Ġstanbul Boğazındaki eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü kirliliğinin esası; Bahsedilen eğlence yerlerinin konum olarak boğazın kıyısında ve /veya boğazın kıyısına 100 metre mesafede olmaları ve sıcaklığın etkisiyle de hızlanmıĢ olan sesin; bass tonları olan düĢük frekanslardaki ses dalgalarının, iyi bir yansıtıcı ve taĢıyıcı olan su ortamından yansıyarak 1,5 km ilerideki karĢı kıyıyı rahatsız etmeleridir. Ayrıca; sıcaklığın yüksek olduğu gecelerde, eğlence yerlerinin yakınlarındaki veya karĢı kıyıdaki konutlarda yaĢayan insanların, yatak odalarının pencerelerini açık tutmasıyla, uyku esnasında gürültüden rahatsız olmaktadırlar.
Bu rahatsızlığı gidermek amacıyla kurulan online gürültü izleme sisteminin 2008 ve 2009 yaz sezonu ölçüm sonuçları değerlendirildiğinde online gürültü izleme sisteminin baĢarılı olduğu söylenebilir. Ayrıca; online gürültü izleme sistemi, dünya çapında bir çok ülkede farklı uygulama alanları bulunan bir sistemdir. Eğlence yerleri için, bu çalıĢmada Ġstanbul uygulaması örneğinden bahsedilen bu proje gibi, tip 2 özellikli sistemlerin farklı uygulama tipleri kullanılmaktadır. Ayrıca, yine dünya çapında hava alanı gürültüsü baĢta olmak üzere, Ģehir gürültüsünün belirlenmesi amacıyla tip 1 uygulama örnekleri bulunmaktadır.
Ġstanbul genelinde uygulanan bu sistemin yapılan hesaplamalar neticesinde genel olarak baĢarılı olduğu söylenebilir, ancak uygulama esnasında bazı iyileĢtirmeler ve standardizasyonlar yapılabilir. ġöyle ki; eğlence yerinin Leq, dBA ortalama gürültüsü
ölçülürken, belirlenen 5’er dakikalık süreçlerin 1’er saniye kayması gibi durumlar sistemin ölçümleri içerisinde bulunmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi amacıyla, yazılımda bazı düzenlemeler yapılabilir. Ayrıca, sistem eğlence yeri sahipleri ve / veya DJ lerin cep telefonuna mesaj gönderilmesi Ģeklinde çalıĢmakta olup, bu durum eğlence esnasında sürekli 70 dBA – 80 dBA’nın üzerinde gürültü bulunan bir ortamda her an farkedilmeyebilir. Bu sebeple müzik sisteminin yanına veya yakınına
sisteminde elde edilen gürültü ölçüm verilerinin kapsamlı bir Ģekilde değerlendirilmesi ilk kez bu çalıĢmada yapılmıĢtır. Yapılan bu çalıĢma esnasında sadece verilerin düzenlenmesi amacıyla 100’lerce saat harcandığı bir gerçektir. Bu hesaplamanın yine yazılımın kendisinde yapılabilecek küçük değiĢikliklerle belli bir standartta, örneğin saatlik gürültü, gece boyunca ortalama gürültü seviyesi ve / veya haftalık çalıĢma saatlerini içeren ortalama gürültü seviyelerini hesaplamasıyla daha sağlıklı ve kontrol edilebilir bir çevresel gürültünün yönetimi sistemi gerçekleĢtirilebilir. Ayrıca, elde edilen verilerin gürültü haritalaması için kullanılacak modelleme programıyla, eğlence yerine ait sezonluk gürültü haritalarının çıkarılması mümkün olmaktadır.
Online gürültü izleme sistemi eğlence yerlerinin haricinde, gürültü haritaları için gürültü ölçüm verileri sağlayarak, modelleme programları yardımıyla gürültü haritalarının elde edilmesini mümkün kılabilecektir. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin 29. Maddesi gereğince, 30/06/2013 tarihine kadar iki yüz elli binden fazla yerleĢik nüfusu olan yerleĢim alanları, yılda altı milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları, yılda altmıĢ binden fazla trenin geçtiği ana demir yolları, yılda elli binden fazla hareketin gerçekleĢtiği ana hava alanları için bir önceki takvim yılındaki durumu gösteren stratejik gürültü haritalarının hazırlanmasını gerekli kılmaktadır. Bu durumlardan hava alanları için Ġstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve Antalya hava alanı için 07.05.2009 tarihinde sözleĢme süresi tamamlanan online gürültü izleme sistemi kurularak gürültü haritalama çalıĢmasına baĢlanılmıĢtır. Böylece, sistemin geliĢtirilerek farklı alanlarda kullanılması çalıĢmaları Türkiye genelinde olumlu olarak ilerlemektedir.
Sonuç olarak, söz konusu sistemin, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “Çevresel Gürültü Eylem Planı 2009-2020” çerçevesinde yetki devri yapılmıĢ/yapılacak olan belediyelerin sorumluluğundaki eğlence yerlerinin denetimlerinin etkinliğini arttırmak amacıyla kurulması önerilmektedir. Aynı zamanda, online gürültü izleme sisteminin; karayolu, havaalanı, demiryolu ve endüstriden kaynaklanan gürültü haritalarının çıkarılmasında, gürültü verilerinin modelleme programlarıyla birleĢtirilerek kullanılmasında ve aynı zamanda, halkın Ģehrin gürültüsünü öğrenebilmesi amacıyla Ģehir genelinde elektronik panolarla gösterimi sağlanarak yaygınlaĢtırılması önerilmektedir.
KAYNAKLAR
[1] Bruel&Kjær, 1998: Temel Ses Kavramları (L1) Ders Notu, BA 7666-11 (Türkçeye çevirilmiĢ hali PRO-PLAN LTD. ġTI.’nden elde edilmiĢtir.).
[2] Url-1 <http://www.karmabilgi.net/ses-hizi/>, sesin değiĢik sıcaklıklarda ve ortamlarda hızı, alındığı tarih 01.11.2009.
[3] Url-2 <http://www.cevreorman.gov.tr>, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevresel Gürültü Eylem Planı 2009-2020, alındığı tarih 14.10.2009, 46 sayfa. [4] Bies, David A. and Hansen, Colin H., 2009. Engineering Noise Control, Theory
and Practice 177, sayfa. 747 sayfa, Spon Press.
[5] Ener, G., 2006: Köprülü kavĢakların çevresel trafik gürültü seviyelerine etkilerinin incelenmesi, Yüksek lisans tezi,Gazi Üniversitesi, Ankara. [6] Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
(2002/49/EC), 2008. 07.03.2008 tarih 26809 Sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanmıĢtır.
[7] Url-3 <http://www.mehmetomur.com/tr/article.asp?ID=69&C=4> Kulağımızın göz kapağı yoktur, Prof. Dr. Mehmet Ömür, 14.06.2007.
[8] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, 2008: Gürültü Azaltım Önlemleri El Kitabı, Nisan 2008, 330 sayfa
[9] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 2008: B.18.ÇYG.0.02.00.03-128/ dosya numaralı ve 10-13.06.2008 tarihinde ĠTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim görevlisi Prof. Dr. Sevtap Yılmaz Demirkale, Çevre ve Orman Bakanlığı yetkilileri ve Ġ.B.B. Çevre Koruma Müdürlüğü yetkililerinin ortaklaĢa gerçekleĢtirdiği Ġstanbul Boğazında bulunan 4 eğlence yerine ait denetim raporu , 22 sayfa. [10] Google Earth Haritası, 2009. Bölgenin 10.01.2007-30.04.2008 tarihleri
arasında kaydedilmiĢ görüntüsü.
[11] Url-4 <http://www.dmi.gov.tr /veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m= ISTANBUL> Ġstanbul ilinde uzun yıllar içinde gerçekleĢen ortalama değerler (1975-2008) alındığı tarih 01.11.2009.
[12] Url-5 <http://sehirrehberi.ibb.gov.tr/map.aspx> Ġ.B.B. ġehir Rehberi, alındığı tarih 01.11.2009.
[13] Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi, Çevre Koruma ve Kontrol Daire
BaĢkanlığı, Çevre Koruma Müdürlüğü, 2009. Online Gürültü
Ġzleme Sistemi 2008 ve 2009 yılı gürültü ölçüm verileri. 03.11.2009 tarih ve M.34.0.ĠBB.0.22.14-611.02/TN: 2188846 TN: 2189290 Br.8109 ĠBB: 150332 sayılı izin belgesi.
[14] Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi, Çevre Koruma ve Kontrol Daire
BaĢkanlığı, Çevre Koruma Müdürlüğü, 2007. GPRS ile uzaktan
[16] Url-6 < http://gurultu.eclipse-tr.com//Login.aspx> Ġ.B.B. Online gürültü izleme sistemi web portalı, 2008. Alındığı tarih 01.11.2009
[17] Url-7 <http://www.turkcellkurucesmearena.com/tr/default.asp> KuruçeĢme Arena 2008 ve 2009 yaz sezonuna ait konser programları. Alındığı tarih 01.11.2009.
[18] Eray, T., 2009. Ġ.B.B. Online gürültü izleme sistemi yöneticisi ile kiĢisel görüĢme.
[19] KaraĢoğlu, O., 2009, Reina eğlence yerinin ses sistemini yenileyen Park Ltd. Ģirketi sahibinden elde edilen 3 çeĢit K Array marka ses sistemlerinin tanıtım broĢürleri ve teknik özellikleri, toplam 11 sayfa, alınan tarih 12.12.2009.
EKLER
EK A.1 : Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi’nden alınan ölçüm verilerin izin belgesi. EK A.2 : Reina 2008 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.*
EK A.3 : Reina 2009 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.4 : Sortie 2008 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.5 : Sortie 2009 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.*
EK A.6 : Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.7 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.8 : Anjelique 2008 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.*
EK A.9 : Anjelique 2009 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.*
EK A.10 : KuruçeĢme Arena 2008 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.11 : KuruçeĢme Arena 2009 yaz sezonu arka plan gürültü ölçüm verileri.* EK A.12 : Reina 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.*
EK A.13 : Reina 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.* EK A.14 : Sortie 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.* EK A.15 : Sortie 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.*
EK A.16 : Sapphire Bosphorus 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.* EK A.17 : Sapphire Bosphorus 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.* EK A.18 : Anjelique 2008 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.*
EK A.19 : Anjelique 2009 yaz sezonu gürültü ölçüm verileri.*
EK A.1
ÖZGEÇMĠġ
Ad Soyad: Ahmet ġANSAL
Doğum Yeri ve Tarihi: Ġstanbul, 27.07.1980
Lisans Üniversite: Ġstanbul Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği
Bildiri: Vogelsang, Berthold; Eray, Tansel; Sansal, Ahmet, ASSESSMENT OF
AIRCRAFT NOISE IN ISTANBUL, Inter-Noise 2007, 28-31 August 2007, Istanbul. 1998 Yılında Özel Oğuz Kağan Lisesinden, 2004 Yılında Ġ.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümünden mezun olunmustur. Lisans Bitirme Tezinin Konusu Çöp Sızıntı Sularının Arıtılabilirliğidir. 2002 Yılında ĠSKĠ Ataköy Ġleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinde Laboratuvar konulu staj, 2003 Yılında TÜBĠTAK MAM’da Çevre Yönetim Sistemi (ISO 14001) konulu staj yapıldı.
2006 - 2008 Yılları arasında Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi, Çevre Koruma Müdürlüğünde sözleĢmeli mühendis olarak çalıĢılmıĢtır. Burada gerçekleĢtirilen görevler arasında; Almanya ile Türkiye arasında 2006-2008 Yılları arasında 5 pilot ilde gerçekleĢtirilen Gürültü Haritalaması ve Türkiye’nin altyapısının güçlendirilmesi konulu Avrupa Birliği Projesinde Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi adına görev alındı. Ayrıca, Ġtalya Cenova Belediyesi ile Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi arasında gerçekleĢtirilen gürültü kirliliği, hava kirliliği ve deniz kirliliği konulu protokolde proje yöneticiliği yapılarak iki belediye arasında iyiniyet mektubu imzalandı. Ġstanbul’un genelinde 30 noktada gerçekleĢtirilen online gürültü izleme sistemiyle gürültü kirliliğinin önlenmesi konulu pilot projenin yöneticiliği yapıldı. Aynı zamanda, Beyoğlu ve ġiĢli ilçeleri baĢta olmak üzere 1000’den fazla gürültü kirliliği, hava kirliliği, hafriyat, v.b çevre konulu Ģikayet evrakının gereği ve ġiĢli, Beyoğlu Ġlçelerinde ve Ġstanbul genelinde denetimler yapılmıĢtır. ISO 14001, ISO 17025 ve ġikayetlerin Değerlendirilmesi, Ölçüm, Denetim, Ġzleme, Ġzin ve Yaptırım