Balık Örneklerinden İzole Edilen Enterokokun Antibiyotik Direncinin Belirlenmesi
Özlem ERTEKİNMunzur Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, 62000, Tunceli/TÜRKİYE *Corresponding Author
E-mail: oertekin@munzur.edu.tr
Özet
Enterokok cinsi normal olarak insan ve hayvanların bağırsak doğal florasında bulunur. Bu bakteriler çevreye kolayca yayılabilir ve enfeksiyonlara neden olabilir. İlave olarak, bu bakteriler zor koşullarda hayatta kalabilir. Son yıllarda enterokok cinsinin antibiyotik direncinden dolayı enfeksiyona neden olduğu bilinmektedir. Gıdalarda antibiyotiklere dirençli enterokok izolatları bulunabilir. Antibiyotik direnci genellikle gereksiz antibiyotik kullanımı ve bakterilerin olumsuz çevresel koşullara karşı direnci nedeniyle yayılır. Bu çalışmada alabalık örnekleri kullanılmıştır. Örneklerden izole edilen enterokok izolatlarının eritromisin, tetrasiklin, streptomisin, ampisilin, gentamisin, penisilin ve vankomisin antibiyotiklerine direnci araştırılmıştır. Bu çalışmada disk difüzyon yöntemi uygulanmıştır. Genel olarak, izolatların antibiyotiklere karşı farklı oranlarda direnç gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuca göre enterokok izolatları antibiyotik direnci taşıyabilir. Bu nedenle, protein içeriğinden dolayı gıda olarak tercih edilen alabalıkta antibiyotik direnci kontrol edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: balık, Enterokok, antibiyotik direnç
Determination of Antibiotic Resistance of Enterococcus Isolated from Fish Samples Abstract
The Enterococcus is normally found in the intestinal natural flora of humans and animals. These bacteria can easily spread to the environment and cause infections. In addition, these bacteria can survive in difficult conditions. In recent years Enterococcus is known to cause infection due to antibiotic resistance. Enterococcal isolates resistant to antibiotics can found in foods. Antibiotic resistance is often spread due to unnecessary antibiotic use and the resistance of bacteria to adverse environmental conditions. In this study, trout samples were used. The resistance of Enterococcus isolates isolated from the samples to erythromycin, tetracycline, streptomycin, ampicillin gentamicin, penicillin and vancomycin antibiotics were investigated. In this study, disc diffusion method was applied. In general, it was determined that the isolates showed resistance to antibiotics at varying rates. According to this result enterococcal isolates may carry antibiotic resistance. For this reason, antibiotic resistance should be controlled in trout which is preferred as food due to its protein content.
Keywords: fish, Enterococcus, antibiotic resistance
Research Journal of Biology Sciences Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi E-ISSN:1308-0261 12(2): 11-12, 2019
GİRİŞ
Enterokoklar geniş bir dağılıma sahip
mikroorganizmalardır ve canlı organizmalar dışında akarsulardan, lağım sularından, topraktan, yüzey sularından, farklı gıdalardan enterokok izolasyonu yapılabilmektedir [1,2]. Bu bakterilerden E. faecalis, E. faecium ve E. durans türlerinin dışkı orjinli olup, sularda üreyebilme özellikleri bu bakterilerin sularda fekal kontaminasyonun göstergesi olarak tanımlanmalarına neden olmuştur [3].
Enterokokların yol açtığı enfeksiyonların önemli boyutta olması sebebiyle enterokoklara duyulan ilginin artmasının en önemli nedeni bu bakterilerin antibiyotik dirençlilik göstermeleridir [4,5]. Enterokoklar antibiyotik dirençliliğinin en çok araştırıldığı mikroorganizmaların başında gelmektedir [6]. Antibiyotiklere dirençli bakteriler insanlara transfer edilebilmektedir. Gıdalarla ilişkilendirilen antibiyotik direnç su ürünleri yetiştiriciliğinde yada çiftlik hayvanları yetiştiriciliğinde fazla miktarda antibiyotik kullanımından kaynaklanabilmektedir. Antibiyotiğe dirençli bazı bakterilerilerin izole edilmesi, antibiyotik dirençliliğin gıda zincirine girdiğini ve sağlık açısından risk oluşturabileceğini göstermektedir.
Bu araştırmada Elazığ bölgesinden temin edilen Gökkuşağı alabalıklarından izole edilen enterokok izolatlarının bazı antibiyotiklere karşı dirençlilik durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
MATERYAL ve METOT
Materyal
Balık Örnekleri
Araştırmada, Elazığ bölgesinden temin edilen ölü Gökkuşağı alabalıklarından izole edilen ve seçilen 40 adet enterokok izolatı kullanılmıştır. İzolatlar kullanılıncaya kadar dondurucuda (-20°C) muhafaza edilmiştir.
Kullanılan Besiyerleri ve Antibiyotikler
Enterokok izolatlarının elde edilmesinde Enterococcus Agar, antibiyotik dirençlilik testi için Mueller Hinton Agar, izolatların aktifleştirilmesinde BHI (Brain-Heart Infusion) Broth, BHI Agar, antibiyotik disk olarak eritromisin (15μg), tetrasiklin (30μg), streptomisin (10μg), ampisilin (10μg), gentamisin (10μg), penisilin (10μg), vankomisin (30μg) antibiyotik diskleri kullanılmıştır.
Metot
Kullanılan balık örneklerine gerekli seyreltmeler yapılmıştır. Seyreltmeleri yapılan örnekler Enterococcus Agar besiyerine ekilmiştir. 24-48 saat 37ºC’de inkübasyona bırakılmıştır. İnkübasyondan sonra koloniler değerlendirilmiştir. Enterococcus Agar’dan seçilen koloniler, Gram boyama, katalaz testi, 10°C ve 45°C’de gelişme ve % 6.5 tuzda gelişme ile glukozdan gaz üretme testlerine tabi tutulmuştur. Bu izolatlar Enterococcus spp. cins düzeyinde tanımlanmıştır. Daha sonra disk difüzyon yöntemiyle antibiyotiklere karşı dirençleri belirlenmiştir. Zon çapları ölçülerek dirençlilik tespit edilmiştir. Sonuçlar Gür (2007) [7]’nin çalışmasındaki NCCLS doküman M2-A9 kriterlerine göre değerlendirilmiştir.
12 Ö. Erteki̇n / BIBAD, 12(2): 11-12, 2019
TARTIŞMA ve SONUÇ
Çalışmada enterokok izolatları eritromisine %5, tetrasikline %5, streptomisine %80, ampisiline %10, gentamisine %70, penisiline %15, vankomisine %2.5 dirençli bulunmuştur. Bu çalışma sonuçlarına göre gökkuşağı alabalıklarından izole edilen enterokok izolatlarının bazı antibiyotiklere çeşitli oranlarda dirençli olduğu belirlenmiştir.
Enterokokların antibiyotik direnci ile ilgili bazı araştırmacıların araştırmaları bulunmaktadır. Bu araştırmalardan biri Mersin ilinde Gökkuşağı alabalığı işletmesinde yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından 260 adet balık örneği (biri yumurta) ve 56 adet su örneği incelenmiş ve izolatlar Aerococcus viridans, Enterococcus durans/
hirae, Enterococcus faecium 1, Lactococcus garvieae, Lactococcus lactis lactis, Leuconostoc spp. ve Streptococcus anginosus olarak identifiye edilmiştir. Enterococcus durans/ hirae sadece balık örneklerinde saptanmıştır. Bu izolatların
gentamisin, oksitetrasiklin, neomisin, enrofloksasin, eritromisin ve streptomisin’e duyarlı, çoğunun sulfametoksazol-trimetoprim’e dirençli olduklarını ortaya koyulmuştur [8]. Mevcut bu çalışmada eritromisine direnç düşük bulunmuş dolayısıyla duyarlılık fazla olduğundan eritromisin açısından çalışma sonucu araştırmacılarınkiyle bir benzerlik göstermektedir ancak streptomisin ve gentamisin açısından sonuçlar araştırmacılarınkiyle farklılık göstermektedir. Bir diğer araştırmada, E.faecium suşları çeşitli hayvanlardan izole edilmiş ve bu suşların ampicillin, streptomisin ve gentamisine dirençli oldukları bildirilmiştir [5]. Yine bu çalışmada enterokok cinsi izolatların ampicillin, streptomisin ve gentamisin antibiyotiklerine değişen oranlarda direnç saptanmıştır bu sebeple çalışma sonuçları araştırmacıların çalışmasıyla uyum göstermektedir. Tayland’da balıktan elde edilen enterokoklarla yapılan bir çalışmada eritromisin ve oksitetrasikline en yüksek direnci
E. faecium göstermiştir [9]. Mevcut bu çalışmada da
enterokok suşlarının eritromisin antibiyotiğine az da olsa direnç gösterdiği tespit edilmiştir. Peterson ve arkadaşları (2002) [10] yaptıkları çalışmada E.faecalis’in streptomisine oldukça dirençli olduğunu belirtmişlerdir. Yine bu çalışmada da enterokok izolatlarının streptomisine yüksek direnç gösterdiği belirlenmiştir. Diğer bir araştırmada, araştırmacılar balıklardan izole edilen enterokokların vankomisin ve diğer antibiyotiklere karşı dirençliliklerinin belirlemişlerdir. Araştırmacılar Ege Bölgesinde hasta ve ölü balıklardan izole ettikleri 26 Enterococcus faecalis suşunu kullanmışlardır. İncelenen E. faecalis suşları, siprofloksasin, eritromisin, tetrasiklin, streptomisin, ampisilin, gentamisin, penisilin ve vankomisine değişen oranda dirençli bulunmuştur [11]. Bu çalışmada da enterokok cinsi izolatların benzer şekilde değişen oranlarda antibiyotiklere dirençli olduğu tespit edilmiştir.
Antibiyotik dirençli enterokokların varlığı hijyenik kurallara uyulmadığı ya da bakterilerin kontaminasyonla bulaştığının bir belirtisi olabilmektedir. Laktik asit bakterilerinin bir cinsi olan enterokoklarda antibiyotik direncin belirlenmesi, sağlık açısından risk olduğunun bir göstergesi olabilmektedir. Antibiyotik direncin varlığı bilinçsiz antibiyotik kullanımına bağlı olarak gelişmiş olabilmekte ve kullanılan antibiyotikler gıda ürünlerinde kalıntı bırakabilmektedir. Bu ürünler tüketildiğinde antibiyotikler de alınmış olmakta ve sağlık problemlerini oluşturabilmektedir. Bu sebeple çiftlik ve yetiştiricilik alanında doğru antibiyotik kullanımı konusunda duyarlı davranılması sağlık açısından gelebilecek problemlerin önlenmesi açısından önem taşımaktadır.
KAYNAKLAR
[1] Harwood, V.J, Brownell, M., Perusek, W., Whitlock, J.E. 2001. Vancomycin-resistant Enterococcus spp. isolated from wastewater and chicken feces in the United States. Appl Environ Microbiol. 67,4930-4933. [2] Pinto, B., Pierotti, R., Canale, G., Reali, D. 1999.
Characterization of faecal streptococci as indicators of faecal pollution and distribution in the environment. Lett Appl Microbiol. 29, 258–263.
[3] Çıtak, S., Gündoğan, N., Kala, E. 2009. Ankara İlindeki Dondurulmuş Et Ve Sebzelerde Kolıform Ve Enterokokların Fekal İndikatör Bakteri Olarak Değerlendirilmesi.Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 66 (4): 145-151.
[4] Schouten, M.A., Voss, A., Hoogkamp-Korstanje, J.A.A., The European VRE Study Group, 1999. Antimicrobial susceptibility patterns of enterococci causing infections in Europe. Antimicrob Agent Chemother. 43, 2542–2546.
[5] Thal, L.A., Chow, J.W., Mahayni, R., Bonilla, H.B., Perri, M.B., Donabedian, S.A., Silverman, J., Taber, S., Zervos, M.J. 1995. Characterization of antimicrobial resistance in enterococci of animal origin. Antimicrob Agent Chemother. 39, 2112–2115.
[6] Mundy, L.M., Sahm, D.F., Gilmore, M. 2000. Relationships between enterococcal virulence and antimicrobial resistance. Clin Microbiol Rev. 13, 513–522.
[7] Gür, D. 2007. Antimikrobik Duyarlılık Testi İçin Uygulama Standartları; Onyedinci Bilgi
Eki. Bilimsel Tıp Yayınevi. Ankara. 173.
[8] Özer, S., Sevim Bulduklu, P., Dönmez, E. 2008. Mersin İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhynchus Mykiss, Walbaum) Streptokokkozis Varlığı Journal of Fisheries Sciences. com. 2(3): 272-283.
[9] Peterson, A., Dalsgaard, A. 2002. Species composition and antimicrobial resistance genes of Enterococcus spp., isolated from integrated and traditional fish farms in Thailand. Environ Microbiol. 5, 395-402. [10] Peterson A, Andersen JS, Kaewmak T, Somsiri T,
Dalsgaard A (2002): Impact of integrated fish farming on antimicrobial resistance in a pond environment. Appl Environ Microbiol 68, 6036-6042.
[11] Savaşan, S., Kaya, O., Kırkan,Ş., Çiftci, A. 2008. Balık kökenli Enterococcus faecalis suşlarının antibiyotik dirençlilikleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 55, 107-110.
