EDEBİ SOHBETLER
Ebâ Eyyûb ve Mevlânâ
Eba Eyyyûb ve Mevlânâ.. Bu iki büyük adı son yıllar ve günlerde birçok Müslüman Türk gönülleri derin sevgiyle andılar.
Niçin ?
Bir İstiklâl Savaşı destanı, Ana dolu’muzdaki ölüm kalım savaşın da Yunan ordusunun gözüne Türk rûh ordularının göründüğünü an latır.
Yunan askerleri: "Biz bu harbi kazanacaktık. Fakat yerdeki Türk askerinin üzerinde uçuşarak, nur dan süngüleri, kılıçlan ve yine nurdan vücutlariyle üstümüze saldıran o heybetli semâ ordusu bizi yıldırdı.,, demişler.
Bu destanın, herkesin anlıya bi leceği en basit tarafı, Türkiye’nin bin yıllık gaazîler ve şehîdler or dusundan kalmış bir evliyâ yurdu bilinmesidir:
Asırlarca bizim yurdumuzda, bi zim bayrağımız altında yaşıyan bir kavmin çocukları, bir gün bu inanmış, büyük ve efendi mil letin toprağını gasbetmeğe kal kınca, en az, içlerindeki korku, onların gözlerine târihi Türk ev liyasını, bir rûh ordusu hâlinde, karşılarına dikilmiş - gösterdi.
Ayni hâdisenin bir de inanmış Türklerce bilinen bazı sırları var dır ki hem derin, hem çok eski bir Türk inanışına, Türkün “ inan ma üslûbu,, nâ dayanır.
k
Ecdat ruhlarının hele hayattay ken ata, evliyâ rütbesine ermiş büyüklerin mânevi himayesine güvenmek, eski bir Türk inceliği dir ki İslâm imânına en çok Türk Müslümanlığı tarafından işlenmiş bir vicdan, gönül ve iz’ân terbi yesidir.
Bu inanışa göre Evliyâ rûhu ile bizzat Allah nuru arasında fark yoktur. Evliyâ rûhunun inanmış lara himmeti, bir bakıma, Allahın şefkat v e merhametidir.
Nihad Sami
B A N A R L I
D
Mevlânâ’nın oğlu Sultan Veled, bu noktayı şöyle anlatır:
“ Bir gün Tanrı, Musa Peygam bere hastalandığını söyler. Hattâ kendisini yoklamaya gelmediğin d in şikâyet eder. Musa, hayretler içinde kalır: “ Sen yaratıcısın.. Nasıl hasta olabilirsin?!,, diye seslenir. Tanrının cevabı şudur: “ Görünüşte hasta olan ben deği - lim, benim dünyadaki velîlerim den biridir. Sen onu yoklayıp be nim gönlümü alacaktın. Çünkü o benden ve ben ondan ayrı varlık değiliz.,,
-k
işte, Müslüman Türk rûhu,' A- nadolu evliyâsım böyle bilmiş, hayatları boyunca bu millete fa zilet, iman ve ahlâk bağışlayan atalarına böyle bağlanmıştır. Bu mevzuda aslen Türk olmayan Is lâm büyüklerine de aynı hararet le inanmıştır.
Eyüp Sultan semtinin, İstanbul fethinden beri, sanatkâr Türk -û- hu tarafından bir rflhânî şehir maneviyâtı ile imar edilmesi; böyle kurulup böyle işlenmesi bundandır.
k
Hazreti Muhammed’in Mekke’ den Medine’ye hicretinde Peygam berin devesi niçin Ebâ Eyyûb’un evi önünde durdu? Gazâlarda Re- sûlün siyah renkli bayrağını taşı yan Ebâ Eyyûb, niçin İstanbul muhasarasında bulundu, İstanbu l’un yanında öldü?
Asırlarca sonra, İstanbul, Türk- ler tarafından fethedilince bir başka Türk velîsi. Ak Şemseddin, rü’yâsmda niçin Eyüp Sultan’ın kabrini gördü. Bu_ - - - -
u-mtljde, İstanbul fâtihlerini nasıl cûşa getirdi?
Büyük fetihten sonra Eyüp Sul tan semti asırlarca nasıl bir âhi- ret beldesi hâlinde işlendi? Ca milerle türbelerle bezendi? Bütün bu asırlarda inanmış Türk halkı niçin bu Islâm evliyâsına adaklar i adadı, onun oradaki varlığından mânevi kuvvet aldı; himmetini denedi; rûhunu yüzyıllarca onun maneviyâtında yıkayıp tem izledi’’
j
Bütün bunlar bugün geniş ölçü- \
de zihin ve vicdan doldurucu ce- i vaplan bulunan birtakım târih ve îman problemleridir. Bu hakikat. Türkün lehinde mi, aleyhinde mi tecellî etm iş?. Onu Eyüb’ün havariyle ferahlayıp, taşlarında bile mâneviyat seslenen bu bel denin mimarîsine derin vecidle dalıp bakan, yerli ve yabancı, bu işlerden anlayan ruhlar bilir.
Mevlânâ’ya gelince: Onun ''Tan rı ile vuslat,, bildiği ölümünün bu seneki yıl dönümünde Konya’ya 200.000 ziyaretçi taşındı.
Çoğu müslüman, ârif veya mü nevver; mühim bir kısmı hristiyan ve yabancı ülkelerden gelmiş iki yüz bin insan, hiç kimse tarafın dan zorlanmadan: maddî, mânevi hiçbir menfaat düşünmeden, bir Kabe ziyaret eder gibi, Kubbe-i Hadrâ’ya koştular.
Neden ?
Çünkü bir kadm edibimizin çok doğru söylediği gibi, insan zekâ ve vicdanının târih boyunca keş fettiği en yüce varlık "Allah,, tır. Allahı bulup onun varlığına ve kudretine inanmak beşer zekâ ve mâneviyâtının en üstün buluşu olmuştur.
Buna mukabil, Büyük Yaratıcı da kendisini öylesine gönül hulû su ve vicdan büyüklüğü ile bulan velîlerini kendinden ayırd etme miştir.
Ebâ Eyyûb, Mevlânâ ve ben zerlerinin bu yoldaki son mûcize- leri de meydandadır:
Bütün dünyada, hele Türkiye’de züppe insan kafalarının, bâzan rejimlerin ve resmî makamların insan îmânını yıkmak için sarfet- tikleri bunca gayrete rağmen hâ lâ i maddî ve mânevi çevrelerinde bu ölçüde inanmış insan toplama ları.. Canlı varlıklariyle değil, me- zarlariyle bile, imansızlığı yenip, büyük bir îmânı ayakta tutmaları.
Karagümrük Gençlik Kliihünden
8 Mart 1959 tarihinde yapılması icabeden yıllık balomuz Londra’da vukubulan müessif hâdise dolayısiyle 19 Nisan 959 ta
rihine tehir edilmiştir. Tel: 21 47 95.
İdare Hey*et!
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
