İstanbul Boğazındaki Eğlence Yerlerinden Kaynaklanan Çevresel Gürültünün Yönetimi – Bir Pilot Proje Örneği: İstanbul Boğazında Onlıne Gürültü İzleme Sistemi

(1)

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ  FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Ahmet ġANSAL

Anabilim Dalı : Çevre Mühendisliği

Programı : Çevre Bilimleri ve Mühendisliği ĠSTANBUL BOĞAZINDAKĠ EĞLENCE YERLERĠNDEN KAYNAKLANAN

ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN YÖNETĠMĠ – BĠR PĠLOT PROJE ÖRNEĞĠ: ĠSTANBUL BOĞAZINDA ONLINE GÜRÜLTÜ ĠZLEME SĠSTEMĠ

(2)

(3)

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ  FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Ahmet ġANSAL

(501031721)

Tezin Enstitüye Verildiği Tarih : 25 Aralık 2009 Tezin Savunulduğu Tarih : 27 Ocak 2010

Tez DanıĢmanı : Prof. Dr. Ġsmail TORÖZ (ĠTÜ) Diğer Jüri Üyeleri : Prof. Dr. Kadir ALP (ĠTÜ)

Prof. Dr. Sevtap DEMĠRKALE (ĠTÜ)

ĠSTANBUL BOĞAZINDAKĠ EĞLENCE YERLERĠNDEN KAYNAKLANAN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN YÖNETĠMĠ – BĠR PĠLOT PROJE ÖRNEĞĠ:

(4)

(5)

(6)

(7)

ÖNSÖZ

Akustik anlamda gürültünün kontrol altına alınması birçok önlem alınmasını gerektirir, ancak, açık veya yarı açık havada yapılacak müzik yayınının çevreden izole edilebilmesi daha fazla önlem almayı gerekli kılmaktadır. Genel anlamda gürültünün açıkhavada kontrol altına alınması üç temel yöntemle mümkün olmaktadır. Birincisi, gürültünün belli seviyi aĢmamasının sağlanması; Ġkincisi, gürültünün yansıtma, yönlendirme ve benzeri yaklaĢımlarla belli bir alan içinde hapsedilmesi; Üçüncüsü ise gürültünün çevreye yayılmasının engellemesi için yutma veya Ģeklini değiĢtirme Ģeklinde çevreden izole edilmesi veya maskelenmesidir. Bu çalıĢmada kullanılan online gürültü izleme sistemiyle, gürültünün belli seviyeyi aĢmaması prensibi gürültü kontrolünde esas alınmıĢtır. Ancak, bu çalıĢmada uygulanan online gürültü izleme sistemi; geçmiĢ yıllarda eğlence yerlerinde kolonların yanına konularak amfinin sesinin ayarlanması Ģeklinde uygulanan ve gürültüyü desibel cinsinden kayıt altına alan cihazlardan farklıdır. Bu sistemde, gürültü ölçüm cihazları eğlence yerinin yakınında bulunan alıcıda, eğer yoksa eğlence yerinin dıĢ sınırına yakın yerlerde konumlandırılmasıyla, gürültünün kontrol altına alınması sağlanmaktadır.

Bu çalıĢma, Ġstanbul’da 30 noktada pilot amaçlı gerçekleĢtirilen online gürültü izleme sisteminin, Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinde kurulmasından bu yana geçen, iki yaz sezonundaki ölçüm sonuçlarının incelenmesi, sistemin etkinliğinin araĢtırılması ve alınan önlemlerin incelenmesi amacıyla yapılmıĢtır.

Tez çalıĢmam boyunca ilgi ve önerileri ile beni yönlendiren, tez danıĢmanım Sayın Prof. Dr. Ġsmail TORÖZ’e teĢekkür ederim.

Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi tarafından gerçekleĢtirilen bu projede ölçüm verilerinin temini konusunda desteklerini esirgemeyen Ġ.B.B. Çevre Koruma ve Kontrol Daire BaĢkanı Sayın Doç. Dr. Ġbrahim DEMĠR’e, Çevre Koruma Müdürü Sayın Rıfat KELEġ’e, Çevre Koruma Müdür Yardımcısı Sayın Nizamettin MANGIR’a, Çevre Koruma Müdürlüğü çalıĢanlarından sistem yöneticisi Sayın Tansel ERAY’a, ayrıca, yine Müdürlük çalıĢanlarından Sayın Mevlüt AvĢar SAĞLAM’a ve Sayın Onur TAġKINOĞLU’na ayrıca destekleri için teĢekkür ederim.

Bu çalıĢma boyunca desteklerini esirgemeyen baĢta sevgili annem olmak üzere tüm aileme teĢekkürü borç bilirim.

(8)

(9)

ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa ÖNSÖZ...v ĠÇĠNDEKĠLER...vii KISALTMALAR...xi ÇĠZELGE LĠSTESĠ...xiii ġEKĠL LĠSTESĠ...xv ÖZET...xix SUMMARY...xxi 1. GĠRĠġ...1 1.1 Tezin Amacı...2

2. SES, AKUSTĠK VE GÜRÜLTÜ ĠLE ĠLGĠLĠ TANIMLAR... 5

2.1 Ses ve Akustiğin Tanımı...………..…...……….……..5

2.2 Ses Hızı ve Sıcaklık...5 2.3 Gürültü ve Temel Tanımlar ... ..5 2.3.1 Gürültü ... ...5 2.3.2 Frekans ... ...6 2.3.3 Desibel (dB) ... ...6 2.3.4 dBA ... ...7 2.3.5 Leq ... ...7 2.3.6 Lgece (Lg) ... ...7 2.3.7 Arka plan gürültüsü ... ...7

2.3.8 Desibel düzeylerinin çıkarılması ... ...8

2.4 Gürültü Kaynakları ... ....8

2.5 Gürültünün Ġnsan Sağlığına Etkileri ... ...9

2.5.1 ĠĢitme kayıpları ... ....9

2.5.2 Stres ve yorgunluk ... ...9

2.5.3 Göz rahatsızlıkları ... ....9

2.5.4 Kalp-damar sistemi rahatsızlıkları ... ....9

(10)

3. MATERYAL VE METOT...13

3.1 Ġstanbul Boğazında Bulunan ÇalıĢma Bölgesinin Tanımlanması...13

3.2 Eğlence Yerleri ve Konser Alanının Tanıtımı...14

3.2.1 Reina ... 14 3.2.2 Sortie ... 15 3.2.3 Sapphire Bosphorus ... 16 3.2.4 Anjelique ... 17 3.2.5 KuruçeĢme Arena ... 18 3.3 Gürültü Ölçüm Verilerinin Temini...19

3.4 Online Gürültü Ġzleme Sisteminin Teknik Özellikleri ...20

3.5 Online Gürültü Ġzleme Sisteminin Web Tabanlı Ġçeriğinin Tanıtımı ...22

3.5.1 GiriĢ sayfası ... 22

3.5.2 Cihaz ayarları sayfası... 23

3.5.3 Detaylı sorgulama sayfası ... 23

3.5.4 Gürültü seviyesi grafiği sayfası ... 24

3.5.5 Telefon rehberi sayfası ... 25

3.5.6 KiĢisel ayarlar ve Ģifre değiĢikliği sayfası ... 25

4. ONLĠNE GÜRÜLTÜ ĠZLEME SĠSTEMĠ ÖLÇÜM VERĠLERĠ ... 27

4.1 Ham Gürültü Ölçüm Verilerinin Eğlence Faaliyetine Göre Düzenlenmesi ....27

4.2 2008 Yaz Sezonu Gürültü Ölçüm Verileri...30

4.2.1 Reina 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... 30

4.2.2 Sortie 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... 31

4.2.3 Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri...31

4.2.4 Anjelique 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... ....31

4.2.5 Anjelique 2008 yılı yaz sezonu ölçüm verileri ... 32

4.3 2009 Yaz Sezonu Gürültü Ölçüm Verileri...32

4.3.1 Reina 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... 32

4.3.2 Sortie 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... 33

4.3.3 Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri...33

4.3.4 Anjelique 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri...33

4.3.5 KuruçeĢme Arena 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri ... 34

5. GÜRÜLTÜ ÖLÇÜM VERĠLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ... 35

5.1 2008 Yaz Sezonu Ölçüm Verilerinin Değerlendirilmesi ... 35

5.1.1 Reina 2008 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi ... 40

5.1.2 Sortie 2008 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi...45

5.1.3 Sapphire Bosp. 2008 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi....50

5.1.4 Anjelique 2008 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi...56

5.1.5 KuruçeĢme Arena 2008 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi58 5.2 2009 Yaz Sezonu Ölçüm Verilerinin Değerlendirilmesi ... 61

5.2.1 Reina 2009 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi ... 61

5.2.2 Sortie 2009 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi ... 66

5.2.3 Sapphire Bosp. 2009 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi....71

5.2.4 Anjelique 2009 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi ... 77 5.2.5 KuruçeĢme Arena 2009 yaz sezonu ölçüm verilerinin değerlendirilmesi 80

(11)

6. ORTALAMA GÜRÜLTÜ DEĞERLERĠNĠN KARġILAġTIRILMASI...83

6.1 Reina’nın Ortalama Gürültü Değerlerinin KarĢılaĢtırılması...83

6.2 Sortie’nin Ortalama Gürültü Değerlerinin KarĢılaĢtırılması ...86

6.3 Sapphire Bosphorus’un Ortalama Gürültü Değerlerinin KarĢılaĢtırılması...89

6.4 KuruçeĢme Arena’nın Ortalama Gürültü Değerlerinin KarĢılaĢtırılması...92

7. ORTALAMA GÜRÜLTÜ DEĞERLERĠNĠN DEĞĠġĠM SEBEPLERĠ...93

7.1 Reina’nın Ortalama Gürültü Değerlerinin DeğiĢim Sebepleri ...93

7.2 Sortie’nin Ortalama Gürültü Değerlerinin DeğiĢim Sebepleri...97

7.3 Sapphire Bosphorus’un Ortalama Gürültü Değerlerinin DeğiĢim Sebepleri...97

7.4 KuruçeĢme Arena’nın Ortalama Gürültü Değerlerinin DeğiĢim Sebepleri...98

8. SONUÇ...99

KAYNAKLAR...101

EKLER ...103

EK A.1: Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi’nin ölçüm verilerinin izin belgesi....104

(12)

(13)

KISALTMALAR

C S V : Comma Seperated Value

ÇGDY : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi

€ : Euro

G.D. : Gürültü Değerleri

GPRS : General Packet Radio Service GSM : Global System for Mobile

IEC : International Electrotechnical Commission IP : Ingress Protection

K. Arena : KuruçeĢme Arena kpbs : Kilobit per second LED : Light Emitting Diode MS-Excel : Microsoft Excel S.B. : Sapphire Bosphorus

SIM : Subscriber Identity Module S.M.S : Short Message System TIFF : Tagged Image File Format

W : Watt

(14)

(15)

ÇĠZELGE LĠSTESĠ

Sayfa

Çizelge 2.1 : Ses seviyesindeki değiĢimin algılanıĢı...6

Çizelge 3.1 : Ġstanbul’da 1975–2008 yılları arasında gerçekleĢen sıcaklık verileri...13

Çizelge 4.1 : 2008 ve 2009 ham gürültü verilerinin tarih ve sayıları...29

Çizelge 4.2 : 2008 ve 2009 sezonluk gürültü verilerinin tarih ve sayıları...29

Çizelge 4.3 : 2008 ve 2009 eğlence faaliyeti gürültü verilerinin tarih ve sayıları...29

Çizelge 5.1 : Reina 18.06.2008 tarihli gürültü ölçüm verileri...36

Çizelge 5.8 : Reina (18-24).06.2008 tarihleri günlük ortalama gürültü değerleri...40

Çizelge 5.9 : Reina 2008 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...41

Çizelge 5.10 : Reina 2008 yaz sezonu günlük ortalama gürültü değerleri...43

Çizelge 5.11 : Reina 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...45

Çizelge 5.12 : Sortie 2008 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü değerleri.46 Çizelge 5.13 : Sortie 2008 yaz sezonu günlük ortalama gürültü değerleri...48

Çizelge 5.14 : Sortie 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...50

Çizelge 5.15 : Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...51

(16)

Çizelge 5.17 : Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü

değerleri...55

Çizelge 5.18 : Anjelique 2008 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü

değerleri...56

Çizelge 5.19 : KuruçeĢme Arena 2008 yaz sezonu konserlerin arka plan ortalama

gürültü değerleri...58

Çizelge 5.20 : KuruçeĢme Arena 2008 yaz sezonu konserlerin ortalama gürültü

değerleri...60

Çizelge 5.21 : Reina 2009 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü değerleri.62 Çizelge 5.22 : Reina 2009 yaz sezonu günlük ortalama gürültü değerleri...64 Çizelge 5.23 : Reina 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...66 Çizelge 5.24 : Sortie 2009 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü değerleri.67 Çizelge 5.25 : Sortie 2009 yaz sezonu günlük ortalama gürültü değerleri...69 Çizelge 5.26 : Sortie 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...71 Çizelge 5.27 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu günlük arka plan ortalama

Çizelge 5.28 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu günlük ortalama gürültü

değerleri...74

Çizelge 5.29 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü

değerleri...76

Çizelge 5.30 : Anjelique 2009 yaz sezonu günlük arka plan ortalama gürültü

değerleri...78

Çizelge 5.31 : KuruçeĢme Arena 2009 yaz sezonu günlük arka plan ortalama

Çizelge 5.32 : KuruçeĢme Arena 2009 yaz sezonu günlük ortalama gürültü

değerleri...81

Çizelge 6.1 : Reina 2008 - 2009 ortak tarihlerin günlük ortalama gürültü değerleri.84 Çizelge 6.2 : Sortie 2008- 2009 ortak tarihlerin günlük ortalama gürültü değerleri..87 Çizelge 6.3 : Sapphire Bosphorus 2008- 2009 ortak tarihlerin günlük ortalama

(17)

ġEKĠL LĠSTESĠ

Sayfa

ġekil 2.1 : Gürültü seviyelerinin paskal ve desibel cinsinden gösterimi...6

ġekil 2.2 : Desibel düzeylerinin çıkarılmasında kullanılan ∆L desibel fark eğrisi...8

ġekil 3.1 : Ġstanbul Boğazında değerlendirilen beĢ ölçüm istasyonunun yeri...14

ġekil 3.2 : Online gürültü izleme sistemi Reina istasyonu...15

ġekil 3.3 : Online gürültü izleme sistemi Sortie istasyonu...16

ġekil 3.4 : Online gürültü izleme sistemi Sapphire Bosphorus istasyonu...17

ġekil 3.5 : Online gürültü izleme sistemi Anjelique istasyonu...18

ġekil 3.6 : Online gürültü izleme sistemi KuruçeĢme Arena istasyonu...19

ġekil 3.7 : Online gürültü izleme sistemi ölçüm istasyonu...21

ġekil 3.8 : Online gürültü izleme sistemi ölçüm istasyonu ve güneĢ paneli...22

ġekil 3.9 : Online gürültü izleme sistemi giriĢ sayfası...22

ġekil 3.10 : Online gürültü izleme sistemi cihaz ayarları sayfası...23

ġekil 3.11 : Online gürültü izleme sistemi detaylı sorgulama sayfası...24

ġekil 3.12 : Online gürültü izleme sistemi gürültü seviyesi grafiği sayfası...24

ġekil 3.13 : Online gürültü izleme sistemi telefon rehberi sayfası...25

ġekil 3.14 : Online gürültü izleme sistemi Ģifre değiĢtirme sayfası...25

ġekil 5.1 : Reina 18.06.2008-12.08.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...42

(18)

ġekil 5.4 : Reina 13.08.2008-07.10.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...44

ġekil 5.5 : Reina 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...45

ġekil 5.6 : Sortie 25.06.2008-04.08.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...47

ġekil 5.7 : Sortie 05.08.2008-13.09.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...47

ġekil 5.8 : Sortie 25.06.2008-04.08.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...49

ġekil 5.9 : Sortie 05.08.2008-13.09.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...49

ġekil 5.10 : Sortie 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...50

ġekil 5.11 : Sapphire Bosphorus 14.05.2008-17.07.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...52

ġekil 5.12 : Sapphire Bosphorus 18.07.2008-19.09.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...52

ġekil 5.13 : Sapphire Bosphorus 14.05.2008-17.07.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...54

ġekil 5.14 : Sapphire Bosphorus 18.07.2008-19.09.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...54

ġekil 5.15 : Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...55

ġekil 5.16 : Anjelique 08.05.2008-15.06.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...57

ġekil 5.18 : KuruçeĢme Arena 05.06.2008-15.07.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...59

ġekil 5.19 : KuruçeĢme Arena 16.07.2008-28.08.2008 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...59

ġekil 5.20 : KuruçeĢme Arena 05.06.2008-15.07.2008 günlük ortalama gürültü değerleri...60

(19)

ġekil 5.22 : Reina 04.06.2009 - 08.08.2009 günlük arka plan ortalama gürültü

değerleri...63

ġekil 5.23 : Reina 09.08.2009 - 14.10.2009 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...63

ġekil 5.24 : Reina 04.06.2009 - 08.08.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...65

ġekil 5.25 : Reina 09.08.2009 - 14.10.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...65

ġekil 5.26 : Reina 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...66

ġekil 5.27 : Sortie 11.05.2009 - 19.07.2009 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...68

ġekil 5.28 : Sortie 20.07.2009 - 26.09.2009 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...68

ġekil 5.29 : Sortie 11.05.2009 - 19.07.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...70

ġekil 5.30 : Sortie 20.07.2009 - 26.09.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...70

ġekil 5.31 : Sortie 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...71

ġekil 5.32 : Sapphire Bosphorus 08.05.2009 - 18.07.2009 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...73

ġekil 5.33 : Sapphire Bosphorus 19.07.2009 - 27.09.2009 günlük arka plan ortalama gürültü değerleri...73

ġekil 5.34 : Sapphire Bosphorus 08.05.2009 - 18.07.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...75

ġekil 5.35 : Sapphire Bosphorus 19.07.2009 - 27.09.2009 günlük ortalama gürültü değerleri...75

ġekil 5.36 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu haftalık ortalama gürültü değerleri...76

(20)

ġekil 5.40 : KuruçeĢme Arena 23.08.2009-28.09.2009 günlük arka plan ortalama

ġekil 6.1 : Reina 2008 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...85

ġekil 6.2 : Reina 2009 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...85

ġekil 6.3 : Sortie 2008 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...88

ġekil 6.4 : Sortie 2009 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...88

ġekil 6.5 : Sapphire Bosphorus 2008 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...91

ġekil 6.6 : Sapphire Bosphorus 2009 ortak tarihlerdeki günlük ortalama gürültü değerleri...91

ġekil 7.1 : Reina’da yenilenen ses sistemi: 68 adet KK-200 ses yükselticisi...94

ġekil 7.2 : Reina’da yenilenen ses sistemi: 16 adet KL-18MA ses yükselticisi...94

ġekil 7.3 : Reina’da yenilenen ses sistemi: 8 adet KH-15 ses yükselticisi...94

ġekil 7.4 : KK-200 ses yükselticisinin yatay frekans tepkisi...95

ġekil 7.5 : KK-200 ses yükselticisinin dikey frekans tepkisi...96

(21)

ĠSTANBUL BOĞAZINDAKĠ EĞLENCE YERLERĠNDEN KAYNAKLANAN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN YÖNETĠMĠ – BĠR PĠLOT PROJE ÖRNEĞĠ: ĠSTANBUL BOĞAZINDA ONLINE GÜRÜLTÜ ĠZLEME SĠSTEMĠ

ÖZET

Eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü Ģikayetlerinin yaz aylarında artıĢ gösterdiği bilinmektedir. Çevreden izole edilmeden yapılan yüksek sesli müzik yayını, insan sağlığına olumsuz etkilere sebep olmakta ve aynı zamanda gürültü Ģikayetlerine sebebiyet vermektedir. Bu tür Ģikayetlerin yönetimlerle halkı karĢı karĢıya getirdiği de bilinmektedir. 2006 yılı yaz sezonunda, Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü Ģikayetleri artınca; Çevre ve Orman Bakanlığı, Ġstanbul Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi Çevre Koruma Müdürlüğü yetkilileri, Ġstanbul Boğazı’nda bulunan eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü Ģikayetlerini denetim altına almak amacıyla çalıĢma baĢlatmıĢlardır. Denetim faaliyetlerinin etkinliğini arttırmak amacıyla, Çevre ve Orman Bakanlığı, 2006/16 sayılı Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesinin de içinde bulunduğu, belediyelere gürültü kirliliği konusunda yetki devri yapılmasını içeren genelgeyi yayınlamıĢtır. Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi bu sorunu çözmek için, online gürültü izleme sistemi kurma çalıĢmalarına baĢlamıĢtır. Uygulanan bu pilot projede; Ġstanbul genelinde özellikle eğlence yerlerine online olarak ölçüm verilerini aktaran, gürültü ölçüm cihazları kurulmuĢtur. Sistem gürültüyü 7 gün 24 saat ölçüp, belirlenen zaman aralıklarında ortalama gürültü seviyesini (Leq), dBA cinsinden

hesaplamaktadır. Hesaplanan veriler, GPRS data sim kartlı telemetri modemlerle merkeze aktarılmaktadır. Belirlenen gürültü seviyesi aĢıldığında sistem, SMS yoluyla haber vermektedir. Tezin amacı, bu çevresel gürültünün yönetimi sisteminin 2008 ve 2009 yılı yaz sezonu gürültü ölçüm verilerini inceleyerek sistemin hedefini gerçekleĢtirip gerçekleĢtirmediğini ortaya koymaktır.

Tez kapsamında, Ġstanbul genelinde 30 adet gürültü ölçüm istasyonu bulunan online gürültü izleme sisteminin, Ġstanbul Boğazında bulunan 5 adet gürültü ölçüm istasyonunun verileri incelenmiĢtir. Online gürültü izleme sisteminin kurulmasından bu yana geçen 2008 yılı ve 2009 yılı yaz sezonlarında, bahsedilen 5 adet gürültü ölçüm istasyonunun ortalama gürültü ölçüm verileri (Leq) incelendiğinde; 2008 yılı

için 133313 adet, 2009 yılı için 240369 adet Leq, dBA gürültü ölçüm verisinin

bulunduğu görülmektedir. Bahsedilen toplam 373682 adet gürültü ölçüm verisinden, Ģikayetlerin yoğun olduğu gece saatlerinde bulunan 2008 yılı için 13044 adet, 2009 yılı için 25619 adet Leq, dBA gürültü ölçüm verisi, tüm verilerin içerisinden

ayrıĢtırılarak değerlendirmeye alınmıĢtır. Değerlendirilen bu verilerle; ilk olarak günlük ortalama gürültü değerleri ve haftalık ortalama gürültü değerleri hesaplanmıĢ, daha sonra 2008 ve 2009 yılının sezonluk ortalama gürültü değerleri hesaplanmıĢ ve birbirleriyle karĢılaĢtırılmıĢtır. Hesaplamalar neticesinde; Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinin çevresel gürültü düzeylerinde, online gürültü izleme

(22)

Sonuç olarak, söz konusu sistemin, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “Çevresel Gürültü Eylem Planı 2009-2020” çerçevesinde yetki devri yapılmıĢ/yapılacak olan belediyelerin sorumluluğundaki eğlence yerlerinin denetimlerinin etkinliğini arttırmak amacıyla kurulması önerilmektedir. Aynı zamanda, online gürültü izleme sisteminin; karayolu, havaalanı, demiryolu ve endüstriden kaynaklanan gürültü haritalarının çıkarılmasında, gürültü verilerinin modelleme programlarıyla birleĢtirilerek kullanılmasında ve aynı zamanda, halkın Ģehrin gürültüsünü öğrenebilmesi amacıyla Ģehir genelinde elektronik panolarla gösterimi sağlanarak yaygınlaĢtırılması önerilmektedir.

(23)

CONTROLLING ENVIRONMENTAL NOISE CAUSED BY ENTERTAINTMENT PLACES IN ISTANBUL BOSPHORUS – A PILOT PROJECT EXAMPLE: ONLINE NOISE MONITORING SYSTEM IN ISTANBUL BOSPHORUS

SUMMARY

It is known that noise complaints which is caused by entertaintment places are increasing in summer months. High volume music broadcast which is not isolated from environment is caused negative affects to human health and also caused to noise complaints. It is known that, this type of complaints make governance and public face to face. In summer season of 2006, when, noise compliants from entertaintment places at Istanbul Bosphorus are increased; Ministry of Environment and Forestry, Directorate of Environment and Forestry of Istanbul and Istanbul Metropolitan Municipality - Directorate of Environmental Protection authorizeds started for work to control noise compliants from entertaintment places at Istanbul Bosphorus. Ministry of Environment and Forestry published number 2006/16 authority transfer circular which is about noise pollution, because of increasing efficiency of control activities to municipalities which is includes Istanbul Metropolitan Municipality, too. Istanbul Metropolitan Municipality started to work to set up online noise monitoring system to solve this problem. In this applied pilot project, noise measurement devices had set up especially entertaintment places in Istanbul which is transfer measurement datas online. System measures noise 7 days 24 hours and calculates equated noise level (Leq) in dBA at determined time

intervals. Calculated datas are transferred to head office with GPRS featured data sim cart in telemeter modems. When determined noise level is exceeded, system gives information by sending SMS. The aim of this thesis is to determine of this environmental noise management system’s aim is realized or not with analysing of the year 2008 and 2009 summer season noise measurement datas.

In thesis coverage, 5 pieces noise measurement station’s datas in Istanbul Bosphorus are analysed from 30 piece noise measurement station included online noise monitoring system in all around of Istanbul. Mentioned 5 pieces noise measurement station’s average noise measurement datas (Leq) which is occured in environmental

noise levels from entertaintment places at Istanbul Bosphorus summer seasons of 2008 and 2009 when online noise monitoring system is established; It is seen in the year of 2008, 13313 pieces and in the year of 2009, 240369 pieces of Leq, dBA noise

measurements are presented. In mentioned total 373682 pieces of noise measurement datas, complaint busy night hours in the year of 2008 13044 pieces and in the year of 2009, 25619 pieces of Leq, dBA noise measurement datas are used with seperating

(24)

entertaintment places at Istanbul Bosphorus summer seasons of 2008 and 2009 when online noise monitoring system is established.

It is offered to establish this system for increasing efficiency of control in entertaintment places of responsible municipalities which are going to take or had taken authority transfer that is told in “Environmental Noise Action Plan 2009 – 2020” prepared by Ministry of Environment and Forestry. Also, It is offered that online noise monitoring system will be used both with noise modelling programs for preparing highway, airway, railway and industry sourced noise maps, and also will be used generalized for public to have information about noise measurement results with city around electronic panels.

(25)

1. GĠRĠġ

Eğlence yerlerinden kaynaklanan çevresel gürültü Ģikayetleri, özellikle büyükĢehirlerde ve turistik bölgelerde yaz aylarında artmaktadır. Gürültü kirliliği Ģikayetlerinin azaltılması ve çevresel gürültünün yönetilmesi konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı ve Belediye yetkililerinin önlem anlamında birtakım çabalar içinde oldukları bilinmektedir. Türkiye’de son beĢ yılda bu çabalarla ve yapılan çalıĢmalarla gürültü kirliliğiyle mücadele sonuç vermeye baĢlamıĢtır. Günümüz teknolojik imkanlarının da çalıĢmalarda kullanılması online gürültü izleme sistemiyle mümkün olmuĢtur. Pilot ölçekli bir çalıĢma olarak online gürültü izleme sistemi Ġstanbul’da öncelikle eğlence yerlerinden kaynaklanan çevresel gürültünün kontrol altına alınması amacıyla uygulanmıĢtır. Bu sistem daha sonra Bursa’da ve son zamanlarda Bodrum’da uygulamaya geçirilmiĢ olup, gürültü kirliliğiyle mücadele, yerel ölçekten ülke geneline doğru artan bir ivmeyle hız kazanmaktadır.

Türkiye’de gürültü kirliliğiyle mücadelede gelinen noktanın baĢlangıcı; 2002 yılı Temmuz ayında Avrupa Birliği tarafından ilk baskısı yayınlanan “Research for a Quieter Europe in 2020” (2020’de daha sessiz bir Avrupa için araĢtırma) strateji belgesinin yayınlanmasıyla gerçekleĢmiĢtir. Bu strateji belgesi, Avrupa Birliği’nde gürültünün azaltılması konusunda uygulanacak strateji ve eylem planını ortaya koymuĢtur. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılımı sürecinde; Yönetmeliklerin Avrupa Birliği Müktesebatına uyumlulaĢtırılması amacıyla, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 1 Temmuz 2005 tarihinde “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” yayınlanmıĢtır. 11 Aralık 1986 yılında yayınlanmıĢ olan bir önceki “Gürültü Kontrol Yönetmeliği”nin aksine Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde; Kaynakta gürültünün kontrolü yerine, kaynaktaki gürültünün çevreye yayılmasının kontrolü hususu ön plana çıkarılmıĢtır.

(26)

Bakanlığında Kapasite Güçlendirilmesi” Avrupa Birliği Projesi kapsamında; 7 Mart 2008 tarihinde “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” revize edilmiĢtir.

“Gürültü Yönetimi Alanında Çevre ve Orman Bakanlığında Kapasite Güçlendirilmesi” Avrupa Birliği Projesi kapsamında; “Gürültü Eylem Planlamasına Yönelik Faydalı Bilgiler”, “Gürültü Haritalandırması Kılavuzu” ve “Gürültü Azaltım Önlemleri El Kitabı” adı altında üç el kitabı hazırlanmıĢtır. Çevresel gürültünün yönetilmesi konusunda Türkiye ölçeğinde ikinci Avrupa Birliği projesinin, gürültü haritalaması konusunda olması ve 2010 yılının son çeyreğinde baĢlayıp 30 ay sürmesi planlanmaktadır. Söz konusu Avrupa Birliği Projesinin 6.000.000 € bütçeli olacağı öngörülmektedir. Yapılan projelerle ve çalıĢmalarla, Türkiye’de çevresel gürültünün yönetimi gerçekleĢtirilmeye çalıĢılmaktadır.

1.1 Tezin Amacı

Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü Ģikayetlerinin 2006 yılında artmasıyla ve Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 2006/16 sayılı yetki devri genelgesiyle yetkisini devretmesi, bahsedilen sorunun çözümünü Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi’ne bırakmıĢtır. Ġstanbul Boğazı’nda 2006 yılı yaz sezonunda, haftanın 7 gecesi yapılan denetimlerle çevresel gürültünün yönetimine baĢlanmıĢtır. Ancak, denetim ekiplerinin Ġstanbul Boğazında bulunan her eğlence yerinde, her an bulunması mümkün olamadığından, online gürültü izleme sistemi pilot projesi çalıĢmaları baĢlatılmıĢtır. Bu projeyle, aynı zamanda denetimlerin etkinliği de arttırılmıĢtır. Sorunun çözülmesi amacıyla, Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi tarafından sistemin kurulmuna 2007 yılında baĢlanılmıĢ olup, teknik Ģartnamenin hazırlanması, sistemin ihalesinin tamamlanması ve kurulması 2007 yılının son aylarında bitirilmiĢtir. Bu sebeple, sadece yaz sezonlarında Ġstanbul Boğazında faaliyet gösteren eğlence yerlerinin, online gürültü izleme sistemiyle denetlenmesine 2008 yaz sezonundan itibaren baĢlanabilmiĢtir.

Bu çalıĢmada; online gürültü izleme sisteminin kurulmasından bu yana geçen 2008 ve 2009 yılları boyunca gürültü ölçümü yapan sistemin, 2008 ve 2009 yaz sezonlarında (Leq) ortalama gürültü değerlerini dBA cinsinden ölçen sistemin,

(27)

Bu kapsamda;

- Çevresel gürültü ile ilgili temel olarak bilinmesi gereken tanımların ve gürültünün insan sağlığına olan etkilerinin açıklanması,

- Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü Ģikayetlerinin değerlendirilmesi için yapılan çalıĢmalarla ilgili bilgi verilmesi, - Ġstanbul Boğazında gürültü Ģikayetlerine sebep olan eğlence mekanları

hakkında konum, mekan yapısı ve ses sistemi hakkında bilgi verilmesi, - Online gürültü izleme sisteminin çalıĢma prensibi, ölçüm metodu ve yazılım

özellikleri hakkında bilgi verilmesi,

- Sistemin uygulanması neticesinde elde edilen veriler ve bu verilerin değerlendirilmesi,

(28)

(29)

2. SES, AKUSTĠK VE GÜRÜLTÜ ĠLE ĠLGĠLĠ TANIMLAR

2.1 Ses ve Akustiğin Tanımı

Ses, kulağın algılayabileceği basınç değiĢimi olarak tanımlanabilir. Paskal cinsinden ölçülen sesin; üretilmesi, yayılması ve algılanması ile ilgili tüm alanları kapsayan bilime ise Akustik denir [1].

2.2 Ses Hızı ve Sıcaklık

Sıcaklığın artmasıyla, sesin hızı da artar. 20 o_{C sıcaklıkta 344 m/s olan sesin}

havadaki hızı 100 o_{C sıcaklıkta 386 m/s’ye çıkar. Sesin daha hızlı iletildiği durumlar}

da mevcuttur, örneğin; sesin 20 o_{C sıcaklıkta sudaki hızı 1463 m/s’dir [2].} 2.3 Gürültü ve Temel Tanımlar

2.3.1 Gürültü

Gürültü; istenmeyen, rahatsız edici ya da sağlığı tehdit eden seslerdir. Insan kulağını modelleyen logaritmik bir skala olan dB(A) birimiyle ölçülür [3]. Gürültü seviyelerinin, ses basınç birimi Paskal ile gürültü ölçüm birimi desibel (dB) cinsinden karĢılaĢtırılması aĢağıda ġekil 2.1’de gösterilmektedir [1].

140 dB insan kulağına acı verir; 120 dB uçak gürültüsü, 100 dB otoyolda ilerleyen araç gürültüsü, 60 dB ofiste bilgisayar gürültüsü, 40 dB kulağa fısıldama gürültüsü, 20 dB kuĢ cıvıltısı, 0 dB’in üzerinde gürültü ise insan kulağının duyma eĢiğidir. Ayrıca, gürültü seviyesindeki değiĢimin, paskal cinsinden sesin gücündeki değiĢime karĢılık gelen ve gürültü yüksekliğindeki değiĢimin algılanıĢı, Çizelge 2.1’de gösterilmiĢtir [4].

(30)

ġekil 2.1 : Gürültü seviyelerinin paskal ve desibel cinsinden gösterimi.

Çizelge 2.1 : Ses seviyesindeki değiĢimin algılanıĢı.

Ses Düzeyindeki DeğiĢim (dB)

Güçteki DeğiĢim Algılanan Sesin Yüksekliğindeki DeğiĢim

Azalma Artma

3 1/2 2 Ancak hissedilebilir

5 1/3 3 Açıkça farkedilir

10 1/10 10 Yarısı yada iki kat daha yüksek

20 1/100 100 Dörtte biri yada dört kat daha yüksek

2.3.2 Frekans

Ses dalgasının birim zamandaki titreĢim sayısı olup, birimi Hertz (Hz)’dir [5].

2.3.3 Desibel (dB)

Desibel, sesin gücünü logaritma on tabanına göre kullanılan ölçekte, referans güç seviyesi olarak alınan “PĠCOWATT”ın günlük hayatta kullanılan ses gücüne oranıyla elde edilen ve ses gücünü ifade eden birimdir. Alexandre Graham Bell’e ithaf olunan “BELL”in onda birini ifade eden “DESĠBEL” kısaca “dB” Ģeklinde yazılıp (2.1) formülüyle hesaplanır [5]. W0=10-12 W (picowatt, referans güç seviyesi)

(31)

2.3.4 dBA

Ġnsan kulağının hassas olduğu orta ve yüksek frekansların ön plana çıkarıldığı bir ses

değerlendirme birimi olup, desibel cinsinden A-Ağırlıklı gürültü seviyesinin kısa yazılmıĢ Ģeklidir [5]. Günlük hayatta en çok kullanılan ses gücü seviyesi olan dBA, gürültü ölçüm cihazlarıyla yapılan gürültü ölçümlerinin insan kulağının hassasiyetine göre modellenmesi amacıyla geliĢtirilmiĢ bir kavramdır.

2.3.5 Leq

Sesin yükselmesi ve alçalması farklı gürültü seviyeleri ortaya çıkarır. Ses basınçlarının ortalama değerini veren ve dBA biriminde olan gürültü ölçeğidir [5]. (2.2) formülüyle hesaplanır [4]. Formülde; L: her bir gürültü değeri, N: belli bir zaman diliminde hesaplacak ortalama gürültüde bulunan gürültü örneği sayısıdır. Leq = 10log10[(∑10L/10)/N] (2.2) 2.3.6 Lgece (Lg)

Gece gürültü seviyesi; A-Ağırlıklı gürültü seviyesi enerji ortalaması olup, yılın gece sürelerinin tamamına göre belirlenir ve gece süresindeki rahatsızlığı ifade eder [6].

2.3.7 Arka plan gürültüsü

Arka plan gürültüsü, bir çevrede incelenen gürültü kaynağı susturulduğunda, ortamda kalan diğer kaynakların çevrede aynı anda oluĢturdukları toplam sesi ifade eder [6].

(32)

2.3.8 Desibel düzeylerinin çıkarılması

Ölçülen gürültünün; arka plan, kaynak veya ikisinin bileĢkesinden meydana geldiğini saptanmak amacıyla kullanılır. Kaynak ve arka plan gürültüsü birarada LS+N, sadece

arka plan gürültüsü LN’dir. Kaynak gürültüsü ġekil 2.2’deki eğriyle hesaplanır [1].

ġekil 2.2 : Desibel düzeylerinin çıkarılmasında kullanılan ∆L desibel fark eğrisi. 2.4 Gürültü Kaynakları

Genel baĢlıklarla çevresel gürültü kaynakları Ģu Ģekilde sıralanabilir;

 Karayolları, demiryolları, hava alanları,

 Endüstri tesisleri,

 YerleĢim alanlarının yakınında yer alan; taĢ ocakları, inĢaat alanları,

 Konutlarda; televizyon ve müzik aletlerinden çıkan yüksek sesler ile jeneratör, havalandırma, yakma kazanları,

 Konut içinde veya bahçede barındırılan hayvanların sesleri,

 Eğlence yerlerinde kullanılan elektronik olarak yükseltilmiĢ müzik sesleri gibi gürültülerdir [3].

Bu çalıĢmada, yukarıda belirtilen kaynaklar içerisinde; eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü, çalıĢma konusu olarak seçilmiĢtir.

(33)

2.5 Gürültünün Ġnsan Sağlığına Etkileri 2.5.1 ĠĢitme kayıpları

Gürültünün iĢitme sağlığına etkisi doğrudan olmaktadır.160 dB’in üzerindeki gürültü kulak zarını yırtarken, 80 dB üzeri gürültü ise dıĢ kulakta bulunan tüylü hücrelerde akustik travmaya sebep olmaktadır. Bu durumun uzun sürmesi ise geçici iĢitme kaybına sebep olmaktadır. Kulak sessiz ortamda dinlendirilmezse tüylü hücreler ölürler, böylece kalıcı iĢitme kaybı oluĢur. Tüylü hücrelerin ölümüyle, iç hücrelerin uyarılması normalden 40-50 dB daha fazla ses Ģiddeti uygulanması ile mümkündür. Aynı zamanda, sesin tek nokta yerine, çok noktadan karıĢık olarak gelmesi, kulağı olumsuz etkileyip gecici veya kalıcı iĢitme kayıplarına sebep olur [7].

2.5.2 Stres ve yorgunluk

Gürültü tüm vücudu etkilemektedir. Yapılan araĢtırmalarda; havaalanı yakınında yaĢayanların normalin üzerinde psikiyatri konsültasyonu aldığı, sakinleĢtirici ve uyku ilacını daha fazla kullandıkları görülmüĢtür. Ayrıca, gürültünün depresyona yol açtığı ve gürültü altında çalıĢanların kronik yorgunluk çektikleri görülmüĢtür [7].

2.5.3 Göz rahatsızlıkları

Gürültü gözlerde rahatsızlığa yol açmaktadır. 100 dB civarında gürültüye uzun süre maruz kalan insanların görüĢ alanında 10 derece daralma olduğu, görüĢte derinlik duygusunun azaldığı ve gece görüĢünün de bozulduğu saptanmıĢtır [7].

2.5.4 Kalp-damar sistemi rahatsızlıkları

Gürültünün sürekli olması veya ani ve tekrarlayan gürültü olması farklı etkiler oluĢturmaktadır. Ġngiltere’de yapılan bir araĢtırmada; Otobüs Ģöförleri ile otobüsün arkasında bulunan biletçilerin tansiyon sorunlarının farklı olduğu anlaĢılmıĢtır. Ayrıca, uçak gürültüsüne maruz kalanlarla, otoyol kenarlarında oturanların tansiyonlarının daha yüksek olduğu bulunmuĢtur. Uzun süre gürültülü ortamda çalıĢmanın kalp-damar sisteminde hasar yaratma riski %60 olarak bulunmuĢtur [7].

(34)

2.5.5 Uyku sorunları

Uyku sorunlarının %75’i gürültüyle oluĢmaktadır. Gürültü 40 dB’i aĢtığında uykunun bozulmaya baĢladığı görülmüĢtür. Gürültü nedeniyle uyumakta zorluk çekenlerin, ertesi gün yorgunluk hissettikleri görülmüĢtür. Bu durumun süreklilik göstermesi halinde, depresyona kadar giden sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, yapılan araĢtırmalarda, gürültüye alıĢmanın rahat uyku uyumaya veya kalp-damar rahatsızlıklarından korunmaya yardımcı olmadığı görülmüĢtür [7].

2.6 Eğlence Yerlerinden Kaynaklanan Gürültü ve Kontrolü

Eğlence yerlerinden hoparlör kaynaklı müzik gürültüsü, noktasal gürültü kaynağı olarak değerlendirilir. Bu gürültülerin kontrolü, endüstri kaynaklı gürültülerin kontrolüne benzer uygulamalarla yapılır [8]. Genel olarak; eğlence yerlerinden kaynaklı gürültün azaltılması için üç temel yöntem bulunmaktadır. Birincisi, ses oluĢumunun azaltımı; yani sesin kısılması. Ġkincisi, ses aktarımının azaltılması; yalıtım elemanları vasıtasıyla kolonların yapı ile temasının kesilmesi gibi önlemler. Üçüncüsü, sesin yayılımının azaltılması; engellerle uygun Ģekillendirme yapılarak sesin belli bir alanda hapsedilmesi gibi önlemler. Eğlence yerlerinde, gürültü kontrolünde uygulanabilecek en kolay önlem sesin oluĢumunun azaltılmasıdır [8].

2.7 Yasal Durum

7 Mart 2008 Tarih ve 26809 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin, Rekreasyon ve eğlence yerlerinin çevresel gürültü kriteri baĢlıklı 24. Maddesi: a) bendinde: “çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda; …diskotek, kulüpler, barlar, restoran ve düğün salonları gibi kapalı ve/veya yarı açık olan yerlerden çevreye yayılan çevresel gürültü seviyesi, Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan … daha fazla aĢamaz.” denilmektedir. Aynı maddenin b) bendinde ise: “ Birden fazla eğlence yerinin bulunduğu alanlardan çevreye yayılan toplam gürültü seviyesi, çok hassas kullanım alanı dıĢında arka plan gürültü seviyesini Leq gürültü göstergesi cinsinden 7-10 dBA aralığından fazla aĢamaz.” denilmektedir. Aynı zamanda, aynı maddenin g) bendinde: “Birden fazla eğlence yerinin bulunduğu alanlarda, yetkili otorite

(35)

tarafından gerekli görülmesi halinde … gürültü seviyesinin sürekli ölçülmesine yönelik sistem kurulur veya kurdurulur.” denilmektedir [6].

Online gürültü izleme sistemi, yukarıda belirtilen 24. Maddenin g) bendine göre kurulmuĢtur. Ayrıca, bu çalıĢmada elde edilen gürültü ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi iĢleminde; 24. Maddenin b) bendinde belirtilen birden fazla eğlence yerinin bulunduğu alan sınıflamasıyla yapılan arka plan gürültü seviyesinin 7 dBA’dan fazla aĢılmaması hususu dikkate alınmıĢtır.

(36)

(37)

3. MATERYAL VE METOD

3.1 Ġstanbul Boğazında Bulunan ÇalıĢma Bölgesinin Tanımlanması

Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi, Çevre Koruma Müdürlüğü tarafından yürütülen pilot projede, Ġstanbul çapında 30 farklı noktada gürültü ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Bu istasyonlardan 13 tanesi Ġstanbul Boğazı genelindedir. Bu bölgede, gürültü kirliliğinin engellenmesi konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı ile Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi birlikte çalıĢmaktadır. Bahsedilen kurumlara, Ġstanbul Boğazında, BeĢiktaĢ ilçesi, Ortaköy ve KuruçeĢme Mahallelerinde bulunan Reina, Sortie, Sapphire Bosphorus, Anjelique ve KuruçeĢme Arena isimli eğlence yerleri / konser alanıyla ilgili yoğun gürültü Ģikayetlerinde bulunulmaktadır [9]. ġikayetlerin yoğun olarak gerçekleĢtiği ve açık / yarı açık alanda müzik yayını yapılan bu eğlence yerleri / konser alanı çalıĢma bölgesi olarak seçilmiĢtir. ÇalıĢma yapılan bölge ve bahsedilen eğlence yerleri / konser alanı ġekil 3.1’de gösterilmiĢtir [10]. ġekil 3.1’de görüldüğü üzere eğlence yerleri ve konser alanı Ġstanbul Boğazı kıyısında hat boyunca sırayla sıralanmaktadırlar. Ayrıca, çalıĢma bölgesinin sıcaklık değerleri, Ġstanbul Ġlinin 1975 - 2008 yılları arasında gerçekleĢen ortalama aylık sıcaklık, ortalama en yüksek sıcaklık ve ortalama en düĢük sıcaklık verileri Ģeklinde Çizelge 3.1’ de gösterilmektedir [11].

Çizelge 3.1 : Ġstanbul’da 1975–2008 yılları arasında gerçekleĢen sıcaklık verileri.

Aylar 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 Ortalama Sıcaklık (oC) 6,1 5,9 7,7 12,1 16,7 21,5 23,8 23,5 20,0 15,6 11,2 8,0 Ortalama En Yüksek Sıcaklık (o_C) 9,0 9,2 11,6 16,6 21,3 26,2 28,5 28,3 24,9 19,9 14,8 10,7 Ortalama En DüĢük Sıcaklık (o C) 3,6 3,2 4,6 8,3 12,4 16,8 19,4 19,5 16,0 12,3 8,3 5,4

(38)

ġekil 3.1 : Ġstanbul Boğazında değerlendirilen beĢ ölçüm istasyonunun yeri. 3.2 Eğlence Yerleri ve Konser Alanının Tanıtımı

3.2.1 Reina

Ortaköy Mahallesi, Muallim Naci Cadddesi No:44 Ortaköy, BeĢiktaĢ, Ġstanbul adresinde Reina adlı eğlence yeri bulunmaktadır. Bu eğlence yerinin; kuzey cephesi karayoluna bakmakta olup, deniz seviyesinden 8 metre yüksekte ve kapalıdır. Doğu ve batı cephesinde 7 metre yüksekliğinde duvar bulunmakta olup, doğu cephesinden 2 metre uzaklıkta bir apartman, batı cephesinde ise bir otopark mevcuttur. Eğlence yeri, üstü açık olarak gece saat 23:00’dan itibaren hafta içi ve hafta sonu farklı saatlerde, 03:00-05:00 saatleri arasına kadar, Ġstanbul Boğazı kıyısında eğlence faaliyetini sürdürmektedir. Eğlence yerinde, 2008 yılında 12 adet 500 watt gücünde ses yükselticisi bulunan eğlence yeri 2009 yılında ses sistemini yenileyerek az noktadan yüksek sesle müzik yayını yapmak yerine, daha çok noktadan daha az yüksek sesle müzik yayını yapılması amacıyla ses sistemlerinin sayısı arttırılmıĢ olup, 68 adet 600 watt, 16 adet 800 watt ve 8 adet 1500 watt gücünde ses yükselticisi ve bunlara ait sesi yönlendirme özelliğine sahip yazılım yerleĢtirilerek sesin eğlence yerinin içerisinde kalması sağlanmıĢtır. ġekil 3.2’de [12] kırmızı çizgilerle alanı belirtilmiĢ olan Reina’nın, 2 metre yanında bulunan, çatısında kırmızı daire Ģekli

(39)

izleme sistemi, gürültü ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Bu nokta, eğlence yerinden çevreye yayılan gürültünün etkilediği gürültüye hassas en yakın noktadır [9].

ġekil 3.2 : Online gürültü izleme sistemi Reina istasyonu. 3.2.2 Sortie

Ortaköy Mahallesi, Muallim Naci Cadddesi No:54 Ortaköy, KuruçeĢme, BeĢiktaĢ, Ġstanbul adresinde Sortie adlı eğlence yeri bulunmaktadır. Bu eğlence yerinin; kuzey cephesi karayoluna bakmakta olup, deniz seviyesinden 7 metre yüksekte ve kapalıdır. Doğu ve batı cephesinde 3 m yüksekliğinde duvar bulunmaktadır. Doğu cephesinden 0,5 metre uzaklıkta Cemil Topuzlu Parkı, batı cephesinden 0,5 metre uzaklıkta boĢ alan bulunmaktadır. Eğlence yeri, üstü açık olarak gece saat 23:00’dan itibaren hafta içi ve hafta sonu farklı saatlerde, 03:00-05:00 saatleri arasına kadar, Ġstanbul Boğazı kıyısında faaliyetini sürdürmektedir. Eğlence yerinde, 29 adet 150 watt ve 6 adet 700 watt gücünde ses yükselticisi bulunmaktadır. ġekil 3.3’de [12] kırmızı çizgilerle alanı belirtilmiĢ olan Sortie’nin batı cephesinde bulunan boĢ alana,

(40)

cephesinde ise; park içine güvenlik gerekçesiyle konulmamıĢtır. Batı cephesindeki seçilen ölçüm noktası, eğlence yerinden çevreye yayılan gürültüyü en iyi temsil eden noktadır [9].

ġekil 3.3 : Online gürültü izleme sistemi Sortie istasyonu.

3.2.3 Sapphire Bosphorus

Ortaköy Mahallesi, Muallim Naci Cadddesi No:77 Ortaköy, KuruçeĢme, BeĢiktaĢ, Ġstanbul adresinde Sapphire Bosphorus adlı eğlence yeri bulunmaktadır. Bu eğlence yeri, kıyıdan 80 metre uzaklıktadır. Eğlence yeri, karayolundan 10 metre yükseklikte yamaçta kurulu ve dördüncü katı idari bölüm olmak üzere dört katlıdır. Ancak; 2008 yılı yaz sezonunda ilk iki katında, 2009 yılı yaz sezonunda ise ilk üç katında eğlence faaliyeti sürdürülmektedir. Doğu cephesinden 10 metre uzaklıkta konut, batı cephesinden 15 metre uzaklıkta ise restaurant bulunmaktadır. Eğlence yerinin güney cephesinde karayolu ve Sortie adlı eğlence yeri bulunmaktadır. Sapphire Bosphorus, üstü açık olarak gece saat 23:00’dan itibaren hafta içi ve hafta sonu farklı saatlerde, 03:00-05:00 saatleri arasına kadar, Ġstanbul Boğazında faaliyetini sürdürmektedir. Eğlence yerinde, 12 adet ses yükselticisi bulunmaktadır. ġekil 3.4’de [12] kırmızı

(41)

katını ayıran duvarda; kırmızı daire Ģekli içine alınmıĢ gürültü ölçüm cihazı simgesiyle gösterilen noktada, online gürültü izleme sistemi, gürültü ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Bu nokta, eğlence yerinde müzik yapılan bölümün dıĢ sınırıdır [9].

ġekil 3.4 : Online gürültü izleme sistemi Sapphire Bosphorus istasyonu.

3.2.4 Anjelique

Yıldız Mahallesi, Ortaköy Salhanesi Sokak No:5 Ortaköy, BeĢiktaĢ, Ġstanbul adresinde Anjelique adlı eğlence yeri bulunmaktadır. Bu eğlence yeri üç katlı olup, güney cephesi denize sıfır seviyededir. Kuzey cephesi, birkaç barın bulunduğu ara bir caddeye bakmaktadır. Doğu cephesinde Radisson Otel, batı cephesinde ise iĢletmeyle bitiĢik nizam restaurant bulunmaktadır. Eğlence yerinin üstü ve yanları kapalıdır. Ayrıca, ön cephesinde ise sürgülü cam sistemi bulunmaktadır. Anjelique, üstü yarı açık olarak gece saat 23:00’dan itibaren hafta içi ve hafta sonu farklı saatlerde, 03:00-05:00 saatleri arasına kadar, Ġstanbul Boğazında faaliyetini sürdürmektedir. Eğlence yerinde; alt, orta ve teras katta toplamda 6 adet 100 watt,

(42)

Ģekli içine alınmıĢ gürültü ölçüm cihazı simgesiyle gösterilen noktada, online gürültü izleme sistemi, gürültü ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Bu nokta, eğlence yerinden çevreye yayılan gürültünün etkilediği gürültüye hassas en yakın noktadır [9].

ġekil 3.5 : Online gürültü izleme sistemi Anjelique istasyonu. 3.2.5 KuruçeĢme Arena

KuruçeĢme Mahallesi, Muallim Naci Cadddesi No:60 KuruçeĢme, BeĢiktaĢ, Ġstanbul adresinde Turkcell KuruçeĢme Arena adlı konser alanı bulunmaktadır. Konser alanının güney cephesi denize sıfır seviyededir. Doğu ve batı cephesi, içinde barakalar bulunan boĢ alanlardır. Kuzey cephesi, karayoluna ve restaurantlara bakmaktadır. Konser alanın içinde kulis, antrepo ve kantin bulunmakta olup, üstü açık Ģekilde 20:00-23:30 saatleri arasında farklı saatlerde konserler yapılmaktadır. Turkcell KuruçeĢme Arena’da, yurtiçi ve yurtdıĢından farklı sanatçılar konser vermektedir. Sanatçıların kendi ekipleri ve ses yükselticileriyle konser vermeleri sebebiyle, ses yükselticileri konserden konsere değiĢmektedir. ġekil 3.6’da [12] kırmızı çizgilerle alanı belirtilmiĢ olan Turkcell KuruçeĢme Arena’nın aydınlatma direği bulunan kuzey cephesinde, kırmızı daire Ģekli içine alınmıĢ gürültü ölçüm cihazı simgesiyle gösterilen noktada, online gürültü izleme sistemi, gürültü ölçüm

(43)

gürültüsünü de ölçmektedir. Ancak, konser esnasında ortaya çıkan 80 dBA’nın üzerindeki gürültü değerleri karayolu gürültüsünden etkilenmemektedir.

ġekil 3.6 : Online gürültü izleme sistemi KuruçeĢme Arena istasyonu.

3.3 Gürültü Ölçüm Verilerinin Temini

Bu çalıĢmada; Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi, Çevre Koruma Müdürlüğü tarafından yürütülen online gürültü izleme sistemine ait, gürültü ölçüm istasyonlarıyla 2008 ve 2009 yıllarında yapılmıĢ Ġstanbul Boğazında bulunan Reina, Sortie, Sapphire Bosphorus, Anjelique ve KuruçeĢme Arena eğlence yerleri / konser alanına ait gürültü ölçüm verileri Ek A.1, ġekil A.1’de gösterilen izin belgesiyle elde edilmiĢtir. Bahsedilen gürültü ölçüm verilerinden; eğlence yerleri ve konser alanının yaz sezonu tarihleri arasında bulunan arka plan gürültü ölçüm verileri Ek A.2 – Ek A.11, Çizelge A.1 – Çizelge A.10 arasında; aynı yerlerin faaliyet saatleri arasında bulunan gürültü ölçüm verileri ise Ek A.12 – Ek A.21, Çizelge A.11 – Çizelge A.20 arasında gösterilmiĢtir [13].

(44)

3.4 Online Gürültü Ġzleme Sisteminin Teknik Özellikleri

Eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü seviyeleri anlık değiĢimler göstermektedir. Denetim esnasında yapılan ölçümler yönetmelik sınır değerini sağlasa dahi; Denetim sonrası eğlence yerinden uzaklaĢıldığında, gürültü seviyesinin yükseltildiği yapılan Ģikayetlerin tekrarından anlaĢılmaktadır. Denetim ve kontrolün daha verimli ve sağlıklı olması için eğlence yeri gürültülerinin sürekli ölçülmesi gerekmektedir. Bu sistemin genel özellikleri ve çalıĢma prensipleri aĢağıda belirtilmektedir [14]:

- Sistem yedi bileĢenen oluĢmaktadır; Bunlar, gürültü ölçüm cihazı, telemetri cihazı, güneĢ paneli, anten, Ģarj regülatörü, akü ve panodur.

- Sistemde kullanılan gürültü ölçüm cihazı, Tip 2 mikrofonu bulunan (ölçüm doğruluk derecesi, IEC 60651 standardına uygun, kontrol amaçlı mikrofon tipi) sistem cihazın ölçtüğü verilerle Leq değerini hesaplayıp raporlamaktadır. - Her gürültü ölçüm istasyonu için ayrı gürültü sınır değeri tanımlanabilir ve

istenen zaman aralığı için bu değer değiĢtirilmektedir.

- Sistemde, her çalıĢma zaman dilimi için (gündüz, akĢam, gece veya istenen bir saat dilimi) limit aĢımı ve veri gönderme sıklığı, web tabanı üzerinden her ölçüm istasyonu için bağımsız olarak ayarlanabilmektedir.

- Sistemin gürültü ölçümü dıĢında kalan; gürültü cihazından veri alma sıklığı, Leq değerinde hesaplama, merkeze veri aktarımı, belirlenen gürültü limitinin

aĢılması durumunda SMS veya E-posta aracılığıyla yetki verilen kiĢilerin uyarılması fonksiyonların yönetilmesi web tabanından gerçekleĢtirilmektedir. - Gürültü sınırının aĢımının kontrolü, merkeze veri transferi aktarılmadan java

destekli yazılım vasıtasıyla el cihazları tarafından sahada yapılabilmektedir. Ayrıca el cihazları SMS vasıtasıyla gürültü sınırı aĢımını öğrenebilmektedir. - Sistem iletiĢimin kesildiği durumda gürültü verilerini kaydedip, GSM/GPRS

Ģebekesine ulaĢım sağlandığı zaman merkez sunucuya iletebilmektedir. - Telemetri cihazı GSM operatörünün SIM kartıyla, GSM 900/1800 MHz

frekanslarında iletiĢim kuran GPRS Class 12 bağlantısı ile 11,4 - 85,6 kbps veri transfer hızı aralığında merkeze aktarmaktadır.

(45)

- Sistemde bulunan telemetri cihazının üzerinde, cihazın çalıĢma ve Ģebeke haberleĢme durumunu gösteren LED ıĢık bulunmaktadır.

- Sistemde 20 watt güç üretebilen güneĢ enerjisinden elektrik üreten güneĢ paneli bulunmaktadır.

- Sistem; MS-Excel, Web archive, Acrobat (PDF), TIFF, CSV ve XML formatlarıyla veriyle ve grafikle raporlama yapabilmektedir. Ayrıca, detaylı filtreleme imkanı sağlamaktadır. Bu sayede, ölçüm noktalarının gürültü analiziyle, limiti aĢan noktaların tespiti kolaylıkla yapılabilmektedir.

- Sistemin güneĢ paneli ve anten haricinde kalan bileĢenleri IP 65 standardına uygun ve çevre Ģartlarına dayanıklıdır. -30oC, +65oC’de çalıĢabilmektedir. - Sistem bileĢeni cihazları taĢıyan panonun ölçüleri 30 cm x 40 cm x 15 cm’dir. Online gürültü izleme sistemi, gürültü ölçüm istasyonları ġekil 3.7 ve ġekil 3.8’de görülmektedir [15].

(46)

ġekil 3.8 : Online gürültü izleme sistemi ölçüm istasyonu ve güneĢ paneli. 3.5 Online Gürültü Ġzleme Sisteminin Web Tabanlı Ġçeriğinin Tanıtımı 3.5.1 GiriĢ sayfası

Sistemin web tabanlı sunucusunda bulunan giriĢ sayfasına, kullanıcı adı ve Ģifresi girilmektedir. Sisteme giriĢ sayfası ġekil 3.9’da gösterilmektedir [16].

(47)

3.5.2 Cihaz ayarları sayfası

Cihaz ayarları bölümünde, ölçüm noktasının adının değiĢikliği, SMS gönderilecek telefon numaralarının belirlenmesi, günlük ölçüm profili içinde; belirlenen saat sınırları içinde ölçümün ortalama değeri Leq’in kaç dakikada bir alınacağı ve ölçüm

istasyonunun geçmesi istenmeyen gürültü eĢik değerinin (dBA cinsinden) belirlendiği cihaz ayarları sayfası ġekil 3.10’da gösterilmektedir [16].

ġekil 3.10 : Online gürültü izleme sistemi cihaz ayarları sayfası.

3.5.3 Detaylı sorgulama sayfası

Detaylı sorgulama sayfasında, gürültü ölçüm sonuçları görülmek istenen istasyon seçilerek, istenen baĢlangıç ve bitiĢ tarihi ve zamanı belirlenen gürültü ölçüm sonuçları MS-Excel, Web archive, Acrobat (pdf) file, TIFF, CSV ve XML formatlarından herhangi biriyle raporlanabilir. Raporda, belli bir gürültü eĢik değeri üzerindeki ölçümler gösterilmek istenirse; baĢlangıçta yapılan seçime gürültü eĢik değeri belli bir gürültü seviyesi seçilerek rapor elde edilebilir. Belirtilen detaylı sorgulama sayfası ġekil 3.11’de gösterilmektedir [16].

(48)

ġekil 3.11 : Online gürültü izleme sistemi detaylı sorgulama sayfası.

3.5.4 Gürültü seviyesi grafiği sayfası

Gürültü seviyesi grafiği sayfasında, seçilen tarih ve saat aralığındaki ölçüm değerleri günlük, haftalık veya aylık zaman dilimlerinde gösterilebilir. Belirtilen gürültü seviyesi grafiği sayfası ġekil 3.12’de gösterilmektedir [16].

ġekil 3.12 : Online gürültü izleme sistemi gürültü seviyesi grafiği sayfası.

(49)

3.5.5 Telefon rehberi sayfası

Ġstasyonlar için rehberdeki cep telefonları yetkilendirilir. Sistemin yöneticisi ise tüm istasyonlarda yetkili olup, cep telefonundaki yazılımla her an ölçüm değerlerini görebilir. Böylece, sınır gürültü seviyesi aĢıldığında numaralara SMS gönderilir. Ġsim ve numaraları gizlenmiĢ telefon rehberi sayfası ġekil 3.13’de gösterilmektedir [16].

ġekil 3.13 : Online gürültü izleme sistemi telefon rehberi sayfası. 3.5.6 KiĢisel ayarlar ve Ģifre değiĢikliği sayfası

ġifrenin değiĢtirilmesi gerektiğinde, eski ve yeni Ģifreyi girerek Ģifre değiĢtirme iĢleminin tamamlandığı Ģifre değiĢikliği sayfası ġekil 3.14’de gösterilmektedir [16].

(50)

(51)

4. ONLĠNE GÜRÜLTÜ ĠZLEME SĠSTEMĠ ÖLÇÜM VERĠLERĠ

4.1 Ham Gürültü Ölçüm Verilerinin Eğlence Faaliyetine Göre Düzenlenmesi

Bu çalıĢmada, Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesinden elde edilen 2008 ve 2009 yılları; Reina, Sortie, Sapphire Bosphorus, Anjelique ve KuruçeĢme Arena eğlence yeri ve konser alanına ait 7 gün 24 saat gürültü ölçümü yapan online gürültü izleme sisteminin gürültü ölçüm verileri kullanılmıĢtır. Ancak, yaz sezonunda faaliyet gösteren bu eğlence yerlerinin ham gürültü ölçüm sonuçları kullanılırken, çalıĢma tarihleri olan Mayıs ayının baĢından, Eylül ayının sonuna veya Ekim ayının ortasına kadar geçen çalıĢma süresi dikkate alınmıĢtır.

ÇGDY Yönetmeliğinde gece süresini ifade eden ve Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinin gürültüsünün çevreye en çok rahatsızlık verdiği zaman dilimi olan, Lgece (Lg) saatleri 23:00 - 07:00 aralığında olan zaman dilimidir. Bu zaman diliminin

son saatleri; hafta içi ve hafta sonu farklı saatlerde, genellikle 03:00 - 05:00 saatleri aralığına kadar eğlence faaliyetini sürdüren; Reina, Sortie, Sapphire Bosphorus ve Anjelique adlı eğlence yerleri için revize edilmiĢtir. Eğlence yerlerinden farklı olarak, genellikle 19:00 - 23:30 saatleri arasında konserler düzenlenen KuruçeĢme Arena konser alanı için, ham gürültü ölçüm sonuçlarından, konser saatlerini kapsayan gürültü ölçüm verileri kullanılmıĢtır [13].

Ġstanbul Boğazında gece saatlerinde arka plan gürültü seviyeleri, her bir ölçüm istasyonunun eğlence faaliyetinin sonlandığı 03:00 - 05:00 saatleri sonrasındaki bir veya iki saatin gürültü verilerinin ortalaması alınarak her istasyonda her gün için ayrı arka plan gürültüleri hesaplanmıĢtır. Arka plan gürültülerinin belirlenmesinde kullanılan gürültü ölçüm verileri Ek A.2 – Ek A11, Çizelge A.1 - Çizelge A.11 arasında gösterilmiĢtir. Ayrıca, Bölüm 2.6’da belirtildiği üzere, ÇGDY Yönetmeliği 24. Maddesi b) bendinde belirtilen: “ Birden fazla eğlence yerinin bulunduğu alanlardan çevreye yayılan toplam gürültü seviyesi, çok hassas kullanım alanı dıĢında

(52)

fazla aĢılmaması hususu uygulanmıĢtır [6]. Ayrıca, bölüm 2.2.8’de belirtilen, ġekil 2.2: Desibel düzeylerinin çıkarılmasında kullanılan ∆L desibel fark eğrisi kullanılarak, toplam 7,8 dBA’nın 0,8 dBA arka planın kaynağa etkisi hesaba katılarak, arka plan gürültü seviyesini Leq gürültü göstergesi cinsinden 7 dBA’dan

fazla aĢılmaması hususu arka plan gürültü seviyesinin pratikte 7,8 dBA üzerinde bulunan ve yasal sınırı aĢan değerler, Leq günlük ortalama gürültü değerlerinin

hesaplanmasında kullanılmıĢtır.

Böylece, Ġstanbul Boğazında bulunan eğlence yerlerinde 03:00 – 05:00 saatleri arasında eğlence gürültüsünün çevreyi rahatsız ettiği, yasal sınırı aĢan gürültü rahatsızlık sınır değeri 59,5 dBA arka plan gürültüsü için örnek olarak hesaplanırsa: 59,5 dBA + 7 dBA + 0,8 dBA = 67,3 dBA’ dır. Toplamın sonundaki 0,8 dBA değeri; Bölüm 2.2.8’de belirtilen desibel düzeylerinin çıkarılması iĢleminde kullanılmıĢ olan ġekil 2.2 eğrisinden okunan ve arka plan etkisini ifade edilen ∆L farkıdır. Sonuç olarak; Ham gürültü ölçüm verileri kullanılırken günlük olarak saat 23:00’dan itibaren ölçülen değerler dikkate alınmıĢ olup, devamında genellikle 03:00 - 05:00 saatlerinde ortalama arka plan gürültüsünün 7,8 dBA üstünde olan gürültü seviyeleri değerlendirmeye alınmıĢtır.

Ayrıca, yılın en kısa gecesinin bulunduğu 21 Haziran ve civarındaki tarihlerde sabah ezanının 04:30 civarında okunmasıyla veya devamındaki tarihlerde arka plan gürültüsü için sabah ezanının 05:00’dan sonra okunmasıyla 70 dBA’nın altında bulunan gürültü ölçüm verileri 3-5 dakika süreyle 8-10 dBA geçici artıĢ görülmektedir. Sağlıklı değerlendirme yapılması için, bu durumdaki gürültü ölçüm sonuçları, bu çalıĢmada değerlendirme dıĢı tutulmuĢ olup, günlük Leq ortalama

gürültü değerlerinin hesaplanmasında kullanılan ham gürültü ölçüm verilerinden ayıklanmıĢtır.

Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesinden elde edilen 2008 ve 2009 yılları; Reina, Sortie, Sapphire Bosphorus, Anjelique ve KuruçeĢme Arena eğlence yeri ve konser alanına ait Leq, dBA ham gürültü ölçüm verilerinin sayısı ve elde bulunan tarih aralığı

Çizelge 4.1’de gösterilmiĢtir. Ham gürültü ölçüm verileri incelendiğinde; eğlence yerlerinin sezon baĢlangıç ve bitiĢ tarihlerinin farklı olduğu anlaĢılmıĢtır [13]. Eğlence yerlerinin sezon tarihleri ve bu tarihler arasındaki Leq, dBA gürültü ölçüm

(53)

23:00’den itibaren baĢlayarak, 03:00 – 05:00 saatlerine aralığına kadar devam eden ve arka plan gürültüsünün 7,8 dBA üzerinden aĢağıya inilmesiyle sonlanan eğlence faaliyetinin gürültü ölçüm verilerinin sayısı Çizelge 4.3’de gösterilmiĢtir. Çizelge 4.3 incelendiğinde; dört eğlence yerinin 2009 yılı veri sayıları ortalama 6000 verinin üzerindeyken, KuruçeĢme Arena konser alanında yaklaĢık 1/3 oranında daha az veri bulunmaktadır. Bu farklılık konser alanının eğlence yerleri gibi her gün faaliyette olmayıp, 2008 yaz sezonunda 30 konser, 2009 yaz sezonunda ise 11 konser gerçekleĢtirmesidir [17]. Çizelge 4.1 ve Çizelge 4.3’ün veri sayıları incelendiğinde; eğlence yerlerinin ham verileriyle, sezon ve çalıĢma saatine göre ayrılmıĢ veri sayılarının oranı yaklaĢık olarak 1/5 ile 1/10 oranında değiĢmekteyken, KuruçeĢme Arena konser alanında bu oran yaklaĢık olarak 1/40 ile 1/100 arasında olmaktadır.

Çizelge 4.1 : 2008 ve 2009 ham gürültü verilerinin tarih ve sayıları.

Eğlence Yerleri/ Konser Alanı

2008 Yılı 2009 Yılı

BaĢlangıç

Tarihi BitiĢ Tarihi Veri Sayısı

BaĢlangıç

Reina 18.06.2008 31.12.2008 22051 01.01.2009 15.10.2009 36577

Sortie 25.06.2008 31.12.2008 18482 01.01.2009 15.10.2009 66274

Sapphire Bosphorus 13.05.2008 29.12.2008 22247 01.06.2009 15.10.2009 36198

Anjelique 01.01.2008 25.07.2008 6300 04.06.2009 15.10.2009 35017

KuruçeĢme Arena 01.01.2008 31.12.2008 64233 01.01.2009 15.10.2009 66303

Çizelge 4.2 : 2008 ve 2009 sezonluk gürültü verilerinin tarih ve sayıları.

BaĢlangıç

Reina 18.06.2008 07.10.2008 11363 04.06.2009 14.10.2009 35155 Sortie 25.06.2008 19.09.2008 7297 11.05.2009 26.09.2009 36219 Sapphire Bosphorus 14.05.2008 20.09.2008 10087 08.05.2009 14.10.2009 41434 Anjelique 08.05.2008 25.07.2008 2305 04.06.2009 15.10.2009 35017 KuruçeĢme Arena 06.06.2008 27.08.2008 23174 17.07.2009 27.09.2009 18940

Çizelge 4.3 : 2008 ve 2009 eğlence faaliyeti gürültü verilerinin tarih ve sayıları.

BaĢlangıç