Anadolu mandalarında yüz bölgesinin arteriel vaskularizasyonu

Vel. Bil. Derg. (2003), 19,3-4: 89-95

ANADOLU MANDALARINDA vOZ BOLGESiNiN.

ARTERiEL

VASKULARiZASVONU'

VuralOzdemir@l

Sadettin

Tlplrdamaz

2

Blood Supply to the Facial

Region of Anatolian Buffaloes

Out: Bu vah¥J1ada Anadolu mandalannda yUz bOIgesinin arteriel vaskularizasyonuna kailian damartan

va

dallannl mak· roskopik oIarak Incelemek amaclyla 8 adat manda kullamldl. YOl bOlgesinin arteriel vaskularizasyonunu saglayan ana damar a lacialis'dir. Bunun yamnda a. mentalis, a. masseterica, a. transversa faciei, isimli damartar ile a. Infraorbitalis'in, a. temporalis superflcia.lis'in ve

a

malaris'in

son

dallannln da yUz bOlgesinin arteriel vaskularizasyonuna katlldlklan tespit 001·

a.

Anahtar Kelimeler: Arter. YOZ 861gesi. Anadolu Mandasl

Summary: The aim of this study is 10 investigate macroscopically blood supply to lhe facial region of Anatolian buffaloes. A lotal 01 8 buffalo heads were used. It was observed that the main vessel of facial region is facial artery, In addition to this a. mentalis, a. masselerica, a. transversa faciei and branches of infraorbital, superfICial temporal and malar arteries were join 10 blood supply of fadal

region

.

Key Words: Artery, Facial Region, Anatolian Buffalo Girl,

Bos

Bovina cinsinin

Blbalina turu olan mandalar

SI{jIr clnsinin

ilkel

ruOOri

araslna gil1llektedir. Morfolojik

oIarak

d~uk

saOnh, seyrek

kllh

ve boynuzlannln

ka-sitlerinin

k~li

olmasl

gibi

Ozellikler gOsleren

man-dalar aOlr yaPI ve

davranl~lara sahip

hayvanlardlr

(Cockrill

1

974,

Alpan va Arpaclk 1996).

TOrkiye'de

Ozellikle sCrtOnden

gtda sektOrunde

faydalamlmak amaclyta hala

yet~tirilmekte

clan

man-dalar hakktnda

yapllmr~ oIan anatomik cah~1ar

01-dukCa Slnll11dlr.

Bu nedenle, manda IOrunde

yaprlml~ oIan ana·

lomik

a~hrmalara

hem bir yenisini

ekleme

k.

hem

de

bu

tOrOn yUz bOlgesi

arter1erini inceleyerek arteriel sis·

temin makroanalomisini belir1emek va varsa var·

yasyonlan

ortaya

~lkarmak bu a~tlrmanln amaC101 oIu~tunnaktadlr.

Mandalarda

yUz

bOlgesinin

arteriel

vas'

kularizasyonunu saOlayan

ana damar a. facialis'dir.

Bunun

yamnda a. mentalis. a.

masseterica. r. mas·

selericus, a.

transversa faciei.

isimli

damanar Ue a. info

raorbitalis

.

a lemporaJis superficialis

ve a. malaris'ln

son dallan yUz bOIgesinin arterial vaskularizasyonuna

kallllr1ar (GhoshaJ

1975.

Schummer

ve ark 1981).

A

facialis

;

truncus linguofacialis'den

aynhr. V. fa·

OOrts va ductus parotideus

~Ii!:)inde

incisura vasorum

Gclil Tarihi : 20.03.2003 @; v01.demir@aku.tdu.tr

facialium'u kaleder (Ghoshal

19

75, Schumrner

va

ark

1981, Schaller

1992,

Smallwood 1992. Berg

1

995, Our·

sun 2000,

Dursun

200

1

).

M

.

masseler'in

cn

kenannda,

vantralden

dorsaJe

doOru bir

seyir gOSlerir.

A. lacialis

seyri esnaslnda

yOz

bOIgesine aa. labiales inleriores, a.

labiaJis

superior,

a

angularis

oris, r. IaleraJis nasi rosl·

ralis

va

r

.

angLdaris oculi isimli dallan verir (Ghoshal

1975,

$chummer va ari(

1981)

.

AB

.

labiales inferiores

;

m. depressor

labi inferioris'in ahlnda seyreder

ka~1

tao

raflO benzer daman

lie anastomoz olur.

M.

t:xx:dnalor,

m. orbicularis

oris va

gil.

lxxx:aIes'a daOllan dallar

va-rerek

sonlamr (GhoshaI

1

975, Schummer va

ark

1981.

lahunta

ve

Habel

1

986,

Nur

ve

Dursun

1

992. Schaller

1992

,

Smallwood 1992, Nur 1995

,

Dursun 2000).

A.1a·

bialis

superior; a. labialis infarior'lX1 Ost

klsmtndan

.

m.

caninus ve m. levalor

nasoIabialis'in ahmda, Osl dudak

ve burun

ucuna doOru ilenar. (GhoshaI1975,

Schum-mer va ark

1981

).

KOyUk ruminantlarda

a. labiaJis

su-perior a. transversa faciernin

davamr durumundadtr

(Nur ve

Dursun 1

992,

Smallwood 1992, Nur 1995)

.

Bu

damar aOlz

a~lslna

ve

Ost

dudak

kaslanna giden dallar

verir

(Ghoshal

1975

,

Schummer

va ark

1981,

lahunta

ve Habel 1986

,

Nur

ve

Du

rsun

1

992.

Nur 1995, Dursun

2000).

A.

angularis

oris; orijinini takiben aOlz

~Islna

do{jru rostral yOnde

ilerier

ve m.

orbicularis oris'e da·

Ollan dallar ve

r

erek sonlanlf. KOyUk ruminanllarda

a.

Ia·

bialis superior'un blr dati

o

lan

a.

angularis oris

oro-ventral yOnde ilerieyerek Os! va alt dudaOln

commissura

labiorum'unu

olu~turan

kesimlerinde

da!:)

lilr

(Lahunta ve

• Bu ",al11ma "Ma.ndalarda A. carotis communis ve Son Oallan Ourine Makroanalomik Ara~tJrmalar" isimli Iczdcn tj:O:CI.

Icnmi,lir. .

I. Afyon I<;ocalcpe Onivcrsilesi Vcleriner FakUllcsi. Anatomi Anabilim Dah. AFYON 2. Scl~uk Onivcrsilesi VClcrincr FakUllcsi, AnalQmi Anabilim Dah. KONYA

OZDEMIR. TlPIRDAMAZ

Habel 1986, Nur va Dursun 1992. Nur 1995, Dursun

2000).

R.

lateralis nasi rostralis; for. infraorbitale'nin ca-udodorsallooe a. facialis'den orijin allr. a. inf-raorbitalis'in son dallan ile anastomoz oIan r.

anas-lomoticus cum a. infraorbitalis adh dah verdikten sonra diverticulum nasi'ye do{Jru ilerler ve bumun yan du-vartanndan Ost duda!)a kadar olan bCilgenin kas ve de-risine daglllr (GhoshaJ 1975. Schummer ve ark 1981,

Lahunla ve Habel 1986. Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, Dursun 2000). R. angularis oculi; a. facia/is'in

UIf

dallanndan biridir, gOz a~lslna doQru seyrederek bur-nun Ost kesimine dallar veriT (Ghoshal 1975, Schum-mer ve ark 1981. Lahunta ve Habel 1986, Nur ve

Dur-sun 1992, Nur 1995, Dursun 2000).

R.

masselericus; a. carotis extema'dan orijin aldlktan sonra gl. paroUs'in medialiooe rostroventral olarak iler1er. M. ster-nomandibularis'in insertio'su Ozerinden geyerek m.

masseter'in caudaline u~lr va bu kasa dagllarak son-lanlr (GhoshaI1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta

va Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, DUr -sun 2000).

A. transversa faciei; a. temporalis superficialis'den

aynldlktan sonra collum mandibulae'nin cauda/ine dogru rostroventral olarak seyreder ve collum

man-dibulae'yi a~rak lateral yOze ula!ilr (Ghoshal 1975,

Schummer ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur

ve Dursun 1992, SmalJlNood 1992, Nur 1995).

So-nunda m. masseter'e u~rak dagllan damar aynca a. laciaIis'in dallan ile de anastomoz olan dallar verir

(GhoshaJ 1975, Schummer ve ark 1981, Nur ve

Dur-sun 1992, Nur 1995, Dursun 2000). A. temporalis su-perflCialis lateral gOz a~lsl dOzeyinde a. palpebralis su-perior laleralis ve a. palpebra/is inferior IateraUs isimli daJlan verir. Su datlar alt ve Ust 90z kapaklarlnm Meriel vaskularizasyonunu saglar (Ghoshal 1975, Schummer

ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Berg 1995, Nur 1995, Dursun

20(0).

A. mentalis; a. alveolaris inferior'dan for. mentale

dOzeyinde aynlan bu damar margo intera/veolaris'in la-tera/ yOlOnde art dudagl besleyen ve a. labialis in-ferior'un son kotlan ile anaslOmoz olan dallar vererek

daglhr (Ghosha1 1975, Schunvner ve ark 1981, Nur ve

Dursun 1992, Schaller 1992, Nur 1995, Dursun 2000, Dursun 2001).

A. masseterica; a. temporalis prolunda caudalis'in devaml durumundadlr ve inc. mandibulae'dan g~

tikten soma ventrale yenelerek masseter kasma ula

-~rak burada da~lhr (Ghoshal 1975, Schummer ve ar1c:

1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992,

Berg

1995, Nur 1995. Dursun 2000).

A. malaris'in dallanndan oIan a. angularis oculi a.

malaris'den aniin aldlktan sonra caudale y6nelerek or -bital smlr boyunca gazOn medial aylslna kadar ilener

(Nur ve Dursun 1992, Nur 1995). A. lateralis nasi ca-udalis; a. malaris'in inca bir dah oIup laterale y6nelerek buruna oogru iter1er, adl g9((9n damar balen a. fa-cialis'in dallan ile anastomoz yapabilir. Aynca m. ma-laris ve m. levator nasolabialis'e oagllan dallar venr (Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995). A. dor

-safis nasi; a. malaris'in devaml durumundadlr ve gOzOn media/ aC;:lslndan dorsale yOnelerek burun bOlgesinin

dorsal

dwanna daglhr. Aynca ball dallan a. inf-raorbitalis'n dallan ile anastomoz olur (Ghoshal 1975, Khamas ve GhoshaI1982. Schummer ve ark 1981, La-hunta ve Habel 1986).

,

A. latera/is nasi rostral is, a. infraortlitalis'in son dal

-lanndan biridir. For. infraortitalis vaSllaSlyla canalis Inl-raoroitalis'den ylkan damar yOzOn latera/ine da{lilan dal

-lar verir (GhoshaJ 1975, Schummer ve ark 1981,

Dursun 2000, Dursun 2001).

Materyal ve Metod

Bu

~I~mada Konya ve Afyon y6resinden temin edilen 8 adet maooa ~I kullanlldl. A. carotis com-munis'ler vasltaSlyla fonnaldehit verilerek tespit edilen kadavraJara ayrll damartardan kltmlZI boya ile renk-lendirilmi~ latex enjekle edilerek diseksiyona hall( hale getirildi. C;all~da elde dilen bulgulann fotograflafl Sony Digital Still Camera DSC-S75 fotograf makinasl ile yekildi. Su c;:all~mada Nomina Anatomica Veterinaria (NAV) (l994)'daki terimler esas ahnml~tlr.

Bulgular

A. facialis: (~kit 1) Tr. linguofacialis'den aynldlKtan sonra rostroventral olarak incisura vasorum tacJalium'a ilerledigi

gOziendi.

A. facia/is'in incisura vasorum la-cialium'a u~madan once verdigi bir dalln m. mas-seler'in lateral yOlO Ozerinden dorsale t;:lkllktan sonra mediale k.vnlarak ad. gec;:en kaSln derininde daglkh~1

g6zlendi. Adl g9((9n daldan 0,5 em sonra a. facialis'den aynlan bir ba~ka dalln ise dorsale y6nelerek masseter kasmm ventraliflde da~IIdI~1 belirtendi. Incisura vasorum facialium'dan geyerek yOzOn lateraJine ula~n a. fa-cia/is'in m. masseter;n ventral kenanna paralel oIarak rostrodorsaJ y6n1O ileried~i ve 2 dal halinde aa. labiales Infenores'j verdigl tespit edildL

A.a

.

labiales inlenores: (~kil 1) M. blx::cinatO( ve

m. depressor labii inferions'in mandibula ile olan smm hizaslnda a. facialis'den 2 dal halinde aynlan da-martardan ventraJde olanlnln Ofijinini takiben rostral y6nlO bir seyirte m. buccinator ve m. depressor labu

in-feriores'in ventromedialine para/e!

oIarak

angulus oris'in ventral kenanna kadar ilerledigi 90zlendL Ad. geyen da

-mann bahsedilen seyri esnaSlnda ga. buccales'e, m.

buccinator'e m. depressor labii intenoris'e ve bOlge de-risine dallar verdigi 9OzleooL

Aa.

labiales inferiores'in

AlUldolu Mandalllnndli VOZ Umgeslnln ...

-

/

.

-.

~

~

i

$e1Q11. A. lacialis'in daltan

a.. a. carotis

eX1ema, b-

rr.

parotidei,

c·

a. auricularis caudaJis, d-a. transversa laciai, a.. a. teqx>ralis superfk:iaJis, t· a. tacialis. 9' r. glatvlularis. h--aa. la/:)ia\es inleriores (ventral daJ) , I' 88. LabiaJes inferiores (dorsal daI), ;.. a masseterica, k· r. lateralis nasi

rostralis,

I-

a

.

palpebraJis inferior lateralis, Ill-

a

.

palpebralis

superior

lateralis,

n·

a

Iabiais superior, 1·

m.

masseter. 2· m

.

Iem-pornIis,

3-

meatus acustk:us eX1emus, 4-mandibula, 5-m. maIaris, 6-proc. coronoideus, 7- proc. condy\aris,

a.

m. depressor

labii inlerioris,

9-

m. buccinator, 10.. m. orbicularis oculi

dorsal yOnIO dah ise ($ekil

1)

m. bucc:inalor'un caudal

kenan ile m. masseter'in rostral kenan araslnda a,

Ia·

bialis inferiores

'i

n ventraldeki dah",n orijininden 1 em

sonra

a

.

facialis

'

den ayntan damann 6rK;e dorsal yOnlO

klsa bir seyirden

sonra

keskin bir

dOn~

yaparak rost·

rale y6neldi!)i gOzlendi.

au

k

l

vnma kadar olan seyri es·

naslnda caudal yOnlO verdiOi iki dalln m

.

masseter'in

cranial

kenanndan

girerek

kas

igerislnde da{jlldl{jl gOz·

lendi.

A

labiales

inferiores'in

dorsal dahntn devamtnln

m.

buccinator'un derininda a{jlz a91slna doOru

takip

et·

liOi

seyri

esnaslnda

gil. buccales ve m. buccinator'e

da{jltan yok saYlda dal verdi{ji gOzlendi. Adl gayen da·

mann a{jlz a91slna kadar

Ula~tl{jl

ve

l

abium inl

e

rior'a

da{jllarak 5OOlandl{j1 gOzlendi.

A.

lacialis'in rostrodorsal yondeki seyrinin m. buc·

cinatorun dorsal kenanna kadar ile

ri

edi{ji ve bu seyri

esnaSlnda m. blK:cinator'e, gil. buccales ve m. mas·

seterin rOSlral kenanna giden yok saYlda dal verdi{ji

g6zlendi. M. malaris

'

in ventral kenan hizaslnda a. fa·

cialis'ten aynlarak dorsale y6nelen bir dahn

m.

rna

·

taris'in

lateral yOzO Ozerinden gayerek lateral gez a91

'

stria kadar ilerledi{ji gOzlendi. Aynca bu daldan ay

·

nlarak rostrodorsal yanda iler1eyen

ba~ka

bir dalln ise

burunun lateral dwanna kadar

ilerleyerek

periost ve

bOIge

derisine da{jlldl{jl g5zJendi.

Ramus lateralis nasi rostralis: ($ekil 1) M

.

ma

-Iaris'in ventralinda a. faciaJis'den ay

n

ldlktan sonra dor·

sale

yOnelerek burunun lateral dwanna ul8§tl{j1 gOz

·

lenen r. lateralis

n

asi restralis'in burunun dorsaline

kada

r

olan bOIgede m.

l

evator nasolabialis ve burun duo

vanna da{jllarak Sonlandl{jl gOzlendi. Adl Q8gen

da

-ma

n

n son daJlannln m. levator labi superior

,

m

.

dep-ressor labl superior, m. caninus ve m. levator

nasolabialis'e da{jllarak sonlandl{jl gOzlendL

A.

fa·

claUs'ln devamlnl

n

Ust dudaj)a do{Iru rostral

olarak

sey.

rettiQi ve seyri esnaslnda gil. buccales, m. buccinator

,

m. zygomaticus,

m. orbicularis

oris,

OSI dudak ve

bOIge

derisine yok saYlda dal verdi{ji g6zlendi.

A.

labia/is superior: ($ekil

1

,4)

A.

facialis'in nares

yOnunda devaml

nitel~rKle

olan a. labialis superior'un

m. buccinator'un

dorsal

kenanna paralel olarak rostral

yanlU seyri esnaslnda rostrodorsal yanlu verdi{ji bir

()ZDEMIR. TIPIRDAMAZ

$eki12. A. transversa faciei ve a. masseterica'nm dalanrnasl

a- a. transversa faciei, b-rr. parotidei, c-a temporelis~, d-a. carocis eldema, e-a masseterica, f· a. comuaIis, 9" proc. coronoiOOus. h-proc. oondy\aris, 1- m. tempora.Jis, j-r. parOlidei, k- m. massel9f

$ekiI3. Aft dudagm arterial beslervnesi S 'fa 92 _ 3

AnadiKu Mandahmnda ViiI. Hiligesinin",

$eki

4.

LIst

doda§:In

arterial besIermesi

a-

a

labiaIis

superior,

b-

a

angJlaris

oris,

1-

m.

orbicularis

oris

(labium ~rior),

2-

m. levator

labii

superioris,

3-

m

.

caninus, 4

-

m

.

deptessor Iabii sq>erioris, 5-m. zygomaticus

dahn

m. depressor labi superioris'in caudovenlraline

do{Iru iler1edigi

ve bu seyri esnasrnda m. malaris'in

rostral

kenarrna paralel olarak dorsale y6nelen ve

b61ge

derisine ve kaslanna dagrlan bir dal verdigi

9Oz-lendi.

Aynca m. levator labi superioris'in

orijini

dO-zeyinde

adr

g~en

kasln lateral yUzOnden dorsale

~r­

karak burunun yan duvanna ve bOIge derisine daQllan

bir dal daha verdigi gozlendi.

A.

angularis oris:

(~kil

4)

A.

Iabialis superior'dan

m. caninus'un ortasr duzeyinde ventral y6nIO oIarak

aynlan

damann aglz

a~rsrna

do{Iru iler1ediQi ve adl

ge<;en

bOIge

kaslanna dagllarak sonlandrgr

gazJendi.

R.

anastomoticus cum a.

infraorbitali:

A.

an-gularis oris'den aynkhktan sonra a. infraorbitalis'in bir

dalt

ile

anastomoz

okIugu tespit edildi.

A.

transversa faciei:

(~kil

1,2)

A.

lemporalis

su-perflCialis'ten

orijin aldlktan sonra roslroiateral bir seyir

jle

gl. parolis'in mediatinden m. rnassete(e

u~trQr

90zlenen

a. transversa faciei'nin

Once

adr gec;en kasrn

derinliQine

lnen

ve

ventral

yenlu

seyreden bir dal

ver-diQi

va

damann devamlmn masseter kaSI Dzerinde

rostral

oIarak

seyrederken

COk sayrda dorsal ve

venl-ral

yOnlu

dallar

verdiQi gOzlendi.

Bahsedilen

bu

dallann

bir klsmr yQzeysel oIarak

seyrederken blr krsmrnrn isa

kasrn derinine dagrlarak sonlandrgr beliriendi.

A.

trans-versa faciei'nrn devamr durumundaki

son

daJlnln

iss

masseter kasrnrn ortasl dOzeyinde derine

inerek

vent-rale y6neldigi ve a. faeialis'ten galen r.

massetencus

isimli dalrn

son

dallan

lie

anastomoz

oIdugu lespit

edil-di.

A.

palpebralis

superior laleralis:

(~kil

1) GozOn

lateral

~Isrnrn

ca.udodorsafinde a.

temporalis

su-perflCialis'den aynlan a. palpebra/is superior lateralis'in

Ost

90z kapagrna doOru

yeneldiOi

ve adr ge<;en

bOI-gada

daglldr

gr lespit edildi.

A.

palpebralis inferior

Ia-teralis'in

(~

1)

isa

r.

Iacrimalis

ile

birtikte gOzDn

la-teral 89lsrnln 2,5

em

ca.udalinde

a.

temporalis

superflCiaJis'den Ofijin

aldlQr ve ah gaz kapagrna

da-QrldlQr tespit edildi. Yukanda bahsedilen dallan

ver-dikten sonra a. temporalis superiiciaJis'in devammrn

gozun medialtaraflna

~igi

ve rostral yonlO bir seyir

jle frontal bOIge kas ve derisine dagrlarak sonlandtgr

gOzlendi

.

A.

mentalis:

(~kil

3) canalis mandibulae

itye-risindeki sayrini

tamamlayan

a. alveolaris inferio(un

devamr durumunda olan a. mentalis'i

n for. mentaJe

va-srtasryta canalis mandibulae'den

~rkarak

mandibulanrn

lateral yfJzOne

u~ttgt

gOzlendL

A.

mentalis'in

ah

dudak, incisiv di$ler va di$ etlerine da{!tlarak

sonlandrQr

OZDEMIR. llPIRDAMAZ

gOrOldtJ.

A. masseterica: (1?ekil 1,2) A. temporalis pro-funda caudalis'in incisura mandibularis'den ~tikten 800raki devaml durumunda olan a. masseterica'nm

m

.

masseter'in dorsal kenanna girdikten 800ra ventral y6nltJ bir

seyir\e

adl geyen kas

iQerisinde

da~IIdI~1

tes-pit edildi.

A. malaris'in B. infraorbitalis'in ~langlClndan on-jin aldlktan sonra gOztJn ventrali hizaslnda son dal-lanna aynldl~1 ve bu dallardan a. angularis oculi'nin

gOwn medial a91slna do{jru ilerfeyerek da~lk:h~1 goz-lenirken, a. Iateralis nasi caudaHs ile a. dorsalis nasi isimli dallannm ise rostral yOnde burun bOlgesine dogru iJerledi{ji

va

bumun caudalinde da~IIdI{j1 gOz -lendi.

A. Ialeralis nasi rostralis: A. infraorbitalis'in lor. inf

-raorbitalis vaSltaslyta canalis infraorbitalis'i lerkettikten

800ra a. Iateralis nasi rostralis'i verdi{Ji"\le bu damann bumun

On

ucu ve b61ge derisine dallar vererek

son-landl~1 tespit edildi. A. IateraJis nasi rostralis'i veroikten sonra a. infraorbitaJis'in devamlnln m. levator labi su-perior, m. caninus ve

m.

depressor labii superior'un ventralinden adl ge<;E!n kaslara dallar vererek Ust du-daga U~I~I ve burada da~llarak sonlanch~1 tespit edildi.

TartJ,ma va SonuQ

A. faciaJis'in literattJrde (Ghoshal 1975,

Schum-mer va ark 1981, Dur'Sun 2000, Dursun 2001)

be-lirtildi{ji ~kilde tr. linguofacialis'den aynldlktan sonr3 v. fadalis ve ductus parotideus e~li{jinde incisura va

-sorum faciaJum'u katetti~i ve yiiz bOlgesine dallar ver-di{ji gozlendi.

A.a.

IabiaJes inferiores, a. labiaHs superior, a. an-gularis

oris

ve r. IateraJis nasi rostralis'in a. facialis'den aynldlktan soma da{jlldlldan vaskulartzasyon bOIgeIeri

ve verdikleri

dallar

hakklnda

gOzienen

bulgulann

6-terattJlie (GhoshaI1975, Schummer ve ark 1981, La-hunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995,

Dursun 2000) uyum arz elti{li tespit edildi.

R.

anastomotic:us cum a. infraorbitali'nin r. Ia-teralis

nasi

rostralis'den orijin aldl{jlnl bildiren Ii-lerattJrOn (Ghoshal 1975) aksine a. angularis oris'den

orijin ak:h~1 gOzlendL Adl

Qe9EHl

damann a. inf-raorbitalis'in bir dah ile anastomoz olmasl literatUr

(Ghoshal 1975, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dur-sun 1992, Nur 1995) verilerine uyum gOslelTT'lektedir.

LileraltJrde (Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Lahunla ve Habel 19B6, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, Dursun 2000) a. facialis'den aynlarak lateral gOz aylSlna

dc:l{Iru

seyreden

ve

bumun tJst kesimine da~llan r. angularis oculi isimli daldan bahsedilmesine

ra~men kullanllan maleryallerin hitfbirinde bahsedilen dala rastianllmaml~llr.

UterattJrde (Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, Dursun 2000) a. carolis extema'dan orij;n

al-dlktan sonra masseter kaslnln caudaline ula~rak adl

geyen kasa da{jllan r. masselericus isimli damardan bahsedilmesine ra{jmen kullanllan materyallerin hiy

bi-rinde adl geQen damara rastlanllmaml~llr. Ancak aynl

literaltJrde bildiriJen adl ge<;E!n damann besledi{li

001-geye a. transversa faciai'den venlral yOnltJ aynlan bir

dahn da~IIdI{jllespit edildi.

A. transversa faciei'nin gl. parotis'in medialinden m. masseler'e ula~II{j1 ve masseter kasl Ozerinde

QOk

saYlda dorsal ve venlral,yOnltJ dallar verdi{ji gozlendi. Damar

hakkmda

belirienen bu bulgulann literatur (Ghoshal1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta ve

Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, Dursun 2000) verileri lie uyum

i9inde

oldu{lu gOziendi.

A. lerrp:>ralis superticialis'in son olarak gOz

a91-slna dogru a. palpebraJis inlerior lateralis ve

a

.

paI-pebralis superior lateralis isimJi dallan verdi{ji ve bu

daJ-lann literattJrde (Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve DurslXl 1992, Nur 1995, Dursun 2000) belirtiJdi{ji gibi

aIt

ve tJst gOz

kapa~lna da{jllarak sonlandl{jl tespit edildi

A. masselerica'nln incisura mandibularis'den g9<;: -tikten sonra venlral yOnlO bir seyirle m. masseter

iQe-rislnda daJlara aynlarak sonlanmasl literatUre (GhoshaJ

1975, Schummer ve ark 1981, Lahunta ve Habel 1986, Nur ve Dursun 1992, Nur 1995) paraJellik arz

el-mektedir.

A. mentalis'in literattJrde (Ghoshal 1975,

Schum-mer ve ark 1981, Lahunla ve Habel 1986, Nur 1995) belirtildi{ji gibi incisiv di~r, d~ etlerine

va

ahduda{ja

da§,kj,§, gOzJendi.

A. malaris'in gOzOn medial 39ls1 yevresindeki

do-kulara da~llan a. angularis oculi isimli daman 'Ie burun bOlgesinde da~llarak sonlanan a. laleralis nasi

ca-udaUs ile

a

.

dorsalis nasi adh dallarl verdigi

va

bah-sedilen bulgulann literatUre (Diesem 1975, Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Nut ve Dursun 1992,

Nur 1995) uygunJuk gOsterdi{li tespil edildi.

A. infraorbitalis'in literalOrde (Ghoshal 1975, Schummer ve ark 1981, Khamas ve Ghoshal 1982,

Nur ve Dursun 1992, Nur 1995, Dursun 2000) bil -dirildi{ji gibi bumun

On

ucu

ve bOIge derisine da{jllan a.

lateralis nasi rostralis'; verdiOi tespit edildi. Kaynaklar

~ 0, Arpaclk A (1996) "S1~r ye~iricil9"' ~n malbaasl

Anadolu Mandalarmda Yih: UBlgulnln •.•

Berg

R (1995) ~Angewandte und lopogtaphische anatomie

der haustiere~ Gustav Fischef Verlag Jena. Stuttgart.

Cockrill WR (1974) "The Husbandry and Health of the

D0-mestic Buffalo" Fao, Rome.

Durslll N (2000) "VelennEtf Arlalomi Ir Me<isan yay'lnevi,

Anka ..

OutSll'l N (2001) "Veteriner Topogafik Anatomi" Mecisan

yayv'l8Vi, Ankara

Ghoshal NG (1975) Ruminant heart and arteries In "'The

Anatomy 01 the ~ ArOmals", Ed. By R. Getty,

960-1024, W. B. Saunders company. ~

International Committee on Veterina'Y Gross Anatorrical

Nomenclature (1994) ~Nomina AAalomica Velerinaria", Fo-urth Ed , Ithaca, NewYol1<..

Khamas WAH. Ghoshal NG (1982) Blood supply 10 the

nasal cavity of sheep (ovis aries) and its significance to brain

tEHT.,Enalure regulation, Anal Anz. Jena. 151. 14-28.

lahunta A, Habel RE (1986) "Applied vetemary anatomy".

W. B. Saoode<s Con"<>any, _ _

Nur IH, Dursoo N (1992) Ankara k~rinde arteria carobs

eXiema ve lIlY daIan Ozerinde macroanatomic va Slbgros ~.

I~,

y

.

y

.

U

.

Vet. Fak. Oetg. 3(1-2). 209-226.

Nur IH (1995) Merinos koyunLannda artena carOClS eXlema va ur; daIan OzeMde makroanalomi< bIr ~l~ Tr J

V&-lennary

and AriTIaI Sciences. 19.417-422

SchaIIet' 0 (1992) "1lustraled veternary anatomical

n0-menclature". Ferdinand Enke Verlag, Stutgard.

SchUfT'l1"lEll' A, Wilkens H, VoUmerhaus B. Habermehl KH

(1981) The circuiatOfY system, the skin, and the cutaneus

or-gans of the domestic mammals. "The

Ana

t

omy

of Itle D0-mestic Animals" volume 3, Ed. by Niche! R, Schummer A,

Seiferle E, Verlag Paul Parey, Berlin - Hamburg

Smallwood EJ (1992) "A g.Jided lour 01 veterinary anatomy",