Ali Suavi
JT alih Rıfkı A ta y büyük Türkçü devrim adam ı şehit Ali Süavî
için 27 mart 1942 tarihli Ulus’ta
çok güzel bir yazı yazdı. Bu uzun yazının bir parçasını alıyoruz:
Türk inkilâp tarihinin ilk h alk çı, ilk lây ık , ilk Türkçü ve ilk
dilcisi Ali Süavî A yastafano s
muahedesi imza olunduğu v a k it
İstanbul’dadır. Bu muahedenin
yırtılm asını ve vatanın p a rç a la n m asına k arşı isyan edilmesini is ter. İstanbul, Rumeli m uhacirleri ile doludur. Filibe’de öğretmenli- ğindenberi onlar arasın da büyük nüfuzu vardır. Çar ordularının yuv alarından, yurtlarından söküp İstanbul’a yığdığı bu m uhacirlerle
bir isyan tertipeder. Maksadı,
Sultan Murad’ın sarayına girm ek, büyük z alim ’i, vatanın parçalan masını kabul eden Sultan Hamid’i tahttan indirmek, ve milleti a y a ğ a kald ırm ak tır.
S a r a y a hücum ederler; içeri girerler; Ali Süavî Sultan Murad'ın
kolunu tutar: Aman efendim,
A li Suavî.
gel bizi moskoflardan kurtar !„ diye h aykırır. Bu sırad a saray a galen a sk e rlerin başındaki Beşik- ta şk arak o lu kumandanı Haşan, P a şa Ali S ü v a î’yi sopası ile öldürür. Bu sopa, B e şik taş k a ra k o lu n da asılı dururdu ve Haşan,
Ali S ü a v î’yi onunla öldürdüğünü s ö y liy e re k övünürdü !
Ç ırağan vakasından bir gün önce Ali Süavî, Sam i P a ş a ile oğlu Suphi P a ş a ’nın Ç a m lıca’daki kö şk lerine uğram ıştı. Hâlinde hiç bir b a ş k a lık yo ktu. Suphi P a ş a ’nın bahçesinden bir demet çiçek ya p tırıp evine götürmüştü. Ertesi gün bir de bak ıyo rlar ki köşkün par ça la rın d a oturan muhacirler yer erinde yo k tu rla r; onlar da Çıra- ğan ihtilâline k a tılm ış la r 1
Ali Süavî 8 Mayıs 1877 pazar tesi günü öldürülmüştür. Türk inkılâpçıların ın bu mukaddes gü nünü. H alkevlerine h atırlatm ak isterim. Falih Rıfkı ATAY
9
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
