzeylere büyük benzerlik gösterdiğini de belirtmişlerdir. iki farklı yöntemle kesimi yapılıp asitle pürüzlendirilen bu yüzeylerin yapışma kuvvelerinde de anlamlı farklılıklar bulunmamıştır.
Bu çalışma yukarıda bahsedilen Er,Cr: YSGG hidrokinetik lazer sisteminin, ortodontik braketlerin yapıştırılması için mine pürüzlendirmesi amacıyla kullanılmasının braketlerin sıyırma tipi streslere dayanıklılığı üzerine etkisinin araştırılması için gerçekleştirilmiştir.
MATERYAL ve METOD
Bu çalışmada ortodontik endikasyonla çekimi yapılmış 40 adet üst birinci premolar diş kulla-nılmıştır. Dişlerin mine yüzeyinde hipoplazi, çatlak ve yaygın yüzey düzensizliği olmamasına dikkat edilmiştir. Dişler çekimi takiben pürüzlendirme uy-gulamasına kadar distile su içinde saklanmıştır. Bakteri gelişimini önlemek amacıyla su haftada bir değiştirilmiştir. 10 Dişler özel bir düzenek kullanıla-rak, bukkal yüzeyleri yer düzlemine dik olacak şe-kilde köklerinden akrilik rezin içerisine gömülmüş-lerdir (Resim 1). Elde edilen toplam 40 örnek, rast-gele olarak 20'şerli 2 gruba ayrılmıştır. Pürüzlen-dirme işlemine geçilmeden önce mine yüzeyleri pomza ile temizlenmiş, yıkanmış ve kurutulmuştur.
Resim 1: Dişlerin özel düzenek yardımı ile akrilik rezin içerisine gömülmesi.
CiLT: 3, SAYI: 1
Çalışmada kullanılan asit, %37'lik ortofosforik asittir (Vivadent Ets., Schann, Liechtenstein). Lazer pürüzlendirmesi amacıyla ise bir Er,Cr:YSGG Hidrokinetik dentallazer sistemi kullanılmıştır (Millennium System, Biolase Technology, Inc., San Clemente, CA, ABD.). Bu sert ve yumuşak doku lazeri, kesici partikül şeklinde hareket eden lazerle enerjilendirilmiş, atomize su damlacıkları oluşturmaktadır. Lazer enerjisi fiberoptik bir sistemle el kısmındaki 600 mikron çapındaki safir uca aktarılmaktadır. Dalga boyu 2.78 µm, pulse süresi 140 ms, ve frekansı 20 Hz'dir. Ortalama gücü kesilecek dokuya göre 0 ile 6.0 W arasında ayarlanabilmektedir.
Çalışma aşamasında, birinci grubu (Grup 1) oluşturan 20 premolar dişin vestibüler yüzeyi 30 saniye süresince %37'lik ortofosforik asit ile pürüz-lendirilmiştir. Dişler daha sonra 30 saniye boyunca hava-su spreyi ile yıkanmış ve kurutulmuştur.
Yirmi premolar dişten oluşan ikinci grupta ise (Grup 2) lazer cihazının gücü 2 Watt'ta 22.73J/cm2
olacak şekilde ayarlanmıştır. Cihazın başlığı diş yüzeyine dik olacak şekilde ve diş yüzeyinden 1 mm uzakta tutulmuş ve yaklaşık 15 saniye boyunca pürüzlendirilecek yüzey üzerinde gezdirilmiştir.
Grup 1 ve 2'deki dişlere Ultra-minitrim pas-lanmaz çelik braketler (Dentaurum, Pforzheim, Al-manya) Express No-Mix yapıştırıcı ile yapıştırıl-mıştır. Bu sırada braketlere bir paraskoba monte edilmiş özel bir kuvvet ölçerle (Dentaurum, Pforz-heim, Almanya) 2 dakika süresince 300 gram kuvvet uygulanmıştır18,19 (Resim 2). Resin polimerize olmadan önce braket çevresindeki artık resin bir sondla temizlenmiştir.
Resim 2: Özel düzenek yardımı ile braketlerin dişe
yapıştırılması.
Örneklerin hazırlanmasından 2 gün sonra hepsi birlikte bir termosiklus cihazına yerleştirilmiş, ve 5° C ve 50° C'daki iki su banyosunda 500 kez termosiklusa tabi tutulmuşlardır. Termosiklusu taki-ben bir hafta sonraki test aşamasına kadar örnekler oda sıcaklığındaki distile su içerisinde saklan-mışlardır.
C.Ü. DiŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
Sıyırma testi amacıyla test makinasının ha-reketli koluna yerleştirilen ince bir madeni uç ile mine-adeziv birleşimine 0.5 mm/dakika hızında kuvvet uygulanmıştır (Resim 3). Kopmanın meyda-na geldiği değerler Newton cinsinden tespit edil-miştir. Ancak braket tabanı ile adeziv rezin arasında oluşan birim stres miktarlarını belirlemek amacıyla Newton cinsinden elde edilen değerler braket taban alanına bölünerek yapışma kuvvetleri megapascal (Mpa = N/mm2) birimine dönüştürülmüştür. istatistiki analizler ve gruplar arası karşılaştırmalar Mpa değerleri kullanılarak yapılmıştır. Gruplar ara-sında istatistiki farklar olup olmadığının anlaşılması için t-testi uygulanmıştır.
Resim 3: Sıyırma testinde kullanılan cihaz ve düzenek.
Azami Yük (mPa) BULGULAR
Grup ı Grup 2 Çalışmada kullanı
Omelder Asit 2WLazer lan braketin taban 1 5 32 0,56 yüzey alanı 10 mm2 2 5'89 1,24 dir. (Dentaurum,
'
3 5,90 2,23 4 6,14 2,53 Development Ortho 5 6,51 2,60 dontics Departmanı 6 6,59 2,75 7 661 304 Newton cinsinden8 6:94 5:03 elde edilen kopma
9 7,29 5,12 değerleri bu yüzey
10 7,76 7.54 alanı kullanılarak
11 8,14 7,88 Mpa cinsinden
de-12 8,16 8,74 ğerlere çevrilmiştir.
13 8,23 8,76 Örneklere ait birim
14 8,41 9,30 stres miktarları,
ta-15 8,66 10,22 nımlayıcı istatistik-
16 8,97 11,34 ler ve
t-testi
sonuç-17 11,97 11,47 ları Tablo I' desu-18 12,00 12,38 nulmuştur.
19 12,03 12,89 Grupların Megapas
20 13,00 16,57 cal cinsinden orta-
Ortalama 8,23 37,11 lama sıyırma testi Minimum 5,32 0,56 değerlerinin (stan-Maksimnm 13,00 16,57 dart sapma) Grup 1
StdSapma 2,30 4,56
de 8.23 (2.30)
t-testi p: 0,168 ns Mpa ve Grup 2 de ns: istatistiksel olarak anlamlı değil
7.11 (4.56) Mpa ol
Tablo 1: Sıyırma testınden elde duğu ve bu iki grup
edilen azami değerler, tanımlayıcı arasında t-testi
so-istatistiki bilgiler ve t-testi sonucu nuçlarına göre
ista-tistiksel öneme sahip bir fark bulunmadığı saptanma mıştır (p:0.168).
CİLT: 3, SAYI: 1
TARTIŞMA
Çalışmanın sonuçları, Er,Cr:YSGG Hidroki-netik lazer sistemiyle elde edilen yapışma kuvvet-lerinin istatistiksel olarak, asitle pürüzlendirmeyle elde edilen sonuçlardan farklı olmadığını ortaya koymaktadır. Çalışmanın sonuçları Von Fraunhofer ve arkadaşları10 ve Lin ve arkadaşlarının17 sonuçları ile uyumludur. Ancak Roberts-Harry 11 ve Corpas-Pastor ve arkadaşlarının12 sonuçları ile
çelişmektedir. Bu çelişki Roberts-Harry11 ve
Corpas-Pastor ve arkadaşlarının12 kullandıkları lazer cihazlarının gücünün düşük olmasından kaynakla-nabilir. Minenin lazerle pürüzlendirilmesi ile elde edilen bağlantının değişime uğrayan yüzeyin yapı-sına bağlı olduğu açıktır. Yani düşük enerji yoğun-luklarında lazer ışınları yüzeyi önemli oranda etki-lememekte ve retansiyon zayıf kalmaktadır.20
Lazer grubundaki değerlerin dağılımı ve standart sapması da asit grubuna göre daha geniş bulunmuştur. Bu farklılığın sebebi lazerle pürüzlen-dirme esnasında cihazın el kısmının yüzeyde ge-zinmesi sırasında oluşan pürüzlenmenin, minenin her yerinde aynı miktar ve özellikte gerçekleşme-mesi olabilir. Er,Cr:YSGG Hidrokinetik lazer siste-miyle standardize ve optimum bir pürüzlendirme yöntemi saptanması için yapılacak çalışmaların bu sorunun üstesinden gelebileceği umulmaktadır.
Pek çok yazar 0,23 çeşitli materyallerin mine-ye adezyonu üzerine çalışmalar yapmıştır ve gü-nümüzde mine bağlantısını güçlendirmenin en iyi yolu muhtemelen asitle pürüzlendirmedir. Ne yazık ki, bu yöntem kullanıldığında, braketlerin etrafında oluşan demineralizasyon ve çürük başlangıcı muh-temel komplikasyonlar olarak karşımıza çıkmakta-dır. Dolayısıyla laserler ile oluşturulan çürük direnci2,25,26 ortodontik açıdan çok önemlidir.
Bu çalışmada lazerle pürüzlendirme için har-canan 15 saniyelik süre asitle pürüzlendirme için gerekli zamandan oldukça kısadır. Asitle pürüzlen-dirme için gerekli minimum zaman 15 saniyedir. Buna 15-30 saniyelik yıkama ve 5-10 saniyelik ku-rutma süreleri de eklendiğinde lazer pürüzlendir-mesinde diş başına 10-20 saniyelik bir kazanç or-taya çıkmaktadır. Bu da tüm ağız braketlenmesinde 5-7 dakikalık bir zaman tasarrufu sağlayabil-mektedir. Ayrıca, Er,Cr:YSGG Hidrokinetik lazer sistemiyle pürüzlendirme ıslak şartlar altında yapı-labilmekte ve su soğutmalı sistem pulpa üzerine olumsuz bir etki yapmamaktadır.16
Mine yüzeyinin pürüzlendirilmesinde lazer kullanımı araştırıcı tarafından da oldukça pratik bu-lunmuştur. Cihazın aerotor başlığı şeklindeki el kısmı kolay ulaşılabilir, hafif ve kullanışlıdır. Daha önceki sistemlerde kullanılan enerji yoğunlaştırıcı mürekkeplerin kullanılmasına da gerek yoktur. Ci 8
C.Ü. DiŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
hazın başlığının ucu çok ince olduğundan, hekimin pürüzlendirilecek alanı üzerindeki kontrolü daha kolaydır. Jel şeklindeki asitler her ne kadar sıvı asitlerden daha stabil olsalar da, pürüzlendirme sı-rasında diş yüzeyinde kayabilmekte ve braket ala-nından daha geniş bir bölge .aside maruz kalmakta ve demineralize olmaktadır. Ayrıca asitlerin tatları ekşi olduğundan yıkama sırasında hastayı rahatsız edebilmektedirler.
Lazerle pürüzlendirmenin asitle elde edilen yapışma kuvvetlerine yakın değerler oluşturduğu ve
bazı
klinik avantajlar getirebileceği görülmektedir. Bununla birlikte dental lazer cihazlarının maliyeti düşünüldüğünde bu avantajlar, bu gün için yeterli görünmemektedir.SONUÇLAR
1. Mine yüzeyinin Er,Cr:YSGG Hidrokinetik lazer sistemiyle 2 W'da pürüzIendirilmesi, ortofos-forik asitle elde edilen pürüzlendirmeye benzer bağlanma kuvvetleri oluşturmuştur.
2. Lazerle pürüzülendirme geleneksel asit metoduna göre daha hızlı, kullanışlı daha hijyenik ve daha pratik bulunmuştur.
3. Dental lazer sistemleri henüz çok pahalıdır ve yukarıda sayılan avantajlar lazer kullanımını henüz çok cazip kılamamaktadır.
4. Lazerle pürüzlendirme dişe bağlanma kuvvetlerini arttırmada umut vaadeden bir alternatif olarak ele alınmalı ve Er,Cr:YSGG Hidrokinetik la-zer sistemiyle pürüzlendirilen mine yüzeyinin özel-likleri ve bu yüzeyin spontan remineralizasyon po-tansiyeli belirlenmelidir. Ayrıca optimum bir pürüz-lendirme prosedürünün saptanması için daha ileri çalışmalar yapılmalıdır.
Teşekkür
Lazer cihazının kullanımı için Dr. Jill WADE'e (Plana, TX, A.B.D.) teşekkür ederiz.
KAYNAKLAR
1. Stern RH, Sognnaes RF: Laser beam effect on dental hard tissues. J Dent Res 43: 873. 1964
2. Sognnaes RF, Stern RF: Laser effect on resistance of human dental enamel to demineralization in vitro. J South Calif Dent Ass'oc 33: 328-9 1965
3. Yamamoto H, Ooya K, Matsuda K, Okabe H: YAG laser effect for acId resistance on tooth enamel. J Dent Res 53: 1093 1974
4. Kinersly T, Jarabak JP, Phatak NM, DeMent J: Laser ef-fects on tissue and materials related to dentistry. J Am Dent As-soc 70: 593-600 1965
5. Goldman L, Gray JA, Goldrnan J, Goldman B, Meyer R: Effect of laser beam impacts on teeth: 70 601-606 1965
6. Melcer J: The use of C02 laser beam in periodontology. içinde: Lasers in Dentistry. EIsevier Science Publ. B.V., 1989, s.261-263
7. Hess J: Scanning electron microscopic study of laser-in-duced morphologic changes of a coated enamel surface. Lasers in Surgery and Medicine 10:458-462 1990
8. Ataka i, Kazuhiro K, Kenji Y, Mugio K, Akira I, Michio K, Masahiko F: Studies of Nd:YAG low power irradiation on stella
CiLT: 3, SAYI: 1 te ganglion. Lasers in Dentistry. EIsevier Science Publishers B.V., 1989, s.271-276
9. Stern RH, Sognnaes RF: Laser inhibition of dental caries suggested by first tests in vivo. J Am Dent Assoc 85:108790 1972
10.Von Fraunhofer JA, Alien DJ, Orbell GM: Laser etching of enamel for direct bonding, Angle Orthod 1: 73-76 1993
11. Roberts-Harry DP: Laser etching of teeth for orthodontic bracket placemenl: a preliminary clinical study. Lasers Surg and Med 12: 467-470 1992
12. Corpas-Pastor L, Moreno JV, Garrido JDLG, Muriel VP, Moore K, Elias A: Comparing the tensile strengths of brackets adhered to laser-etched enamel vs. Acid-etched enamel. JADA 128: 732-7 1997
13. Eversole LR, Rizoiu IM: Preliminary investigations on the utility of an Erbium, Chromiurn YSGG Laser. CDA Journal
23: 12: 41-471995
14. Rizoiu IM, Eversole LR, Kimmel AI: Effects of an Erbi-um; Chromium, Yttrium, Scandium, Gallium, Garnet laser on mucocutanous solt tissue. Oral Surg Oral Med Oral PatholOral Radiol Endod 82: 386-95 1996
15. Eversole LR, Rizoiu IM, Kimmel AI: Osseous repair subsequent to surgery with an erbium hydrokinetic laser system. International Laser Congress 25-28 September 1996, Athens, Greece
16. Eversole LR, Rizoiu IM, Kimmel AI: Pulpal response to cavity preparation by an Erbium, Chromium:YSGG laser-powe-red hydrokinetic system. JADA 128: 1099-1106 1997
17. Lin S, Caputo AA, Eversole LR, Rizoiu IM: Topographi-cal characteristics and shear bond strength of tooth surfaces cut with a laser-powered hydrokinetic system. J Prosthet Dent 82: 451-51999
18. Garcia-Godoy F, Hubbard GW, Storey AT: Effect of a fluoridated etching gel on enamel morphology and shear bond strength of orthodontic brackets. Am J Orthod Dentofac Ortop 100: 163-70 1991
19. Olsen ME, Bishara SE, Damon P, Jakobsen JR: Evalu-ation of Scotchbond Multipurpose and maleic acid as alternative methods of bonding orthodontic brackets. Am J Orthod Dentofac Ortop 111: 498-501 1997
20. Walsh LJ, Abood D, Brockhurst PJ: Bonding of resin composite to carbon dk.Jxied laser-modified human enamel. Dent Mater 10:162-166 1994
21. Buonocore M: Simple method of increasing adhesion of acrylic filling materials to enamel surfaces. J Dent Res 50: 1251955
22. Retief DF, Dreyer CJ, Gavron G: The direct bonding of orthodontic attachments to teeth by means of an epoxy resin adhesive. Am J Ort-hod, 58:(1): 21-40 1970
23. Driessens FC: Chemical adhesion in dentistry. Int J Dent 27: 317-231977
24. Wang WN, Meng CL: A study of bond strength between light- and self-cured orthodontic resin. Am J Orthod Dentofae Orthop 101 (4): 350-4 1992
25. Morioka T, Suzuki K, Tagamori S: Effect of beam ab-sorbtive mediators on acid resistance of surface enamel by NdY AG laser irradiation. J Dent Health 34: 40-4 1984
26. Oho T, Morioka T: A possible mechanism of acquired acid resistance of human dental enamel by laser irradiation. Caries Res 24: 86-92 1990
Yazışma Adresi:
Dt. Serdar ÜŞÜMEZ
S.Ü. Dişhek. Fak., Ortodonti A.D., Kampüs, 42079, Konya
Telefon: 0-532-5843369 Fax: 0-332-241 00 62
Email: susumez@hotmail.com 9
