174
Araflt›rma
1)Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Aile Hekimli¤i Uzman›, Dr., Eskiflehir 2)Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Aile Hekimli¤i Uzman›, Prof. Dr., Eskiflehir 3)Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Aile Hekimli¤i Uzman›, Doç. Dr., Eskiflehir
Aile hekimlerinin pandemik influenza (H1N1)
afl›s›na yaklafl›m›
Araflt›rma | Research Article Türk Aile Hek Derg 2009; 13(4): 174-180
doi:10.2399/tahd.09.174
The attitudes of family physicians towards the pandemic influenza (H1N1) vaccine
Fatih Yüksel1, ‹lhami Ünlüo¤lu2, Murat Ünalacak3
Özet
Amaç:Çal›flmam›zda akademisyen, uzman ve asistanlar›n›n bu-lundu¤u e-posta grubunda aile hekimlerinin pandemik H1N1 grip afl›s›na yaklafl›mlar›n› tespit etmeyi ve bu kararlar›nda hangi kay-nak ve kriterleri önemsediklerini ortaya koymay› amaçlad›k.
Yöntem: Kesitsel araflt›rma olarak planlanan çal›flman›n anket, “Google Documents, Forms” web taban›nda düzenlendi. 31.10 – 07.11.2009 tarihlerinde yürütülen çal›flman›n linki, aile hekimli¤i uzman, akademisyen ve asistanlar›n üye oldu¤u elektronik haber-leflme grubuna amaçlar ve bilgilendirme metniyle birlikte gönde-rildi. Anket kapsam›nda de¤iflik tipte toplam 13 soru soruldu. De-¤erlendirmede tan›mlay›c› oranlardan ve ki-kare testinden yararla-n›ld›.
Bulgular:Çal›flmaya, 985 üyeden oluflan e-posta grubundan 115 kifli (%11.6) kat›ld›. Anketi yan›tlayanlar›n 102’si (%89.5) uzman, 12’si (%10.5) asistand›. “Grip afl›s› olacak m›s›n›z?”, sorusunu 63 (%54.8) kifli “evet”, 37 (%32.2) kifli “hay›r”, 15 (%13.0) kifli “ka-rars›z›m” fleklinde yan›tlam›flt›. Çal›flmaya kat›lanlar›n ço¤unlu¤u (%80.9) hastalar›na afl›y› önerdiklerini belirtti. Kat›l›mc›lar bu ka-rarlar›nda bilgi kaynaklar› olarak; en çok uluslararas› makaleleri (%79.1) ve daha sonra s›ras›yla uzman görüfllerini, Sa¤l›k Bakanl›-¤›’n›n belgelerini, ulusal makaleleri dikkate ald›klar›n› ifade etti. Bu tercihlerde kaynaklarda en çok olgu say›s›n›n dikkate al›nd›¤› gö-rüldü.
Sonuç: Tüm sa¤l›k sorunlar›nda sa¤l›k personelinin bilgilendiril-mesine özellikle önem verilmelidir. Bu bilgilendirme, kan›t düzeyi yüksek bilimsel verilerle desteklenmeli ve kararlar›n olgunlaflma-s›nda zaman faktörünün de etkisi dikkate al›nmal›d›r.
Anahtar sözcükler:H1N1, pandemik influenza, domuz gribi, afl›, aile hekimi, kan›t.
Summary
Objective:In our study, we aimed to determine the attitudes of family physicians towards the pandemic H1N1 influenza vaccine, and to reveal which references and criteria were considered in mak-ing their decisions, in an e-mail group where academicians, special-ists and residents of family medicine communicate with each other.
Methods:This study was planned as a cross-sectional survey, and was created in the web base of “Google Documents, Forms”. The study was conducted between 31.10 – 07.11.2009. The link includ-ing the objectives and informative text was sent to the family physi-cians’ and residents’ electronic communication (e-mail) group. A total of 13 questions of different types were asked. Descriptive rates and Chi-square test was used for statistical analysis.
Results:Within the e-mail group, 115 (11.6%) of 985 members participated in the study. Of the respondents, 102 (89.5%) were specialists and 12 (10.5%) were residents. The answers to “Will You Get the H1N1 Flu Vaccine?” question were “yes” in 63 (54.8%) and “no” in 37 (32.2%). 15 (%13.0) had “not decided” whether or not to get the vaccine. The majority of the attendees (80.9%) indicated that they were recommending the vaccines to their patients. Attendees stated that, in their decisions, they had mostly taken articles from international literature (79.1%) and then respectively expert opinions, documents of Ministry of Health and national articles into consideration as their information resources.
Conclusions:Special attention should be given to informing the health personnel in all health problems. This information must be backed up with high levels of scientific evidence and time has to be taken into consideration for maturing decisions.
Key words:H1N1, pandemic influenza, swine influenza, vaccine, family physician, evidence.
Araflt›rma
P
andemik H1N1 gribi dünyada ilk olarak Mart2009 tarihinde, Meksika’da ortaya ç›km›fl ve ayn› ay içerisinde de Dünya Sa¤l›k Örgütü (DSÖ) ta-raf›ndan uluslararas› öneme sahip bir salg›n olarak aç›k-lanm›flt›r.1Bölgesel salg›n› afl›p ülkeden ülkeye ve k›ta-dan k›taya bulafl oldu¤unun gösterilmesiyle de salg›n se-viyesi, DSÖ taraf›ndan 6’ya ç›kar›larak pandemi ilan edilmifltir.2
Gribin insandan insana geçifli ve ölümcül oldu¤unun anlafl›lmas›yla, önlemler gözden geçirilerek çeflitli arafl-t›rma merkezlerinde afl› çal›flmalar› bafllat›lm›flt›r. Gelifl-tirilen, H1N1 alt tipi monovalan influenza afl›s›, FDA ta-raf›ndan 15 Eylül 2009 tarihinde onaylanm›fl ve 12 Ka-s›m 2009 tarihinde de afl› kapsam›n›n infant ve çocuklar için geniflletilmesine onay verilmifltir.3,4
Pandemik A (H1N1) 2009 afl›lar›, Glaxo Smith Kline, Novartis, Sanofi Pasteur firmalar› taraf›ndan üretilmifltir. Bu afl›lardan, Novartis firmas› taraf›ndan üretilen (Focet-ria®) afl›s›n›n teslimat›n›n yap›ld›¤› ve afl›lar›n ülkemiz-deki kontrolü tamamland›¤› bilgisi Sa¤l›k Bakanl›¤› Te-mel Sa¤l›k Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan Sa¤-l›k Müdürlüklerine yaz›l› belgeyle bildirilmifltir.5Ancak bu dönemde ülkemizde medyada ç›kan haberler ve ya-y›nlar›n da etkisiyle sa¤l›k çal›flan› da dahil olmak üzere tüm kesimlerde afl›lanman›n olas› zararlar›na karfl› kayg›-lar hissedilmeye bafllanm›flt›r.6-10
Toplumda, afl›lanma konusunda hissedilen kayg›ya yol açan sebepler, temelde önceki bilimsel makalelerin sonuçlar›n›n tart›lmadan medyaya konu olmas›ndan ileri gelmifltir. Bu makalelerdeki konulara bak›ld›¤›nda özetle; afl›da antimikrobiyal bir organik civa olan “thiomersal”’e ba¤l› civa zehirlenmesi, 1976 y›l›nda H1N1 grip afl›s›n›n meydana getirdi¤i tart›fl›lan Guillain-Barré Sendromu vakalar›, otizm gibi olas› nörolojik olgular ve afl›n›n yu-murta kültürlerinde haz›rlanmas› nedeniyle de alerjik re-aksiyonlar geliflebilme olas›l›¤› gibi bafll›klardan bahsedi-lebilir.11-24
Ayr›ca, afl› al›m›n›n yüksek maliyetler gerektir-mesi, medyada afl› konusunun giderek artan oranda siya-si tart›flma konusu olmas›na ve rant malzemesiya-si olarak gösterilmesine, sonuç olarak da toplumda afl› konusunda verilen kararlarda farkl›l›klara neden olmufltur.25
Bu çal›flmayla amac›m›z; pandemik influenza afl›s› hak-k›nda aile hekimli¤i akademisyen, uzman ve asistanlar›n-dan oluflan e-posta grubundaki görüflü yans›tmak ve bu mail grubundaki hekimlerin ald›klar› kararlarda, önemse-dikleri kriter ve etkilenönemse-dikleri kaynaklar› göstermektir.
Gereç ve Yöntem
Çal›flmam›z kesitsel anket çal›flmas› olarak planlanm›fl-t›r. H1N1 enfeksiyonu ve afl›s› hakk›nda yo¤un tart›flma-lar›n yafland›¤› 31 Ekim 2009 ve 7 Kas›m 2009 tarihleri aras›nda, aile hekimli¤i uzman, akademisyen ve asistanla-r›n üye oldu¤u aile@yahoogroups.com elektronik haber-leflme grubuna, anketin bulundu¤u link, amaçlar ve aç›k-lamalarla birlikte gönderilmifltir. Anket formu, “Google Documents, Forms” web taban›nda düzenlenmifltir.
Demografik bilgiler dahil 13 sorudan oluflan anket formu çoktan seçmeli, çoklu seçmeli ve aç›k uçlu sorular-dan oluflmaktayd›. Demografik özellikler olarak yafl, cin-siyet, görev ve görev yeri soruldu.
Ankete kat›lan hekimlerin afl› konusundaki yaklafl›mla-r›na yönelik çoktan seçmeli olarak; “H1N1 afl›s›n› kendi-niz olacak m›s›n›z?”, “aile üyelerikendi-nize afl› yapt›r›r m›s›-n›z?” ve “afl›y› kendi hastalar›n›za önerir misiniz?” sorula-r› soruldu.
Ayr›ca kat›l›mc›lara çoklu seçmeli soru flekliyle; “afl› hakk›nda en çok güvendi¤iniz bilgi kaynaklar›n›z neler-dir?” sorusu, aç›k uçlu soru olarak; “flu anki tereddüt or-tam›n›n nedeninin ne oldu¤unu düflünüyorsunuz?” soru-su, çoktan seçmeli olarak; “flu ana kadar flüphelendi¤iniz vaka oldu mu?” sorusu, çoklu seçmeli olarak; “gripten ko-runmak için prati¤inizde ne yap›yorsunuz?” ve “afl› hak-k›nda elinizdeki verileri de¤erlendirirken, veri kaynaklar› hakk›nda hangi kriterleri önemsiyorsunuz?” sorular›, di-¤er bir aç›k uçlu soru olarak da; “bu ortam›n netleflmesi için çare ne olmal›?” sorusu yöneltilmifltir.
‹lk olarak 31 Ekim tarihinde gruba at›lan anket formu-nun linki, daha sonra ayr›ca, iki kez 2 Kas›m ve 6 Kas›m ta-rihlerinde de hat›rlatma amaçl›, grubun e-posta adresine gönderilmifltir. De¤erlendirme aflamas›nda tan›mlay›c› oranlar gösterilmifl ve ki-kare testinden yararlan›lm›flt›r. ‹lk sonuçlar 9 Kas›m 2009 tarihinde grupla paylafl›lm›flt›r.
Araflt›rma
Bulgular
31 Ekim – 7 Kas›m tarihleri aras›nda düzenlenen ça-l›flmaya, çal›flman›n yap›ld›¤› tarihlerde 985 üyeden olu-flan e-posta grubundan 115 kifli (%11.6) kat›ld›.
Kat›l›mc›lar›n 29’u (%25.2) 35 yafl alt›, 69’u (%60.0) 36-45 yafllar› aras›, 17’si (%14.8) 46-55 yafllar› aras› idi. Yine kat›l›mc›lar›n 72’si (%62.6) erkek, 43’ü (%37.4) kad›nd›. Anketi yan›tlayanlar›n 102’si (%89.5) uzman, 12’si (%10.5) asistan idi, 33’ü (%28.7) üniversitelerde, 30’u (%26.1) devlet hastanelerinde, 20’si (%17.4) sa¤l›k ocaklar› veya aile sa¤l›¤› merkezlerinde, 18’i (%15.7) özel kurumlarda ve 14’ü (%12.1) di¤er kurumlarda çal›fl-maktayd›.
“fiu ana kadar flüphelendi¤iniz domuz gribi vakas› ol-du mu?” sorusuna, 73 (%63.5) evet, 42 (%36.5) hay›r ya-n›t› al›nd›. “Gripten korunmak için prati¤inizde hangi yöntemleri kullan›yorsunuz?” sorusu çoklu seçmeli ola-rak soruldu¤undan yan›tlara göre; %97.2 el temizli¤i, %50.3 maske, %50.5 kalabal›k ortamlardan kaç›nma flek-linde bir da¤›l›m gözlendi. Ayr›ca, %8.8 oran›ndaki di¤er seçene¤inde de temas edilen yerlerin temizli¤ine, kifliler-le temastan kaç›nmaya ve destek yiyecekkifliler-lerin al›nmas›na vurgu yap›ld›.
“Grip afl›s› olacak m›s›n›z?”, sorusunu 63 (%54.8) kifli “evet”, 37 (%32.2) kifli “ hay›r”, 15 (%13.0) kifli “karars›-z›m” fleklinde yan›tlad› (fiekil 1). Erkeklerin %71.4’ü “evet” cevab› verirken bu oran›n kad›nlarda %48.2 oldu-¤u görüldü.
“Aile bireylerine afl›y› önerir misiniz?”, sorusuna 60 (%52.2) kifli evet, 55 (%47.8) kifli hay›r fleklinde yan›t verdi. Erkeklerin %64.5’ü aile bireylerine afl›y› önerir-ken, kad›nlarda bu oran %33.2 idi. Afl›y›, erkekler aile bi-reylerine anlaml› olarak daha fazla önermekte idi (p<0.05).
“Hastalar›n›za afl›y› öneriyor musunuz?” sorusuna he-kimlerin %48.7’si “öneriyorum”, %19.1’i “önermiyo-rum” yan›t› verirken %32.2’si aç›klamal› yan›tlar verdi. Aç›klamalarda ço¤unlukla, rehber ve kaynaklara göre riskli gruptaki hastalara önerildi¤i fleklinde yorumlara yer verildi. Ayr›ca bilgilendirme yap›ld›ktan sonra karar›n ki-fliye b›rak›ld›¤›, henüz karar vermek için erken oldu¤unun anlat›ld›¤› veya yorum yap›lmad›¤› gözlemlendi.
Bu kararlar› verirken öncelikli bilgi kaynaklar› olarak; 91 (%79.1) hekim uluslararas› makaleleri, 60 (%52.2) ki-fli uzman görüfllerini, 38 (%33.0) kiki-fli bakanl›k belge ve dokümanlar›n›, 21 (%18.3) kifli ulusal makaleleri kullan-d›klar›n› belirtti (fiekil 2).
Araflt›rma
“fiu anki tereddüt ortam›n›n nedeninin ne oldu¤unu düflünüyorsunuz?” sorusu, aç›k soru oldu¤undan yan›t-lar ana vurguyan›t-lara göre grupland›r›ld›. Buna göre; hekim-lerin %32.2’si karar›n politik olmas› nedeniyle güvensiz-lik; %26.4’ü medyan›n yanl›fl bilgilendirmesi ve bilgi kirlili¤i oluflturulmas›; %21.4’ü afl› ve hastal›k hakk›nda-ki bilinmezlikler; %13.2’si yetersiz bilgilendirme meka-nizmas›; %5.8’i afl›n›n içeri¤i, geçmifli ve etkisi konusun-daki muhtemel zarar›n düflünülmesi ve %3.6’s› ise
mev-cut bilgileri de¤erlendirmedeki zafiyet oldu¤unu düflün-mekte idi.
Çok seçmeli sorulardan bir di¤eri de “afl› hakk›nda elinizdeki verileri de¤erlendirirken, veri kaynaklar› hak-k›nda hangi kriterleri önemsiyorsunuz?” idi. Al›nan ya-n›tlar, da¤›l›mlar›na göre %80.0 olgu say›s›, %57.4 yay›n veya kayna¤›n ç›kt›¤› kurum, %45.2 derginin ismi, %46.1 yay›n tarihi, %35.7 yazar›, %33.0 yay›mlanan derginin indeks gücü fleklindeydi (fiekil 3).
fiekil 2.“H1N1 afl›s› hakk›nda en çok güvendi¤iniz bilgi kaynaklar›n›z nelerdir?” sorusuna verilen yan›tlar›n da¤›l›m›.
fiekil 3. “Afl› hakk›nda elinizdeki verileri de¤erlendirirken, veri kaynaklar› hakk›nda hangi kriterleri önemsiyorsunuz?” sorusuna verilen yan›tlar›n da¤›l›m›.
Araflt›rma
Aç›k soru olarak sorulan son sorumuzda da flu anki te-dirginlik ortam›ndan ç›k›lmas› için çarenin ne olabilece-¤i sorusu yöneltilmiflti. Bu soruya genifl yelpazede yan›t-lar geldi. Ço¤unlukla, bilgilendirmenin üniversiteler, bi-lim adamlar›, bakanl›k yetkilileri ve güvenilir kifli veya kurullar taraf›ndan aç›k bir flekilde yap›lmas›yla çözülebi-lece¤i önerisi getirildi (%48.2). Bunun da yeni çal›flma-larla desteklenmesi gerekti¤i, medyada çok farkl› spekü-lasyonlar yap›lmas›n›n tedirginli¤i art›raca¤› ve bunun durdurulmas› gerekti¤i belirtildi. Baz› hekimler (%14.4) tedirginli¤in en iyi çözümünün zaman oldu¤unu belirtti. Ayr›ca, DSÖ rehber ve önerilerine uyulmas›n› öneren, “bilmiyorum” fleklinde yan›tlayan ve yorum yapmaktan kaç›nan hekimler de mevcuttu.
Tart›flma
Çal›flmam›za kat›lan hekim say›s›, internet ortam›nda düzenlenen di¤er anket çal›flmalar›nda oldu¤u gibi hekim havuzuna oranla düflük olmakla birlikte, henüz yay›nlan-mam›fl veya grup içi de¤erlendirmelerde kullan›lan önce-ki anket çal›flmalar›na göre katk›da bulunan heönce-kim say›s› aç›s›ndan daha iyi seviyededir.26,27
Önceki anket çal›flma-lar›na oranla daha yüksek kat›l›m›n; afl›n›n, çal›flmam›z›n grupla paylafl›ld›¤› dönemde sa¤l›k çal›flanlar›na uygula-maya bafllanmas›na, konunun güncel medyada her gün ifllenmesine, tereddütlerin fazla olmas›na ve grupta da hissedilen karars›zl›k ve soru iflaretlerine yan›t aranmas›-na ba¤l› olabilece¤i düflünülmüfltür.
Korunma yöntemlerinden el temizli¤i konusundaki hassasiyetin yüksek oranda (%97.4) oldu¤u ve maske, ka-labal›k ortamdan kaç›nma gibi faktörler konusunda he-kimlerin önerilere ba¤l› kald›klar› görülmüfltür.
Aile hekimleri aras›nda afl› olmay› düflünen kifli oran› %54.8’de kalm›fl, bunun yan›nda kat›l›mc›lar›n %32.2’si afl› olmayaca¤›n› bildirmifl ve %13.0 kifli de karars›z oldu-¤unu belirtmifltir. Bu sonuçlardan tedirginlik ve bilin-mezlik ortam› aç›k olarak görülebilmektedir.
Ayn› dönemde bafllay›p bu yaz›n›n haz›rland›¤› dö-nemde de halen sürmekte olan ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdür-lü¤ü’nün internet sitesindeki benzer bir ankette afl› yap-t›rmay› düflünenlerin oran› %37.2 ve yapyap-t›rmay›
düflün-meyenlerin oran› %62.8 olarak izlenmekteydi. Bu çal›fl-man›n bizim çal›flmam›zdan fark›, çal›flmaya kat›l›m›n belli bir grupla s›n›rland›r›lmamas› ve hekim d›fl›nda da kat›l›m›n olmas›d›r. ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü’nün gerçeklefltirmekte oldu¤u bu çal›flmada da afl›y› yapt›r›p yapt›rmama konusundaki fikir ayr›l›¤› gözlenmektedir.28
Bir di¤er benzer çal›flma Türk Sa¤l›k-Sen taraf›ndan yürütülmüfl olup, 545 sa¤l›k çal›flan› kat›lm›flt›r. Buna gö-re çal›flanlar›n %50’si afl› ile ilgili tart›flmalardan tedir-ginli¤ini belirtmifl, %34’ü zararl› bir afl› olabilece¤ini dü-flünerek afl› olmak istemedi¤ini vurgulam›flt›r. Afl›lanma-maya neden olarak %13 kat›l›mc›, afl›n›n yarar›n›n olma-d›¤›n› düflünmüfltür.29
Çal›flmam›zda kat›l›mc›lar›n %52.2’si aile bireylerine afl› uygulatma e¤iliminde iken, ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdür-lü¤ü’nde yürütülen çal›flmaya göre “çocu¤unuza afl› yapt›-racak m›s›n›z?” sorusuna %33.4 oran›nda “evet”, %66.6 oran›nda “hay›r” cevab› al›nm›flt›r.28
Çal›flmam›zda erkek-lerin %63.9’u aile bireyerkek-lerine afl›y› önerirken, kad›nlarda bu oran›n %32.6’da kalmas› istatistiksel olarak anlaml›yd› (p<0.05). Bu duruma sebep olan neden konusunda ileri çal›flmalar›n yap›labilece¤ini düflünmekteyiz.
Farkl› olarak hekimlerin kendi hastalar›na afl›y› öne-rip önermedikleri sorulmufl, ço¤unluk “öneririm” fleklin-de cevap vermifltir (p<0.05). Önermeyen hekim oran› %19.1 iken, önerenlerin oran›n %80.9 idi. Önerenlerin %60.2’si “öneririm” cevab›n› iflaretlerken di¤er %39.8’sinin soruya aç›k cevap vererek risk gruplar›n› odak alarak önerdikleri, di¤er kiflilere ise afl›lanman›n ya-rar ve zaya-rar› anlat›larak yarg›y› kendilerine b›rakt›klar› anlafl›lm›flt›r. Kiflilerin kendilerine ve ailelerine afl› yap-t›rma oran›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda, hekimlerin hastalar›na afl›y› daha büyük oranda önerdikleri görülmüfltür (p<0.05). Buradan da anlafl›ld›¤› üzere hastalar› söz konu-su oldu¤unda hekimler, rehberlerin önerilerine daha çok yönelmektedirler.
Farkl› kararlar›n hangi kaynaklardan faydalan›larak al›nd›¤› hakk›nda fikir edinilmesi için hekimlerimize gü-vendikleri kaynaklar› sordu¤umuzda, uluslararas› maka-leler ön plana ç›kmaktayd›. Bunu s›ras›yla, uzman görüfl-leri, bakanl›k belge ve dokümanlar› ve son olarak ulusal makaleler izlemekte idi. Burada uluslararas› makalelerin
Araflt›rma
izlenmesine karfl›n karar verme sürecini çok fazlaetkile-medi¤i düflünülmüfltür.
fiu anki tedirginlik ortam›n›n nedeni soruldu¤unda ço¤unluk neden olarak, bilgilendirmenin güvenilir kay-naklardan yap›lmamas›n› ve hekimlerin güven oluflturan kaynaklara eriflimi konusundaki problemleri ileri sür-mektedir. Ayr›ca yan›tlardan, bu “güvenilir” kifli veya ku-rumlar›n siyasi olmamas› gerekti¤i anlafl›lm›fl, aç›klama-lar›n objektif ve kan›tlar gösterilerek ayr›nt›l› bir flekilde, medya malzemesi haline getirilmeden yap›lmas› gerekti-¤i konusunda fikir elde edilmifltir. Bu güvenilir kaynaklar yan›tlara göre ba¤›ms›z kurulufllar, üniversiteler ve aka-demisyenler ve Bakanl›¤›n resmi aç›klamalar›d›r.
Güvenilir kaynaklardan veri elde edilirken, kiflilerin hangi süzgeçten geçirerek klinik pratiklerini etkileyecek karar› ald›klar› soruldu¤unda, hekimler taraf›ndan kan›t de¤erlendirmesinde en fazla önemsenen kriterin, çal›fl-malardaki olgu say›s› oldu¤u görülmüfltür. Bunu, kan›t›n elde edildi¤i kurum, dergi ismi, tarihi, yazarlar› ve dergi-nin indeks gücü izlemektedir.
Birinci basamak hekimli¤inde, ifl yo¤unlu¤unun yan› s›ra güncel bilgilerin takip edilmesindeki zorluk her za-man problem oluflturmaktad›r.30
Ayr›ca elde edilen kan›t-lar›n de¤erlendirilebilmesi konusundaki becerinin kaza-n›lmas›n›n da gerekti¤i düflünülmektedir.31,32 De¤erlen-dirme yapma yetisinin kazan›lmas› için çeflitli algoritma-lar kullan›lmakta ve kursalgoritma-lar düzenlenmektedir.33
Ülke-mizde de birinci basamak hekimlerine, en az›ndan uz-manl›k e¤itim müfredat›na benzer bir yeterlilik e¤itimi konulmal›d›r.34
fiu anki tedirginlik ortam›n›n sona ermesi için yap›l-mas› gerekenler konusunda fikir elde edilmesi amac›yla yöneltilen soruya verilen yan›tlar grupland›r›lm›flt›r. Bu gruplardan en önemlisi olan “bilgilendirme zincirinin sa¤lamlaflt›r›lmas›”, ço¤u hekimin yorumunda ifllenmifl-tir. Bilgilendirme yöntemindeki zafiyet ve medyadaki bilgi kirlili¤inin ortadan kald›r›lmas›, medyan›n da konu-yu siyasi bak›fl aç›s›yla de¤erlendiren yetkililerce bilgi vermeyi durdurmas› önerilmifltir. Yeni verilerin gerekli-li¤i, bunun için de zamana gereksinim duyuldu¤u, zama-n›n her fleyi belirginlefltirece¤i konusunda geri bildirim-ler yap›lm›flt›r. Kan›ta dayal› t›p yaklafl›m› konusunda
destek al›nmas› gerekti¤ini ve aç›klamalar›n bu temelde güçlendirilmesi gereklili¤ini vurgulayan hekimler de bu-lunmaktad›r.
Sonuç olarak; tüm sa¤l›k sorunlar›nda sa¤l›k persone-linin bilgilendirilmesine özellikle önem verilmelidir. Bu bilgilendirme, kan›t düzeyi yüksek bilimsel verilerle ya-p›lmal› ve kararlar›n olgunlaflmas›nda zaman faktörünün de etkisi dikkate al›nmal›d›r.
Kaynaklar
1. Perez-Padilla R, de la Rosa-Zamboni D, Ponce de Leon S ve ark. Pneumonia and respiratory failure from swine-origin influenza A (H1N1) in Mexico. N Engl J Med 2009; 361: 680-9.
2. Chan M. World now at the start of 2009 influenza pandemic. http://www.who.int/mediacentre/news/statements/2009/h1n1_pandem-ic_phase6_20090611/en/index.html adresinden 14/11/2009 tarihinde eriflilmifltir.
3. El-Hinnawy P. FDA Approves Vaccines for 2009 H1N1 Influenza Virus, http://www.fda.gov/newsevents/newsroom/pressannouncements/ucm18 2399.htm adresinden 19/11/2009 tarihinde eriflilmifltir.
4. El-Hinnawy P. FDA Expands Approved Use of H1N1 Vaccines to Include Infants and Children.http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/ PressAnnouncements/ucm190359.htm adresinden 19/11/2009 tarihinde eriflilmifltir.
5. Buzgan T. Pandemik A(H1N1) 2009 Afl›s›. Ankara: TC Sa¤l›k Bakanl›¤›, Temel Sa¤l›k Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü, Resmi Evrak. 27.10.2009. 6. Domuz gribi tart›flmas›. http://www.sabah.com.tr/Dunya/2009/10/26/
domuz_gribi_asisinin_yan_etkileri adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir.
7. Domuz gribi afl›s›n›n yan etkileri. http://www.haber7.com/haber/ 20091103/Domuz-gribi-asisinin-yan-etkileri.php adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir.
8. Domuz gribi afl›s›ndaki gizli tehlike http://haber.mynet.com/detay/saglik/ domuz-gribi-asisindaki-gizli-tehlike/475404 adresinden adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir.
9. Domuz gribi afl›s›n›n korkunç etkisi. http://www.internethaber.com/ news_detail.php?id=212464 adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir. 10. Domuz gribi afl›s› olmal› m›? http://www.hurriyet.com.tr/yasasinhayat/
12688336.asp adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir.
11. Jones HT. Danger of skin burns from thiomersal. Br Med J 1972; 2: 504-5.
12. Bigham M, Copes R. Thiomersal in vaccines: balancing the risk of adverse effects with the risk of vaccine-preventable disease. Drug Saf 2005; 28: 89-101.
13. Clements CJ. The evidence for the safety of thiomersal in newborn and infant vaccines. Vaccine 2004; 22: 1854-61.
14. Koh KJ, Warren L, Moore L, James C, Thompson GN. Wells' syndrome following thiomersal-containing vaccinations. Australas J Dermatol 2003; 44: 199-202.
15. Weisser K, Bauer K, Volkers P, Keller-Stanislawski B. Thiomersal and immunisations. Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz 2004; 47: 1165-74.
Araflt›rma
16. Clements CJ, Ball LK, Ball R, Pratt RD. Thiomersal in vaccines: is removal warranted? Drug Saf 2001; 24: 567-74.
17. Eisen DP, McBryde ES. Avoiding Guillan-Barre Syndrome following swine origin pandemic H1N1 2009 influenza vaccination. J Infect Dis 2009; 200: 1627-8.
18. Souayah N, Nasar A, Suri MF, Qureshi AI. Guillain-Barre syndrome after vaccination in United States: data from the Centers for Disease Control and Prevention/Food and Drug Administration Vaccine Adverse Event Reporting System (1990-2005). J Clin Neuromuscul Dis 2009; 11:1-6.
19. Guillain-Barre syndrome and influenza vaccine. Br Med J 1977; 1: 1373-4. 20. Langmuir AD. Guillain-Barre syndrome: the swine influenza virus vac-cine incident in the United States of America, 1976-77: preliminary com-munication. J R Soc Med 1979; 72: 660-9.
21. Seyal M, Ziegler DK, Couch JR. Recurrent Guillain-Barre syndrome fol-lowing influenza vaccine. Neurology 1978; 28: 725-6.
22. Gerber JS, Offit PA. Vaccines and autism: a tale of shifting hypotheses.
Clin Infect Dis 2009; 48: 456-61.
23. Erlewyn-Lajeunesse M, Brathwaite N, Lucas JS, Warner JO. Recommendations for the administration of influenza vaccine in children allergic to egg. BMJ 2009; 339.
24. Nelson MR. Is egg hypersensitivity a contraindication to influenza vac-cine? Aust Fam Physician 2003; 32: 932.
25. Grip afl›s›n›n bile böldü¤ü bir ülke. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ 12851423.asp adresinden 07/12/2009 tarihinde eriflilmifltir.
26. Ünlüo¤lu ‹, Ünalacak M. Aile Hekimli¤i E-mail Grubunda (aile@yahoogroups.com) Anket Uygulama Deneyimi. Poster Sunumu. 7. Ulusal Aile Hekimli¤i Kongresi. 23-26/05/2006, ‹zmir.
27. Yüksel F, Ünlüo¤lu ‹, Ünalacak M. Aile Hekimli¤i Müfredat› Hakk›nda E-Mail Grubumuzun Görüflleri. Poster Sunumu. Ulusal Aile Hekimli¤i Uzmanl›k E¤itimi Sempozyumu: “Alan E¤itimi Nas›l Olmal›?”. 26-27/03/2009, Yeditepe Üniversitesi, ‹stanbul.
28. Domuz gribi afl›s› anketi. URL: http://www.istabip.org.tr/media/upload/ h1n1anket/anket.php adresinden 18/11/2009 tarihinde eriflilmifltir. ‹stan-bul Sa¤l›k Müdürlü¤ü, ‹stan‹stan-bul, 2009.
29. Sa¤l›kç›lar›n Yüzde 50'si Afl› ‹le ilgili Tart›flmalardan Tedirgin, Türk Sa¤l›k-Sen. http://eski.turksagliksen.org.tr/content/view/7001/26/. adresinden 18/11/2009 tarihinde eriflilmifltir.
30. Linzer M, Manwell LB, Williams ES, ve ark. Working conditions in pri-mary care: physician reactions and care quality. Ann Intern Med 2009; 151: 28-36.
31. Alper BS, Stevermer JJ, White DS, Ewigman BG. Answering family physicians' clinical questions using electronic medical databases. J Fam
Pract 2001; 50: 960-5.
32. Ely JW, Osheroff JA, Chambliss ML, Ebell MH, Rosenbaum ME. Answering physicians' clinical questions: obstacles and potential solu-tions. J Am Med Inform Assoc 2005; 12: 217-24.
33. Leipzig RM, Wallace EZ, Smith LG, Sullivant J, Dunn K, McGinn T. Teaching evidence-based medicine: a regional dissemination model.
Teach Learn Med 2003; 15: 204-9.
34. Allan GM, Korownyk C, Tan A, Hindle H, Kung L, Manca D. Developing an integrated evidence-based medicine curriculum for family medicine res-idency at the University of Alberta. Acad Med 2008; 83: 581-7.
Gelifl tarihi: 20.11.2009 Kabul tarihi: 12.12.2009 Çıkar çakıflması:
Çıkar çakıflması bildirilmemifltir. ‹letiflim adresi:
Dr. Fatih Yüksel
Eskiflehir Orhangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›
26480 Eskiflehir Tel: (0538) 322 59 66 e-posta: fatihmed@yahoo.com
