* ^ i » I_____ i /
CÇ
‘I d> ' , / ? £ / *<#”" O l o J f &*■*TT" V /i
Gericiler
T arihim izin son bir-iki yüzyılı ge ricilerle ilericilerin sa vaştıkları y ü z y ılla r o lm u ştu r. Batıyı gören, b atının n e re l e re k a d a r gittiğini gö ren gerçek v a ta n s e v e r l e r can la rın ı dişle rine ta k ıp batılı olmağa, batı ya v a rm a ğ a çalışm ışlar, h e r zam an . da k a rş ıla r ın d a k a ra n l ık b ir du- ı v a r gibi geriyi, gericileri bulmuş- ı lardır.
ı Bu m e m le k e tte hangi ileriliğe . yönelinilmişse gericiler onun kar- . şısında. Millet için, halk için ne ] k a d a r güzel iyi ş ey ler d ü şünülm üş, . yap ılmışsa gericiler, onun karşısın da... y a p ıla n la r ı, d ü ş ü n ü l e n le ri yık- . mışlar, yık m ağa çalışmışlar.
Savaş çok uzun sü rdü.
İl eric iler A t a t ü r k ’e k a d a r kesin ■t b ir zafer sa ğlıyam adtlar. Ancak i A ta tü r k te n so n r a d ır ki, gericilerin
y kesin o larak ça n la rın a ot tıkandı. . Bu zafer 1950 yılına k a d a r sü rdü. , A radaki beş yılı da gericilerin he- . sabına kaydedip 1945 yılına k a d a r . sü r d ü diyebiliriz.
1950 den sonra gericiler M enderes . ve h e m p a l a ri y le b ir le ş t il e r ve . m em lek eti k a ra n l ığ a doğru s ü r ü k le diler . Nasıl y ap tılar, nasıl s ü r ü k le dile r onu u zu n uzun a n la tm a ğ a ne hacet. H e rk e s biliyor , hepimiz, dah a, bu k o rk u n ç l u ğ u n acısını ya şıyoruz.
B u n la rı n b ir t e k zara r ın ı söyler sem, bu gericilerin m e m le k e te ka ça mal old u ğ u n u g ö rürsünüz, ö r neğin Köy E n s titü le rin i k a p a tt ıl a r. Bu o k u l l a r şimdiye k a d a r k a p a tı l m am ış olsaydı, y u r d u m u z u n k ır k bin köy ü n d e k ır k bin okul ve öğ re tm e n ola ca ktı. K itabevleri, işlik leri, sağlık y u r t l a r ı da cabası,
Biz şimdi bu haldeyiz. Perişanız. Y okluk içinde, ge rilik içindeyiz. B unun b i r te k b ü y ü k sebebi v a r, o da gericilerin çelmesi. G eric ile r bu k a d a r güçlü mü, değil. Gerici ler, ilericilere niçin daha üstü n ol m uş da, o n lar ın güzelim iş lerini çe lm ele m iş le r? Niçin o n la r a üstü n gelebilm işle r? B u n d a ilericilerin g ü n a h la r ı yo k m u? Bu, u zu n b i r a r a ş tır m a ko nusu . Bunu bırak alım da gericilere b akalım . G eric ile r n e den gerici o lu y o rlar?
Bir t e k sebebi var, o da fa y d a l a rı için. K ö r olası, yok olası kişisel fa y d a la rı için.. Başka hiç bir sebep leri yok.
O n la r da il erinin iyi old u ğ u n u g ö rü y o rlar. Bir m illetin, b i r cemi yetin olduğu y erd e donup ka lm a sının z a r a r ım b iliyorlar. Gene de geride kalm asını, donup k alm asını is tiyorlar. İn s a n la r ato m yapm ış lar, aya gid iyorlar. H a y a t seviyele ri yükseliy or. D ah a ra h a t, daha in sanca yaşıyorlar. Biz de o n lar gibi . olalım, çağın n im etlerin d en fayda- ı la nalım, diyoruz. O lm az diyorla r,
böyle kalacağız.
. Milleti geride k o y m a k t a birta- - kınalarının çık a r la r ı v ar. Millet ilerled ik çe, insan o ld uğunu daha , b ir iyice d uydukça, çık arcılara so- , yulm ıy acak. O n la r yönünce sömü- rülm iyecek. O nla rı sö m ü rm e k için tek b ir yol v a r : O nla rın il e rl e m e sinin önüne geçmek, onla rı olduğu yere çivile m ek gerek.
K im le r halk ı ileri g ö tü r m e k isti yor, gelsin iftira, gelsin curnal, gel- sin yağlı kara la r... ö l ü m l e r i n e k a d a r g id iyorlar ilericilerin.
Bir gerici tipin i ele alırsak , on la rın niçin gerici old u ğ u n u daha iyi anlarız.
Bu gerici adam , adını söylemek is te m iy orum , kim se de b u ad am ın adını benden istemez, herkes bilir, böyle lerini çok g ö r m ü ş tü r herkes . Ama bu birinci, bu iyi b i r örnek.
ö n c e b i r düşüncenin adam ı gö züküyor. O y ılla r d a o düşüncede, o id eolojide b ir ç ık a r v a r gibi gö züküyor. O s ı r a la r bizimki kom ü nistlerin has adamı. Biz de kom ü n is tlerle dostuz. S o n ra b a k ıy o r ki, b u ra d a öyle bekle diği gibi b i r çı k a r yok. Ö m rü b illâ h sü rünecek , seninki d u r u r m u orada, cızlamı çekiyor. Bu cızlam sözünü o adam a yakıştığı için k u ll a n ıy o r u m . O k u r larım dan özür dilerim.
Sonra H itle r alıp y ü rü y o r . Senin ki b ir faşist ki, sorma. H i t l e r ye nildiği gün, beni N ü re n b e rg M ah kem es ine ç e k e rl e r diye sinir nöbet- leri geçiriyor, ö n c e kom ü n istlerle bir lik, sonra nazi... B u n u niçin böy le yapıy or? S a l t kişisel faydası için. Birkaç k u ru ş için.
Sonra C.H.P. li oluyor. O ra da kale m sallıyor. C.H.P. nin b i r n u m aralı yard ak çı sı. O zam an C.H.P. iktidarda. O rada ç ık a r var. C.H.P. seçimi kayb edin ce hem en D.P. ye kap ağ ı atıyor. Bu sefer D.P. nin en y a m a n savaşçısı.
ö r t ü l ü öden ek ç uvalına b i r ya pışmış ki, olm aya gitsin.
Sonra devrim oluyor, h a z re t en b ü y ü k devrimci. Sanki devrimi kendisi yapmış.
ö r t ü l ü ödenekte, koca b ir m ille tin önünde b ü tü n hayatının hesa bını ve re n adam , kale m in i k ırm ı yor, o tu r m u y o r köşesine.. Milletin karş ısına çık ab iliyor. A ln m dakile r- le çıkabiliyor. Millet onun a ln ın d a ki karayı g ö rm ü y o r sanıyor. Mille tin terte m iz , n a m u s tu çocukla rına, geriyi yanın a a la r a k i f ti r a la r yağ dır m ağa başlıy or. Hem de ya la n larla, en aşağılık cinsinden. Kimse bu ad a m a önem verm iy or. B ütü n foyası m eydanda. Bu adam ı kini okur, kim dinler.
G erç ekte n aklı başında b ir kişi bu adamı okumaz, okurs a da gü le r geçer.
Bu adam , nam u s lu a d a m l a r k a r şısına çıkamaz bu alınla. Çıkıyor. Ama nasıl çıkıyor, ö rtü lü ödenek te yargıcın karşısına çıktığı gibi çıkıyor.
Böyle b ir adamı ele alıp, b u n u n la tartışılır, if tiraların a, cuın alla - ıı na karşılık v e rilir mi? Millet b u nun, y ıl la r yılı, m e m lek et faydas ı na hir tek söz etmediğini bilm iyor mu? Kişisel faydası için, faydas ı nın rüzgâr ı nereden eserse oraya döndüğünü bilm iyor mu? Öyleyse bıı ad am a karş ılık verm eğe değer mi? Bu ad am ın ü stünde durm ağa de ğer mi?
Bu ad am ın ü stünde bu kadar d u rm am , bu k a d a r önem verm em doğru mu şimdi?
Son gün lerd e bu ve b u n la r gene azıttılar . K orkunç geçmişlerini u- n u tt u rm a ğ a çalışıyorlar . C u rn allar- la, if ti ra la r la kendilerine bir yol açmağa çalışıyorlar . D edik odula rla insan avla m ağa uğraşıy orlar.
Y u k ard a bir tipi çizdim Onuıı kork u n ç tipini derinliğine çizmek için bu sayfalar yetmez. Bütün bir öm rün, yalnız faydası için, h e r k u t sal şeyi a y a k la r altın a aldığını gös termeğ e, b ir b ir m illetin gözü önü- — A r k a n Sa. 5, SU. 2 de —
.
Gerisiler
(3 üncü sahifeden devam ) ne sermeğe k it a p la r yetmez. A ma y ıl la r yılı b ü tü n bu o y u n la r mil letin gözü ön ünde oynanıyor. Mil le t b u n lar ı hepim izden d ah a iyi bi liyor. Benimkisi bir h a tı r l a tm a k ta n ibaret. B ir ö rn ek v e r m e k te n iba ret.
Faydası için değilse, b ir insan, aklı azıcık eren b ir insan niçin ge rici olsun? A klı başında, y u r d u n u seven b i r insan old uğum uz gibi k a lalım, diye nasıl der? Böyle yok su l lu k içinde, böyle cehalet için de, gerilik içinde ka lm am ızı nasıl ister?
B u n la r millî olan h e r şeyin düş man ı. Yepyeni, pırıl pırıl b i r milli edeb iy atım ız doğuyor. H alkın di liyle konuşuyor. O ve o n lar buna da düşm an.
Sanatımız ya vaş ya vaş ta k l it te n k u r t u lu y o r . Bu t a k l it te n k u r t u l a n sanat a, düşman.
Y u rd u m u z a usul usu l b i r h ü r r i yet havası geliyor. İn sanla rım ız bü y ü k b ir h ü r r iy e t çabasm dala r, bun l a r h ü rr iy e te de düşm an.
Halkım ız gericilerden , kendisini sö m ürm eğe çalışan ağala rdan, ce haletten, j k su l lu k t a n k u r t u lm a ğ a çalışıyor, b u n l a r bu k uts al çabaya da düşman.
V ata nda ne k a d a r iyi, gÜ2el, o- lu m iu şey varsa, bu z a v a l lıl a r hep sine düşm an. Ç ü n k ü h e r iyi, lıer güzel şey onla ra düşm an.
B unla rın m um u y ats ıy a k a d a r yan mıvacak , ya nm ıyanak b iliy orum ama, gene de z a ra r la rı oluyor.
Son zafer elb ette Mus tafa K e m a l’ in olacak. Y u rd u m u z b u n la r ın e- linden, dilinden, şe rrin den k u r t u lacak. Ben b u n a b ü tü n yüreğim le in anıyorum .
YAŞAR KEMAL
