Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :1-2004
Cumhuriyet Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, A z Di Çene Hastal klar ve Cerrahisi Cumhuriyet Üniversitesi, T p Fakültesi, Patoloji Anabilim Dal
DAMAKTA PLEOMORF K ADENOM: VAKA RAPORU
Dr. Filiz TAHTABA Yrd. Doç. Dr. Serkan POLAT Yrd. Doç. Dr. Hasan YELER Prof. Dr. Fahrettin GÖZEÖZET
Pleomorfik adenom bening epitelyal kökenli bir tümördür. En yayg n tükrük bezi tümörüdür ve en çok parotiste görülmektedir. A z içinde geni oranda da lm olan aksesuar tükrük bezlerinde de geli ebilmektedir. A z içi tümörlerin s kl kla köken ald bölge palatal tükrük bezleridir. Tüm ya larda görülmekle birlikte, en çok 5. ve 6. dekatlarda görülmektedir ve bayanlarda erkeklere oranla daha s kt r. Çocuklarda palatinal bölgede pleomorfik adenom çok nadir görülmektedir. Bu bildiride, 14 ya nda bir bayan hastada palatinal bölgede meydana gelmi olan pleomorfik adenom vakas sunulmaktad r.
Anahtar kelimeler: Pleomorfik adenom, minör tükrük
bezleri, damak
SUMMARY
Pleomorphic adenoma is a benign epithelial tumour. It is the most common salivary glands tumour and it is the most commonly seen in parotid gland. It may occur in the widely distributed intraoral accessory salivary gland. The site where intraoral tumours are often originated are palatal glands. Although it usually occurs at all ages, but the peak incidance is in the fifth and sixth decades and female population is affected more than male population. Pleomorphic adenoma of the palate is very rare in children. In this report, the case which pleomorphic adenoma occurs in the hard palate of 14 year old female is presented.
Key words: Pleomorphic adenoma, minor salivary
glands, palate G R
Tükürük bezi neoplazmlar , tüm tümörlerin yakla k %3'ünü, ba boyun bölgesinde meydana gelen
tümörlerinin ise % 7'sinden az n olu turmaktad r.1,2 En
yayg n iyi huylu tükrük bezi tümörü pleomorfik adenomdur ve tüm tükürük bezi tümörlerinin %75'ini
olu turmaktad r.3,4,5 Pleomorfik adenom major ve minör
tükrük bezlerinin kanal epitelinden ve myoepitelyal hücrelerden kaynaklanan selim karakterli, epitelyal bir
tümördür.5,6 Yakla k olarak tüm pleomorfik
adenomlar n yakla k % 75’ ile % 85’i parotis bezlerinde, % 8’i submandibular bezlerde, % 7 ile %
15’i ise minör tükrük bezlerinde olu maktad r.7 Minör
tükrük bezlerinden kaynaklanan tümörler palatal
bölgede daha fazla görülmektedir.3 Tümör genellikle
a r s z, yava büyüyen, asemptomatik, hareketli bir kitle halindedir ve cerrahi olarak tedavi edilmedi i takdirde
büyük boyutlara ula abilen bir tümördür.3,8
Tüm ya larda görülmekle birlikte, en çok 5. ve 6. dekatlarda görülmektedir ve bayanlarda erkeklere
oranla daha s kt r.8,9 Çocuklarda ise selim tükrük bezi
tümörleri nadirdir ve pleomorfik adenom bu dönemde en s k kar la lan tümör tipidir. Tümör çocuklarda genellikle parotis ve submandibular bezlerde lokalize
olmakta, palatinal bölgede çok nadir görülmektedir.10 Bu
bildiride 14 ya nda bir hastada palatinal bölgede lokalize olmu bir pleomorfik adenom vakas ve uygulanan cerrahi yöntem sunulmaktad r.
VAKA RAPORU
14 ya nda bayan hasta, üst çenesinin damak taraf ndaki i lik nedeni ile klini imize müracaat etti. Hastadan al nan anamnezde, bu i li in yakla k bir y ld r var oldu u, ba lang çta küçük iken yava yava büyüdü ü, bunun d nda bu kitlenin hastaya hiçbir
rahats zl k vermedi i saptand . Hastan n klinik
muayenesinde, sol palatinal posterior bölgede, orta hatt geçmeyen, bir miktar yumu ak dama a da infiltre olmu , üzerini örten mukozaya s k ca yap k, normal renkli mukoza ile kapl , düzgün yüzeyli, palpasyonda kat k vamda, ortalama 3x3x1.5 cm boyutlar nda bir i lik saptand (Resim 1). Radyolojik incelemede
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :1-2004
55
herhangi bir patoloji saptanmad . Sistemik
muayenesinde e lik eden herhangi bir patolojiye rastlanmad .
Resim 1. Hastan n operasyon öncesi intraoral görünümü
Hastadan lokal anestezi alt nda insizyonel biopsi al nd ve histopatolojik de erlendirme sonucunda pleomorfik adenoma tan s konuldu. Bu tan ile kitlenin lokal anestezi alt nda, üzerindeki mukoza ile birlikte etraf ndaki sa lam dokulardan geçen bir insizyon yap larak eksizyonu yap ld (Resim 2).
Resim 2. Lezyonun eksizyonundan sonra olu an defektin
görünümü
Foramen palatinum majusdan kitle içerisine uzanan nörovasküler bant koterize edildi. Operasyon esnas nda kemikte rezorpsiyon oldu u gözlendi ve kal n rond frez ile kemikten bir miktar a nd r ld . Palatinal bölgede
olu an defekt, asellüler dermal matriks (AlloDerm®)
kullan larak kapat ld (Resim 3).
Resim 3. Sütüre edilmi AlloDerm’in görünümü
Daha önceden haz rlanan cerrahi plak tatbik edildi. Kitlenin histopatolojik incelemesi sonucu konulan pleomorfik adenom tan s do ruland . Postoperatif dönemde olu an defektin sorunsuz bir ekilde iyile ti i gözlendi (Resim 4,5).
Resim 4. Operasyondan bir hafta sonraki görünüm
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :1-2004
56
Histopatolojik inceleme için haz rlanan kesitlerde, keratinize skuamöz epitel alt nda k smen atrofik kronik iltihapl müsinöz tükrük bezi adac klar , arada kortikal kemik lamelleri, daha derinde iyi s n rl nodüler tümöral kitle görülmü tür. Bu kitle iki ayr kompartman izlenimi veren geni fibröz stroma çevresinde yo unla m uniform epitelyal hücre, topluluk ve asinilerden olu an bifazik tümör niteli indedir (Resim 6,7,8).
Resim 6. Tümöral kitlenin kapsüllü genel görünümü (HE x 10)
Resim 7. Resim 6’da görülen alan n orta k sm ndan detayl
görünüm: Hri yuvarlak veziküler nüveli, berrak stoplazmal , baz lar daha yo un eozinofilik stoplazmal uniform nitelikte epitelyal hücre topluluklar (HE x 25)
Resim 8. Tümörün ba ka bir alanda geni fibröz stroma ve
asinüs yap lar belirgin epitelyal adac klardan olu an bifazik tümör görüntüsü (HE x 25)
TARTI MA
Pleomorfik adenom büyük tükrük bezlerinden sonra, en s k damakta bulunan küçük tükrük bezlerinde meydana gelmektedir. Ancak çocuklarda palatinal
bölgede pleomorfik adenom çok nadir görülmektedir.10
Chang ve Lee,11 tükrük bezi tümörlerinin ya da l m n n
1-76 ya aras nda oldu unu ve iyi huylu tümörlerin ya ortalamas n n 36.6 oldu unu belirtmi tir. Ancak, tüm tükrük bezi tümörlerinin sadece % 2-5’i 16 ya n
alt ndaki hastalarda meydana gelmektedir.12 Pleomorfik
adenoma çocuklarda % 10’dan daha az bir oranda
meydana gelmektedir.4 Bu vakada hasta 16 ya n
alt nda, 14 ya nda bir bayan hastad r. Bu nedenlerle sundu umuz vaka, lokalizasyon ve ya olarak nadir görülen bir pleomorfik adenom vakas d r.
Pleomorfik adenomun tedavisi, tümörün sa lam
doku ile beraber geni eksizyonudur.5,6 Kapsüllü
olmas na ra men tümörün kapsül d nda da bulunabilmesi mümkündür. Tümör ç kar l rken bu özellik göz önünde bulundurulmal d r. Tümörün tedavisi enükleasyon eklinde yap l rsa, tümörün parçalanmas
ve kapsül d nda tümörün kalabilmesi mümkündür.8
Ekstrakapsüler odaklar n varl nedeni ile rekürrens s k
görülmektedir ve basit enükleasyon kontrendikedir.4,13
Palatinal bölgede, nüksü önlemek için tümör üzerindeki mukoza ile birlikte ç kar lmal , periost dahil eksize
edilmelidir.4,8 Olgumuzda tümör üzerindeki mukoza ile
birlikte, etraf ndaki sa lam dokuyu içine alacak ekilde eksize edilerek ç kar lm t r. Kemik eksizyonu genellikle gerekli de ildir. Pleomorfik adenoma bas nçla kemikte resorpsiyona sebep olabilmekle beraber, kemik
invazyonu yapmamaktad r.13 Bu nedenle kemik
eksizyonu yap lmam , ancak kemik dokusunda turla bir miktar a nd rma yap lm t r. Rekonstrüksiyon ihmal edilmi büyük tümörler d nda primer veya sekonder
iyile me ile veya lokal flepler ile yap labilir.13 Vakam zda
sekonder epitelizasyonda olu abilecek enfeksiyonun önlenmesi ve iyile menin daha h zl olmas için olu an defektin AlloDerm® ile kapat lmas yoluna gidilmi tir. AlloDerm®, vücut taraf ndan kabul edilmeme ve enfeksiyon riskini ortadan kald rmak için desellülerize edilmi , doku yap s n n çok önemli elemanlar n (kollajen, elastin ve protoglikan) bar nd ran vaskülarize asellüler dermal matrikstir. Greft olarak kullan ld nda, h zl bir ekilde hastan n kendi dokusunda yeniden
yap lanmaktad r. Hntraoral ve ekstraoral doku
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :1-2004
57
kullan lmaktad r. Vakam zda postoperatif dönemde
iyile menin sorunsuz bir ekilde gerçekle ti i,
AlloDerm®’in normal doku eklinde yap land
izlenmi tir.
Pleomorfik adenomlar e er ihmal edilirse, büyük
boyutlara ula abilmekte ve bazen malign
transformasyona u rayabilmektedir.6 Pleomorfik
adenomada malign transformasyona u rama olas l % 1’den daha azd r ve özelikle multipl rekürrense u rayan
vakalarda görülür.4,9 Ayr ca malign transformasyon,
vücutta kal süresi ile orant l olarak artmaktad r.14
Bizim vakam zda tümör yakla k bir y ld r mevcuttu ve selim karakterli idi. Minör tükrük bezi miks tümörlerinde nüks olas l azd r ve uygun cerrahi tedavi ile prognozu çok iyidir. Ancak rekürrensler 10 y lda, hatta 20 y lda
bile aç a ç kmayabilir.9 Vakam zda postoperatif 8 ayl k
takip sonunda herhangi bir nüks gözlenmemi tir ve hastan n kontrolleri devam etmektedir.
KAYNAKLAR
1. Rivera-Bastidas H, Ocanto RA, Acevedo AM: Intraoral minor salivary gland tumors: a retrospective study of 62 cases in a Venezuelan population. J Oral Pathol Med 1996; 25: 1-4. 2. Brookstone MS, Huvos AG: Central salivary gland tumors of the maxilla and mandibula: a clinicopathologic study of 11 cases with an analysis of the literature. J Oral Maxillofac Surg 1992; 50: 229-36.
3. Aver-De-Araujo LM, Chaves-Tarquinio SB, Neuzling-Gomes AP, Etges A: Intraosseous pleomorphic adenoma: case report and review of the literature. Med Oral 2002; 7: 64-70. 4. Sapp JP, Eversole LR, Wysocki GP: Contemporary Oral and Maxillofacial Pathology. Mosby Year Book, St. Louis, 1997: 338-40.
5. Tran SDT, Cree E: Adenoma pleomorphe. J Can Dent Assoc 1993; 59: 288-90.
6. Cawson RA, Odell EW, Porter S: Cawson’s Essentials of Oral Pathology and Oral Medicine. 7th ed, Churchill Livingstone, London, 2002: 264-5.
7. Pinkston JA, Cole P: Incidence rates of salivary gland tumors: Results from a population-based study. Otolaryngol Head Neck, 1999; 120: 834.
8. Günhan Ö: Oral ve Maksillofasial Patoloji. Atlas Kitapç l k Tic. Ltd. Qti., Ankara, 2001: 116-17.
9. Cawson RA, Langdon JD, Eveson JW: Surgical Pathology of the Mount and Jaws. Wright Publishing Co, London, 1996: 238-40.
10. Austin JR, Crockett DM: Pleomorphic adenoma of the palate in a child. Head Neck 1992; 14: 58-61.
11. Chang EZ, Lee WC: Surgical treatment of salivary gland tumors. J Oral Maxillofac Surg 1989; 47: 555-8.
12. Luna MA, Batsakis JG, El-Naggar AK: Pathology consultation: salivary gland tumors in children. Ann Otol Rhinol Laryngol 1991; 100: 869–71.
13. Fonceca RJ: Oral and Maxillofacial Surgery. WB Saunders Co, Philadelphia, 2000: 287.
14. Gök Ü, Yalç n Q, Kaygusuz I, Kele E, Çetinkaya T, Alpay HC: Tükürük Bezi Kitleleri: 112 Olgunun Analizi. Türk ORL Ar ivi 2001; 39: 104-8.
Yaz67ma Adresi:
Dr.Filiz TAHTABAQ
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi A z Di Çene Hastal klar ve Cerrahisi Anabilim Dal 58140 Kampüs/SHVAS
Tel: 0346 219 10 10/2710 Fax: 0346 219 12 37
