Fonksiyonel Hareket Analizinin Güncel Uygulamaları: Sistematik Derleme

(1)

İnsan vücudu, yapısında bulunan kas-iskelet

sis-teminin uyumlu çalışması ve mevcut mekanik

prob-lemlerin giderilmesi sonucunda postür duruşu sağlıklı

gelişir. Sağ ve sol tarafının birlikte kullanılması,

spor-cuların daha az sakatlanmalarına ve aynı zamanda

performans artışına katkı sağlar.

1-2

_{Vücudun, sağ ve}

Turkiye Klinikleri J Sports Sci. 2020;12(3):387-405

387

387 Fonksiyonel Hareket Analizinin Güncel Uygulamaları:

Sistematik Derleme

Current Applications of Functional Movement Screen:

a Systematic Review

Murat BİLGE

a

_{, Damla Selin YILDIRIM KÖSE}

b

a

_{Kırıkkale Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü Hareket ve Antrenman Bilimleri ABD, Kırıkkale, TÜRKİYE}

b

_{Lokman Hekim Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü, Ankara, TÜRKİYE}

ÖZET Fonksiyonel hareket analizi [functional movement screen

(FMS)], insanın hareket kalitesini değerlendirmek için kullanılan bir

araçtır. Araştırmanın amacı, FMS için normatif değerler oluşturarak,

FMS’nin güvenirliliği, geçerliliği, sakatlık tahmini, antrenman etkisini

ve durum tespitini inceleyip, yapılan araştırmalarla ilgili bir derleme

sunabilmektir. Veri toplama yöntemi olarak, elektronik veri tabanları

kullanılarak araştırma yapılmıştır. Tanımlanan çalışmalar, dâhil etme

kriterlerini doğrulamak için eleştirel analiz ve ön yargı

değerlendiril-mesinden sonra ayrıntılı olarak gözden geçirilmiştir. Tanımlanan 154

çalışmadan güvenirlilik (13), geçerlilik (5), sakatlık tahmin değeri (14),

durum tespiti (50) ve antrenman etkisini (12) inceleyen çalışmalardan

94’ü derlemeye dâhil edilmiştir. FMS interrater ve intrarater

güvenir-liliği için; 7 çalışmada mükemmel (ICC=0,97; ICC=0,96;

ICCIn-ter=0,98; ICCIntra=0,92; ICC=0,90), 5 çalışmada iyi (ICCInter=0,88;

ICCintra=0,75; 0,89; ICCInter=0,76; ICCIntra=0,74; ICCintra=0,80 ve

81) ve 1 çalışmada zayıf (ICCInter=0,29; ICCIntra=0,6) bulunmuştur.

FMS geçerliliği için incelenen 5 çalışmada, uygulanan farklı 7 alt testte,

farklı değerlendirmeler ve önerilerde bulunulmuştur. FMS sakatlık

tah-min değerlerinde incelenen 14 çalışmada, FMS sakatlık risk değeri

(%95CI, <14) için 14 puanın altındaki değerlere sahip katılımcıların,

sa-katlık riskine sahip olduğu bulunmuştur. Antrenmanın FMS değerleri

üzerine etkisini inceleyen 12 araştırmanın 9’unda, ilgili değerlerde

an-lamlı artışlar görülmüştür. Durum tespiti araştırmalarında ise

değer-lendirilen 50 araştırmada karşılaştırılan değişkenlerde (motorik beceri,

antropometrik değerler, branş performansları, sakatlık geçmişi, cinsiyet,

obezite, rehabilitasyon süreci) FMS değerlerinin, genelde doğru

oran-tılı ve anlamlı şekilde etkin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, FMS

ve benzeri postür analiz değerlendirmelerinin, hem performans hem

re-habilitasyon hem de durum tespiti olarak alana katkı sağlayacağı

dü-şünülmektedir.

Anah tar Ke li me ler: Postür analizi; antrenman etkisi;

durum tespiti; sakatlık tahmini

ABS TRACT Functional movement screen (FMS) is a tool used to

assess the quality of movement of a human being. The aim of this

study is to form normative values for FMS, to examine the reliability,

validity, injury prediction, impact of training, and descriptive studies

of FMS, and to present a review of current studies. The study was

conducted using electronic databases as a data collection. The

identi-fied studies were reviewed in detail after critical analysis and bias

as-sessment to verify the inclusion criteria. Ninety-four of the 154

identified studies investigating reliability (13), validity (5), injury

pre-diction values (14), descriptive studies (50), and the impact of

train-ing (12) were included in the review. For the interrater and intrarater

reliability of the FMS, it was found that 7 studies were excellent

(ICC=0.97; ICC=0.96; ICCInter=0.98; ICCIntra=0.92; ICC=0.90), 5

studies were good (ICCInter=0.88; ICCintra=0.75; 0.89;

ICCIn-ter=0.76; ICCIntra=0.74; ICCintra=0.80 and 81), and 1 study was

weak (ICCInter=0.29; ICCIntra=0.6). In 5 studies examined for the

validity of FMS, different evaluations and recommendations were

made in 7 different sub-tests applied. In 14 studies examined for the

FMS injury prediction, the participants who had values below

four-teen points for the FMS injury risk value (95%CI, <14) were also

de-termined to carry a risk of injury. In nine of the twelve studies

examining the impact of training on FMS values, significant increases

were observed in the relevant values. In fifty of the status detection

studies evaluated, the FMS values were generally found to be directly

proportional and significantly effective among the variables compared

(motor skills, anthropometric values, branch performances, history of

injury, gender, obesity, rehabilitation process). As a result, it is

thought that FMS and similar posture analysis evaluations would

con-tribute to the field in terms of performance, rehabilitation and

de-scriptive studies.

Keywords: Posture analysis; the effect of training;

descriptive studies; injury prediction

DERLEME

DOI: 10.5336/sportsci.2020-73869

Correspondence: Damla Selin YILDIRIM KÖSE

Lokman Hekim Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü, Ankara, TÜRKİYE/TURKEY E-mail: selin0658@gmail.com

Peer review under responsibility of Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences.

access article under the CC BY-NC-ND license (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

(2)

sol tarafının dengeli olmadan yaptığı hareketler ise

vücudun simetrisini bozar ve uzun vadede omurga

üzerinde rahatsızlıklara sebep olabilmektedir.

1

Spor ve fiziksel aktivite sırasında uygun hareket

örnekleri, sakatlığı önleme ve atletik performans için

önemlidir. Hareket kapasitesinin değerlendirilmesi

için standart bir test yoktur. Ancak fonksiyonel

hare-ket analizi [functional movement screen (FMS)] şu

anda bilimsel dikkat önemine ulaşmış olup, hareket

asimetrileri ve hareket örneği sınırlılıklarını dinamik

ve pratik bir şekilde değerlendirmek için bir analiz

aracı olarak tavsiye edilmektedir.

3-5

_{Azalan sportif}

per-formans ve daha büyük sakatlık riskleri için FMS

ha-reket örneklerinin, geçerli bir test olduğu ileri sürülmüş

olan bu testin kullanımı ve popülaritesi, sakatlık

tah-min değerini önermek için literatürdeki kanıtlarla

des-teklenmiş, gelişmesinden bu yana hızla büyümüştür.

6,7

FMS’nin yalnızca sakatlık tahmin değeri değil aynı

za-manda güvenirliliği ve geçerliliğindeki çatışmanın

var-lığına rağmen ordu ve kamu hizmeti gibi sporcuların

da en yüksek seviyesinde popülaritesi artmıştır.

6

FMS, Cook ve Burton tarafından geliştirilen,

kas-iskelet sistemi hareket analiz aracı olarak, mevcut

olan asimetri, fonksiyonel sınırlılık ve sportif

perfor-mans ve olası sakatlıkların önceden tahmin

edilebil-mesi için kullanılan bir test bataryasıdır.

2,8-13

_{Bu FMS}

geliştiricilerinin amacı, basit bir yöntemle koruyucu

egzersiz için takım oyuncularının farkındalığını

sağ-lamak ve sakatlık problemleriyle yüzleştirmektir.

4

FMS’nin diğer amaçları; tüm vücut hareketlerinin,

kinetik zincir içindeki stabilite ve hareketliliğinin

de-ğerlendirilmesi, vücut asimetrilerinin belirlenmesi,

düşük kaliteli hareket örneklerinin tanınmasıdır.

Spe-sifik uygulamalar, performans antrenmanı,

rehabili-tasyon ya da tedavi sonrası karşılaştırmalara izin

verecek hareket yeterliliğinin bir temelinin

oluşturul-ması ve gelecekteki sakatlıklar için aktif erişkinleri

analiz etmeyi içerir.

5

FMS, genel bir skor ve bireysel skorlar için 7

ha-reket testi ve 3 haha-reket açıklığını kapsayan,

standart-laştırılmış kriterler kullanılarak görsel gözlem ile

fonksiyonel hareketliliği değerlendirmek için

kulla-nılan, bir katılım öncesi analiz aracıdır.

4,5,7,14,15

_Yedi

bireysel testi kapsayan FMS; dönüş dayanıklılığı,

gövde stabilizesi şınav, aktif bacak kaldırma, omuz

hareketliliği, öne adımlama, engel adımı, derin squatı

içerir.

4,5,7,13,15

_{FMS testi değerlendirilirken; hareket}

asimetrisi, gövde stabilizasyonu, hareket açıklığı,

denge, nöromusküler koordinasyon, kuvvet, esneklik

özelliklerinin basit ve ekonomik bir şekilde tespit

edilmelerini sağlar.

2,13

_{Test 3 defa uygulanır ve 0-3}

arasında bir ölçekte puanlanır.

4,5,7

_{Testin tüm}

bölüm-lerinin tamamlanması, 0-21 arası kapsamlı bir puan

verilerek yapılır.

5

_{FMS, her bir hareket için bireysel}

skorlar, mümkün olan toplam 21 final skorunun

kom-binesidir.

7-15

_{Dört puanlı sıralama sistemi hareket}

ka-litesini değerlendirmek için kullanılmakta olup,

hareket örneği doğru yapıldığında “3 puan”, hareket

örneğinin yapılması fakat hataların olması

duru-munda “2” puan, hareket örneği

gerçekleştirilemedi-ğinde “1” puan verilir. Uygulama esnasında ağrı

hissedildiği durumda ise “0” puan verilmektedir.

4,5,7

FMS, belirli beceriler tarafından karışık olmayan

basit hareketlerin yeterliliği, hareket örneklerinin

içinde motor kontrol ve temel hareketleri kapsar.

13

So-nuçlarla gösterilen sınırlılıklar ya da asimetri, en

büyük hareket eksiklik alanları ve neticede bunlarla

ilişkileri belirlenir ve hareket sırasında

uygulanabile-cek en yüksek kuvvet doğru bir şekilde uygulanır.

2,13,16

GEREÇ VE YÖNTEMLER

PubMed, Google Scholar, Ankara Üniversitesi veri

ta-banı, Kırıkkale Üniversitesi veri tata-banı, EBSCOhost

veri tabanı, 200-2018 yılları arasında taranmıştır.

Bi-rincil arama terimleri; “functional movement screen”

ya da “functional movement screening”, ikincil arama

terimleri; “reliable” ya da “reliability”, “valid” ya da

“validity”, “effective” ya da “effectiveness”, “predict”

ya da “prediction”, “injury predict” ya da “injury

pre-diction”, “predictive value” ya da “injury predictive

value”, “FMS güvenirlilik”, “FMS geçerlilik”,

“fonk-siyonel hareket analizi” terimleriyle araştırılmıştır.

Ayrıca tanımlanan literatürün referans listeleri

araştı-rılmıştır. Çalışma seçimi ve dâhil edilme kriterleri;

sağlıklı katılımcılar, FMS değerlendirmeleri, genel

lışma türü, çalışma metodolojisi, çalışma konuları,

ça-lışma konularının sayısı, sakatlık sınıflandırılması,

FMS sakatlık risk değeri, duyarlılık, özgüllük,

olası-lık oranları, öngörü değerlerini içermiştir. Araştırma

metodolojisi oluşturularak, toplam makale sayısı, ilk

aranan kelimeler, veri tabanları ve dâhil edilen makale

sayıları eklenmiştir (Şekil 1).

(3)

389

389 FONKSİYONEL HAREKET ANALİZİNİN GÜVENİRLİLİĞİ

Bir testin kullanılabilir olması için, güvenilir olması

gerekmektedir. Bir testin güvenilir olup olmadığını,

farklı zamanlarda (intrarater) aynı kişi tarafından

tes-tin aynı şekilde tekrar edilebilir olması ya da üretilen

aynı sonuç ve aynı zamanda farklı kişiler tarafından

(interrater) tekrar edilebilir olması gerekmektedir.

7

Tablo 1’deki 13 çalışma FMS’nin interrater ve

intra-rater güvenirliliğini değerlendirmiştir.

11,17-28

Tablo 1’de de görüleceği gibi FMS’nin

interra-ter ve intrarainterra-ter güvenirliliği için; 7 çalışmada

mü-kemmel (ICC=0,97; ICC=0,96; ICCInter=0,98;

ICCIntra=0,92; ICC=0,90), 5 çalışmada iyi

(ICCIn-ter=0,88; ICCintra=0,75; 0,89; ICCInter=0,76;

IC-CIntra=0,74; ICCintra=0,80 ve 81) ve 1 çalışmada

zayıf (ICCInter=0,29; ICCIntra=0,6) bulunmuştur.

FONKSİYONEL HAREKET ANALİZİNİN GEÇERLİLİĞİ

Bir testin kullanımı için güvenirliliğe ek olarak,

tes-tin geçerli olması gerekir.

7

_{Tablo 2’de yer alan 5}

ça-lışma FMS’nin geçerliliğini değerlendirmiştir.

17,29-32

Tablo 2’de görüldüğü gibi FMS geçerliliği için

incelenen 5 çalışmada uygulanan farklı 7 alt testte,

farklı değerlendirmeler ve önerilerde

bulunulmuş-tur.

FONKSİYONEL HAREKET ANALİZİNİN SAKATLIK

TAHMİN DEĞERLERİ

Yapılan araştırmalarda, katılımcıların olası

sakat-lanma tahmini değerleri üzerine çalışılmış ve Tablo

3’te FMS’nin sakatlık tahmin değerleri

gösterilmiş-tir.

33-46

Tablo 3’te görüldüğü gibi FMS sakatlık tahmin

değerlerinde incelenen 14 çalışmada, FMS sakatlık

riski değeri (%95CI,<14) için 14 puanın altındaki

de-ğerlere sahip katılımcıların, sakatlık riskine sahip

ol-duğu bulunmuştur.

FONKSİYONEL HAREKET ANALİZİNİN DURUM TESPİTİ

Tablo 4’te FMS ile ilgili durum tespiti çalışmaları yer

almaktadır.

2,9,10,11,16,19,20,35,37,38,47-86

Tablo 4’te görüldüğü gibi, değerlendirilen 50

araştırmada, karşılaştırılan değişkenlerde (motorik

beceri, antropometrik değerler, branş

performans-ları, sakatlık geçmişi, cinsiyet, obezite,

rehabilitas-yon süreci) FMS değerlerinin genelde doğru

orantılı ve anlamlı şekilde etkin olduğu tespit

edil-miştir.

FONKSİYONEL HAREKET ANALİZİNİN ANTRENMAN

ETKİSİ

Tablo 5’te FMS ile ilgili antrenman etkisi çalışmaları

yer almaktadır.

15,32,87-96

Tablo 5’te görüldüğü gibi, antrenmanın FMS

de-ğerleri üzerine etkisini inceleyen 12 araştırmanın

9’unda ilgili değerlerde anlamlı artışlar görülmüştür.

ÖNERİLER

Bu sistematik derleme ve meta-analizin sonuçlarına

dayanarak, kompozit skor olarak FMS, mükemmel

interrater ve intrarater güvenilirliğine sahiptir ve FMS

ile hem resmî sertifikasyon hem de sertifikasyon

ol-madan değişen tecrübe seviyeleriyle etkin bir şekilde

uygulanabilir.

389

ŞEKİL 1: Araştırma metodolojisi.

İlk aranan kelimeler: Functional Movement Screen

Functional Movement Screening PubMed Google Scholar Ankara Üniversitesi Kırıkkale Üniversitesi EBSCOhost Medline Bulunan Toplam Makale

154 Sakatlık Tahmini 22 Durum Tespiti 65 Antrenman Etkisi 30 50 14 12 13 5 Nitelik Analizi 9 Geçerlilik 12 Güvenirlilik 30 Güvenirlilik Güvenirlik

Sakatlık Tahmin Değeri

Durum Tespiti Antrenman Etkisi

(4)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Smith ve Hanlon (2017) 23 sa ğl ıkl ı eri şkin

• Microsoft Kinect özel yaz

ılı

m (BS-bespoke)

İki yöntem aras

ındaki tutarl

ılı

k:

• FMS

• Gövde stabilitesi %78, öne ad

ımlama %96,7 alt teste ortalama tutarl

ılı

k %88

• Puanlay

ıc

ılar aras

ı güvenirlik; gövde stabilizasyonu ortalama, engel ad

ım

ı mükemmel

• BS için test-tekrar test güvenirlili

ği; engel ad

ım

ı iyi (ICC=0,78), 6 alt test mükemmel (ICC=1,00)

• T

oplam FMS puan

ı test-tekrar test güvenirlili

ği mükemmel (ICC=0,97)

Everard ve ark. (2016)

Fiziksel olarak aktif 1

10 erkek üniversite ö

ğrencisi

• 6 hafta öncesi ve sonras

ı FMS

Toplam puanlar iç ve ara güvenirlilik ICC de

ğerleri;

(ya

ş ortalamas

ı: 21,43)

• 21 puanl

ı puanlama sistemi için; 98 (96-99) ve 99 (96-99)

• 100 puan için; 97 (95-98) ve 98 (97-99) • Bu da her 2 skalan

ın puanlay ıc ılar aras ı ve de ğerlendiriciler aras ı güvenirlilik seviyelerinin

neredeyse mükemmel oldu

ğunu göstermi

ştir

• Her 2 puanlama sistemini kullanan tüm bile

şenlerin puanlay ıc ılar aras ı ve de ğerlendiriciler aras ı

güvenirlilik seviyeleri için önemli bir tutarl

ılı k ve mükemmellik gösterdi ği görülmü ştür Minick ve ark. (2010) 40 kat ılı mc ı (23 kad ın, 17 erkek, ya ş ortalamas ı: 20,8) • FMS • Her 2 puanlay ıc

ıda orta düzeyde bir anla

şma seviyesinin alt

ına dü şmemi ştir . • 4 puanlay ıc ı (2 uzman: 10 y ıldan fazla Acemi puanlay ıc ılar , uzmanlarla kar şı la şt ırı ld ığ

ında 2 test bile

şeni üzerinde mükemmel seviyede

deneyime sahip olan, 2 acemi:

bir anla şmaya varm ış tır standart tan ıtı m e

ğitim kursunu alm

ış

ve

• Acemi puanlay

ıc

ılar uzman puanlay

ıc

ılar ile kar

şı la şt ırı ld ığ

ında 17 testtin 14’ündeki

FMS’yi 1 y

ıldan az kullanan)

anla

şma oran

ı mükemmel seviyede bulunmu

ştur

. FMS’nin güvenilir ve kolay uygulanabilen bir

• Puanlay ıc ılar ba ğı ms ız puan vermi ş, ölçüm arac ı oldu ğu görülmü ştür

uzman ve acemi puanlay

ıc ılar kar şı la şt ırı larak de ğerlendirilmi ştir

. Her 1 test için puanlay

ıc

ılar

ın

çiftleri aras

ında anla

şma seviyeleri hesaplanm

ış

tır

Parenteau ve ark. (2014)

30 erkek hokey oyuncusu (13-17 ya

ş aras

ı)

• FMS

• Ortalama FMS toplam puan

ı 12,64 (5-19 aras ında de ği şen puanlar al ınm ış tır; sakatlanma riski • V eriler , 3 farkl ı oturumda toplanm ış tır. e şik puan ı 14/21) bulunmu ştur . Kat ılı mc ılar ın 3/2’ sinin 14 puandan dü şük puan alarak İlk oturum puanlay ıc ılar aras ı güvenirlilik verisinin sakatl ık riski alt ında oldu

ğu tespit edilmi

ştir

toplanmas

ı, ikinci ve üçüncü oturumlar

• FMS alt testleri için anla

şma yüzdesi %67-100, kappa katsay

ıs ı de ğerleri 0,26-0,99 aras ındad ır de ğerlendiriciler aras ı güvenirlilik için

• Spinal fleksiyon aç

ıkl

ık testinde anla

şma yüzdesi %100’dür

verilerin toplanmas

ı

• Alt testlerde 1 video de

ğerlendiricisi için anla

şma yüzdesi %64,30-%100 aras

ında, kappa de ğerleri • Puanlay ıc ılar , 2 profesyonel fizyoterapi 0,65-1,00 aras ında ve 2 video de

ğerlendiricisi için alt testlerde anla

şma yüzdesi %71,40-%100

antrenman program

ında yüksek lisans yapm

ış aras ında, kappa de ğeri 0,76-1,00 aras ındad ır.

Spinal fleksiyon ve omuz hareketlili

ği test aç

ıkl

ığ

ı için

öğ

renci ve 1 fizyoterapistten olu

şmu ş, kappa katsay ıs ı %100’dür her de ğerlendirici FMS e ğitim sertifikas ı alm ış tır • Çal ış

ma, genç elit hokey oyuncular

ı için FMS’nin güvenilir bir test oldu

ğunu göstermektedir

TABLO 1:

Fonksiyonel hareket analizinin interrater ve intrarater güvenirlili

ği.

FMS: Fonksiyonel hareket analizi; ICC: S

ın

ıf içi korelasyon katsay

ıs

ı.

devam

ı

(5)

391

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Scneiders ve ark. (201 1)

Rekreasyonel olarak düzenli fiziksel aktiviteye kat

ılan • FMS • 7 final puan ın ın 6’ sı nda mükemmellik görülmü ş, ayn ı zamanda sa

ğ ve sol taraf puanlar

ın ın da 108 kad ın ve 101 erkek (18-40 ya ş aras ı) • Sakatl ık geçmi şi mükemmel oldu ğu gösterilmi ştir . İ ki puanlay ıc ı aras

ında önemli bir anla

şma görülmü

ştür

• Fiziksel aktivite seviyesi

• %95 güven aral ığ ı 15,4-15,9 ve oran 1 1-20 aras ındad ır. Kad ınlarda bile

şik puan ortalamas

ı 15,6,

• Demografik bilgi

erkeklerde 15,8’dir

, ancak bu fark istatistiksel olarak anlaml

ı bulunmam ış tır • Asimetri • Kat ılı mc ılar

ın %31’ini temsil eden 65 ki

şi (29 erkek ve 36 kad

ın),

• 2 puanlay

ıc

ı

yüksek bir sakatl

ık riskini gösteren 14 ve daha dü

şük bir bile

şik puan alm

ış

tır

• Bile

şik puanlar üzerinde son 6 ay öncesinde sakatlanan veya sakatlanmayanlar aras

ında anlaml ı bir farkl ılı k bulunmam ış tır • Bu çal ış ma, FMS de ğerlendirme sürecinde, puanlay ıc ılar aras ı güvenirlili

ğe sahip oldu

ğunu göstermektedir Gribble ve ark. (2013) 17 erkek 21 kad ın (ya ş ortalamas ı: 20,33)

• 1 hafta arayla 2 ayr

ı FMS testi

• Puanlay

ıc

ılar aras

ı güvenirlilik orta seviyede bulunmu

ştur (0,754 (0,526-0,872)) Gulgin ve Hoogenboom (2014) 20 sa ğl ıkl ı üniversite ö ğrencisi (10 kad ın, 10 erkek, FMS

• Tüm deneklerin ortalama toplam FMS puan

ı 14,6±1,9 olarak bulunmu ş, ya ş ortalamas ı erkeklerde: 20,44, kad ınlarda: 19,62)• • 4 puanlay ıc ı (3 acemi, 1 uzman) puanlay ıc ılar aras ı anlaml ı fark yok (p=0,136)

• Bireysel testler için puanlay

ıc

ılar

ın yar

ıs

ı mükemmel bir anla

şma seviyesine ula

şm ış , di ğer yar ıs

ı hafif ve orta seviyede bir anla

şma seviyesine ula

şm ış tır (%33-%66) Onate ve ark. (2012) De ğerlendiriciler aras

ı güvenirlilik için fiziksel olarak

• FMS • FMS toplam puanlar ı, de ğerlendiriciler aras ı ve puanlay ıc ılar aras ı güvenirlilik için aktif 19 kat ılı mc ı (12 erkek, 7 kad ın, • 2 puanlay ıc ı

yüksek seviyede güvenirlilik göstermi

ştir (0,90-0,99) ya ş ortalamas ı erkeklerde: 25,08, kad ınlarda: 25,29) • Engel ad ım

ı hariç, tüm hareket örnekleri için güvenirlilik seviyesi orta ve iyi seviyede bulunmu

ştur

Puanlay

ıc

ılar aras

ı güvenirlilik için 16 kat

ılı mc ı (0,80-0,89-0,70-0,79) (10 erkek, 6 kad ın, ya ş ortalamas ı erkeklerde: 25,00, kad ınlarda: 25,67) Shultz ve ark. (2013) 21 kad

ın, 18 erkek üniversite sporcusu

• 1 hafta aral

ıkla FMS

• FMS toplam puanlar

ında, test-tekrar test güvenirlili

ği iyi seviyede bulunmu

ş (ICC=0,6),

(ya

ş ortalamas

ı kad

ınlar için: 19,6, erkekler için: 19,7)

• 5 puanlay ıc ı puanlay ıc ılar aras

ı güvenirlilik seviyesi zay

ıf bulunmu

ştur (Ka .38)

Smith ve ark. (2013)

Fiziksel olarak aktif 20 erkek ve kad

ın

• 1 hafta arayla FMS

• Puanlay

ıc

ılar aras

ı güvenirlilik iyi seviyede bulunmu

ştur (ICC=0,81=0,91) (10 erkek, 10 kad ın, ya ş ortalamas ı: 24,0) • 4 sertifikal ı puanlay ıc ı Teyhen ve ark. (2012)

64 erkek askeri üye (ya

ş ortalamas ı: 25,2) • FMS, 48-72 sonras ında FMS tekrar ı • FMS toplam puanlar ında, puanlay ıc ılar aras ı ve de ğerlendiriciler aras ı güvenirlilik • Puanlay ıc ılar aras ı ve de ğerlendiriciler aras ı

yüksek seviyede bulunmu

ştur (Ka=0,45-0,82)

güvenirlilik için 8 puanlay

ıc ı (acemi) Frohm ve ark. (2012) 26 sa ğl ıkl

ı elit futbol oyuncusu (17-28 ya

ş aras

ı erkek)

• 7 gün arayla 2 test

• T

est 1 ve test 2 aras

ında test bataryas

ın

ın ortalama toplam puan

ında anlaml ı farkl ılı k yok • 9 farkl ı egzersiz uygulamas

ı içeren test bataryas

ı

• 2 test için puanlay

ıc ılar aras ı güvenirlili ğinde anlaml ı farkl ılı k bulunmam ış tır • 10 y

ıl boyunca test-tekrar test yap

ılm ış tır • FMS puanlay ıc ılar aras

ı güvenirlilik iyi seviyede bulunmu

ştur (ICC=0,80-0,81)

• 8 puanlay

ıc

ı

Leeder ve ark. (2013)

5 elit squash oyuncusu

• Omuz hareketlili

ği hariç 6 FMS testi

• FMS, toplam puan 18 üzerinden hesaplanm

ış olup, puanlay ıc ılar aras ı güvenirlilik (3 erkek, 2 kad ın, ya ş ortalamas ı: 25,4)

(sebebi, üst uzuv hareketlili

ği seçilen grup için

yüksek bulunmu ştur (ICC=0,906) geçerli de ğildir) • 20 fizyoterapist

TABLO 1:

Fonksiyonel hareket analizinin interrater ve intrarater güvenirlili

ği

(devam

ı).

FMS: Fonksiyonel hareket analizi; ICC: S

ın

ıs

(6)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Smith ve Hanlon (2017) 23 sa ğl ıkl ı eri şkin

• Microsoft Kinect özel yaz

ılı

m (BS-bespoke)

İki yöntem aras

ındaki tutarl

ılı

k:

• FMS

• Gövde stabilitesi %78, öne ad

ımlama %96,7 alt teste ortalama ortalama tutarl

ılı

k %88

• İ

ç test güvenirlili

ği; gövde stabilizasyonu ortalama, engel ad

ım

ı mükemmel

• Orta iç test güvenirlilik tutarl

ılı

ğı

; toplam FMS %39

• BS için test-tekrar test güvenirlili

ği; engel ad

ım

ı iyi (ICC=0,78), 5 alt test mükemmel (ICC=1,00)

• T

oplam FMS puan

ı test-tekrar test güvenirlili

ği mükemmel (ICC=0,97)

Beach ve ark. (2014)

60 erkek itfaiyeci

• 12 haftal

ık egzersiz program

ından önce ve sonra

• Egzersiz yapan ki

şiler vücut kompozisyonu, kardiyorespiratuar fitness, kas kuvveti, güç,

3 grup

3-7 gün aras

ı, denekler fiziksel fitness,

dayan ıkl ılı k ve esneklikte anlaml ı geli şmeler göstermi

ştir fakat FMS skorlar

ı ve

Fitness odakl

ı egzersiz (FIT)

FMS ve laboratuvar merkezli biyomekanik test tamamlam

ış

tır

occupational low back loading ölçümleri sürekli olarak etkilenmemi

ştir

Hareket ve fitness odakl

ı egzersiz (MOV)

• Fiziksel fitness test: Vücut kompozisyonu,

• FMS hareketlerinin tekrarlanmas ı zordur ve d ış sal geçerlili ği sorgular Kontrol (CON) Gerkin ko şu band ı protokolü, şı nav

, gövde kas dayan

ıkl

ılı

ğı

,

üst vücut kuvveti, alt vücut kuvveti, dikey s

ıçrama,

kavrama kuvvet, uzan eri

ş esneklik.

• FMS • Biyomekanik testler: Simetrik kald

ırma, asimetrik kald

ırma,

unlateral iti

ş, unleteral çeki

ş, ceiling breach, ceiling pull,

forcible entry

, overhead chop, hose pull

• D ış geçerlik Kazman ve ark. (2014) 877 erkek 57 kad ın deniz subay ı • Orijinal FMS puan ı (0-3) ve a ğr ı d ış ında • FMS ortalama puan ı 16,7, Cronbach’ s alpha 0,39’dur

sadece performansa dayal

ı (1-3) FMS puanlar ı • A ğr ı dâhil puanlar ve a ğr ı d ış ında al

ınan puanlar da benzer sonuç göstermi

ştir

• İ

ç geçerlilik

• FMS hareketleri, birimsel toplam puan olarak ili

şkilendirilemez.

Bireysel hareket puanlar

ı daha bilgilendirici olabilir

Whiteside ve ark. (2016)

11

NCAA

Division I basketbol oyuncular

ı • FMS • Kuvvet ya da ko şulland ırma programlar ın

ı yönlendirmek için FMS kullan

ılabilir

• D

ış

geçerlilik

• Manuel derecelendirme, puanlay

ıc

ılar için özneldir ve eklem aç

ılar

ındaki kusurlar için

ipuçlar

ın

ı test etmek yeterince hassas de

ğildir Frost ve ark. (2015) 19 erkek, 2 kad ın itfaiyeci • FMS • De

ğerlendirme ölçüt bilgilerine izin verildi

ğinde itfaiyeciler önemli ölçüde

• İ ç geçerlilik FMS puanlar ın ı art ırm ış tır (14,1-16,7) • Anlaml ı geli şmeler

, derin squat, engel ad

ım

ı, öne ad

ımlama, omuz hareketlilik testlerinde olmu

ştur

• Puanlama kriterlerinin bilgisine sahip olan kat

ılı mc ılar , FMS kompozit puanlar ın ı art ırabilir

TABLO 2:

Fonksiyonel hareket analizinin geçerlili

ği.

FMS: Fonksiyonel hareket analizi; FIT

: Fiziksel uygunluk odakl

ı egzersiz; NCAA: Ulusal üniversite sporlar

ı birli

ği; ICC: S

ın

ıs

(7)

393

393 SONUÇ

FMS, hem bireysel puanların hem de genel puanın

verildiği, 7 bireysel testi kapsayan bir analiz aracıdır.

Hem interrater hem de intrarater olarak güvenilir

gö-rünmektedir. Yapı geçerliliği olarak FMS,

sakat-lanma riski yüksek olan sporcuları belirlemek için

öngörücü bir yeteneğe sahiptir.

Geliştirilmesinden bugüne FMS’nin kullanımı

ve popülaritesi hızlı bir şekilde artmış, sakatlık

tah-min edici değeri literatürde kanıtlanmıştır. Askerî ve

diğer kamu hizmeti kuruluşlarının yanı sıra atletizm

düzeyindeki en üst düzeyde benimsenmesi, yalnızca

sakatlanmayı öngören değeri değil, aynı zamanda

FMS’nin geçerliliğini ve güvenilirliğini

değerlendi-ren çelişkili literatürün varlığına rağmen

popülarite-sinin artmasına katkıda bulunmuştur. Bunu göz

önüne alarak, FMS’nin sakatlanma tahmin değeri ile

güvenli ve geçerli bir test bataryası olup olmadığını

belirlemek için ilgili literatür değerlendirilmiş ve

özümsenmeye çalışılmıştır.

Sonuç olarak, FMS ve benzeri postür analiz

de-ğerlendirmelerinin, hem performans hem

rehabilitas-yon hem de durum tespiti olarak alana katkı

sağlaya-cağı düşünülmektedir.

Finansal Kaynak

Bu çalışma sırasında, yapılan araştırma konusu ile ilgili

doğrudan bağlantısı bulunan herhangi bir ilaç firmasından, tıbbi

alet, gereç ve malzeme sağlayan ve/veya üreten bir firma veya

herhangi bir ticari firmadan, çalışmanın değerlendirme

sürecinde, çalışma ile ilgili verilecek kararı olumsuz

etkileyebile-cek maddi ve/veya manevi herhangi bir destek alınmamıştır.

Çıkar Çatışması

Bu çalışma ile ilgili olarak yazarların ve/veya aile bireylerinin

çıkar çatışması potansiyeli olabilecek bilimsel ve tıbbi komite

üyeliği veya üyeleri ile ilişkisi, danışmanlık, bilirkişilik, herhangi

bir firmada çalışma durumu, hissedarlık ve benzer durumları

yok-tur.

Yazar Katkıları

Fikir/Kavram: Murat Bilge, Damla Selin Yıldırım Köse; Tasarım:

Murat Bilge, Damla Selin Yıldırım Köse; Denetleme/

Danışmanlık: Murat Bilge; Veri Toplama ve/veya İşleme: Damla

Selin Yıldırım Köse; Analiz ve/veya Yorum: Murat Bilge, Damla

Selin Yıldırım Köse; Kaynak Taraması: Murat Bilge, Damla Selin

Yıldırım Köse; Makalenin Yazımı: Murat Bilge, Damla Selin

Yıl-dırım Köse; Eleştirel İnceleme: Murat Bilge.

393

Çalışma Araştırma grubu FMS sakatlık risk değeri %95 GA

Butler ve ark. (2013) İtfaiyeci adaylar (n=108) ≤14 8,31 (3,2-21,6)

Chorba ve ark. (2010) NCAA Division II sporcuları (n=38) ≤14 3,85 (0,980-15,130)

Dossa ve ark. (2014) Hokey oyuncuları (n=20) ≤14 2,33 (0,37-14,61)

Garrison ve ark. (2015) Üniversite sporcuları (n=160) ≤14 5,61 (2,73-11,51)

Kiesel ve ark. (2007) Profesyonel futbol oyuncuları (n=238) ≤14 11,67 (2,47-54,52)

Kiesel ve ark. (2014) Amerikan futbol oyuncuları (n=238) ≤14 2,33 (1,14-4,77)

Knapik ve ark. (2015) Kadın-erkek katılımcılar (n=1045) ≤14 1,42 (1,05-1,93)

O’Connor ve ark. (2011) Deniz subayları (n=874) ≤14 2,00 (1,29-3,08)

Azzam ve ark. (2015) NBA oyuncuları (n=34) ≤14 ?

Bushman ve ark. (2016) Askerler (n=2476) ≤14 1,86-1,49-1,73

Hotta ve ark. (2015) Koşucu erkekler (n=84) ≤14 9,7 (2,1-44,4)

Kodesh ve ark. (2015) Kadın askerler (n=58) ≤12 0,98 (0,87-1,1)

≤14

Letafatkar ve ark. (2014) Fiziksel olarak aktif öğrenciler (n=100) ≤17 1,4 (1,1-2,1)

Shojaedin ve ark. (2014) Üniversite sporcuları (n=100) ≤17 1,4 (1,1-2,1)

TABLO 3: Fonksiyonel hareket analizinin sakatlık tahmin değerleri.

(8)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Lockie ve ark. (2015) Ta kı

m sporu yapan 9 kad

ın sporcu • Y aş , vücut a ğı rlı ğı , BK İ

• Unilateral uzan eri

ş testi ve aktif bacak kald

ırma (sol bacak) aras

ında pozitif ili

şki

• FMS

• S

ıçrama performans

ı ile aktif bacak kald

ırma (sol bacak) anlaml

ı ili

şki

• Bilateral uzan eri

ş testi

• 20 mt sprint • Sıçrama testi • Unilateral uzan eri

ş testi • 505 • Modifiye t-test Zeng ve ark. (2016) 34 erkek, 16 kad ın üniversite ö ğrencisi • FMS • T O P, FMS ve MP aras ında anlaml ı fark yok

• Bruininks-oseretsky motor yeterlilik testi (BOMYT)

• FMS (omuz esnekli

ği) ve MP

(el koordinasyonu) aras

ında anlaml

ı ili

şki

• FMS (kalçadan gergin bacak fleksiyonu) ve MP

(vücut koordinasyonu) aras

ında anlaml ı ili şki Loudon ve ark. (2014) 16 kad ın, 27 erkek ko şucu

• Denek bilgileri, boy uzunlu

ğu ve vücut a

ğı

rlı

ğı

• Kad

ın ve erkek karma puanlarda anlaml

ı farkl ılı k bulunmam ış tır • T

est öncesi tibia ve el uzunlu

ğu•

Ş

ınav ve aktif bacak kald

ırma aras

ında cinsiyetler aras

ı anlaml ı farkl ılı k • Injury free ve 30 km ko şu • Genç ve ya şl ı ko şucu aras ında anlaml ı farkl ılı k • 40 ya ş alt ı genç ve 40 ya ş üstü ya şl ı • Squat, engel ad ım ı, öne ad

ımlama testinde genç ko

şucular daha iyi puan alm

ış tır kad ın ve erkek aras ındaki farkl ılı k Lockie ve ark. (2015b) 22 erkek tak ım sporcusu • İ lk antrenmanda; ya ş, vücut a ğı rlı ğı , BK İ, FMS • Dikey s

ıçrama, 505, uzun atlamada orta düzeyde anlaml

ı ili şki • İ kinci antrenmanda; 10 dk ıs ınma, 20 m sprint, dikey s

ıçrama ve uzun atlama

• Üçüncü antrenmanda; 10 dk

ıs

ınma,

yön de

ği

şimli 505 ve modifiye t-test

Nakagawa ve ark. (2017)

164 lise futbol oyuncusu

• Uluslararas

ı olimpik komitenin kriterlerine dayal

ı

• F grubunda, sakatlanma geçmi

şinin d

ış

ında, geçmi

ş y

ıllarda 3 ya da daha fazla

49 ko şucu sakatl ık ve engellilik geçmi şi sakatl ık geçirmi ş olanlar ın toplam FMS puanlar ında anlaml ılı k bulunurken, R grubunda, • FMS zı t sonuçlar görülmü ştür

• Her müsabakada denekler

, sakatlanmalar ın özelliklerine göre (s ıkl ık, tür , neden) incelenmi ş ve kar şı la şt ırı lm ış , ayr

ıca birbirleriyle kar

şı la şt ırı lm ış tır • F grubunda denekler , 1 puanl ık bir skor ya da sa

ğ ve sol taraf aras

ında farkl

ı bir puan

ın varolu

şuna göre ayr

ılm

ış

;

her 2 grupta da FMS sonuçlar

ı birbirleriyle kar şı la şt ırı lm ış tır

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti.

BK

İ: Beden kitle indeksi; FMS: Fonksiyonel hareket analizi; BOMYT

: Bruininks-oseretsky motor yeterlilik testi;

YBT : Y denge testi; P A: Fiziksel aktivite; YYIR1: Yo-Y o aral ıkl

ı toparlanma testi seviye 1; BESS: Denge hata skoru sistemi; SEBT

: Y

ıld

ız denge testi; DF: Dorsifleksiyon;

YBT

-LQ:

Y denge testi-alt çeyrek;

YBT

-UQ:

Y denge testi-üst çeyrek; SL

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ı; MSI: Kas-iskelet sistemi yaralanmas

ı; NBA: Ulusal basketbol birli

ği; ROM: Membranlar

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

ıs ı; MSEBT : De-ği ştirilmi ş y ıld

ız denge testi; MF: Orta-kurulu

ş; EPD: İlk profesyonel geli şim; BSE: Ağ ır ensefalopati. devam ı →

(9)

395

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç W right ve Rehfeldt (2016) 3 farkl ı spor geçmi

şi olan (futbol, da

ğc

ılı

k, fitness)

• FMS

• FMS’nin tüm test maddelerinde en iyi sonuç da

ğc

ılı

k

29 erkek sporcu

• Y

denge testi (YBT)

• YBT’de en yüksek puan

ı fitness ve futbolcular

• Biyoimpedans analizi ve kavrama kuvveti

• Vücut kompozisyonunda kas kütlesi ve kavrama kuvvetiyle pozitif sonuç • Yağ

kütlesinde baz

ı parametrelerde negatif korelasyon

Rannama ve Pedak (2016)

37 bisiklet yar

ış

cı

sı

• 30 sn boyunca (100 rpm) oturarak sprint bisiklet testi

• FMS, PS (ak

ıc

ılı

k-yüzde oran

ında etki kuvvetinin ana ve zirve etkisi) ve

• FMS testi

Pped (pedal çevirme kuvveti) aras

ında anlaml ı korelasyon bulunmam ış tır Uvacsek ve ark. (2014) 32 çocuk (19 erkek ve 13 k ız) • Antropometrik ölçüm • K ızlar

, FMS’de erkeklere göre daha yüksek puanlar elde etmi

ştir

• Fiziksel aktivite (P

A) 5 hafta üzerinden belirlenmi

ştir • FMS Zalai ve ark. (2014) 25 profesyonel futbolcu • Y o-Y

o intermittent recovery test seviye 1 (YYIR1)

• Futbola özgü pozisyonlarla seg

mental vücut kompozisyonu ve

YYIR1 performans ında • FMS oyuncular aras ında farkl ılı k

• FMS ile ilgili puan ortalamas

ı 15,16 olarak bulunmu

ştur

Bond ve ark. (2015)

Ulusal seviyede, 21 erkek 29 kad

ın yüzücü

• 400 m

ıs

ınma, 10 dk pasif dinlenme sonras

ı 50 m yüzme havuzunda

• Antropometrik de

ği

şkenlerin genç yüzücülerdeki

olabildi

ği kadar h

ızl

ı bir

şekilde 100 m serbest stil yüzme

100 m serbest yüzme performans

ındaki varyans anlaml

ı

• Boy

, BK

İ, deri ölçümleri, bacak uzunluklar

ı

• H

ızl

ı olan yüzücülerin toplam FMS puan

ı yüksek

• FMS

Marques ve ark. (2017)

Ulusal ve uluslararas

ı 100 erkek futbol oyuncusu

• U-15 ve U-16 olan sporcular

, saha içinde haftada 12 saat;

• Sporcular

ın %48’i derin squat testinde kötü performans göstermi

ştir

günde 2 saat süren bir antrenman

• U-15 ve U-16’n

ın ço

ğu gövde stabilizasyonu (%70), ve dönü

ş dayan

ıkl

ılı

ğı

(%74)

• U-17 ve U-20 sporcular haftada 16 saat antrenman

kötü performans göstermi

ştir

• Tüm sporcular haftada 2 ya da 3 defa

• Sporcular

ın %65’inde tek tarafl

ı FMS testlerinin en az 1’inde asimetri bulunmu

ştur fitness antrenman ı uygulam ış tır • Antropometrik ölçüm • FMS Boguszewski ve ark. (2015) 17 kad ın 45 erkek karateci • Antropometrik ölçüm

• Deney grubu, kontrol grubuna göre FMS test sonuçlar

ında anlaml

ı ş

ekilde

• FMS

yüksek sonuçlar alm

ış

tır

• Deney (karate antrenman

ı yapan; 6 kad

ın 17 erkek) ve

kontrol grubu (fiziksel aktivite yapmayan;1

1 kad

ın 28 erkek)

Lloyd ve ark. (2015)

30 erkek futbolcu

• Futbola özgü antrenman (2*3 saat her hafta) ve

• Derin squat, öne ad

ımlama, aktif bacak kald

ırma ve dönü ş dayan ıkl ılı ğı testinde

fiziksel performans aktivitesi (2*60 dk her hafta) uygulam

ış

tır

tüm performans testleriyle anlaml

ı korelasyon

(squat jump, reaktif kuvvet, reaktif çeviklik).

• Y

aş

, squat jump testinin güçlü tahmincisi iken, reaktif çeviklik ve

• Biyolojik ya

ş, oturarak boy uzunlu

ğu, ayakta boy uzunlu

ğu ve BK

İ

reaktif kuvvet öne ad

ımlama performans

ında en yüksek varyans

• 10 dk’l ık dinamik ıs ınma • FMS

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

ı toparlanma testi seviye 1, BESS: Denge hata skoru sistemi, SEBT

: Y

ıld

ız denge testi; DF: Dorsifleksiyon,

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

(10)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Smith ve ark. (2017)

94 erkek lise sporcusu

• Y aş ve spora kat ılı m ı içeren anket

• %62,8’lik bir oranla en az bir asimetri bulunmu

ş, kat ılı mc ılar ın %33’ünde • Boy uzunlu ğu, vücut a ğı rlı ğı , BK İ FMS kompozit puan ı 16 ç ıkm ış tır • FMS

• Statik/dinamik denge testi ile FMS aras

ında ili şki bulunmam ış tır • Y denge testi

• FMS’nin iç güvenirlilik ve test tekrar test kompozit puan

ı iyi bir güvenirlili

ğe

• Instrumented and clinical balance error scoring system (BESS)

sahip bulunmu ştur (ICC=0,94, TR T=0,95) Armstrong ve Greig (2018) 32 kad

ın 31 erkek rugby oyuncusu

• Boy uzunlu ğu, BK İ ve vücut a ğı rlı ğı • MSEBT

, netballda en iyi belirleyici

39 kad ın netball oyuncusu • 5 dk ıs ınma • FMS, rugby oyuncular

ında t-test performans

ın

ın en iyi belirleyicisi

• FMS • MSEBT

(Star exurcion balance test)

• T -test Cengizhan ve Rugby , atletizm, güre ş, Judo, basketbol, • Boy uzunlu ğu, vücut a ğı rlı ğı , vücut ya ğ yüzdesi, • Kat ılı mc ılar ın FMS skorlar ı ile vücut a ğı rlı ğı , vücut ya ğ yüzdesi ve Eyübo ğlu (2017)

tekvando, futbol, badminton bran

şlar ında BK İ, ya ğs ız vücut a ğı rlı ğı

beden kitle indeksi aras

ında orta derecede negatif yönde anlaml

ı ili şki 22 erkek sporcu FMS• • FMS skorlar ı ile ya ğs ız vücut a ğı rlı ğı aras ında anlaml ı ili şki yok Koçak ve ark. (2017)

54 erkek hentbol oyuncusu

• FMS

• Tüm pozisyonlar ile kar

şı la şt ırı ld ığ ında, pivotlar ın FMS skorlar ı anlaml ı derecede dü şük bulunmu ştur Zorlular ve ark. (2017) 40 sporcu • FMS

• Sonuçlara göre FMS toplam skoru, gövde kas kuvveti ve

36 sa

ğl

ıkl

ı birey

• Gövde kas kuvveti

denge de

ğerleri sa

ğl

ıkl

ı kontrollerin aleyhinde azalm

ış

bulunmu

ştur

• Postüral stabilite ve stabilite limitleri testi

• Vücut ya

ğ yüzdesi ise sa

ğl

ıkl

ı kontrollerin aleyhinde artm

ış

tır

• Vücut kompozisyonu

• FMS toplam skoru ile baz

ı gövde kas kuvveti testleri aras

ında anlaml

ı ili

şki

• FMS test sonuçlar

ı ile postüral stabilite performans

ın

ın da ili

şkili oldu

ğu gösterilmi

ş ancak

stabilite limitleri testi ile FMS toplam skoru aras

ında ili şki saptanmam ış tır • T oplam vücut ya

ğ yüzdesi ile FMS toplam skoru aras

ında da ili şki Bayrak ve ark. (2017) 22 futbol ve 24 hentbolcu • FMS • Hentbol oyuncular ın ın futbol oyuncular ına göre • Cut- of f de ğeri (14)

daha fazla sakatlanma riski ta

şı dı klar ı tespit edilmi ştir • Asimetri kodlanm ış tır. Vayvay ve Algun (2017)

Hentbol süperlig ve 1.lig de oynayan

• Demografik veriler ve spor geçmi

şiyle ilgili bilgi

• Hentbol sporcular

ında sakatlanma riski yüksek bulunmu

ştur 37 kad ın, 14 erkek sporcu • Is ınma • FMS

• 2 grubun FMS’den ald

ıklar

ı toplam puanlar aras

ındaki fark anlaml

ı Arslan ve ark. (2017) Türk Milli Kürek Ta kı m ı sporcular ı (n=10) • FMS

• Fonksiyonel hareket, mobilite ve stabilite alt birimleri tek tek kar

şı la şt ırı ld ığ ında

Anadolu Selçuk Spor Kulübü futbolcular

ı (n=10).

aradaki fark anlaml

ı de

ğil

• Profesyonel kürek sporcular

ın

ın FMS’den ald

ıklar

ı toplam skor futbolcular

ınkinden daha fazla

• Her 2 grubun toplam skorlar

ın ın ortalamas ı FMS sistemine göre sakatlanma risk s ın ırı say ılan 14 puan ın alt ında

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

: Y

ıld

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

(11)

397

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Fox ve ark. (2014)

41 Hurling, 21 Gaelic Futbol oyuncusu.

• Demografik bilgi ve geçmi

ş sakatlanma

• Profesyonel grup, amatör gruptan anlaml

ı ş ekilde yüksek Kat ılı mc ılar ın 30’u prof. 32’ si yar ı prof.

• Fitness seviyeleri (genel durum vs.) ile ilgili 1-10 aras

ı skala • Gruplar aras ında anlaml ı farkl ılı k bulunmam ış tır (1 çok zay ıf, 10 çok iyi) • Y aş , BK İ, boy , a ğı rlı k ve FMS toplam puanlar ı aras ı anlaml ı • Is ınma • FMS Perry ve Koehle (2013) 395 erkek, 227 kad ın • BESS • Yüksek (<30) ve orta BK

İ ile bireyler aras

ında anlaml ı farkl ılı k • Y aş , BK İ • BESS’de FMS puanlar ın ın etkisi görülmemi ştir • FMS • Yüksek BK İ ve dü şük BK İ’de FMS puanlar ı aras ında anlaml ı fark

• 3 soruluk fiziksel aktivite kat

ılı

m anketi (HP

APQ)

• FMS puanlar

ı ve fiziksel aktivite aras

ında anlaml ı pozitif ili şki Teyhen ve ark. (2014) 247 (kad ın-erkek) • Ya ş, vücut a ğı rlı ğı ve boy ölçümü

• Genç bireyler güç, denge, hareketlilik ve fonksiyonel hareket üzerinde

• FMS

daha iyi performans göstermi

ştir

• Dorsiflexion (DF),

Y denge testi lower quarter (YBT

-LQ),

• Erkekler ise bayanlara göre güç, denge ve gövde stabilizesinde

Y denge testi upper quarter (YBT

-UQ),

daha iyi performans göstermi

ştir

tek bacak dikey s

ıçrama (SL VJ), 6 m zamanlanm ış ve 3’lü çapraz s ıçrama testi Chimera ve ark. (2015) 92 kad ın, 108 erkek sporcu • Sakatlanma geçmi

şi ve cinsiyetin belirlenmesi için anket

• Sakatl

ık geçmi

şi ve cinsiyet faktörü FMS ve

YBT performans ın ı etkilemi ştir • FMS • Kad ın sporcular , gövde ve dönü ş dayan ıkl ılı ğı

için FMS hareket olgusu aç

ıs

ından

• YBT

(anterior

, posteromedial ve posterolateral yönlerde)

daha kötü performans göstermi

ştir; ancak çizgi içi hamle, omuz hareketlili

ği,

aktif bacak kald

ırma performanslar

ı daha iyi ç

ıkm

ış

tır

• Erkek sporcular için anterior asimetri daha yüksek ç

ıkm ış tır Pucsok ve ark. (2017) 30 sprinter (erkek-kad ın) • Vücudun a

şil tendonu alan

ı, ayak bile

ği,

• Durarak uzun atlama testi ile motor performans ve FMS puanlar

ı aras

ında

diz, kalça ve hamstring olarak sporcular

ın sakatland

ığ

ı

5 bölge üzerinde stres olu

şturan anket anlaml ı ili şki bulunamam ış tır • A yr

ıca durum belirlenmesi için 1-5 aras

ı puan sistemi kurulmu

ştur

• T

oplam FMS puanlar

ı (grup ortalamas

ı 14,6) ve durarak uzun atlama performans

ında (5-sa ğl ıkl ı, 1 cerrahi giri şim) FMS dü şük katsay ılı korelasyon

• Durarak uzun atlama

• Sakatlanma durumundaki genel puanlar (5-1) ve FMS puanlar

ı aras ında güçlü bir ili şki bulunmam ış tır Ide (2017)

Lisede voleybol oynayan 41 kad

ın ö

ğrenci

• FMS

• En s

ık sakatlanan bölge diz (%35), ard

ından ayak bile

ği (%28), s ırt (%10), omuz (%10) bulunmu ştur • Diz sakatl ığ

ı ve FMS karma puan ortalamas

ı 1

1,7; diz sakatl

ığ

ı ile derin squat ortalamas

ı 1,1; diz sakatl ığ ı ile dönü ş dayan ıkl ılı ğı ortalamas ı 1,2 bulunmu ştur

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

: Y

ıld

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

(12)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Kolodziej ve ark. (2017) 83 erkek futbolcu • Haz ırl ık döneminden öncesi FMS • T

oplam sakatlanma insidans

ı, 1.000 saat oyun süresi ba

şı

na 6,9 bulunmu

ştur

• Anket (Kiesel ve ark., 2007)

• FMS puan

ı sakat olmayan (16,5) ve sakatlanan (15,1) oyuncular aras

ında anlaml ı • Gösterilen 14 cut-of f puan ı 0,88 spesifiklik ve 0,45 hassasl ık olarak ili şkili • Dönü ş dayan ıkl ılı ğı nı n yan ı s

ıra gövde stabilizesi (

şı

nav) için sakatlanan oyuncular ve

puan <2 ile bireysel test maddeleri aras

ında anlaml

ı

Ide ve ark. (2016)

Lisede voleybol oynayan 48 kad

ın ö

ğrenci •

Sakatl

ık geçmi

şi anketi (Kiesel ve ark., 2007)

• FMS puan

ın ortalamas

ı 1

1,42’dir

• FMS

• Diz (=-39), omuz (=-33) ve ayak bile

ği (=-27) 3 defadan fazla sakatl

ığ a maruz kalan sporcularda FMS puanlar ı negatif • S ırt sakatl ığ ı geçmi

şi olmayan sporcularda FMS puan

ı olumlu

Lyons ve ark. (2014)

45 Rugby ve 121 Gaelic oyunu oyuncular

ı

• Sakatl

ık geçmi

şi anketi (Murpy ve ark., 2012)

• T

oplam FMS puanlar

ı rugby oyuncular

ına göre Gaelic oyunu oyuncular

ında daha dü

şüktür

• FMS

• Kronik, akut sakatlanma ile sakatl

ığ

ı olmayan ki

şiler aras

ında anlaml

ı bir fark bulunamam

ış tı. Fuller ve ark. (2016) 301 erkek sporcu. • FMS • 182 ki

şi kompozit puan alm

ış tır (<14,65) • A ğr ıy ı de

ğerlendirmek için omuz hareketlili

ği, gövde stabilitesi ve

• 1

13 ki

şide en az 1 a

ğr

ılı

alt test bulunmu

ştur dönü ş dayan ıkl ılı ğı

ndaki clearing test kullan

ılm

ış

tır

.

• Önceki sakatl

ık kompozit skor ve asimetriyi etkilememi

ştir • Kompozit skor <14 • Sakatl ık bildiren sporcular ın FMS testi s ıras ında a ğr ı ya şama olas ılı ğı daha yüksek ç ıkm ış tır Chalmers ve ark. (2017) 237 profesyonel

Amerikan futbol oyuncusu

• FMS

• <14 kompozit puan

ı elde etmek, ileriye dönük sakatlanma riskini önemli ölçüde art

ırmam

ış

tır

• Anket (Scase ve ark.)

Grygorowicz ve ark. (2013)

Polonyal

ı 21 bayan futbolcu ve

• FMS

• 1 lig grubunda rectus femoris anormal uzunlu

ğu ölçümü anlaml

ı ş

ekilde yüksek

1. Lig den 22 bayan futbolcu

• Muscle length assessment of the illiopsoas,

• Polonya grubunda anormal hamstring test sonucu say

ıs

ı önemli ölçüde yüksek

rectus femoris, hamstring

• Polonya oyuncular ı gövde stabilitesi ve dönü ş dayan ıkl ılı ğı

nda yüksek puan alm

ış

tır

• T

ype of injury

• 1 lig oyuncular

ı deep squat ve aktif bacak kald

ırma testinde yüksek sonuç alm

ış

tır

• Soccer skill (Süper lig, 1. Lig)

Kiesel ve ark. (2007)

46 profesyonel futbol oyuncusu

• FMS

• Özgüllük 0,91, hassasl

ık 0,54 olmak üzere sakatl

ık tahmini pozitif yönde (FMS <14)

Portas ve ark. (2015)

1163 erkek

İngiltere futbol ligi

• Peak height velocity ya

ş tahmin edilmi

ş ve oyuncular

• FMS toplam medyan puan

ı MF (mid-foundation phase)’de 1 1, PHV öncesi ve sonras ı olarak s ın ıfland ırı lm ış tır .

EPD (prof. Development phase) için 14’tür

• FMS

• FMS’de geli

şimden dolay

ı MF faz

ından EPD faz

ına %47,5 oran

ında

önemli bir art

ış

görülmü

ştür

Mokha ve ark. (2016)

Kürek, voleybol ve futbol oyuncular

ı;

• FMS

• FMS puan

ı <14 olan sporcular çok az bulunmu

ştur

20 erkek, 64 kad

ın •

Sakatl

ık insidans verisi

• Asimetri ya da bireysel puan

ı 1 olan sporcular 2,73 kat fazla bulunmu

ştur

• MSI (vücutta fiziksel hasar; muskuloskeletal injury) • Kompozit FMS puan

ı <14 dü

şük ya da

>14 yüksek olarak kabul edilmi

ştir

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

: Y

ıld

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

(13)

399

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Kiesel ve ark. (2014)

238 amerikan futbol oyuncusu

• Sezon öncesi FMS

• <14 puan

ına sahip olan oyuncular relatif risk sergilemi

ştir (1,87)

• FMS üzerinde herhangi bir asimetrinin ili

şkisi ve önceden belirlenmi

ş •

Benzer

şekilde en az 1 asimetriye sahip olan oyuncular 1,80’lik rölatif risk göstermi

ştir cut of f puan ı (<14) time-loss sakatl ığ ı ile ili

şkisinin var olup olmad

ığ ın ı • Eş iğ in alt

ında puanlanan kombinasyon ve bir hareket asimetrisi sergilemenin özgüllük oran

ı

belirlemek için rölatif risk kullan

ılarak incelenmi

ştir

87 olup, sakatlanma için oldukça yüksek özelliktedir

• T

ime loss kas-iskelet sakatl

ığ ı, uygulama ya da yar ış ta • Bu çal ış man

ın sonucu asimetri örne

ği ve temel hareket örneklerinin

kas-iskelet sakatl

ığ

ı yüzünden zaman kayb

ı olarak tan

ımlan

ır

profesyonel futbol oyuncular

ında sezon öncesi zaman kayb

ı için risk faktörü olarak

tan

ımlanmaktad

ır

Scneiders ve ark. (201

1)

Fiziksel olarak aktif 108 kad

ın ve 101 erkek olmak

• FMS

• Ortalama FMS kompozit puan

ı (toplam) 21 üzerinden 15,4-15,9 aras

ı

• Injury history

interval güven %95 ile 15,7’dir

.

• Fiziksel aktivite seviyesi

• Kad

ın ve erkek aras

ında puanlarda istatistiksel anlaml

ı fark görülmemi

ştir

• Demografik bilgi

• Interrater güvenirlik kompozit FMS puan

ı için 971 mükemmeldir • Asimetri Duncan ve Stanley (2012) 29 erkek 29 k ız çocuk (normal a ğı rlı k- obez) • Boy-vücut a ğı rlı ğı ölçümü • T oplam FMS puan ı anlaml ı • FMS

• Normal kilodaki çocuklar obez olanlara göre daha iyi puan alm

ış

tır

• Fiziksel aktivite program

ı ;

• Piezoelektric pedometer • 4 gün üzerinde (2* hafta içi-2* hafta sonu)

Adamczyk ve ark. (2012)

53 erkek, 49 kad

ın Polonya Ulusal tak

ım yar ış çı lar ı • FMS

• Halterciler için FMS testinin ortalama sonucu 18,08’dir

• I-II-III- Master • FMS puan ın ın ortalama say ıs ı ve uygulama y ılı aras

ında bir korelasyon bulunmu

ştur

(r=0,48; p<0,05)

An ve ark. (2012)

32 kolej ö

ğrencisi (T

edavi ve kontrol grubu)

• T

edavi grubuna, alt ekstremite (deep squat, öne ad

ımlama,

• T

edavi grubu, kontrol grubuna oranla engel ad

ım

ın

ın her 2 yönünde

engel ad

ım

ı) için KT’yi uygulad

ıktan sonra FMS yapt

ırı lm ış , anlaml ı geli şme göstermi ştir

kontrol grubuna ise uygulama olmadan FMS yap

ılm

ış

tır

• FMS’nin öne ad

ımlama ve deep squat

ında her 2 grupta da etkile

şim olmam ış tır Dossa ve ark. (2014) 20 hokey oyuncusu • FMS

• FMS’nin ana puan

ı 14,7 bulunmu

ştur

• Injury incidance

• FMS skorunda oyuncular aras

ında sakatlanma insidans

ında anlaml ı farkl ılı k bulunmam ış tır • Medikal de

ğerlendirme (1 ay= temasl

ı ve temass

ız

sakatlanma olarak 2’ye ayr

ılm

ış

: temasl

ı olan;

ba

şka bir vücutla, buz veya tahtalarla çarp

ış

may

ı içeren,

temass

ız; herhangi bir temas durumu olmadan sakatlanma)

Parenteau ve ark. (2014)

28 erkek hokey oyuncusu

• FMS

• Puanlamada intrarater ve interrater güvenirlik toplam puan

ı

• Y

aş

kategorisi

mükemmel olarak bulunmu

ştur (ICC=0,96)

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

: Y

ıld

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

(14)

Künye Ara şt ırma grubu Metot Sonuç Minick ve ark. (2010) 40 kat ılı mc ı • FMS • Acemi puanlay ıc

ılar 17 testin 14’ünde mükemmellik göstermi

ş, uzman puanlay

ıc

ılar

• 4 puanlay

ıc

ı (2 uzman, 2 acemi (yeni e

ğitim alm

ış

)

17 testin 13’ünde göstermi

ştir

. Bu veriler FMS’nin e

ğitimli bireyler taraf

ından

güvenle uygulanabilece

ğini göstermi

ştir

• FMS sakatl

ık riskinin belirlenmesinde yard

ımc ı olabilir , performans art ırı m ı için interventionla ili

şkili karar verme ve sporcular

ın hareket örneklerini de ğerlendirmede güvenle kullan ılabilir McGill ve ark. (2012) 14 basketbol oyuncusu • Fitness ile ba ğlant ılı de ği şkenler , hareket yetene ği, • Stif

fer torso ile ba

ğlant

ılı

birkaç test iyi performans göstermi

ştir

hı

z, kuvvet ve beceri NBA

kombine testleri ile birlikte ölçülmü

ştür

.

(mobile hips, weaker left grip strenght, standing long jump)

• Sonraki 2 y

ıl için sakatlanma raporlar

ı takibi

• 3 NBA

kombine testten sadece faster lane agility time performans ile

• 20 genel test: 7 FMS

önemli ili

şkiye sahip olarak bulunmu

ştur

• Standing posture, seated posture, segmental eks,

• Baz

ı hareket nitelikleri ve torso endurance ili

şkili de

ğildir

segmental lateral bend, segmental twist, gait, box lift, coin lift,

• Sakatl

ık ile ilgili hareket örne

ği ortaya ç

ıkmam

ış

tır

single leg deadlift, single leg squat, torsion control, pelvis rock.

McGill ve ark. (2015)

53 polis memuru

• Fitness test (statik kas-iskelet sistemi, dayan

ıkl

ılı

ğı

, sit up posture,

• 5 y

ıl takip süresi boyunca, 53 kat

ılı mc ın ın 14’ü s ırt sakatl ığ ı geçirmi ştir

front plank, side plank, Biering-Sorensen extension),

• S

ırt sakatl

ığ

ında yüksek bir hassasiyet 7 de

ği

şkende üretilmi

ştir: SIT

, BSE, SIT/BSE,

absolute ve body size normalised strenght (grip streng,

şı

nav gibi).

RSPLK, EFLX, EEXT

, PEL. Özgüllük %95 ve genel uyum %87’dir

• Her bir testte yakla

şı

k 5 dk’l

ık dinlenme

• Range of motion test (hip ex- diz ex, hip ex-diz flex, hip ex-diz flex, hip ex-diz ex, hip internal rotation, hip ex. Rotation). • 20 genel test=FMS+13 test

Peate ve ark. (2007)

433 itfaiyeci

• FMS

• Deney grubu, kontrol grubuyla kar

şı la şt ırı ld ığ

ında, 20 ay sürede %62’lik bir oranda

Deney ve kontrol grubu

• Muscle tightening, fizyoterapi topu, dumbel ile itfaiyecilere

sakatl

ıklara ba

ğl

ı olarak kaybedilen süreyi azaltt

ığ

ı görülmü

ştür

farkl

ı pozisyonlarda görevler (üst ve alt ektremite kullanarak

trasversus abdominus contracted, top üzerinde bridging with shoulders, top üzerinde ayaklar ile bridging)

Rusling ve ark. (2015)

135 erkek futbolcu

• Oyuncular

, maç saatleri ve 1.000 antrenman ba

şı

na •

Temass

ız sakatl

ıkta önemli öngörücü olarak derin squat, gövde stabilizesi (

şı

nav) bulunmu

ştur

oranda sakatlanma insidans

ı

• Gövde stabilizesi 3 olan oyuncular

, 1 puan alan oyunculara oranla sakatlanma riski

• Çal

ış

ma periyodu boyunca gözlem

dü

şük bulunmu

ştur

• FMS

• T

oplam FMS skoru istatistiksel olarak sakatlanma ile ili

şkili bulunmam

ış

tır

Zalai ve ark. (2015)

20 erkek profesyonel futbol oyuncusu

• Antropometrik özellikler

• 6 ay boyunca, kalça ve diz sakatl

ığ

ı, FMS derin squat ve engel ad

ım

ı ve

• Sakatl

ık protokolü (Hagglund ve ark.)

ayak bile ği sakatl ığ ı aras ında anlaml ı fark • FMS • FMS ile kat ılı mc ılar ın %40’

ında alt ekstremite asimetrisi bulunmu

ştur

Frost ve ark. (2013)

53 polis

• Fitness test (statik kas dayan

ıkl

ılı

ğı

; statik sit up posture,

• Kuvvet, dayan

ıkl

ılı

k ve ROM ölçümlerinde, tüm vücut hareketi görevleri aras

ında

front ve side planks ve Biering-Sorensen ekstansiyon) ve

iliş

kiler kurulmu

ştur

kuvvet (grip strenght (GRP) ve pull up).

• Fitness ve ROM’de herhangi bir görevin kalitesi ile ili

şkili güçlü ili

şki bulunmam

ış

tır

• ROM test ( passive hip; flex, ext, internal ve eksternal rotasyon) • FMS

TABLO 4:

Fonksiyonel hareket analizinin durum tespiti

(devam

ı).

BK

: Y

ıld

YBT

-LQ:

YBT

-UQ:

VJ:

Tek bacak dikey s

ıçrama; PHV

: T

epe yükseklik h

ız

ın bozulmas

ı; ICC: S

ın

ş; EPD:

İlk profesyonel geli

şim; BSE:

Ağ