«Baktım konuşurken daha bir kerre güzeldin,
İstanbul'u duydum daha bir kerre sesinde!»
Y. K.
Y A H Y A K E M A L
$ i i r l e r i v e İ s t a n b u l
Y azan
Ahmet Hamdı TANPINAR
1 .
&
VET, İs ta n b u l’u ve b ü tü n vatan ı, tarih im izle, h a lk ı m ızla, ıztırap v e neşem izle, bizi b ir çok şey lerd e o k a d a r ü s tü n y ap a n m ace ra vete c rü b e le rd e n m iras h a y a t ve d ü n y a g ö rüşüm üzle, kendim izi h ep o n u n s e
sin d e d u y d u k . G ü n e ş-m â b e d i-a z a m e tli ve öyle a y d ın lık m an zu m elerin d e o bize k en d im izd en b a h se tti. O n u n ilham ı m illî h a y a tın e n m ucizeli ay n ası oldu. Y ıllard ır b u a y n a n ın ışık tu fa n ın d a y ı k a n ıy o ru z. B öyle o lduğu için h a y a tım ı za ve k endim ize şim di b ir y ab an cı gibi bakm ıy o ru z.
G erçek v a ta n şairin i o n u n la tanıdık. V a ta n şairi d e rk e n sık sık v a tan d a n b ah se d e n le ri k astetm iy o ru m ; v a ta n ı d i lin içinde ve öz cev h eriy le k u r a n ş a ir den:
A rd ın d a v a ta n s e m tin in o r m a n la rı k u y tu
v e d e rin h e y b e tin d e y ü k se le n m a n z u m elerin y a ra tıc ısın d a n bahsed iy o ru m .
Şüphesiz ki, v a ta n sevgisi, m illet se v gisi gibi d u y g u la r, b eh em e h al san atın şa rtı değildir. S a n a t güzelin peşindedir. V e o nu eld e etm eğe çalıştık ça m illet dediğim iz te rk ip k en d iliğ in d en yeni h ü v iy e tle r k azanır.
F a k a t ta r ih in bazı d ü ğ ü m n o k ta la rın d a sa n a tın ay n asın d a kendim izi d a h a vazıh çizgilerle g örm ek isteriz. İşte
Y ahya K em al şiirin i y a p a rk e n bize bu ta tm in i getirdi. O bize elinde b ir f ih rist, v eya çok defa b ir u c u politikada biten, y an i b ir tak ım an laşm am azlık la- rın açık k apısı b ir hissilikle gelm edi; bize k ü ltü rü m ü z ü tan ıttı.
O n u n diliyle ve on u n şiirin d e a k s e t tiği için b ir çok in k â r ve tefsir silsile sinde zam an zam an k ay b ettiğ im iz b ir d ü n y a y a k a v u ştu k ; eski ve a rtık h a y a tım ız için lüzum suz d iy e attığım ız ve o y ü zd en fakirleştiğim iz şey lerin bizim için ebedî ve m u asır k ıy m e tle r o ld u ğ u n u öğrendik.
2
.H er b ü y ü k şair gibi Y ahya K em al de çok d eğ işik tir. B u cins ay ırm aları hiç sevm em ; b a n a sa n a tk â rı ilham ının çeşnisine gö re p a rç a la m a k gib i gelir; H a lb u k i ben şa ird e b ir te k şeyi, k e li m eyi k u lla n ış şeklini, dile ve m ısraa v erd iğ i şek li ara rım . B ilm em söylem e ğe lü zu m v a r m ı? T ü rk ç e m ısra o n u n la doğdu. F a k a t vazıh olm ak için sa y a lım : Y ahya K em al bizim e n b ü y ü k lirik lerim izd en d ir. D iyonizyak şevki p e k az şair o n u n gibi ve o n u n k a d a r k u v v e tle te re n n ü m etti. E ski ve y en i dilim izde d âsitan î şiirin e n güzel, en k u v v e tli şairi şüphesiz k i odur. H enüz n eşred ilm ey en Ç ald ıran m anzum esi, İsta n b u l’u fe th ed en Y eniçeriye gazeli, A lp arslan gazeli, M ohaç tü rk ü le ri, y in e n eşred ilm ey en S ü ley m an iy e m anzum esi
b ü y ü k jestin, d âsitan î e d a n ın sırrın a nasıl sahip old u ğ u n u , n asıl te k b ir m ıs- ra a b azen b ü tü n b ir r u h h aletini, b a zen b ü tü n b ir kavga sah n esin i sığ d ır dığını g ö sterir :
A tla r k a rışırk e n ay ak a ltın d a k a la n la r ... ey şâ h id -i zafer S e y re t b a h a rın ın bu yam an lâlezârını! gibi m ısra ve b e y itle r yalnız onda v a r dır. D eniz ve A çık deniz, D eniz tü r k ü s ü ile h e r h an g i b ir e d e b iy a tta d en iz d en b a h sed en lerin b aşın d a say ılab ile cek şa irle rd e n d ir. F a k a t b u ' değişik m a n z a ra la r b ir y erd e to p lan ır:
O k ü ltü rü m ü z ü n k o p an u ç la rın ı b ir b irin e bağ lam ıştır. V e sad e b u n u y a p m akla v a ta n ı b u lm u ştu r.
3
.
İsta n b u l’u Y ahya K em al’d en evvel teg an n i ed en şairlerim iz ço k tu r. H a ttâ d iy eb iliriz k i eski şiirin b ü tü n b ir t a rafı tâ F a tih ’te n b e ri b u n u y ap ar. E ski şairlerim iz n ere d e y e tişirle rse y etişsin le r İsta n b u l’u b en im siy o rlar, o n u ş e h ir li gözüyle seviyorlar, h a y a t m odalarım , zevk ve safa â lem lerin i şiirle rin d e ö ğ ü - y o rlard ı. B öyle şa irle r az çok h e r b ü y ü k e d e b iy a tta v a rd ır. H a ttâ d ah a ile riy e g id erek h a sta b ir çocuğun evi za p - ted işi gibi, b ir tü r lü id a re edem ediği velveleli neşesini ve k im sen in ve hiç b ir ta tm in in çare olam adığı d e rb e d e r ve d au ssılalı ru h u n u şe h re m aled en lere de ra s t geliriz. V erlain e P a ris için b ö y - led ir. B ir k aç nesil, b elk i b ü tü n F r a n sız k ü ltü r ü boyunca P a ris so k a k la rın da o n u n y a rı Moğol yüzü, ro m atizm a d a n h afif a k sa y a n ad ım ları, y aln ızlık ta n ü rk e n geceleri ve k ah v e so h b etleri h a tırla n a c a k tır. Bizde de b u n a b e n z e r leri v ard ır.
N edim b u İs ta n b u llu şa irle rin b a şın da gelir. O hastalığını, sefaletini, h id detini, ru h teza tların ı İsta n b u l’a geçir - m em iştir. F a k a t neşesi etrafım ızd ak i h av a d a h â lâ y aşam ak tad ır. N edim ’i h a tırla m a d a n eski İsta n b u l’u, m evsim le
rin i, eski b a y ra m la rı, şe h irli h ay atın ı, İstan b u l güzelini h a tırla m a k p ek az m ü m k ü n d ü r. B aki o n d an çok evvel, Y ahya E fendi, B ak i’d en az sonra, b a ş k a ta rz d a o lsalar bile C afer Ç elebi ve A tay ı h ep İs ta n b u llu şaird irler.
Ş ey h G alip, b u m irası az çok d eğ iş tirm iş, yaşadığı şeh ri y en i denebilecek b ir h ay al d ü n y a sı a ra s ın d a n görm eğe çalışm ış, hiç olm azsa Boğaziçi m e h ta b ın ı y e n i b ir iklim gib i b u lm u ştu r. B ir yığın acem iliği içinde — tıp k ı p etro l ışığıyle e le k trik a ra s ın d a h avagazı lâ m b a la rın ın o k ısa geçişini a n d ıra n b u zevk değişikliği ü z erin d e d u ru lm ası lâzım gelen b ir şeydir.
B ü tü n b u ş a irle rin İs ta n b u l’u çok sev d ik leri ve bize p a rç a p a rç a v e rd ik le ri m u h a k k a k tır. Y alnız şu n o k ta v a r d ır ki h epsi az çok şeh ir çocuğu o la ra k b u n u y ap m ışlard ır.
Y ahya K e m a l’in o n la rd a n fa rk ı İs ta n b u l’u n şa iri olm asıdır. O y a şan an b ir m ed en iy etin h azır çerçev esin d en değil, b ir fe rd iy e tin adesesinden, b ir d aıssıla- ya b en ziy en sevgiden ve b ir te fe k k ü rü n a ra s ın d a n İsta n b u l’u görd ü ve t e g an n i etti. B elki d ah a ile ri gitti; b u şeh rin g ü zellik lerin d e sa n a tın n izam ı n ı aradı.
4
.
B ir şe h rin şiire b u ta rz d a m aloluşu, on u n can lı nescini, h a ttâ nizam ını v e r m esi — ç ü n k ü Y ah y a K em al’de yavaş yavaş böyle b ir nizam te ş e k k ü l e d er hissini v erecek b ir yığın şey v a rd ır — hiç olm azsa ta n ıd ık la rım a ra s ın d a C harles B a u a e la ire ’le b aşlar. L es F le u rs du M al ve M en su r Ş iirle r şairin in il h am ın d a P a ris ’in m ü h im b ir y e ri v a r dır. B u ra d a a rtık d e rb e d e r b ir m izacın peşinde değiliz, n e de sevim li b ir şeh ir çocuğunun.
B au d elaire, zengin b ir d am ar gibi b u ld u ğ u b ü y ü k şeh ir P sychose’i ile y en in in tâ k e n d isin i v ü c u d e g etirir. E m sali çok az g ö rü lm ü ş gergin s in ir leri, çok ince ve zalim d ik k atiy le,
*wvwvwvwvwvwv<vwwv\vvwwvwvw*
Y a h y a K e m a l
v e
H Ü R R İ Y E T
«Ş iir de, sa n a t ta h ü rr iy e te d ay an ıy o r. S i y asetin san atı ta h d it etm ediği d ev irle rd e b ir i- b irin d e n b ü y ü k s a n a tk â rla r yetişm iştir. S a n a ta m ü d ah ale edildiği d e v irle rd e ise s a n a tk â r ı n k ö k ü k u ru m u ş tu r . S a n a tk â r an cak h ü r riy e t h av ası için d e y etişeb ilir...»
« S a n a tk â r im al e d ilir b ir şey değildir. O nu ta b ia t h a z ırla r ve o rta y a a tıv e rir...»
« Ş air b a şk a la rın ın istediği şiiri yazam az; an cak k e n d i istediği şiiri y azab ilir...»
«B en de b ir z am a n lar b ir tü r lü ş ü r san atı v a rd ır san ırd ım . S o n ra a n lad ım k i b ir k aç tü r lü ş ü r sa n a tı v a rd ır. H e r tü r lü şiirin y a z ıl m asın a m ü saad e e tm elid ir...»
Ş iirim izin b ü y ü k ü sta d ı Y ah y a K em al’in, so h b etlerin d e h a z ır b u lu n m a k talih in e e rişe n le r o n d an zam an zam an y u k a rıd a k i sözleri d in lem işlerd ir. S an at b ah sin d e h ü rriy e te onun k a d a r bağlı, s a n a tk â rın dokunulm azlığına o n u n k a d a r in an m ış b ir in sa n görm edim .
E ğ er s a n a tk â r fev k alâd e b ir m a h lû k ise — k i h e r şey öyle o ld u ğ u n u g ö steriy o r — alelâd e m a h lû k la rın o n a yol gösterm eye k a lk m a la rı n e k a d a r g ü lü n çtü r! S a n a tk â r b u n la ra u y a rs a şü p h esiz d a h a g ü lü n ç olur. N e ise k i h e r h a k ik î s a n a tk â r yalnız k en d i bildiğini okum uş.
H ü rriy e t a d ın a sa n a ta m ü d ah ale etm ek istey en lerin , s a n a tk â rla rı k az sü rü le ri d e r e k esin e in d irip o n la n g ütm eğe k a lk a n la rın çoğaldığı şu d evirde, Y ah y a K em al’in y u k a rıd a k i sözlerini e n ir i h a rfle rle y azd ırıp d u v a rla ra asm ak lâzım gelir. G eçm iş a s ırla r için doğ ru olan b u sözlerin gelecek a s ırla r için doğ ru olm ıyacağını g ö ste re n hiç, am a hiç b ir delil yok.
ŞevJcef
RADO
M V « « W V W M M V 1 W V U M M V M V M 1 W tıra b a çok açık ve o n u n terb iy esin d e k e n d in i b u lm u ş ru h u y le b u ş a ir k e n d in d en b ir ev v elk i n eslin m irasım , b ü-tü n o d ağınık te c rü b e ve d ik k a tle ri şiirin nizam ına n a k le der.
Y ahya K em al’in İstan b u l sevgisi b u cin sten b ir com plexe olam azdı. 1774 d en b eri dev am ed e n m illî felâk etler, şahsiyetim izi b ir fe rd iy etin u ç la rın d a denem eği, h e r şeyi in k â rd a n sonra b ü tü n in s a n lığa k av u şm ay ı bize d a h a u z u n zam a n lar m en ed ecek tir. D aha d o ğ ru su n u söylem ek lâzım gelirse d iy eb iliriz ki, tarih im izin belli b aşlı te r b i yesi u m u m î en d işeler u ğ ru n da fe rd iy e tin in k â rın a doğru g id er. H e r şey k ay b o lm ak ü z e re ik e n y aln ız b ir şey d ü şünülm ez. O n u n için d ir k i Y ahya K e m a l’in İstan b u l sevgisi e ste tik p la n d a n v a ta n ın m an ev î çeh resin e do ğ ru genişler. Y a l nız m illî olan şey lerin p e şin de b u d arlaşm a y ı n e k a d a r övsek azdır. Ç ü n k ü o n d a c e m iyetim ize a it b ir ta k ım t a rih î ş a rtla rın ta m cevabım alırız, B u d a ra lışla biz k en d i u fk u m u za genişler, bizim olan -bir «K âinat» a açılırız.
Y ahya K em al’in şn rle ri içinde şiir ve güzellik n iz a m ım v e re n le rin çoğu İs ta n b u l’u n e tra fın d a döner. B ir b e y tin i yazım ızın b aşın a a ld ı ğım ız B ir T epeden şiiri b u n la r ara sın d a en evvel h a tıra g elen id ir. B u ş iird e şeh irle canlı güzelliğin a y n iy etin i b u lu ru z . R u h u m u zu n ay n ası o lan şeh ir teşe k k ü l e d e rk e n bize m ah su s güzellik de te ş e k k ü l eder.
I rk in s e n i ik lim in e b e n z e r y a r a tırk e n K aç f e th e k o şa n tu ğ la r u f u k la rla y a rışm ış T â rih in i a k s e ttire b ils in diye ç e h re n K aç F â tih in a l t ı n k a n ı m e rm e rle k a rışm ış..
M illetle güzellik fik ri böylece b ir a ra d a te k e v v ü n ediyor. F a k a t b u m a n zum ede d ah a m an alı b ir m ısra v a rd ır:
S im â n i v e re n m e m le k e tin h e r te p e s in d e
C anlı güzellik ve İsta n b u l b ir b iri n in ay n asıd ır. G eçm iş Yaz, b u b ü y ü k tem ay ı d a h a d e rin şek ild e alır. O rad a biz İs ta n b u lu sad e b ir sem bol o larak görm eyiz; k ü ltü r ü n eb ed iy e ti şek lin d e g ö rü rü z:
K ö rfez d ek i d u r g u n su y a b ir b a k g ö recek sin , G eçm iş g ec e le rd e n b iri d u r m a k ta d e rin d e ! M e h ta p , iri g ü lle r ve s e n in e n g ü zel a k s in V elhasl o r ü y a d u ru y o r y erli y e rin d e ...
H en ü z neşredilm em iş b ir b aşk a m a n zum ede b u güzellik ölçüsü İsta n b u l’la d a h a y a k ın d a n k ay n aşır.
Z a m b a k g ib i e n g ü zel ç a ğ ın d a S e rp ild i d e n iz n efesleriy le S af u y k u la r ın sa lın c a ğ ın d a S a lla n d ı b a lık ç ı sesleriy le...
Z evk ve k ü ltü r h e rşe y b u ü ç k ıta y a g irer. B irb irin i tam am lıy an ik i h ay al ve can la n d ırm a, ta rih ve iklim , m u a z zam , âd eta u fu k b oyunca p e rd e p erd e değişen re n k n ü a n sla rile d e rin b ir ak şam gibi, b u g ü n ü n B oğaziçinden geç m iş zam ana g ö tü rü r; b ü tü n b ir ta rih e , y a n i b u k a d ın güzelliğinin y av aş y a vaş b ir ik s ir gibi tılsım lı in b ik le rd e n sızdırıldığı, y a h u t A chil’in silâh ları gibi İlâhî ö rslerd e b ir kıvılcım tu fa n ın d a d ö ğ üldüğü çağ lara gireriz.
5
.
F a k a t Y ah y a K em al’in İsta n b u l se v gisi sadece b u k ü ltü r ve zevkde, yani b ir d u y g u lan m ad a kalm az. Sem bol sevginin y am başında b u h ü ly ay ı y ır ta n ve o n u n gecesini zen g in leştiren b aşk a şey ler de v ard ır.
İstan b u l b ir şeh ir ve b ü y ü k b ir şe h ird ir. O rad a y ü zb in lerce in san y a şı yor, o n la rın h ep sin in a y rı talii, ay rı h a y a t m acerası, a y rı ıztırap v e h ü z ü n le ri v ar. İçlerin d e b içareleri, y o k su lları, ü stü ste h ic re tle rin b ü y ü k şe h rin so k a k la rın a İm p a ra to rlu k gem isinin e n kazı gibi y ığ d ık ları v ar. Ö yle k i tü r k - çe bile d u d a k la rın ın h e r k ım ıld an ışın da b ir d aü ssıla v e m e m le k e t h a tıra sı oluyor. Ü cra sem tler v a r; h ep sin in a y rı h a y a t g ö rü şü var. M azi v a r ve o n u n h a tırla d ık ç a ru h u m u z u y e n ileştiren zaferleri v ar, b u g ü n v a r ve y a rın v ar.
Y ahya K em al’in ilham ı h e r b iri a y rı a y rı b ir so rg u olan b u v a rlık la rın h e p sin i te k e r te k e r k a rşıla r.
K o c a m u s ta fa p aşa, ü c ra ve fa k ir İ s ta n b u l T â fe tih te n b e ri m ü ’m in , m ü te v e k k il, y o k su l
d erk en , biz b ird e n b ire b u İçtim aî je o lojinin, b u d ev ız tıra b m o rta sın a d ü şeriz. B ilm em acım anın güzelliğini a n latm ağa lü zu m v a r m ı? Y ahya K em al in san ları k ü ç ü ltm e d e n a c ır ve sever; o n u n fa k irle ri ve m u z ta rip le ri b ir cife gibi b ir y a ra d eşilir gibi açılm az; k a l b in ve şiirin gü n eşin d e b ir m ü cev h e r gibi p a rıld a r. Ç ü n k ü halkım ıza k a lb in den a y ıra ra k bakm az, o n ları h a y a tla çarp ışan b ir p o lem ik ten değil, k e n d i k alp lerin d e, k e n d i im a n la rın d a g ö rü r. B u bize m ah su s m e rh a m e t y an i h e m h a l o lu ştu r. B u m ü slü m an ve A kdeniz m ed en iy etid ir:
K u ru e k m e k le b eyaz p e y n iri le z z e tle yiyen, Ç eşm eden h e r su iç e rk e n Ş ü k ü r A llah a
d iy en in s a n la r k a ra n lığ ın değil güneşin çocuklarıdır.
F a k a t b u k a d a r m ı? H ay al Ş e h ir aynı b içare talih e, k en d i tâ b iriy le T ü rk İs ta n b u l’a şü rin ay n asın ı b aşk a tü r lü u z a tır :
Az sü r e r gerçi fa k ir Ü sk ü d a r’ı n s a lta n a tı..
B u acım a, b u sevgi y aşıy an in s a n la r dan, b u to p rağ ı e b e d iy e tte k u ra n a k si
ne, ö lü lere do ğ ru a y m şiird e bak ın ız nasıl d erin leşir:
S erviler şe h ri d a la r k e n d i iç a y d ın lığ ın a !..
K ocam ustafa paşad a şe h rin b ü y ü k h em şeh rileri, bizi geçm iş zam an içinde çizgi çizgi, m â n a m â n a y a p a n la r şiirin zam anına y in e a y n ı şekilde g ir e r...
... gece geç v a k te k a d a r B ir m ü c e v h e r gibi S ü m b ü l S in a n ’in r u h u y a n a r. S a rm a şık la r, y a z ıla r, ta ş la r, a ğ a ç la r, k a rış ık H afız O sm a n gibi h a t t a t l a g ö m ü lm ü ş b ir ışık Bu m e z a rlık ta siy a h to p ra ğ ı a y d ın la tıy o r...
İşte çifte zam anıyle İstanbul.
İsta n b u l Y ah y a K em al’in şiirin d e sem t sem t k en d isin i b u lu r. B u sa a tle ri m izin sih irb azı İçeren k ö y ’ü n d e n B oğa za k a d a r b ü tü n İsta n b u l m evsim lerini em salsiz b ir a lb ü m ü n y a p ra k la rı gibi karşım ızd a çevirir:
ö m r ü m İç e re n k ö y ’ü n d e geçsin.
d e rk e n biz K ozyatağm da İsta n b u l’u n en u cu z ve en güzel te rk ip le rin d e n b i rin e k ü ç ü k b ir h av u zla b ir kaç b ü y ü k ağacın y ap tığ ı em salsiz haz âlem ine m isafir oluruz:
K a n d illi’de eski b a h ç e le rd e ..
dediği zam an b ü tü n b ir m azi debdebesi ve y a p ra k y a p ra k b ir so n b ah ar ö lü - m iyle içim izde y aşar.
A kşam , lekesiz, sa f, iyi b ir y ü z gibi a k şa m
deyince şe h ri içindeki o tu ra n la rın m a n ev î çeh resiy le b irleşm iş b u lu ru z . F a k a t b u c a n la n d ırm a la rın içinde b en i en ziyade şa şırta n
G ü n le r k ısa ld ı... K a n lıc a ’n ın ih tiy a rla rı, B ir b ir h a tır la m a k ta g eçen s o n b a h a rla rı...
b ey tid ir.
B u b ey ti ilk d u y d u ğ u m a n d an b eri b enim için tü rk ç e n in b ir tarafın d a, çok h ay alî ve b elk i de m u tla k b ir iklim de y a şa r gibi zam an a y n asın d a ö m ü rle ri
12
n in hesab ın a dalm ış b ir ta k ım in s a n la r yaşar.
K anlıca ih tiy a rla rı Y ah y a K em al’in e lle rin d e ö m rü m ü zü n b ü y ü k d u ru ş la rın d a n b irin d e ebedileşm iş çeh rem iz- dir.
6
.
Y u k a rd a b u sevgi sade estetik p la n da kalm az, dedim . B elki de h a tâ ettim . Ç ü n k ü b u m ân ad a b ir gü zellik a n la y ı şı, b ir r u h ü stü n lü ğ ü n ü n , k e n d i k e n d i m izi ik r a r etm ek a rz u s u n u n ta k e n d i sid ir. İnsan iki y erd e h a y a tın ve ö lü m ü n efendisidir: h ü rr iy e t ve san atta. D o ğ ru su isten irse sa n a tta h ü rr iy e t b ir cev h e r gibi v a rd ır. O nun için güzel d a im a y a ra tıc ıd ır; o n u n ay d ın lık libâsını g iy e n le r h a y a ta ve ölüm e çok ü s tü n tep elerd en , eb ed iy e tin kendisi olan b ir zam andan b a k a rla r.
H epim iz a la tu rk a m u sik iy i ta n ır ve sev erd ik . F a k a t İs ta n b u l’la o nu b irle ş tirm e k , y a h u t b u sıcak ses ç ağ lıy an m - da İs ta n b u l’u n p ay ın ı a y ırm a k Y ahya K em al’d en evvel k im sen in ak im a g e l m em işti. K a r m usikisinin so n u n d ak i şu üç bey fti dinleyin:
Z ih n im b u şe h ird e n , b u d iy a rd a n çok u z a k ta , T a n b u ri C em il bey çalıy o r eski p lâ k ta , B ird e n b ire m e s 'u d n m işitm e k hevesiyle G ö n lü m d o iu İ s ta n b u l'u n en t a t l ı sesiyle S a n d ım k i u z a k la ş tı y ağ an k a r ve k a ra n lık U y k u m d a b ü t ü n b ir gece k ö rfe z d e y im a r tık
B ir gün, bizden çok so n ra Y ahya K e m a l’i h a tırlıy a c a k o lan lar b u körfezde ve şe h rin h e r k u y tu k öşesinde ve b ü tü n rü z g â rla ra açık h e r tep esin d e o n u n sesini d u y a ra k a y n ı d e rin saadeti, s a n a tın bizi ik r a r ettiğ i ve h a y a t plânım ızı d eğiştirdiği a n lard a d u y d u ğ u m u z o İlâ h î saad eti tad a c a k la rd ır.
O nun d ik k a ti bize ö ğ rettiğ i için a rtık b iliyoruz ki şe h irle rin ve ü lk e le rin bu sesi v a rd ır. O halde te re d d ü tsü z sö y li- yelim , Y ah y a K em al v atan ın ve İs ta n b u l’u n sesidir.
K ış A İ L E
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
