VİYOLONİST
NECDET REMZİ ATAK
İ c r a c ı s a n a tk â r la r ım ız d a n b irk a ç ın ın h a l te r c ü m esi h a k k ın d a h e r f ır s a t t a n o tla r y a y ın la m a k s a n g e ri d u rm a m ış o ld u ğ u m u sa y ın m e sle k ta şla rım b i lirle r. K o m p o zitö rle rim iz d e n ç o k a z b a h s e ttiğ im h a l de ç a lıc ıla r d a n h e r f ır s a t t a sö z a ç ışım ın sebebi, İk in cilerin k ıd e m v e te c rü b e le rin in fa z la lığ ın d a n b a ş k a b ir ş e y d e ğ ild ir. H ele b ir z a m a n la r k e m a n dan b ir n eb ze ç a k m ış o lm a k lığ ım bu e sa s ça lg ın ın e m e k ta r la r iy le b en i d a h a y a k ın d a n ilg ile n d ird iğ i d o ğ
ru d u r. Ü n s iy e tiııı a z o lan m e sle k k o n u la rın a el a tm a k tan ç e k in ir im ; k e m a n d a n sö z a ç tığ ım a n la rd a bile ça ıı. d e v irm ek te n k o r k a rım , k im s e y i k im s e y le m u k a y e se e t m ek istem em , h er a r t is ti ke n d i â lem in in eri s a y a rın ı, v e o s a y g ın ın ç e rç e v e s i için d e s ır f o s a n a tk â r ın d eğeri ü zerin d e k o n u ş m a k isterim . İş te b u g ü n sa n a t h a y a tın ın ç e y r e k a s r ın ı d o ld u rm u ş b u lu n an N e c d e t A t a k l a n söz a ç a r k e n de a y n ı t a r a f s ız g ö rü şle k o n u şm a k is tiy o ru m . T a h s il, k o n s e r v e iş h a y a t iy le b ö y le uzun y ılla r ı hep b a şa rı için d e a şm ış bu lu n an b ir s a n a tç ın ın kend i e liy . le ken d i a u to b iy o ğ r a fy a s ın ı k a le m e a lm ası b ile b ir h a k t ır ; h a ttâ b ö y le y a z ıla r g e n ç lik için fa y d a lı b ire r h im m et o la r a k b ile k a rş ıla n a b ilir. Ç ü n k ü , b ö y le e m e k ta r a r tis tle rin h a k e ttik le r i a lk ış la r , s e k iz on y ıllık m e sle k a . m a tö rlerin in m e v sim siz o la r a k u m d u k la rı sita y işle rd e n p ek f a r k lı o la c a k tır . G e n ç le r s a d e c e t e ş v jk ed ilirler, a fe . rin lerle k a r ş ıla n ır la r . F a k a t , N e c d et A t a k g ib ile rin h a k k ı olan m u a m ele, ta k d ird e n de ü stü n olm ası g e re k e n a y rı b ir s a y g ıd ır ; o n la rın b a şlı b a şın a ü zerin d e d ııru lab ile- c e k d ü şü n d ü rü cü b ire r s a n a t h a y a tla r ı v a rd ır... Y a r ın öbü r gü n e m e k liy e a y r ıld ık la r ı za m a n y e rle rin e ta m em sa lle rin i k o y a b ilm e n in g ü ç lü ğ ü ç a b u k a n la ş ılır. O a y a rd a a r tis tle r y e tiş tire b ilm e n in g e n ç d o k to rla r, g e n ç m ü h en d isler y e tiş tirm e k , te k n ik ç ile rln s a y ıs ın ı ç o ğ a ltm a k k a d a r k o la y o lm a d ığ ın ı ise b ü tü n d ü n ya a sır la r d a n b e ri ö ğ ren m iş b u lu n u yo r. N e c d e t A t a k m eselâ K r c is le r g ib i b ir s a n a tk â r m ıd ır ? d iy e benden s a flık la so ru ştu ran g e n çlere h e r zam a n şu c e v a b ı v e rm işim d ir: O, h e r ş e y den e v v e l bu yu rd u n en gözd e a rtistle rin d e n b irisid ir. Ç a lışın ın in celiğ i d erecesin d e d ü şü nd ü rü cü b ir s a n a t h a y a tı v a r ; b ö y le b ir h a y a t b izde b ir ik i a rtis te a n c a k n a sip o la b ilm iştir.
Y e r im ç o k d a r; hu seb ep le o h a y a tın y a ln ız b ir ik i a n e k d o tu n a şim d ilik d o k u n a b ilece ğ im . G enç s a n a tk â r ın h ü v iy e tin i a y r ı b ir k it a p ç ık h alind e y a k ın d a bütün iıı. ç e lik le r iy le y a y ın la y a b ilirse m , bu, benim için b ir ş e r e f o- la c a k tır . N e c d e t’in kend i y a z d ığ ı h a tıra la rın d a n b ir k ıs ıııı m a sam ın ü stü n d e d u ru y o r. K a le m in e h a s t a t lı d il v e y iğ itç e ifa d e y le n efis ş e y le r a n la tm ış. F a k a t , ben N e c d e t’in h a r ik a ç o c u k lu k (eııfa n t p ro d ig e ) d e vresin e ait bir in tib a ı onun bu n o tla rın d a n d e ğ il, kend i m ü şah ed e m den ç ık a r m a y ı d a h a d o ğ ru b u lu y o ru m , tn tllıa k u v v e t li o ld u k ça h a fıza n ın z a m a n la y a n ılm a d ığ ı m a lû m d u r: b e nim o g e n ç lik in tib a ın ı da işte b ö y le b ir k u v v e tle d im a ğım a n ak şo lu n m u ş. T e fe rru a tın d a b ile y a ııılm ıy a r a k her
H a h m u i B . Ga z i ml hûl
N. R. A l ak
z a m a n h a tırla d ığ ım için, h ik â y e m , b e lk i s a n a tk â ım k e n di h a tıra d e fte ri için b ile fa y d a lı o la b ile c e k tir.
Ş e h zad e b aşılıy ım . O n la r da o c iv a r d a yerleşm işlerd i. B ir gü n F a h r i (K o p u z) ile g ö r ü ş ü y o rd u k ; k ü ç ü k N e c d e t’in h a rik u lâ d e m ü zik istid ad ın d u n b a h setti. E v le rin e g itm e y i k a r a r la ş tır d ık . Z iy a r e tim iz g ü n ü b a b a s ı R e m zi B e y (şim d i G en eral R e m zi Y iğ itg iid e n ) de evd eyd i. K ı s a c ık g e c e lik e n ta ris iy le y u m a k g ib i b ir ç o c u k (N e c d e t), k e m a n y a s tığ ım b ir k o rd o n la b o yn u n a a rk a d a u b a ğ la - m ış; hiç. yerin d e d u ra m ıyo r, lı k ı r fık ır k a y n ıy o rd u ; a r a s ıra b ab asın ın boynu na sa rılıy o rd u . K ü ç ü k k e m a n cı işte b u y m u ş. A b la s ı ondan üç, d ö rt p a r m a k d a h a y ü ksccilc, hem de d ah a a ğ ırb a ş lıy d ı: O da p iy a n is t im iş. D in lem e den ş a ş a kald ım ... ç ü n k ü o z a m a n la r İsta n b u l’da b ö yle b ir sah n e y le k a rş ıla ş m a k k u y r u k lu y ıld ız g ö rm e k te n d a ha n ad ir b ir v a k ıa y d ı. G ö zü m le gö rm esem , b ir deniz,kı zından b a h sed iliy o r san ırd ım ... R e m zi B e y m a n g alın ın b aşın d a o tu ru yo rd u : ç o c u k la rın ç a lışm a la rın a y a r ı d isip lin ve y a r ı ş e fk a tle hep ke n d isi n e z a re t ederm iş... O nu n la a z k o n u ş tu k ve p ek ç a b u k a k r a b a gib i ç ı k t ı k Ç ü n k ü , b a b am D r. Y u s u f R a g ıp (m erh u m ) M iih end lslıane’den
ç o k s e v d iğ i b ir h o ca sıym ış (B u n u so n rad an b ab am a a n la ttığ ım v e in tib alın ın k u v v e tin i iz a h e ttiğ im zam an R e m zi B e y i d erh a l ta n ım ıştı; h iç u n u tm am , rah m etli, d erh a l p a rm a ğ ın ı ş a k a ğ ın a g ö tü r e r e k : “ te v e k k e li d e ğ il; iy i h a tırlıy o ru m , R e m zi zaten b a ş k a tü r lü b ir ta le b e y d i” d e m işti)... O k ıs a k o n u şm ad an so n ra k ü çü k ııııısik i- c ile rin k o n se ri b aşlad ı. H iç u n u tm a m : B aeh ın “ A r y a ' sin i te m k in li b ir t a la k a t la d in le ttile r. İlk no£un kreşen - d o su y le “ n a sıl b ir k a b iliy e tin k a rş ıs ın d a o ld u ğ u m u ” a n la m ıştım . Ild g e n ce k a rş ı b e sle d iğ im s a y g ı işte o a n la r dan b a şla r...
R e m zi Y iğ itg ü d e n g ib i s a n a ts e v e r bir b a b a y a ve K a r i B e r g e r dostu m u z g ib i s a y ılı b ir ü sta d a sah ip o lm a nın sem e re sin i her ik i g en ç ta m v a k tm d a id râ k e ttile r. K o lle j ta h s ille ri v e d il b ilg ile ri de a y ın y ılla rd a s a ğ la n dı...
G a la ta s a r a y sa lo n la rın d a m ü ta re k e y ılla rın d a v e r . d ik le ri ilk k o n serd e de b ulun du m ; A lm a n y a tah silin den d ön ü şte v e rd ik le r i ilk k o n seri de dinledim . K ıs a p a n ta lonlu, to p u z g ib i b ir y a v ru n u n kem a n ın d an ç ık a n dubl k o rd la rm , h a rın o n ik lerin , p izzikato laı-ın k ıv r a k te m iz li ğ i ö n c ele ri b en i ne k a d a r ş a ş a la t t ıy s a .dönüşte ç a ld ığ ı m ü zik le rin a sıl, g ö s te riş siz v e b ü y ü k stilli sa d e liğ i de o k a d a r g ö n lü m ü m ü fteh ir b ıra k m ıştı.
L e ip z ig k o n s e rv a tııra rın d a p e k fa z la k a lm a sın a lü zum g ö rü lm ed i; ik i y ıld a d ip lo m ala rın ı a la r a k , v e A l- m a n y a d a k i ko n serlerin d e bol b ol a lk ış la n a r a k , y u rd a dön d ü ler. Ç ü n k ü N e cd et’in h er z a m a n ıs r a r la s ö y le d iğ i g ib i “ H a y a tın d a sa n a t n am ın a k ıy m e t v e rd iğ i ne v a r sa h e p sin i ilk b ü y ü k ü sta d ı K a r i B e r g e r ’e b o rçlu ” im iş. Y a n i y e tiş m iş b ir h a ld e A lm a n y a y a gitm iş, o ra d a d a m e sle k g ö r g ü s ü v e c e sa re ti a rtm ış...
Ş im d i A n k a r a D e v le t K o n se rv a tu v a rım n kem an p ro fesö rlerin d en b ulunan N e c d e t A t a k ’ın g e rç e k te n a l ta k lık la dolu b a şa rılı A lm a n y a k o n serlerin e d a ir tü rlü h a tır a la r ı v a r s a da, ne y a z ık k i o n la rı b u ra y a a la m ıy o ru z : k a z a n d ığ ı k r it ik le r d ik k a te d eğer.
B ü y ü k re p e rtu v a rı “ g ö s te riş te n k a ça n , eserin üslft- b iy le ç a lış ş a h s iy e ti a ra sın d a d a im a ü s fa d ç a b ir denk- lilik g ö zete n ” çalışı, v e “ y e r li yerin d e p lâ s tik to n la rı v e y a m asu m s a d e liğ iy le ç a b u c a k g ö n ü lle ri sa rm a sın ı b i len ” ifa d e s iy le , N e c d et A ta k , seçk in ve d u yan b ir a rtis t- tim izd ir. M e sle k kıdem in in ç e y r e k a srı a ştığ ın a b a k m a y ın ız ; o henü z otu z ü ç y a şın d a d ır. N eşesi, irad esi, ç a lış k a n lığ iy le b ize d a h a s ır a s ıra k o n serler d in lete c e k tir. Y e tiş tir m e k te old u ğ u Ilh an gib i ta le b e le riy le b ü tü n b ir gen ç k e m a n e ko lü k u r m a ğ a ç a lışıy o r.
N e c d e t’in k ü ltü rü n ü de h a y ra n lık la a n m a k borcu- m u zd ıır: b ild iğ i A lm an , İn g iliz v e F ra n s ız d ille riy le üç b ü y ü k kü tü p h an en in k e m a n e d eb iy a tın ı ln cele ıııiy e ç a lış m a k ta d ır. W a s ie lie iv s k i’nin “ K e m a n ve ü s ta d ia r ı” a d lı cild in i şim diden d ilim ize ç e v ir d iğ i gib i a y rı b ir te lif e se r için gen iş teteb b iilerd e de b u lu n u yo r. A y rıc a , D e v le t K o n se rv a tu a rın d a “ kem an ın ta rih ve ede. b iy a t iy le m e şg u l” b ir k ü rsü n ü n p ro fesö rü bulunuyor. A n la ş ıld ığ ın a g ö re bundan b ö yle y a y ı gib i k a le m i de m ü z ik o lo jiy e y a rd ım c ılık e d ecek tir.
K en d isin e a fiy e t, ç a lışm a la rın d a b a ş a rıla r d ileriz.
10
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
