• Sonuç bulunamadı

UNTERSUCHUNGEN ÜBER DIE GEWICHTSENTWICKLUNGEN VON SCHWARZBUNTE UND VERSCHIEDENEN KREUZUNGEN

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "UNTERSUCHUNGEN ÜBER DIE GEWICHTSENTWICKLUNGEN VON SCHWARZBUNTE UND VERSCHIEDENEN KREUZUNGEN"

Copied!
14
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

siYAD AIACA VE <;E~iTLi MELEZ GENOTiPLERiN GELi~Me-..oZELLiKLERiNiN ARA§TIRILMASI,

Ahmet GURBUZ1 Mehmet APAYDIN2

OZET: Bu ~h§mada Siyah Alaca (S.A.), S.A. x Esmer (E) F1, S.A. x Yerlikara (Y.K.) Gz ,SA. x Yerlislgtr (Y.S.) Gz ve E x Y.S. Gz buzagllann geli§me ozellikleri ara§tInlml~tIr. Erkek ve di§i genotip gruplannda farkh baklm ve besleme uygulandlgmdan mukayeseler cinsiyetler iC;i yaptlml§tIr.

Canh aglrhk, gogus crevresi ve donemler araSI canh agtrhk artl§lanna ait gercrek ortalama degerler baklmmdan bazl istisnalar dl§mda en yiiksek degerlere S.A. x E (F1) genotip grubu, en dii§iik degerlere de S.A. x Y.S. (GJ genotip grubu sahip olmu§tur. S.A. x E (F

1)

genotip grubunun bazl istisnalar dl§mda biiyiimenin biitiin donemlerinde, ozellikle ileri donemlerinde diger genotiplere kar§l yiiksek degerlere sahip olmasl heterosis etkisine baglanabilir.

UNTERSUCHUNGEN UBER DiE.

GEwiCHTSENTWiCKLUNGEN VON SCHWARZBUNTE UND VERSCHiEDENEN KREUZUNGEN·

ZUSAMMENFASSUNG : In de' vorliegenden Arbeit wurden die Gewichtsentwicklungen . von Schwarzbunte (sb) und Kreuzungskiilbern Sb x Yerlikara (Y.K) R2 , Sb x Braunvieh (Bv) £1' S.A. x Yerlislglr (Y.S.) R2 und Bv x Y.S. R2 untersucht. Ein Vergleich von Genotypen beziJ.glich der Gewichtsentwicklung innerhalb von Geschlechtern angestellt.

Hinsichtlich der Korpergewichte, Brustum!agen und taglichen Zunahmen hatte die Tiere der Gruppe SA. x E (£1) die hochsten und die der Gruppe S.A. x Y.S: (GJ die niedrigsten Werte. Diese' Uberlegenheit der Gruppe SA. x E (£1) ka~n abhiingig von Heterosiseffekt gewesen werden.

1.

Dr.Tarla Bilkileri""Merkez Ara§.EnSt.-ANKARA

2. Tarla Bitkileri Merkez Ara§.Enst.-ANKARA

(2)

GiRi~

Uzun yIllardan beri ~e§itli kiiltiir uklan kullamlarak yiiriitiilen melezleme ~h§malarmda yerli uklanmIzdan daha verimli genotipler elde edilmeye ~ah§IlmI§tIr. Bu ~balann sonucu ula§Ilan melez sIgU sayIlan <;izelge 11

de verilmi§tir (ANONYMOUS, 1986-1991). <;izelge 1. YIllara Gore Melez SIgulann SayIlan ve SIgn VarhgI

i~indeki PayIan YILLAR 1968 1976 1986 1991 Hayvan SayIsI 716.978 1.591.085 3.150.038 3.622.000

SIgu VarhgI i~indeki PayI, % 5.26 11.23 24.81 30.20 <;izelge 11

de goriildiigii gibi, 1968 yllmda 0.72 milyon ba§ civannda olan ~e§itli kan diizeylerindeki melez SIgU varhgI, 1986 YIhnda 3.15, 1991 ytlmda da 3.62 milyon ba§a Ula§Il)I§tIr. Melez sIgn varhgmdaki hIZh sayIlabilecek bu artI§a ragmen yeti§tiricilerin' gen~ melez hayvanlan biiyiime ~agmda yetersiz bakIm ve beslemeye tabi tutmalan olUm oramm artmnakta, ya§ayanlann ~ogu da arzulanan diizeyde geli§ememektedir. Bu donemdeki yetersiz bakIm ve besleme ergin siit verimi ve canIt aguhkta da kendini gostermekte ve melezlerin ger~ek kapasitelerinin altmda perfonnans gostermelerine yol a~maktadn. Buna bir de melezleme ~aIt§malannda ~ogunlukla giivenilir kiiltiir IrkI bogalann kullamImamasI eklenince melezlerin verimleri beklenenin ~ok altmda ger~ekle§mektedir.

Melezlerin verimlerinin istenen diizeyde oimamasl yeti§tiricileri, ilk a§amada kiiltiir UkI di§i hayvanlar aramaya ve gebe diive ithaline yoneltmektedir.

DamIzhk inek ithalinin siirekliligini onlemek i~in sorona uzun vadede yurt i<;indeki Islah ~h§maiarl ile yakla§mak gerekmektedir. Bu nedenle bir yandan kiiltiir uklanm bolgesel organizasyonlar i~inde 1)2

(3)

toplayarak, bir biitiinliik i~inde etkin seleksiyon metodlan ile lslah ederken, diger yandan da teste tabi tutulmu§ elit bogalarl dii§iik verimli siiriilerin lslahmda kullanmanm yollan aranmahdu.

Resmi kurulu§larda geni§ ~pta kiiltiir lIklan yeti§tirildiginden, . ara§lnnalann hemen tamammm yiiriitiildiigii bu i§letmelerin rasyonel ko§ullarmda hemen hi~ §ans tanmmamaktadlr. Tiirkiye'de ge.ni§ ~pta melezleme ~h§malarl "Koy HayvanclhglDi Geli§tirme" projeleri ile koylere yaygmla§tInlabilmi§tir. Fakat, klIsal alanlardaki yetersiz baklm ve beslemenin melezlerin istenen diizeyde verim vennesine ve ger~k verim kapasitelerini gostennelerine engel oidugu dii§iiniilmektedir. Bu nedenle, yeti§tirici siiriilerinde dogan bu melezlerill rasyonel baklm ve beslemeye tabi tutulduklannda siit ve dOl verimi ile geli§melerinin ne oldugunun tespit edilmesi gerekmektedir. Aynca bu hayvanlarl yeti§tiricilere gebe diive olarak vererek bunlann da kiiltiir uklan gibi siit verebileceklerinin gosterilmesi yeti§tiricilerin daha uygun ko§ullar saglama yolundaki ~balanm artlracaktu.

Boyle bir onerinin ger~ek bilgilere dayandmlabilmesi i~in "Koy HayvanclhglDl Geli§tirme" Projesinin uygulandlgl koylerden yeteri kadar S.A. x Y.S. (G}) ve E. x Y.S.(G}) melezi di§i danalar satm ahnml§ ve <;ayu-Mer'a ve Zootekni Ara§tInna Enstitiisiinde rasyonel ko§ullarda biiyiitiilerek baba genotipinden bogalara verilmi§lerdir. Boylece, bir yandan bOlgenin yerli slgulanmn lslahmda kullamlacak en uygun kiiltiir Ukl tespit edilmeye ~ah§lhrken, diger yandan da giivenilir bogalarla elde edilen ve rasyonel ko§ullarda biiyiitiilen G2 melezlerinin, kiiltiir lrklan gibi, verim verip veremiyecekleri ortaya konulmaya ~ah§Ilml§tIr. Enstitiide yeti§tirilen Siyah Alaca (S.A.), Esmer (E) ve S.A. x Y.K. (G}) melezleriyle dol ve siit verim ozellikleri; S.A., S.A. x E (F}) ve S.A. x Y.K. (G2) melezleriyle geli§me ozellikleri; SA. ve S.A. x Y.K. (G2) melezleriyle besi giicii baklmmdan kar§Ila§tInlan bu koy melezi veya analan 'koy melezi alan melezlerin bu ~ah§madan yanhz geli§me ile ilgili ozellikleri incelenmi§tir.

MATERYAL VE YONTEM

Ara§tInnamn materyalini 8-10 ayhk ya§ta Ankara1mn

(4)

koylerinden satm alman ve Enstitiide biiyiitiilen Siyah Alaca x Yerli

Slitr (G

1) ve

Esmer x

Yerli

SIgn (G

1) di§ilerin, baba ukmdan

erkeklerle ~iftle§tirilmeleriyle elde edilen erkek ve di§i G2 ler ile, Enstitiide yeti§tirilen Siyah Alaca

x

Yerlikara Melezi (G1), Siyah Alaca ve Esmer Ukl diivelerin Siyah Alaca bogalardan olan dolleri olu§turmu§tur. ilerki bOliimlerde bunlardan suaslyla S.A.

x

Y.S. (GJ, E. x Y.S. (OJ, S.A. x Y.K. (GJ, S.A. ve S.A. x E. (F1) olarak soz

edilecektir. SOzii edilen buzagIlarla bunlan doguran hayvanlarm aym kO§ullarda tutulmalarma ozen gosterilmi§tir.

BuzagIlann tamaml 6 ayhk ya§l doldurana kadar, erkek ve di§i aynml yapIlmadan, bir arada barmdmlml§lar ve aym baklm beslemeye tabi tutulmu§lardu. AltI ayhk ya§tan itibaren erkek ve di§i danalar aynlml§tIr. Bundan soma di§i danalar ferdi yemlemeye tabi tutulmu§, erkekler ise birarada tutulduklarl padokslarda miiessesede ah§Ilml§ baklm ve beslemeye gore 12 ayhk ya§a kadar biiyiitiilmii§lerdir.

Ferdi yemlemeye alman di§i danalar ilkine damlzhkta kullanma ya§ma kadar denemede tutulmu§lardu. Bu ~ga kadar di§ilere verilen kl~sif yemin yaplsl <;izelge 2'de verilmi§tir.

<;izelge 2. Kesif Yemin Yaplsl

Yem Maddeleri Karmadaki Paylan(%) Arpa Bugday P.T.K. A.T.K. Vitamin KarmaSl Mineral Karmasl Tuz Mermer Tozu 50

27

10 10 0.5 0.5 1 1

Bir ya§ma kadar di§i hayvanlarm her birine giinde 2.5 kg kesif yem ile 2 kg kuru ot kesine ilaveten ek olarak serbest miktarda arpa samam verilmi§tir. Diiveler bir ya§ma ula§tIklannda kuru ot kesi rasyondan ~lkanlml§, sadece 2.5 kg kesif yem ile serbest miktarda arpa

(5)

samam verilmi§tir.

Bagh ahuda bar,mdmlan di§iler zaman zaman padokslara C;lkarIlarak gezinmeleri ve giine§ten faydalanmalan sagianmaya c;ah§Ilml§tIr.

Erkek hayvanlann dogum, 6.ay ve 12.ay aglrhklan He gogus c;evreleri, di§Herin ise dogum, 6.ay, 12.ay, 15.ay ve ilkine damlzhkta kullanma ya§mdaki agIrhk ve gogiis c;evreleri tesbit edilmi§tir.

Erkek ve di§ilerde farkh baklm besleme uygulandlgIndan genotip gruplanmn mukayesesi cinsiyetler i~i yapIlml§tIr. Geli§me He ilgili ozelliklere ait verilerden her genotip i~in tammlaylcl degerler bulunmu§tur. Daha soma genotipler arasl farkhhgI belirlemek amaclyla varyans analizi yapIlml§tIr. Farkhhga neden olan gruplann· saptanmasmda Tukey testinden yararlanIlml§tIr (DDZGD~ ve ark., 1983).

BULGUIAR VE TARTI~MA

1- BULGUIAR

Erkek ve di§i genotip gruplan farkh baklm ve beslemeye tabi tutulduklanndan her cinsiyet grubu ayn ayn ele ahnml§tIr.

1.1. Erkekler

Farkh genotiplerdeki erkeklerin ~e§itli ya§ donemlerindeki ortalama canh aguhklarl, gogiis ~evreleri ve donemler araSl giinliik canh aguhk artl§larma ait tanlmlaylcl degerler ~tI~e3'de verilmi§tir.

1.1.1. Canh Aglrhk

<;izelge 3'de goriildiigii gibi en ~iiksek dogum aguhgma 39 kg ile S.A. x E (F1) genotip grubu sahiptir. Dogum agIrhklarl 36.1 - 32.5

kg arasmda degi§en diger gruplar SA., S.A. x Y.K. (Gz), E. x Y.S. (Gz) ve S.A. x Y.S. (Gz), ~eklinde slralanml§lardu. Fakat sadece S.A. x E. (F1) grubu diger melezlerden farkh bulunmu§tur.

S.A. x E (F1) genotip grubu dogum aglrhgmda gosterdigi bu

iistiinliigiinii 6. ve 12. ay canh aglrhklarmda da tekrarlaml§ ve E. x

Y.S. (Gz)

He

S.A.

x

Y.S. (Gz)

melezlerine iistiinliigii onemli (P<O.05)

(6)

<;izelge 3. Farkh Genotip Gruplanndaki Erkeklerde <;e§itli Geli§me 6zellikleri~e Ait Tammlaylcl Dei!erler SA SA SAXY.K.(GJ EXy'S.(G 2 ) SAXY.S.(GJ X~~ n=ll X~~ n=5 X~~ n=13 X~~ n=6 X~~ n=ll Dogum Agirhgl 36.h2.9ab 39Jl±3.6a 34.4~2.4b· 33.0~3.2b 32.5~2.7b 6. Ay Canh Aglrhk GOgus <;evresi Dog.-6.Ay G.CAA. 169.8~5.7ab 125.5~3.4 ab 743~27 174.0~4.3a 126.8~1.7a 756~9 163.hll.4ab 123.2~2.4ab 716~60 158.0~6.0b 121.8~1.5b 694~29 158.9~9.4b 122.2~2.6b 70h44 12.Ay Canh Agrrhk GOgus <;evresi Dog.-12.Ay G.C.AA 290.3~15.5a . 158.8~1.9ab 67h66ab 297.5~12.8a 162.0~0.8a 686~57a 278.9~13.9ab 157.4~3.0bc 663~28ab . 267.0~7.7b 155.4~1.7bc 605~25ab 263.6~11.1b 154.7~3.0c 595~88b a, b, C : Her srrada degi§ik harfle gosterilen ortalama degerler arasmdaki farklar onemlidir (P 0.05). ~ -0

(7)

bulunmu§tur.

1.1.2. Giinliik Canh Aglrhk Artl§1

<;izelge 3'de yer alan bilgilere gore S.A. x E. (F1) genotip grubunun, canh aguhkda oldugu gibi, donemler araSl canh agmk artl§l baklmmdan da en yiiksek degerlere sahip oldugu gOriilmektedir. S.A. x E (F1) genotip grubu ile E. x Y.S. (Gz) ve S.A. x Y.S. (Gz) genotip gruplan arasmda mii§ahade edilen farkhhklardan sadece 6. - 12. aylar araSl giinliik canh aguhk artl§l i~in var olan fark onemli (P<O.05) bulunmu§tur.

1.1.3. Gogiis <;evresi

Canh aguhkta oldugu gibi, bu ozellikle ili§kisi yiiksek olan gogiis ~evresi baklmmdan da hem 6. hem de 12. ay da SA. x E (Ft )

genotip grubu en yiiksek degerlere sahip olmu§tur. En kii~iik degerler ise 6.ayda E. x Y.S. (Gz) genotip grubunda; 12. ayda da S.A. x Y.S. (Gz) grubunda saptanml§tIr. Nitekim Tukey testi sonu~lan da S.A. x E. (F1) genotip grubu ile amlan her iki genotip gruplan arasmdaki farklann onemli (P<O.05) oldugunu ortaya koymu§tur. Yine 12. ayda S.A. genotip grubu ile amlan bu iki genotip gruplan arasmdaki farklar onemli bulunurken, 6. ay onemsiz bulunmu§tur.

1.2. Di§i1er

1.2.1. Canh Aglrllk

Farkh genotiplerdeki di§ilerin ~e§itli ya§ donemlerindeki ortalama canh aguhklan, gogiis ~evreleri ve donemler araSl giinliik canh aglrhk artl§lar <;izelge 4'de verilmi§tir. Goriildiigii iizere dogum aguhgl baklmmdan S.A. genotip grubu en yiiksek degere sahiptir. Bunu suaslyla S.A. x E (Ft ), S.A. x Y.K. (Gz), E. x Y.S. (Gz) ve S.A. x Y.S. (Gz) genotipleri izlemi§lerdir. Altmcl aydan itibaren ilk suaYl S.A. x E. (F1) genotip grubu alml§ ve bu iistiinliigiinii biitiin tartlm donemlerinde korumu§tur. Dogum aglrhgl baklmmdan saf S.A. ile S.A. x Y.S. (Gz) ve E. x Y.S. (Gz) melezleri arasmda; 6.ay canh agIrhgl

i~in

S.A.

X

E. (F})

ile

S.A.

x Y.S.

(Gz)

arasmdakij 12.ay canh aguhgl i<;in jse SA. ve S~. x E (Ft ) genotipleri ile E. x Y.S. (Gz) ~enotipi

(8)

C;izelge 4. Farkh Genotip Gruplanndaki Di§ilerin c;e§itli Geli§me Ozelliklerine Ait Tammlaylcl Dei!:erler SA X ± Sx 0-12 SAXE.(F\) X ± Sx 0-9 SAXY.K.(GJ X ± Sx 0-8 EXY.S.(G z ) X ± Sx 0-13 SAXY.S.(GJ X ± Sx 0-10 Dogum AgUhgl 35.2±3.2a 34.6±3.0ab 33.3±2.3ab 32.0±2.2b 32.0±1.3b 6. Ay Canh Aglrhk Gogus C;evresi Dog.-6.Ay G.CAA. 161.7±11.2ab 124.9±4.3a 704±57 165.0±5.5a 123.8±17ab 728±26 159.3±9.1ab 123.7±2.6ab 702±46 155.8±6.4ab 121.6±2.1ab 688±39 153.3±10.1b 119.9±3.9b 674±57 12.Ay Canh Aglrhk Gogus C;evresi Dog.-12.Ay G.CAA. 284.2±9.3a 156.7±2.0ab 679±42a 284.9±7.1a 158.6±1.9a 670±19ab 275.2±1O.1ab 155.7±2.0ab 644±19ab 269.0±6.1b 150.3±1.8c 620±44ab 271.7±12.9ab 154.0±3.3bc 658±45ab 15.Ay Canh Aglrhk Gogus C;evresi Dog.-6.Ay G.CAA. 337.5±8.4a 164.0±1.9ab 592±75ab 338.5±7.9a 164.8±1.5a 619±59a 326.5±11.8ab 161.5±2.7bc 592±49ab 321.0±5.9b 161.3±1.0bc 578±45ab 320.2±12.8b 160.0±2.3c 511±30b ilkine Bogaya Verilme Ya§l Canh Aglrhgl Gogus C;evresi 16.7±1.8 356.6±20.8 167.6±3.1 16.3±1.5 359.5±25.8 168.2±3.3 16.9±1.2 347.8±12.6 165.0±2.2 17.1±0.6 342.5±7.6 163.8±1.9 17.6±2.0 353.4±16.0 164.0±2.6 a, b, c : Her suada degi§ik harfle gosterilen ortalama degerler arasmdaki farkhhklar onemlidir. 00

-,

1"'\

(9)

arasmdaki farklar onemli olmu§tur. Erkeklerden farkh olarak 15. ayda da tartIm yapIlml§ ve bu donemde Y.S. melezlerinin, hem S.A. hem de S.A. x E. (F1)'lerden daha dii§iik canh aguhga sahip olduklan anla§llml§tIr. ilkine bogaya verilme canh aguhgl baklmmdan gniplar birbirine yakm degerlere sahip olmu§lardu.

1.2.2. Giinliik Canh Aglrhk Artl§1

<;izelge 4'iin incelenmesinden anla§Ilacagl iizere S.A. ile S.A.

x E. (FI) genotip gruplan birbirlerine yakm ve donemler arasl en yiiksek giinliik canh aguhk artl§l; S.A. x Y.S. (Gz) genotip grubu dog. -6. ay ve 12. - 15. ay donemleri arasl, E.

x

Y.S. (G

z)

genotip grubu da 6. - 12. ay donemi araSl en dii§iik giinliik canh aguhk artl§l gostermi§lerdir. Genotip gruplan arasmdaki farklar S.A. ile E x Y.S. (Gz) genotip gruplan arasmda 6. - 12.ay araSl i~in ve S.A. x E. (F1)

ile S.A. x Y.S. (Gz) genotip gruplan arasmda 12. - 15. ay araSl i~in istatistiki olarak onemli bulunmu§tur.

1.2.3. Gogus c;evresi

Gogiis ~evresi ortalamalanna ve yapIlan varyans analizi

sonu~lanna gore 6., 12. ve 15. ay gogiis ~evreleri i~in genotip gruplan

arasmda istatistiki olarak onemli farklar bulunurken, ilkine bogaya verilmede ise genotip gruplan arasmdaki farklar onemsiz kalml§lardu. Zira, biitiin genotip, gruplanna ait diiveler 15. ay ya§lnI doldurduktan ve 300 kg canh aguhga ula§tIktan soma bogaya verildiklerinden genotip gruplan arasmdaki farklar azalml§ ve canh aguhkta oldugu gibi, gogiis ~evresi baklmmdan da birbirlerine yakm degerlere sahip olmu§lardu.

1.2.4. ilkine Bogaya Verilme Ya§1

Elde edilen sonu~lara gore, en erken ortalama ilkine bogaya verilme ya§l 16.3 ay ile S.A. x E. (F1) genotip grubunda bulunIlllu§,

bunu suaslyla S.A. (16.7 ay),SA. x Y.K. (Gz) (16.9.), E. x Y.S. (Gz) (17.1 ay) ve S.A. x Y.S. (Gz) (17.6 ay) genotip gruplan izlemi§lerdir. Genotip gruplan arasmda istatistiki olarak onemli bir {ark saptanrnaml§tIr.

(10)

140

2- TARTI~MA VE SONU<;

S.A. x E. (F}) erkek genotip grubu 39.0 kg ile en yiiksek dogum aguhgma sahip olmu§ ve bunu suaslyla S.A. (36.1 kg), S.A. x Y.K. (Gz) (34.4 kg), E. x Y.S. (Gz) (33.0 kg) ve SA. x Y.S. (Gz)

(32.5 kg) izIemi§lerdir. Di§i genotip gruplannda ise S.A. x E. (F1) (34.6) genotip grubu yerini S.A. genotip grubuna terketmi§, digerleri erkeklerde oidugu gibi aym StraYl aiml§lardu (Tablo 4). Bu ~h§mada S.A. ve S.A. x E. (F}) genotip gruplan i~in vanian sonu~lar, SONMEZ ve ark. (1968)'nm S.A.'larda (37.3 kg), GURBUZ ve ark. (1993 a, b),mn S.A. x G.S.K. (Gz) melezierinde ve APAYDIN ve ark. (1984)'mn S.A.'larda dogum agtrhklan i~in saptadlklan degerlerle (erkeklerde 36.4-39.3 kg; di§ilerde 33.7-34.4 kg) ve S.A. x Y.K. (Gz),

E. x Y.S. (Gz) ve S.A. x Y.S. (Gz) genotip gruplan i~in vanian sonu~lar ise, ALPAN (1964)'m S.A.'larda (33.8 kg), EKER ve TUNCER (1971)'in S.A. x G.S.K. (F}) ve (G})'lerde (33.5 ve 34.4 kg), GUNBY (1971)'in S.A.'larda (31.5 kg), OZCAN ve ark. (1976)'mn S.A. x G.S.K. (G})'lerde (32.7 - 33.6 kg), AKCAN ve ALPAN (1984)'mn erkek S.A., GF, G11 Ierde (33 - 33.6 kg) ve GURBUZ ve ark. (1993 a, b)'mn G} Ierde (31.0 - 35.0 kg) verdikieri degerlerie uyum i~inde; SEZGiN (1976)'in SA. x G.S.K. (G}) meIezlerinde (29.5 kg) bildirdigi degerden daha yiiksek bulunmaktadlr.

Genotip gruplar 6. ay canh a~rhk baklmmdan dogum agtrhgma benzer bir durum arzetmi§ler ve ilk StraYl S.A. x E. (F}) genotip grubu (erkeklerde 174 kg, di§ilerde 165 kg) aIml§, bunu S.A. (169.8 ve 161.7 kg), S.A. x Y.K. (Gz) (163.1 ve 159.3 kg), E. x Y.S. (Gz) (158 ve 155.8 kg) ve S.A. x Y.S. (Gz) (158.9 ve 153.3 kg) izlemi§lerdir. Genotip gruplan donemier araSl giinliik canh aglrhk artl§lan ve gogtis c;evresi baklmmdan canh agtrhga benzer durum gostenni§lerdir. <;ah§mamlzda tesbit edilen sonuc;lar, S.A. ve c;e§itli kan diizeyli meIezlerde saptanan literatiir bildiri§lerinden daha yiiksek (SEZGiN 1971; EKER ve TUNCEL 1974; OZCAN ve ark. 1976 a; APAYDIN ve ark. 1984)'nm S.A.'larda ve GURBUZ ve ark. (1993 a)'nm S.A. x G.S.K. (Gz)'lerde bildirdikieri degerlerie uyum ic;inde bulunmaktadtr. Erkek ve di§i S.A. ve S.A. x E. (F}) genotip gruplan 12. ay canh agtrhk, 6.-12. ayarasl giinliik canh aglrhk artl§l ve gogiis c;evresi

(11)

baklmmdan da E. x Y.S. (G2) ve S.A. x Y.S. (Gz) genotip gruplanna kar§l ilstilnliiklerini tekrarlaml§lardlr. Canh aguhk erkeklerqe.263.6 ­ 297.5 kg, di§ilerde 269 - 284.2 kg ve gogils ~evresi i~in (aym suayla 154.7 - 162 em, 154 - 158.6 em) saptanan bu degerler TUNCEL ve EKER (1971), SEZGiN (1976), EKER ve TUNCEL (1974), OZCAN ve (1rk. (1976 b) ve AKCAN ve ALPAi~ (1984) tarafmdan bildirilen literatiir bHdiri§lerinden da..l-ta yiiksek; OZCAN ve ark. (1976 b) tarafmdan erkek S.A. x G.S.K. (G}) ve GLTRBUZ ve ark. (1993 a) tarafuKtm S.A. x G.S.K. (G)) ·ve (G}) genotiplerinde eanh. aguhk i~in verHen Jcg(~rlerle uyum ll!inde ve di§ilerde bildirilen degerlerden yuksek bulUIlll1u§tur. Bu sonu~lann elde edilmesinde ~ah§manllzdaki di§i genotip gruplannda uygulanan rasyonel beslemenin etkili oldugu tahmin edilmektedir.

Di§i S.A. ve S.A. x E. (F1) genotip gruplan daha oneeki donemlerde oldugu gibi 15. ay eanh aguhk, gogils ~evresi ve 12.-15. ay araSl gilnliik canh aguhk artl§l baklmmdan E. x Y.S. (G2) ve S.A. x Y.S. (Gz) genotip gruplanna kar§l iistilnlilklerini tekrarlaml§lar ve aralanndaki farklar istatistiki olarak onemli bulunmu§tur.

<;;ah§mamlzda, di§i genotip gruplann 15. ay eanh aguhklan i~in bulunan degerler (320.2-338.5 kg), AKCAN ve ALPAN tarafmdan Hol§tayn ve ~e§itli H. x G.A.K. melezlerinde (227.6-274.6 kg) ve GURBDZ vc ark. (1993 a) S.A. x G.S.K. G) (250.7-289.2 kg) ve Gz

melezlerinde (278.9-296.7 kg) bildirilen degerlerden daha yilksek bulunmu§tur. Bunun nedeni, ~ah§mamlzdaki materyalin rasyonel ve dengeli beslenmelerinden kaynaklandlgl tahmin edilmektedir.

Genotip gruplan 15. ay ya§l doldurmadan ve 300 kg canh aglrhga ula§madan bogaya verilmedikleri i~in genotip gruplan arasmda ilkine damlzhkta kullanma ya§l, eanh aguhk ve gogils ~evresi baklmmdan onemli bir fark bulunmaml§tu. Bununla beraber ortalama 16.3 ayhk ya§ta ilkine bogaya verilen S.A. x E. (F1) genotip grubu

ortalama 17.6 ayhk ya§ta bogaya verilen S.A. x Y.s. (Gz) genotip grubuna gore, 1.3 ayhk bir iistiinliJge sahip oldugu saptanml§tIr. Vanlan sonu~lar, ARlTURK ve ark. (1968) ve OZCAN ve ark. (1976 a) tarafmdan bildirilen degerlcrle (15-16.3 ay) uyum i~indedir.

ALPAN

ve

ARITAN (1970),

Karaeabey Harasmda S.A.'larda ilkine a§lm ya§ml 18.-20.ay; TUNCEL ve EKER (1971) YalovaD.U.<;;.'de

(12)

142

S.A.'larda 21.ay; EKER ve TUNCEL (1974) AU.Ziraat Fakiiltesinde

S.A.

x

Kilis F

I ,

G

I ,

G

2 1erde 18.5,17.5 ve 17. ay ve OZCAN ve ark.

(1976 b) Adana Zirai Ara§tIrrna Enstitiisiinde S.A. x G.S.K. FI ve GI lerde 21 ve 20 ay olarak bildirmektedirler.

Sonuc; olarak, S.A. x E. (FI ) genotip grubun biitiin geli§me donemlerde diger genotip gruplara kar§I bir iistiinliik gosterdigini, bu

iistiinliigiin heterosis ile aC;Iklanabilecegini soyleyebiliriz. Yine bu c;ah§mamIzdaki biitiin genotip gruplann c;e§itli geli§me donemlerindeki perforrnanslanmn literatiirde bildirilen degerlerden yiiksek olu§unu, ara§tIrrnamIzda kullamlan materyalin genetik potansiyellerinin yiiksek oimasl ve bakIm ve beslemenin rasyonel olarak yiiriitiilmesi ve buna bagh olarak genotiplerin gerc;ek geli§me potansiyelinin tam olarak ortaya C;IkanlmasI ile aC;Iklanabilir. Aynca, rasyonel bakIm ve besleme ko§ullannda S.A., S.A x E. (FI), S.A. x Y.K. (G2) , E. x Y.S. (G2) ve S.A. x Y.S. (G~ genotip gruplanna ait diivelerin giivenle 16-17 ayhk ya§larda ilkine bogaya verilebileceklerini soyleyebiliriz.

KAYNAKIAR

AKCAN, A. ve O. ALPAN, 1984. Hol§tayn ve Hol§tayn x G.A.K. Melezlerinde BaZI Verim Ozellikleri. I. Biiyiime ve Ya§ama

Giicii. TlTBiTAK, Veterinerlik ve HayvancIhk Ara§tIrrna Grubu, Doga Bilim Dergisi, Cilt 8, Sayl 3: 216-227.

ALPAN, 0., 1964. Karacabey Harasmda Yeti§tirilen Hol§tayn ve isvic;re Esmer SIglflanmn Beden Olc;iileri, Siit YagI, Biiyiime ve DOl Verimleri Uzerinde Kar§Ila§tIrrnah Bir Ara§tIrrna. A.U.V.Fak. Yaymlan No. 156. <;ah§malar: 94.

ALPAN,. O. ve N. ARITAN, 1970. Karacabey Harasmda 10 YIlhk Hol§tayn Yeti§tiriciligi Uzerinde Ara§tIrrnalar. III. Siit Verimi Ozellikleri. Lalahan Z.A.Enst. Dergisi. Cilt 10. Sayl 4: 14-25. ANONYMOUS, 1987. Proje ve Uygulama Genel Miidiirliigii Kayltlan.

Tanm ve Koyi§leri Bakanhgl.

ANONYMOUS, 1991. Tiirkiye HayvancIhk Strateji PIam <;ah§malan. APAYDIN, M., M.ERTUGRUL, A.GURBUZ ve B.ANKARALI, 1984. Siyah Alaca BuzagIlann Az Siitle Biiyiitiilme Olanaklanmn Ara§tInlmasI. Biiyiikba§ ve Kiic;iikba§

(13)

Hayvanclhk Ulkesel Ara§tIrma Projeleri. Geli§me, Sonu<; ve Yeni Teklif Projeleri. <;MZAE - ANKARA.

ARITURK, E., R. ARPACIK ve K. ALTINSAAT, 1968. Karasu inekhanesi Hol§tayn ineklerinde Bazl Siit Verimi Ozellikleri. A.U.Vet.Fak.Dergisi. 15:301-308.

DUZGUNE~, 0., T. KESiCi ve F. GURBUZ, 1983. istatistik Metodlan A.U.Zir.Fak. Yaymlan:861, Ders Kitabl: 229

EKER, M. ve E. TUNCEL, 1971. Hol§tayn Friesian Bogasl kullanarak Kilis Slgmmn Islahl Uzerinde Ara§tIrmalar. II. Viicut Ol<;iileri ve Canh Aglrhk. AU.Zir.Fak. YIlhgl

EKER, M. ve E. TUNCEL, 1974. Hol§tayn x Kilis Gz Melezlerinde <;e§itli Ozellikler. A.U.Zir.Fak. YIlhgl, Cilt 24, Fasikiil3-4 den ayn baslm.

GUNEY, 0., 1971. Ankara <;ayu-Mer'a Yem Bitkileri ve Zootekni Ara§tIrma Enstitiisii SlglrcIllk Faaliyetleri. Zootekni Dergisi. • Sayl: 12, 22-27.

GURBUZ, A., S. SABAZ, N. PEKTA~ ve M. GUNEYLi, 19933. <;ukurova BOlgesi i<;in En Uygun Siyah Alaca x G.S.K. Melez Kan Oiizeyinin Tesbiti. I. Geli§me ve Ya§ama Giicii. Tarla Bitkileri Merkez Ara§tIrma Enstitiisii Oergisi 2 (1): 121-134.

GlTRBUZ, A., N. PEKTA~ ve M. GUNEYLi, 1993 b. Siyah Alaca x G.S.K. G1 ve Gz Melez BuzagIlanmn KIsa Zamanda Az

Siitle Biiyiitiilme Olanaklanmn Ara§tInlmasl. Tarla Bitkileri Merkez Ara§tIrma Enstitiisii Dergisi 2 (2):71-86.

OZCAN, L., E. PEKEL ve O. KAFTANOGLU, 19763. <;Ukurova Bolgesi Tanm i§letmelerinde Yeti§tirilen S.A Slglrlann Dol ve Siit Verimi ile Viicut Ozellikleri Uzerinde Ara§tIrmalar. <;.U.Zir.Fak. Ayn Baskl, Yll 7, Sayl: 4.

OZCAN, L., E. PEKEL, A.N. ULUOCAK ve O. ~EKERDEN, 1976 b. <;ukurova Bolgesinde Yeti§tirilen Kilis Slgulanmn Islahmda Hol§tayn Friesian Genotipinden Yararlanma Olanaklan. I. Geli§imle ilgili Ozellikler. <;.U.Zir.Fak. Ayn Baskl, YIl 7, Say1

1.

SEZGiN, Y., 1976. Hol§tayn, G.A.K. ve H. x G.AK. Melezi F1 ve G1 Gruplannda Beden YapIsI ve Bazl Verim Ozellikleri.

Lalahan Zootekni Ara§.Enst. Yaym No. 47.

(14)

144

SONMEZ, R., T. GONUL ve C. KO<;AK, 1968. Esrner ve Siyah Alaca SlgU Yeti§tiriciligi Uzerinde Ara§tlrrnalar. E.D.Z.F.Dergisi, 4: 19-27.

TUNCEL, E. ve M. EKER, 1971. Yalova Devlet Dretrne <;iftliginde Yeti§tirilen S.A. Slgulannda DOl ve Silt Verirniyle ilgili Ozellikler Dzerinde Ara§tlrmalar. E.D.Zir.Fak. YlIhgl. Y11 21. Fasikiil 3-4 den ayn baSlrn.

Referanslar

Benzer Belgeler

As this needs analysis study is the first to attempt to investigate the occupational English language needs of police officers working in various departments of the Turkish

In this article, the consumption on the relations was examined amongst different age groups by using Differentiated Loneliness Scale (DLS) developed by Schmidt N &amp; Sermat V 1

Orta fossa yaklaşımı, ilk defa bir kulak cerrahı olan William House tarafından 1961’lerde ileri derecedeki otoskleroz vakalarının cerrahisinde, internal akustik kanal

14.00 İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler ve Müze Kütüphanesi Okuma salonuna Fehmi Ethem KAR ATA Y adının verilmesi töreni. 15.00 Ay'dan getirilen AYTAŞI'nın müzeye

YeZYIL'DA EDE131 METINLER 907 Pa~a, 6'~ar ~iirde an~lan Sadrazam Gürcü Mehmed Pa~a, Veysi, Hekimba~~~ Emir Çelebi, 5 ~iirde an~lan Azmi-zade Hâleti gibi ki~iler elbette

Using action research and starting from May, 2004, a group of experts was engaged to draw up a research plan in line with these terms of reference, and, along with

Humic acid protects against oxidative damage induced by cadmium toxicity in wheat (Triticum aestivum) roots through water management and the antioxidant..

Bu yapıtta odak figür Umut başta olmak üzere hemen tüm figürler şiddeti fiziksel zevk için değil, zorunluluktan doğan ve toplumsal adaletin sağlanması için uygulanması