Fen lisesinde öğrenim gören öğrencilerin bu okullardan beklentileri Tez Adı (İngilizce) -

(1)

BÖLÜM I

GİRİŞ

Problem

Fen lisesinde öğrenim gören bir öğrencinin bu okula gelirken beklentileri nedir ve bunun ne kadarı karşılanmıştır?

Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin, temel beklentileri nelerdir ve bu beklentiler, öğretim süreci boyunca sınıflar arası farklılık gösteriyor mu? Öğrenciler bu okullara gelirken ne tür beklenti içinde idiler, acaba lise hayatı boyunca beklentilerinin çeşitli şekiller almasında en önemli unsurlar nelerdir? Öğrencilerin beklentilerinde okul yönetiminin, YÖK kararlarının ne derece etkisi vardır.

Fen Liselerinden mezun olan öğrencilerin %75 inin kazandıkları üniversitelerden memnun olmadıkları ve bu bölümlere zorunlu olarak gittikleri çeşitli çalışmalarla belgelenmiştir Güçlü,(2000). Örneğin ; Fen lisesinden mezun olan bir öğrencinin, elektrik elektronik mühendisliği bölümüne girmesi, lise eğitimi aşamasında; girdiği bu bölümle ilgili hiçbir çalışma yapmaması, büyük bir çelişkidir. Bu çelişki; öğrencinin okuldaki beklentileriyle örtüşmekte midir?

Geleceğimize şekil vereceği düşünülen fen liseleri öğrencilerinin, öğrenimleri boyunca beklentileri ve bu beklentilerinin sonuçları değerlendirilmesi son derece önemlidir. Beklentilerin farklı şekiller alması öğrencilerin sistem içinde kendilerine yer araması gibi adlandırılabilir. Bunun yanında okulların gerçek amacına ulaşması , öğrenci beklentilerine verilen önemle doğru orantılıdır.

Alt problemler

1. Öğrencilerin fen liselerinden bilimsel alanda beklentileri nelerdir? 2. Öğrencilerin fen liselerinden ekonomik alanda beklentileri nelerdir? 3. Öğrencilerin fen liselerinden sosyal alanda beklentileri nelerdir? 4. Öğrencilerin fen liselerinden kültürel alanda beklentileri nelerdir?

(2)

5. Öğrencilerin fen liselerinden üniversiteye giriş açısından beklentileri nelerdir?

Problem Cümlesi

Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin beklentileri nelerdir? Bu beklentiler lise 1, lise 2 ve lise 3. sınıf öğrencilerinde nasıl değişiklikler göstermektedir?

Amaç

Fen lisesinde öğrenim gören bir öğrencinin bütün şartlar göz önüne alınarak okuldan beklentilerini öğrenmektir.

Çalışmada, fen lisesi öğrencilerinin istek ve beklentilerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Örnek olarak, fen liselerine gelen öğrenciler bu okullara girebilmek için küçümsenemeyecek maddi kaynaklar harcamış ve büyük umutlar besleyerek gelmişlerdir. Bu okullarda öğrenim görmenin gerek bilimsel, gerekse sosyal yönden bireye birçok şey kazandıracağından dolayı, okullara giriş korkunç bir yarışa dönmüştür. Birçok öğrenci fen liselerinin amaçlarını, müfredatını, şeklini, sistemini bilmeden bu okullara gelmekte ve daha sonra kısa süre sonra ayrılmaktadırlar. Edirne Süleyman Demirel Fen lisesinden 1999-2000 eğitim öğretim yılında 12 öğrenci çeşitli nedenlerden dolayı ayrılmıştır Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi,(2001). Okulda kalan öğrencilerin bir kısmı mutsuz bir öğrenim sürecinden geçerek topluma sorunlu bireyler olarak dönmektedir. İşte bütün bu sorunların en büyük nedeni beklentilerin gerçekleşememesi ve gereken şekilde yorumlanamamasıdır.

Çalışmada amaçlanan noktaların başında, bu okullara gelen öğrencilerin beklentilerini belirtmek ve bu beklentilerden yola çıkarak, fen liselerinde MEB’in amaçları ile öğrenci amaçlarının örtüşüp örtüşmediğini ortaya çıkarmaktır.

Fen liselerinin temel amacı bilim adamı yetiştirmektir. MEB, (1996) Çalışmada fen lisesi öğrencilerin, bu okullardan beklentileri nasıl? Ya da lise birinci sınıfa gelen bir öğrencinin beklentileri ile lise ikinci veya üçüncü sınıfa gelen bir öğrencinin beklentileri nasıl farklılıklar göstermektedir? Bunun yanında öğrencinin okul yönetiminden, öğretmenlerden, arkadaşlarından ailesinden ve çevreden beklentilerini öğrenmek, bu beklentilerin birinci, ikinci, üçüncü sınıflarda öğrenim gören öğrenciler arasında nasıl değişiklik gösterdiğini öğrenmek temel hedeftir.

(3)

Çalışmanın amacı; okul yönetiminin ve öğretmenlerinin, öğrenci beklentilerini öğrenmeleri ve bu beklentilerle kurum beklentilerinin sistemli olarak değerlendirmeleridir. Projede öğrencilerin okul içi ve dışı arkadaşlık beklentileri, kız-erkek arkadaşlığı ilişkileri , sosyal ve kültürel faaliyetler , okul aile işbirliği, okul rehberlik çalışmaları, okulda dini bilgilerin verilmesi ve uygulanması ille ilgili beklentiler öğretim süresi boyunca nasıl değişiklikler gösterdiği incelenmiştir.

Öğrencilerin okul rehberlik faaliyetlerinden beklentileri, öğretmen veli görüşmesi hakkında beklentilerinin saptanması amaçlanmıştır. Ayrıca öğrencilerin bilimsel çalışmalara temel oluşturacak etkinliklere katılmaları açısından beklentileri değerlendirilmiştir.

Önem

Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin bu okullardan beklentilerin incelenmesi, bu beklentiler doğrultusunda programların hazırlanması, eğitim sistemimiz açısından çok önemli olacaktır.

Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin beklentilerinin ne olduğunu bilmeden onlara bilgi vermek, gelecekleri hakkında yön çizmek ne kadar başarılı olur? Oysa öğrencilerin okula gelişteki temel amacının bilinmesi, beklentilerinin çeşitli bilimsel verilerle ortaya konması ve bu veriler doğrultusunda eğitim öğretim programının çizilmesi, özlenen eğitim programının en önemli parçasıdır.

Çalışma, fen liselerinde görev yapan öğretmenlerin, yöneticilerin ve bu okullarda öğrencisi bulunan velilerin; öğrencileri tanımaları açısından son derece önemlidir.

Sayıltılar

Araştırma anketlere katılan öğrencilerin sorulara doğru cevap verdikleri kabul edilmiştir.

Sınırlılıklar

Bu araştırma T.C. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı aşağıdaki okullar çerçevesinde yürütülmüştür. Türkiye de 48 tane Fen Lisesi vardır. Bu okullarda öğrenim gören 13824 öğrenci vardır MEB, (2002) çalışma aşağıda ismi yazılı olan okullarda öğrenim gören 924 öğrenci üzerinde yapılmıştır.

(4)

•Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi • Tekirdağ Fen Lisesi

• Çanakkale Fen Lisesi • İstanbul Atatürk Fen Lisesi •İzmir Fen Lisesi

Ankete; Edirne Süleyman Demirel Fen lisesinden 280, Tekirdağ Fen Lisesinden 70, Çanakkale fen lisesinden 192, İstanbul Fen Lisesinden 207 ve İzmir Fen Lisesinden 175 öğrenci katılmıştır.

Tanımlar

Öğrenci: Fen lisesi öğrencisi Öğretmen: Fen lisesi öğretmenleri

Müdür ve müdür yardımcısı : Fen lisesi müdürü ve müdür yardımcıları

Toplam Kalite Yönetimi Toplam Kalite Yönetimi, iç ve dış müşteri beklentilerinin karşılanmasını amaç edinen; çalışanların bilgilendirilip yetkilendirilmesini ve takım

çalışmaları ile tüm süreçlerin sürekli olarak iyileştirilmesini hedefleyen bir yönetim felsefesidir Cafoğlu, (1996).

AOÖBP: Ağırlıklı orta öğretim başarı puanı

İlgili Araştırmalar ve Yayınlar:

MEB, (1994) Fen liselerine öğrenci seçimi adı altında çalışma yapılmıştır. Burada öğrencilerin gerekli bilgi ve deneyimle donatılmasından ziyade; zeki, karşılaşılan problemleri mantıklı ve akılcı yollarla çözebilecek kişiler yetiştirilmeli sonucu ortaya çıkmıştır. Bu okulların temel hedefinin bilim adamı yetiştirmek olduğu bu araştırmanın en önemli sonucu olarak da belirtilmiştir.

Ankara Fen Lisesi, (2001)Ankara Fen Lisesi’nin pilot seçildiği araştırmada bu okullardaki bilimsel çalışmaların branşlaşması gerektiği sonucu yine öğrenciler üzerinde yapılan anketlerle belirlenmiştir.

(5)

MEB, (2001) Fen Liseleri Daire başkanlığının yaptığı araştırmada, Türkiye genelinde düzenlenen sportif faaliyetlerde en başarısız olan okulların fen liseleri olduğu ortaya çıkmıştır. İstanbul Atatürk Fen Lisesi, (2000) İstanbul Atatürk Fen Lisesi’nin 1., 2. ve 3. sınıflarına okuyan 96 öğrenci üzerinde yapılan araştırmada; öğrencilerin %68 i fen lisesinden bekledikleri eğitim ortamını bulamadıkları sonucuna varılmıştır.

Edirne Fen Lisesi, (1999) Edirne Fen Lisesi rehberlik sevisi tarafından yapılan çalışma sonucu, öğrencilerin sosyal faaliyetlere olan gereksinimleri okulu en önemli sorunu olarak belirtilmiştir.

Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi, (2002) Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesinde yapılan araştırmada hazırlık sınıfı öğrencilerinin %90 ı okulda oluşan öğrenim ortamından, %70 i ise okulda kültürel etkinliklerden memnun olduklarını belirtmektedirler. Lise ikinci sınıf öğrencileri ise %40 oranında; okulda oluşan eğitim ortamından, % 60 oranında ; okulda kültürel etkinliklerden memnun olduklarını belirtmektedirler. Lise son sınıf öğrencileri ise %85 oranında okulda oluşan eğitim ortamından memnun olmadıklarını, %95 oranında ise okulda kültürel etkinliklerin yeterli olmadığını belirtmişlerdir. ‘OSS sınavına katkısı bakımından fen lisesinde olmaktan memnun musunuz ‘ sorusuna ise öğrenciler % 85 oranında memnun olduklarını belirten yanıtlar vermişlerdir.

Çanakkale Fen lisesi, (2001) Çanakkale Fen Lisesi rehberlik servisi ve rehber öğretmenler kurulunun yapmış olduğu ‘Öğrencinin yönetime katılması’ adı altındaki çalışmasında öğrencilerin %95 i ‘öğrenci yönetime katılmalı’ yanıtını vermişlerdir. Aynı çalışmada öğrenciler ‘okulunuzda öğrencinin karara katılımı ilkesi ne oranda gerçekleşiyor?’ sorusuna; %20 oranında karara katılım gerçekleşmekte yanıtını vermişlerdir.

Bağran, (2001) Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans

Programı Eğitim Ekonomisi dersi dahilinde yapılan ‘Fen Lisesi’nde öğrenim bir öğrencinin devlete olan yıllık birim maliyeti nedir’ çalışmasında maliyet hesaplanarak rakamsal değerlendirmeler dolar üzerinden sonuçlandırılmıştır. Çalışma sonunda öğrencinin devlete olan bir yıllık maliyeti 2001 yılı için 1137$ olarak bulunmuştur. MEB Fen Liseleri Daire Başkanlığı çalışmayı eğitim planlanması takvimine alarak değerlendirmeye almıştır.

(6)

BÖLÜM II

İLGİLİ ALAN YAZIN

Fen liseleri: temel hedefi bilim adamı yetiştirmek olan MEB na bağlı okullardır. Fen liselerine her yıl 96 öğrenci alınmaktadır. Bu sayı MEB tarafından uygun görüldüğü takdirde değişebilmektedir. Fen liselerinde sınıflar yirmi dörder kişiliktir. Okullar arası geçiş çok özel sağlık nedenleri dışında imkansızdır.MEB, (1996) Bu okulların en büyük özelliği bütün yurt genelinde yapılan sınavlarda tercih sıralaması düşünülerek oluşacak puanlamayla, en yüksek puan alan öğrencilerden oluşmasıdır. Fen Liselerinde görev yapan öğretmenler MEB ve Orta Doğu Teknik Üniversitesinin birlikte oluşturdukları bilim danışma grubu tarafından aşamalı sınavlarla seçilir. Aynı zamanda seçilen bu öğretmenler çeşitli seminerlere çağrılır , alanları ile ilgili kurslara katılır ve kendilerini geliştirmeleri sağlanır. Bunun yanında fen liselerinde görev yapmak isteyen öğretmenlerin branşlarında yüksek lisans eğitimini tamamlamış olmaları maddesi de eklenerek okulların kalitesi daha da artırılmaya çalışılmıştır.

Fen Liselerine Giriş Koşulları

Fen liselerine giriş sınavlarına,ortaokul,ilköğretim okulu ikinci kademe,lise ve dengi okulların orta okul kısmında öğrenim gören öğrencilerden;

a)İlköğretim sekizinci sınıf öğrencisi olan, b)İlköğretimde sınıf tekrarı etmemiş olan,

c) İlköğretim ikinci sınıfta Türkçe, matematik ve fen bilgisi derslerinin her birinin yıl sonu notu en az(2);bu üç dersin yıl sonu notlarının toplamı en az (10)olan,

öğrenciler müracaat edebilirler.

Ancak (c ) bendindeki şart,öğrenimlerinin bir kısmını yurt dışında yaparak sınavların yapıldığı öğretim yılında ilköğretimde üçüncü sınıfta bulunanlara uygulanmaz

Fen liselerinin amaç ve görevleri, Türk Milli Eğitimin temel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak;

a)Matematik ve fen bilimleri alanlarında üstün yetenekli öğrencilerin eğitimini sağlamak,

b)Memleketimizin ihtiyaç duyduğu yüksek düzeydeki bilim ve fen adamlarını yetiştirilmeleri için kaynaklık etmek,

c)Öğrencileri araştırıcılığa yöneltmek,

(7)

e)Diğer ortaöğretim kurumlarımızın matematik ve fen programlarının günümüzün gerektirdiği yeniliğe kavuşturulması konusunda yapılacak çalışmalara zengin araç,gereç ve alt yapısıyla laboratuarlık yapmaktır MEB, (1996)

Fen liselerinde, fen derslerinin ağırlığı, yabancı dil ve beden eğitimi dersleri dışındaki derslerin kredi toplamının yüzde 60’ndan az olamaz. Seminer ve proje çalışmaları,öğrencilerin ilgi istek ve yeteneklerine göre ferdi veya grup halinde öğretmen yönetiminde yaptığı çalışmalardır. Bu çalışmalarda, okul yönetimi öğrencilerin okulun laboratuar, kitaplık ve konferans salonu gibi imkanlarından en verimli şekilde yaralanmaları için gerekli tedbirleri alır.

Proje çalışmalarına veya resmi kurum ve kuruluşların düzenleyeceği yarışmalara okul yönetimince katılması uygun bulunan öğrenciler, bu çalışmalara öğretmenlerinin sorumluluğunda iştirak ederler ve bu sürelerde izinli sayılırlar.

Fen lisesi programları ortak ve seçmeli derslerden oluşmaktadır. Ortak derslerin her birinin alınması zorunludur. Bu dersten birinin ilk alınışında başarısız olunması halinde aynı dersin ikinci defa alınması da şarttır.

Ortak derslerden birini iki defa aldığı hallerde başaramayan öğrencinin aynı dersin üst programlarını da aynı şartlarda alması gerekmektedir.

1)Öğrenciler ilk dönemde ortak derslerden,Türk Dili ve Edebiyatı 1,Tarih 1, Matematik 1,Fizik 1,Kimya 1,Biyoloji 1,Yabancı Dil 1,derslerini almak zorundadır.

2)Programda belirtilen ortak ders veya derslerin herhangi birinden başarısız olan öğrenci, bu ders veya dersleri bir sonraki dönemde alabileceği gibi daha sonraki dönemlerde de alabilecektir. Tekrar sonucunda da herhangi bir ortak dersten başarısız olan öğrenciye, bu kredisini seçmeli derslerle tamamlama imkanı verilecektir. Hiçbir ortak veya seçmeli derse iki dönemden fazla devam edilemez.

Ortak derslerin herhangi birinden başarısız olan öğrenci olduğu dersle birlikte bu derse ait bir üst programı da alabilecektir.Başarısız olduğu dersin öğretime açıklamaması durumunda sadece bu derse ait bir üst programda alınabilir. Herhangi bir ortak dersin üst programını almak için bu dersin alt programından başarılı olma şartı bulunmamaktadır.

3)Ortak derslerden Felsefe 1,2,T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1,2 , İleri Fen kapsamına giren; İleri Fizik,İleri Kimya veya İleri Biyoloji programları 4.dönemden itibaren alınır.

(8)

-İleri Matematik 1-2 programlarını alınabilmesi için ortak seçmeli Matematik dersinden;

-İleri fen 1-2 programlarının alınabilmesi için ortak ve seçmeli fen bilimleri derslerinden en az 25 kredi alınmış olması gerekir.

5)Seçmeli derslerin seçimi isteğe bağlı olmakla birlikte o derse ait programların sıra takip etmesi ve önceden alınması gereken derslerin göz önünde bulundurulması uygun olacaktır.

6)Öğrencinin Fen Lisesini bitirebilmesi için en az 198 kredi alması gerekir. 7)Toplam 198 kredi altı döneme göre her dönem için ortalama 33 kredidir. Öğrenci her dönemde en çok 40 kredi/saat alabilir.

Fen liselerinde görevlendirilecek öğretmenler Ortaöğretim Genel Müdürlünün başkanlığında,Talim ve Terbiye Kurulu’ndan bir temsilci,personel genel müdür yardımcılarında biri,ortaöğretim genel müdür yardımcılarından biri ve Teftiş Kurulu başkan yardımcılarından biri ile Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce görevlendirilecek branş uzmanlarından meydana gelen komisyon tarafından seçilir MEB, (1996)

Fen liseleri ülkeye bilim adamı yetiştirme amaçlı olarak ilk defa Ankara’da Ankara Fen Lisesi adıyla ODTÜ’nün de katkılarıyla 1964 yılında kurulmuştur. Yapılan araştırmalarla bu okulun yüksek başarı grafiği dikkate alınarak daha sonraki yıllarda İzmir Fen Lisesi ve İstanbul Atatürk Fen Lisesi açılmıştır. Şu an ülkemizde 48 tane fen lisesi bulunmaktadır. (MEB gov.tr). Fen liseleri yatılı olup kız-erkek ayrımı olmamaktadır. Okullarda fizik ,kimya, biyoloji laboratuarları yanında, sportif tesislerin kurulmasına gerekli önem verilmektedir. Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin yoğun ders çalışmakla geçen zamanlarının dışında; gerek psikolojik, gerekse bedenen onları rahatlatacak sosyal faaliyetlerde bulunmaları son derece önemli olduğu her fırsatta dile getirilmektedir. Bu konuda çeşitli rehberlik çalışmaları yapılarak öğrencilerin gereksinimleri tam olarak belirlenmektedir.

Fen Liseleri Sınıf Geçme Yönetmeliği

Fen liselerinde öğrencilerin sınıf geçmeleri için

1- Ortalamaları kaç olursa olsun bütün derslerden en az 2 ‘ geçer’ not alması gerekir. Eğer öğrenci bir veya birden fazla dersten başarısız olursa alan dersleri olan (matematik, kimya, biyoloji, analitik geometri, geometri, fizik, matematik uygulama, fizik uygulama, kimya uygulama ve biyoloji uygulama) derslerinin not ortalaması 3,5’in üstünde olursa öğrenci ortalama ile geçmektedir. Aksi takdirde öğrenci yaz tatili başında yapılacak ortalama yükseltme sınavına girmek zorundadır.

(9)

2-Ortalama yükseltme sınavında da başarısız olan öğrenciler en fazla iki dersten sorumlu geçebilirler.

3-Üç veya daha fazla dersten başarısız olan öğrencileri ise sınıf tekrarına kalırlar. Ortalama yükseltme sınavına sadece başarısız olan öğrenciler değil, aynı zamanda not ortalamasını yükseltmek isteyen öğrencilerde sınıf rehber öğretmenini oluru ile bu sınavlara katılırlar.

Fen Liselerinin Yapısı

Fen liselerinde dersin işlenişinde amaç; ‘nasıl’ dan ziyade ‘neden’ dir. Ayrıca dersin işlenişinde uygulama önemli bir yer tutar. Bunun için de laboratuar ve kütüphanelerin yeterli olması ve kaynak sorunu olmaması gerekir. Ders işlenirken öğrenciler genellikle birbirleri üzerinde oto kontrol kurarak bilgi alışverişinde bulunurlar. Fen liselerine gelen öğrencilerin %90’ı bilinçli çeşitli bilgilerle donanmış sorumluluk sahibi öğrencilerdir.(Ankara 2000) Ülkemizde en çok rağbet gören okul olmasının nedenlerinden birisi de budur.

Fen liselerinin üniversiteye öğrenci yerleştirme oranı %100 dür MEB, (2002). Birçok öğrenci sınava girdiği yıl, diğerleri ise daha sonraki yıllarda mutlaka üniversitelere yerleşmişlerdir. ÖSS sınavlarında puan ortalaması olarak kuruldukları yıldan beri Türkiye birincisidirler. Öğrenciler gittikleri üniversitelerde bilgilerini iyi ifade edebilen akademik çalışmalara çabuk uyum gösteren kişiler olarak değerlendirilmektedirler.

Fen liselerinde sayısal derslerin yanında sözel dersler de verilmektedir. Öğrencilerin sadece sayısal bilgilerle donanmalarının yeterli olmadığı bir gerçektir. Topluma yararlı, Atatürk ilke ve inkılapların bağlı yurtsever ve kültürlü bireyler olarak yetiştirilmeleri esas alınmaktadır. Ayrıca geçmişini öğrenen ve ders alan gençler olarak yetiştirmek amacıyla tarih dersleri, çevreyi ,doğayı tanıması ve yorumlaması açısından coğrafya dersleri müfredatlarda yer almaktadır. Bununla beraber sportif ve kültürel faaliyetler de önemli yer tutmaktadır. Fen liselerinde öğrenciyi hayata her yönden hazırlamak ve karşılaşacağı bir çok problemlerin üstesinden gelebilecek şekilde yetiştirilmeleri esas alınmaktadır.

Fen liseleri bilim adamı yetiştirme dışında, öğrenciye ilerde bir branş seçmesine ve bu branşta kariyer yapmasına temel hazırlamaktadır. Bu yönden fen liseleri yine geleceğini garanti altına almak ve kariyer sahibi olmak isteyen bilinçli ve çalışkan öğrencilerin bulunabileceği ilk adrestir. Fen liseleri üniversitelerle en çok iş birliği yapan ve üniversite olanaklarından en çok yararlanan okullardır.

Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin diğer okullardaki akranlarından en büyük farkı, bitirecekleri döneme kadar mutlaka bilimsel bir proje hazırlamalarıdır. Bu projeler

(10)

bulundukları ildeki üniversitelerde yetkilileriyle işbirliği yapılarak , öğrencilerin yaratıcı güçlerini geliştirmeyi hedeflemektedir. Hazırlanan projeler lise son sınıfın yıl sonu ortalamasına ders notu olarak yansımaktadır. Projede başarısız olan öğrenciler doğrudan sınıf tekrarına kalırlar. Projeler zümre öğretmenler kurulu ve bilim danışma grubunun onayı sonucu not değerlendirilmesine alınır MEB, (1996).

Fen liselerinin temel hedefi; sadece üniversiteye öğrenci hazırlamak değil, bilimsel çalışma yapabilecek bireyler yetiştirmek ve bilim adamı temeli vermektir. Her ne kadar mevcut sınav sistemimiz bu okulların temel hedeflerden uzaklaşmasına neden olsa da, dünya çapında birçok başarıya imza atmalarından dolayı çevremizin en gözde kurumlarıdır. Örneğin, son on yılın verileri ile yapılan başarı tablosu aşağıdaki şekildedir.

Tablo1: Ülkemizdeki Fen Liselerinin Uluslar Arası Başarı Durumu Okul adı Yılı Uluslar arası başarısı.

İzmir F.L. 1994 Dünya fizik olmp.2.si – dünya mat olmp 2. si

İzmir F.L 1995 Dünya fizik olmp.3.sü – dünya kimya ve mat olmp 4. sü İstanbul F.L. 1996 Dünya mat. Olmp.1.si

Ankara F.L. 1996 Dünya fizik olmp.5.si

Adana F.L. 1996 UNICEF Dünya Çevre Ödülü

İstanbul F.L. 1997 Dünya mat olmp.2.si – dünya kimya 2. si Ankara F.L. 1997 Dünya biy olmp.2.si – mat olmp 3. sü Eskişehir F.L. 1998 Dünya mat olm.5.si – dünya biy. Olm 4. sü Ankara F.F. 1999 Dünya fizik olm.2.si – dünya kim. 3. sü İzmir F.L 1999 Dünya bilg. olm.7.si – dünya mat. 5. si Ankara F.L. 2000 Dünya bilg. olm.2.si – dünya mat. 3. sü Ankara F.L. 2001 Dünya bilg. olm.6.sı

(MEB gov.tr.)

Tabloda görüldüğü gibi, dünya liseler arası bilim olimpiyatları yarışmalarında sayısız dereceler elde eden bu okullar ülkemizin geleceği açısından son derece önemli kurumlardır. Bu başarılar ne yazık ki ülkemizde gerekli ekonomik desteği bulamadığından daha ileri seviyede devam ettirilememiştir. Bunun yanında, diğer ülkeler bir çok kurum tarafından desteklenen projelerle yarışmalara katılmışlar ve başarıları daima desteklenmiştir. Ülkemizde son zamanlarda ödül alan projeler, çeşitli özel kuruluşlar ve büyük şirketler tarafından desteklenmeye başlanmıştır.

(11)

Fen liselerinin temel amacı, bilimsel çalışmalara ön ayak olacak zemini hazırlamaktır. Bu doğrultuda Türk Milli Eğitim temel amaç ve ilkelerine uygun olarak öğrenciler, bilim adamı seviyesine ulaşmak için hedeflendirilirler. Matematik ve fen alanında üstün yetenek ve zekaya sahip öğrencilerin eğitimini sağlamak en önemli hedeftir.Öğrenciler araştırmaya, neden sonuç ilişkisini kurmaya ve olaylar arası mukayeseyi sağlıklı ve hızlı yapmaya yönelik bir eğitim almaktadırlar. Fen liseleri, yeni buluşlara, projelere meraklı öğrencilerin rahat çalışma olanakları buldukları yerlerdir.

Fen liseleri; ülkemizin ve dünyanın birçok noktasında büyük maddi kaynaklar harcanarak kurulmuş özel okullarla yarışmaktadır. Bunca olanaksızlıklara rağmen, ülke ve dünya genelinde büyük başarılara imza atmışlardır. Bu başarıların yapı taşları olan fen lisesi öğretmenleri, mesleki mutluluğu bu okullarda en üst seviyede yaşamaktadırlar. Edirne Süleyman Demirel Fen lisesi de son üç yıldır gösterdiği büyük başarılarla ülke ve il genelinde çok olumlu tepkiler almıştır. Bu başarıları bir kaçını sıralarsak :

• ÖSS 2000 Türkiye 5. si : Zeynep Coşkun Edirne Süleyman Demirel Fen lisesi

• ÖSS2001 Türkiye 12. si : Duygu Akbulut, Edirne Süleyman Demirel Fen lisesi Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi, (2001)

Fen liseleri arasında özel sağlık nedenleri dışında nakil yapılamaz. İlköğretim okullarının son sınıfında öğrenim gören öğrencilerin, ilgili şartları tamamlayıp Fen liselerini tercih etmelerinin temel amacı; iyi bir akademik eğitim alma fırsatını yakalamaktır. Günümüzde yüksek öğrenime hazırlığın başlangıcı ilköğretim olduğu düşünülürse öğrencilerin ve velilerin fen liselerine yönelmeleri şaşırtıcı değildir. ÖSS’nin soru kapsamı ve değerlendirme aşamaları dikkate alınırsa fen lisesi öğrencilerinin diğer liselere göre daha avantajlı olduğu bilinmektedir. Bu bilgiler ışığında öğrencilerin ve velilerin gelecekten beklentileri de farklı boyutlar kazanmaktadır. Öğrencilerin geleceklerini güvence altına almak için maddi olanakları yüksek olan meslekleri ÖSS sınavında tercih etmektedir. Yukarıdaki temel hedefler doğrultusunda, fen liselerine gelen öğrenciler beklentilerini bu çerçeve altında sunmaktadırlar. Fen liselerine gelen öğrenciler okulun fiziki yapısından, bilimsel yapısına; kültürel yapısından ,sportif yapısına kadar bütün alanlardaki beklentilerini ulaşacakları başarı doğrultusunda planlamaktadırlar.Okulda arkadaşları arasındaki ilişkileri, okul yönetimi ve öğretmenlerden beklentileri; kişisellikten çok toplumsaldır.

(12)

BÖLÜM III

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

Araştırma Modeli

Araştırmada öğrencilerin beklentilerini almak için düzenlenen sorular, seçilen fen liselerinde öğrenim gören öğrencilere uygulanarak , konuya bakış açıları saptanmaya çalışılmıştır.

Araştırma öncelikle öğrencilerin konu hakkında ön bilgilerine baş vurularak biçimlendirilmiştir. Yapılan ön anketlerle öğrencilerin beklentileri kendi ifadeleriyle düz yazı halinde alınmıştır. Sorulan sorular bu ön anketlerin oluşturduğu bilimsel bulgularla seçilmiştir. Kuramsal kısım ise fen liselerinin yönetmeliği MEB’dan alınan okul gelişim modeli örnekleriyle oluşmuştur. Yapılan anketler soruların cevap kısmının net ve karşılaştırılabilir olmasına özen gösterilmiştir.

Ön çalışmanın sonucunda öğrencilere yöneltilecek olan asıl anketler hazırlanmıştır. Anketlere öğrencilerin olası beklentileri cümle halinde yerleştirilerek , bu beklentilerin ne kadarının kendi düşünceleri ile uyuştuğu saptanmaya çalışılmıştır.

Araştırmada veriler ilgili okullardaki rehber öğretmenlerin denetiminde, araştırmacı tarafından anket yoluyla toplanmıştır. Ayrıca anket hazırlanmadan önce gerekli literatür taraması yapılmıştır. Anket soruları, 5 ‘ li Likert ölçeğine göre oluşturulmuştur.

Öğrenciler beşli skala düzeninde her sorunun altında yer alan (1)çok az, (2) az,(3) orta, (4) fazla, (5) çok fazla seçeneklerinden kendilerine uygun olan seçeneği işaretleyerek yanıtlamışlardır.

Evren Örneklem

Araştırmada evren olarak sınırlılıklarda belirlenen fen liseleri seçilmiştir. Örneklem olarak bu okullarda öğrenim gören öğrenciler alınmıştır.Bu öğrencilerin dengi okullardaki arkadaşlarının görüşleri alınarak yorumlar yapılmıştır.

(13)

Bu durumda seçilen fen liselerinde öğrenim gören 1440 öğrenci araştırma evrenini oluşturmaktadır. Anketlerin uygulanmasında planlanan sayıya ulaşılamamıştır. Bunlardan 62 öğrenci anketler uygulandığı günlerde okullarında değildiler, 359 öğrenci lise son sınıfta veya ara sınıflarda okullarından ayrılmışlar, 42 öğrenci ise anketlere katılmak istememiştir. Ayrıca 53 öğrenci anketi yanlış veya eksik doldurduğundan, bu anketler dikkate alınmamıştır. Böylece anketi oluşturan öğrenci grubu evrenin %64.16 sıdır.

Verilerin Toplanması ve Çözümü

Araştırmada seçilen 5 fen lisesinin, öncelikle okul idarelerinin uygun görüşleri ve onayları alınmıştır. Ön anket formu düzenlenmesi için öğrencilere “fen liselerinden beklentileriniz nelerdir?”sorusu sorularak kompozisyon halinde yanıtlamaları istendi. Bu belgelerin değerlendirilmesi ile anket soruları hazırlandı. Öğrencilere anketin gereğini,önemini ve bilimsel değerini belirterek yapılan bu çalışmanın özellikleri titizlikle belirtildi.

İlgili Fen Liseleri ile yapılan görüşmeler sonucu, anket formları rehber öğretmenlere iletilerek sonuçları alındı. Seçilen öğrenciler bütün okullarda aynı dönemde öğrenim gören lise 1, lise 2 ve lise 3. sınıflara ait olmasına dikkat edildi.

Toplanan bu veriler, okul rehber öğretmenlerinin görüşleri alınarak çözümlemeye tabii tutulmuştur. Sonuçlar yorumlanarak öğrencilerin verdiği yanıtların yüzde değerleri ve farklılıkları incelendi.Anketlerin yapılacağı okullar ulaşım ve bilgi alışverişine uygun olmasına özen gösterilerek belirlenmiştir.

Anketlerin sonuçları değerlendirilirken; aynı soruya lise birinci sınıf öğrencilerinin verdiği yanıtla, lise iki ve üçüncü sınıf öğrencilerinin verdiği yanıt nasıl değişikler gösterdiği grafiklerle incelendi. grafiklerin oluşumu, Microsoft Excel programı kullanılarak hazırlanmıştır.

(14)

BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUM

Öğrenci Beklentilerinin Yorumları

Anketi soruların değerlendirilmesi, yüzdelik dilime göre düzenlenmiş olup öğrenciler arası farklılıklar kısa notlarla değerlendirilmiştir. Sonuç olarak bu bulgular karşılaştırılmıştır. Anketler; fen lisesinde öğrenim gören 291 lise 1. sınıf, 337 lise 2. sınıf ve 296 lise üçüncü sınıf öğrencilerine yöneltilerek sonuçların karşılaştırılması sağlanmıştır.

Öğrencilerin okulu tanıtıcı programlar yapılması hakkında beklentileri.

Öğrencilerin %90’ı fazla ve çok fazla, %10’u ise diğer seçenekleri işaretlemiştir. Bu soruya verilen cevaplardan öğrencilerin okula yeni geldiklerinde okulu tanımak, birimleri hakkında bilgi edinmek ve kısacası çevresini gözlemlemek açısından beklentilerinin fazla olduğu anlaşılmaktadır. Lise 1. ve lise 2. sınıf öğrencileri %50 ile %60 arası çok fazla seçeneği işaretlemişlerdir. Aynı soru lise son sınıf öğrencilerine sorulduğunda, oranın az da olsa düştüğü görülmüştür. Bu düşüşün nedeni olarak; öğrenciler okul ve çevresini kendileri zaman içinde gözlemleyerek ve ihtiyaç duydukça çevre hakkında bilgi edinmek istemeleri olarak algılayabiliriz.

Grafik 1:Öğrencilerin okula yeni geldiklerinde tanıtıcı program yapılması hakkında beklentileri. 0 20 40 60 80 100 Yüzde

ÇOK AZ AZ ORTA FAZLA ÇOK FAZLA

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(15)

Okulda arkadaşlar arasında iyi dostluk ilişkileri beklentileri.

Öğrencilerin %70’i çok fazla, %30’u fazla seçeneğini işaretlemiştir. Buradan öğrencilerin uyumlu bir dostluk ortamı aradığı tespit edilmiştir. Bu oranlar lise 2 ve lise 3. sınıflarda oldukça farklı oranlarla karşımıza çıkmıştır. Örneğin, lise 2. sınıflar bu beklentileri fazla olacak şekilde yanıt vermişlerdir. Bunun yanında lise son sınıflar ise beklentilerini oldukça düşük seviyede tutmuşlardır. Bunun nedeni olarak öncelikle öğrencilerin okula yeni başladıklarında temkinli oldukları ve arkadaşlık ilişkilerinde acele etmeyen bir tavır sergilemeleri olarak gözlendi. Lise 2. sınıflarda ise yaşları gereği paylaşacakları bir çok ortak noktaları olması nedeniyle ‘çok fazla’ seçeneğini işaretlemeleri en önemli etkendir.

Ergenlik çağının en etkili olduğu dönemi yaşadıkları düşünülürse öğrencilerin beklenti seçeneklerinde çok fazla tercihinde bulunmaları normaldir.Yalnız lise son sınıfların sonuçlarının düşüklüğü mevcut sınav sisteminde arkadaşlık ilişkilerinin daha az seviyede tutulup merkezde olan hedeflerinin üniversite sınavı olması; bu beklentilerinin düşük seviyede olmasına sebep olmuştur.

Grafik 2: Okulda arkadaşlar arası iyi dostluk ilişkileri beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğrencilerin kız erkek arkadaşlıkları hakkında serbestlik beklentileri.

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %70’i orta, %10’u fazla ve çok fazla, %20’si ise az ve çok az seçeneğini işaretlemiştir.Buradaki farklılık öğrencilerin yetiştiği ortamdan kaynaklandığı düşünülmüştür.

Beklentinin ilerleyen sınıflarda çok farklılıklar gösterdiği bir gerçek. Lise 2. sınıflarda bu oran %98 lik çok fazla seçeneğine sıçraması dikkat çekicidir. Mutlaka ergenlik çağının en etkili döneminin yaşandığı bu dönemler bireyin karşı cinse ilgisi artırmakta. Ama öğrencilerin birbirini daha iyi tanımaya başladığı ve paylaşacak özel paydaların artması göz önüne alındığında yüksek çıkan beklenti oranı şaşırtıcı değildir. Yapılan anketlerde öğrencilerin

(16)

cinsiyetlerine göre değerlendirme yapıldığında kız öğrencilerin bu soruya yönelik beklentilerinin çok fazla olduğu gözlemlenmiştir.

Aile ve kültür yapımızdan dolayı kız çocuklarının erkek çocuklarına göre daha baskı altında yetiştiği düşünülürse, yatılı okulda okuyan kız öğrencilerin karşı cinse ilgisinin fazla olduğu gözlenmiştir.Aynı soru lise son sınıflara sorulduğunda düşük yüzdeyle karşılaşılmıştır. Bunun nedeni ise öğrencilerin ÖSS sınavına öncelik tanıması ve bu konuda kişisel beklentilerini arka plana atmasıdır. Aslında öğrencilerin kendi beyanlarına göre kız-erkek arkadaşlıklarına en çok ihtiyacı olduğu dönem bu olmasına rağmen gelecekle ilgili kaygıların büyüklüğü bu tür yanıtlar vermelerine neden olmaktadır.

Grafik 3: Öğrencilerin okulda kız erkek arkadaşlıklarda serbestlik beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğrencilerin okulda spor faaliyetlerinin uygulanması hakkında beklentileri Lise 1. sınıf öğrencilerinin %40’ı az, %30’u orta, %30’u ise fazla ve çok fazla seçeneğini işaretlemiştir. Buradan öğrencilerin spora yatkın olmadıkları, enerji ve boş zamanlarını ders çalışmaya harcadıkları anlaşılmıştır. Bu oran ileriki yıllarda özellikle lise 2. sınıfta çok fazla oranla yanıtlanmıştır. Bu dönemdeki öğrenciler ergenlik çağını dolu-dolu yaşamaları ayrıca arkadaşlarıyla olan ilişkilerinin gelişmesi, onların bu yönde yanıt vermelerine neden olmaktadır.

Bireyin toplumda kendisini kabul ettirme isteği, özellikle günümüzde sportif yönden çok etkili bir olgudur. İşte bu ortamda öğrencilerin sportif faaliyetleri yoğunlaştırması ve beklentilerini arttırması dikkati çeken en önemli unsurdur. Bu soru lise sınıflara sorulduğunda ise daha dikkat çekici bir cevapla karşılaşılmıştır. Örneğin lise 1 ve lise 2’de okul takımında olan öğrenciler dahi negatif cevaplar vermiştir. Bu durum lise son sınıftaki öğrencilerin sınav sisteminden kaynaklanan aynı sorunları yine önümüze getirmesinin en açık örneğidir.

(17)

Grafik 4:Öğrencilerin okulda spor faaliyetlerinin uygulanması hakkında beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulda yardım dernekleri olması hakkında beklentileri

Öğrencilerin %60’ı az ve çok az, %20’si orta, %20’si de fazla ve çok fazla seçeneklerini işaretlemiştir.Bu cevaplar da, lise 1 ve lise 2. sınıf öğrencilerinin genel olarak, yardım derneklerinin kurulması hakkında yüksek beklentilere sahip olmadıkları anlaşılmaktadır. Lise son sınıflarda ise maddi gereksinimlerinin artışından dolayı, %90 oranında fazla ve çok fazla seçenekleri işaretlenmiştir.

Grafik 5:Öğrencilerin okulda yardım dernekleri açılması hakkında beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğrencilerin okulda dini bilgilerin verilmesi ve uygulanması açısından beklentileri

Anketlere lise 1. sınıf öğrencileri %60 oranında fazla ve çok fazla yanıtını vermelerine karşın, lise 2 ve lise 3. sınıf öğrencilerinin %90 oranında fazla ve çok fazla yanıtlarını vermeleri dikkat çekicidir. Buradan öğrencilerimizin ilköğretimde, aile çevresinde ve gittiği eğitim kurumlarında farklı yönlendirmeler içinde bulunmadıkları anlaşılmaktadır. Bunun yanında öğrencilerin lise 2 ve lise 3. sınıflarda beklentilerinin birdenbire artışı, okullarda ve

(18)

özel dershanelerde yönlendirildikleri görülmektedir. Aynı düşüncelerin üniversiteye yansıması akademilerdeki hızla büyüyen sorunların nasıl temellerle başladıklarının göstergesidir.

Grafik 6:Öğrencilerin okulda dini bilgilerin verilmesi ve uygulanması açısından beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğretmen - veli arası daha sık görüşme beklentileri

Lise 1 öğrencilerin %60’ı az, %20’si çok az, %20’si de orta seçeneğini işaretlemiştir. Buradan öğrencilerin velilerinin etkisi olmadan, kendi iradeleriyle öğretim hayatını değerlendirmek istediklerini anlıyoruz. %10’luk bölümü ise diğer seçenekleri işaretlemiştir. Özellikle lise son sınıflar; %90’a varan çok az seçeneğini işaretleyerek beklentilerinin düşüklüğünü ortaya koymuşlardır. Bunun nedeni olarak gerek aileye gerekse öğretmene olan güvensizlik veli-öğretmen ilişkisine öğrenci tarafından olumsuz gözle bakıldığı anlaşılmaktadır. Halbuki bu öğrenciler lise 1. sınıfta öğretmen veli ilişkisinin ne kadar faydalı olduğunu kendi beyanları ile belirtmişlerdir. Sistemimizdeki bu kopukluğun sadece öğrenciden değil veliden kaynaklanan sorunlarla pekişmesi abartı bir sonuç değildir.

Grafik 7: Öğretmen - veli arası daha sık görüşme beklentileri

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(19)

Öğrencilerin, öğretmenlerin kişisel sorunlarıyla ilgilenmesi açısından beklentileri Lise 1. sınıf öğrencilerinin %40’ı orta, %40’ı fazla, %20’si de çok fazla seçeneğini işaretlemiştir.Buradan lise 1. sınıf öğrencilerin, öğretmenlere kendi problemlerini fazla paylaşmak istemedikleri ortaya çıkmıştır. Lise 2. sınıflarda ise bu oranın oldukça yükseldiği gözlenmiştir. Lise son sınıflarda ise %85 oranında çok az, az, veya orta seçenekleri ile karşılaşmamız; öğrencilerin, kişisel sorunlarının çözümünde öğretmenlerinden yardım beklemedikleri anlaşılmaktadır. Bunun nedeni olarak öğrencilerin ergenlik dönemini yaşadıkları, bu yıllarda kendilerine destek olacak ve onların sorunlarını dinleyecek güvenebilecekleri kişiler aramaları, bu konudaki beklentilerinin de böyle şekillenmesine neden olmuştur.

Grafik 8:Öğrencilerin, öğretmenlerin kişisel sorunlarıyla ilgilenmesi açısından beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Derslerin işlenişinde uygulamanın öncelikli olması açısından beklentiler.

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %75’i fazla ve çok fazla, %25’i orta seçeneğini işaretlemiştir. Okula yeni gelen öğrencilerin ezberci düşünceden sıyrılıp yerek uygulamalı öğrenmeyi istediklerini anlıyoruz. Buradan da öğrencilerin fen lisesine gelirken amaç ve beklentilerinin bu okula ne kadar uyduğunu anlayabiliriz.Yani teorik bilgilerden öte bol bol deney yaparak tartışarak vs. bir konuyu öğrenmek istedikleri anlaşılmaktadır.

Ders kitabına bağlı kalmamayı ve konuyu sınıfta değil, laboratuarda öğrenmeyi istemektedirler.Bu oranların lise 2. sınıfta oranın arttığı gözlenmiştir. Bu öğrencilerin, %90’ının fazla ve çok fazla seçeneğini işaretlemeleri bilimsel çalışmalara verdikleri önemi ve bu çalışmaların uygulamalı olması için beklentilerinin arttığını vurgulamaktadır.Aynı soruya lise son sınıflarda ise çok ilginç yanıtlar verilmiştir.% 70’i çok az ve az seçeneğini, % 15’i orta, % 15’inin ise fazla seçeneğini işaretlemeleri ilgi çekicidir. Bunun nedeni olarak,

(20)

dönemin sonunda girecekleri üniversite sınavından dolayı bütün ilgilerinin bu noktada yoğunlaşmasıdır.

ÖSS soru kapsamıyla okul ders planlarının örtüşmemesi, öğrencileri bilimsel çalışmadan uzaklaştırıp test sistemine adapte ettiği anlaşılmaktadır.

Grafik 9: Derslerin işlenişinde uygulamanın öncelikli olması açısından beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğrencilerin sınıfın fiziki yapısının olumlu olması hakkında beklentileri

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %80’i fazla ve çok fazla, %20’si ise orta seçeneğini işaretlemiştir.Buradan, öğrencilerin rahat ve sağlıklı ortamlarda çalışmayı istedikleri ortaya çıkmıştır.Lise 2. sınıflarda bu beklentiler çok büyük bir değişiklik göstermemekle beraber, yanıt yoğunluğu orta seçeneğinde toplanmıştır.

Lise son sınıflarda ise, oranlar değişiklik göstermekte %80’i fazla ve çok fazla seçeneğini işaretlemiştir.Buradan varılan yargı; öğrencilerin derslerin işlenişinde bulundukları ortamın rahatlığına ne kadar önem verdikleridir.Yani öğrenciler derste tamamen konuya konsantre olmak açısından herhangi bir şey tarafından rahatsız edilmek istememektedir.

Grafik 10: Öğrencilerin sınıfın fiziki yapısının olumlu olması hakkında beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(21)

Dersin işlenmesinde öğretmenin otoriter uygulamaları hakkındaki beklentiler; Lise 1 öğrencilerinin %80’i orta, %20’si ise diğer seçenekleri işaretlemiştir.Buradan öğrencilerin, otoriteyi aşırıya kaçmadan gerekli gördüğü anlaşılmaktadır. Yani öğretmenin ikazlarının yerinde olması kaydıyla, otoritenin kurulması beklentisi vardır.

Öğretmenin otorite kurması için aşırı bir çaba göstermesi dersin işlenişi açısından çok faydalı olmayacağı yargısına varıldığından, gerçek otoritenin karşılıklı saygı ve sevgi ilişkisinden geçtiği gözlenmiştir. Ayrıca otorite kelimesine öğrencilerin bakış açısı da önemlidir.

Grafik 11: Derslerin işlenmesinde öğretmenin otoriter uygulamaları hakkındaki beklentileriniz 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Dersin işlenişinin üst seviyede olması için, öğrencilerin ön çalışmaları hakkındaki beklentileriniz.

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %40’ı fazla, %50’si orta, %10’u da az seçeneğini işaretlemiştir. Lise 2. sınıfların ise %60’ı az ve çok az, lise sonların ise %85’i az ve çok az seçeneklerini işaretlemiştir. Buradan, öğrencilerin bir kısmının derse hazırlığın önemini kavramış oldukları, bir kısmının da derse hazırlığın fazla gerekli olmadığını düşündüğünü anlıyoruz.

Aynı zamanda öğrencilerin bu soruya az ve çok az yanıtlarını vermelerinde, dersin derste öğrenilmesi gerektiği ve henüz işlenmemiş konular üzerinde çalışmanın faydalı olmadığını düşündükleri anlaşılabilir.Burada öğrencilerden öğretmenin isteği; görmedikleri konuların çalışmasını yapmak değil, daha önce işlenen dersin tekrarını yapmalarıdır. Bunu motive edecek kişi ise öğretmendir.

(22)

Grafik 12: Derslerin işlenişinin üst seviyede olması için öğrencilerin ön çalışmaları hakkındaki beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğretmenlerin bilgilerinin üst düzeyde olması hakkındaki beklentiler.

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %90’ını fazla ve çok fazla, %10’u da diğer seçeneklerini işaretlemiştir. Bu oranlar lise 2 ve lise sonlarda da paralel olarak devam etmektedir. Buradan öğrencilerin, öğretmeninin bilgi ve birikimine önem verdiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca lise 1. ve 2. sınıflarda üniversiteye yönelik çalışmalar yapan öğrencilerin birikim sahibi öğretmenler istemeleri çok doğaldır. Kendilerini her yönden bu sınava hazırlayacak olan öğretmenin deneyimli ve bilgili olmasına önem vermektedirler.

Grafik 13: Öğretmenin bilgilerinin üst düzeyde olması hakkındaki beklentileriniz

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulunda bilimsel faaliyetleri yoğunluğu hakkında beklentiler

Lise 1. sınıf öğrencilerin %90’ını fazla ve çok fazla,%10’u da diğerlerini işaretlemiştir. Buradan öğrencilerin okula ilk gelişlerinde bilimsel faaliyetlerle ilgili beklentilerinin yüksek olduğu ortaya çıkmaktadır. Lise 2 ve lise 3. sınıflarda bu oranın düştüğü gözlenmiştir. öğrencilerin %85’lere varan az ve çok az seçeneklerini işaretlemeleri okulun amacının ne denli korunduğunun göstergesidir. Daha önceki bir soruda öğrencilerin verdiği cevap tekrar karşımıza çıkmaktadır.

(23)

Öğrencilerin ilk gelişlerinde fen lisesinin amacını, bilim adamı yetiştirme olarak kavradıklarını belirtmiştik. İşte bu bulgunun doğruluğu burada tekrar karşımıza çıkıyor. Fakat, öğrencilerin okula gelişlerindeki amacı zaman ilerledikçe değişmektedir. 1. sınıfta bilimsel araştırmaya yönelik beklentileri 2. ve 3. sınıflarda üniversite sınavına yönelik olarak değişmektedir.

Grafik 14: Okulda bilimsel faaliyetlerin yoğunluğu hakkında beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulda bilimsel çalışmaların yapıldığı özel alan ve laboratuarların kullanımı açısından beklentiler

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %80’i fazla ve çok fazla, %10’si orta, %10’da diğer seçeneklerini işaretlemiştir. Buradan öğrencilerin araştırmaya meraklı, deney ve gözlem yapmaya istekli oldukları anlaşılır. Öğrenciler derslerde teorik olarak öğrendiklerini pratik olarak uygulamak istemektedirler. Lise 2. sınıflarda benzer oranlarla karşılaşılması sevindiricidir. Öğrenciler okullarda bilimsel çalışma ve laboratuar etkinlikleriyle çok kalıcı ve faydalı bilgiler edineceğini bilmekte fakat bunun üniversiteye girişte etkili olmadığını beyan etmektedir.

Grafik 15: Okulda bilimsel faaliyetler yapıldığı özel alan ve laboratuarların kullanımı açısından beklentiler 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(24)

Okulda kaynak ve kütüphane kullanımı açısından beklentiler.

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %80 ‘i fazla ve çok fazla, %20’si de diğer seçeneklerini işaretlemiştir. Fen lisesi gibi çalışmaları bilimsel araştırmaya dayalı okullarda öğrencilerin beklentilerine cevap verecek kaynak ve kütüphanelerin bulunması zorunludur. Burada; gerek derse yardımcı gerekse güncel, bilimsel , kültürel faaliyet ve olayları takip etme açısından kaynaklara ulaşma; en önemli etken olduğu yorumu çıkmaktadır. Lise 2 ve lise son sınıflarda bu soruya verilen yanıtlar %90 fazla ve çok fazla olarak karşımıza çıkmaktadır.

Grafik 16: Kaynak ve kütüphane kullanımı açısından beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulun, bilimsel çalışmalarda üniversite ve öğretim üyeleri ile işbirliği yapmaları hakkındaki beklentiler

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %70’i fazla ve çok fazla, %30’da orta seçeneğini işaretlemiştir. Bunun sonucu olarak öğrencilerin ileri düzeyde araştırma yapmak istedikleri ve kendi alanlarını belirlemek istedikleri anlaşılıyor.

Öğrencilerinin gelecekte yapmak istedikleri meslek ve üniversite programlarını önceden tanıma isteklerinin olduğunu öğrencilerin verdikleri cevaplardan anlayabiliriz. Diğer bir nedeni ise öğrencilerin üniversitede çalışma ortamını görerek hazırlık yapmak istemeleridir. Lise 2 ve lise son sınıflarda bu oranlar %85 fazla ve çok fazla, % 15 orta olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada öğrencilerimizin akademik bilgiye ve kişilere olan ilgisinin ne kadar fazla olduğu göz önüne serilmektedir.

Fen liselerinde öğrenim gören bir öğrencinin, her türlü bilim alanında araştırma yapan kendini yenileyen, akademik kişilerle işbirliği yapan bireyler olarak yetiştirilmesi okulların temel hedeflerindendir. Fakat bu hedefe şu zamana kadar ulaşılmıştır diyemeyiz.

(25)

Grafik 17: Okulun bilimsel çalışmalarda üniversite ve öğretim üyeleri ile işbirliği yapmaları hakkındaki beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulda seviye tespiti açısından sık-sık genel sınavlar yapılması hakkındaki beklentiler

Lise 1. ve lise 2. sınıf öğrencilerin %60’ı fazla ve çok fazla, %30’u orta ve %10’u da az seçeneğini işaretlemiştir. Öğrencilerin geneli okul içerisindeki durumunu ve yeterliliğini ölçmesi için, sınavları gerekli görüyor. Ayrıca yaratılacak rekabet ortamının öğrencilerin başarısını arttıracağının farkına vardıklarını göstermektedir.

Öğrenciler 2. ve 3. sınıflarda üniversite sınavının çalışmasına girdikleri ve okula gelirken edindikleri amacın yerini alan üniversite sınavını kazanma amacının verdiği heyecanla bu tür sınavlara karşı daha bir istek duymaktadırlar. Bu sayede sınava beraber gireceği arkadaşları arasındaki yerini öğrenecek ve ona göre bir çalışma temposu yakalayacaktır. Lise son sınıflarda bu oran %90 fazla ve çok fazla olarak karşımıza çıkmaktadır.

Grafik 18: Okulda seviye tespiti açısında sık-sık genel sınavlar yapılması hakkındaki beklentiler 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(26)

Okulun ülke genelinde ismi duyulmuş olması hakkındaki beklentiler

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %35’i fazla ve çok fazla, %40’ı orta, %25’i de az ve çok az seçeneklerini işaretlemiştir. Öğrenciler okulun isminden çok, okulun koşullarının uygunluğuna önem verdikleri saptanmıştır. Bu bulguya göre öğrenci okulun etiketinden çok, imkan ve eğitim kalitesine bakmaktadır. Öğrenciler okulun adının okulda yapacakları çalışmayı etkilemeyeceğine inanmaktadırlar. Lise son sınıflarda ise bu oran %70’ fazla ve çok fazla seçeneklerini işaretlemiştir.Bunun nedeni olarak ÖSYM’nin okullara verdiği AOÖBP gösterilebilir.

Grafik 19: Okulun ülke genelinde ismi duyulmuş olması hakkındaki beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Öğretmenlerin kendi branşlarında Lisans üstü eğitim almaları açısından öğrenci beklentileri

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %70’i fazla ve çok fazla, %30’u da orta seçeneğini işaretlemiştir.Bu oranlar ilerleyen yıllarda %80 fazla ve çok fazla olarak değişmektedir. Buradan öğrencilerin konusunda uzman öğretmenlerden öğrenim görmek isteklerini anlıyoruz. Öğrencilerin; kendini yenileyen, günceli yakalayabilen öğretmenlerden eğitim almak istediklerini söyleyebiliriz.

Grafik 20: Öğretmenlerin kendi branşlarında Lisans üstü eğitim almaları açısından öğrenci beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(27)

Öğretmenlerin eğitim bilimleri ve pedagoji alanında lisans üstü eğitim almaları açısından öğrenci beklentileri

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %80’i fazla ve çok fazla, %15’i orta ve %5’i az seçeneğini işaretlemiştir. Öğrencilerin öğretmenlerinin eğitim süreleri boyunca kendileri ile ilgili durumlara öğretmenlerinin yaklaşım şekillerine önem verdikleri ortaya çıkmaktadır. Burada öğrencinin, karşılaştığı herhangi bir soruna karşı öğretmenlerinin izleyeceği tutuma önem verdikleri anlaşılmaktadır.

Grafik 21: Öğretmenlerin eğitim bilimleri ve pedagoji alanında lisans üstü eğitim almaları açısından öğrenci beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulda kültürel faaliyetlerin yoğunluğu açısından öğrenci beklentileri

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %60’ı fazla ve çok fazla, %30’u orta, %10’u da az ve çok az seçeneklerini işaretlemiştir. Lise 2. sınıflarda oranlar oldukça değişik şekillerde karşımıza çıkıyor.%85 fazla ve çok fazla seçeneğinin işaretlenmesi, öğrencilerimizin bu yaşta kültürel faaliyetlere olan istek ve beklentilerini ortaya koymaktadır. Öğrenciler, derslerin yanında, çok yönlü gelişmelerini sağlayacak olan sosyal faaliyetlere de ihtiyaç duymaktadırlar. Buradan öğrencilerin içinde bulundukları yoğun çalışma ortamından biraz olsun uzaklaşarak hayata çok yönlü bakma özelliğini kazanmak istediklerini anlayabiliriz.

Grafik 22: Okulda kültürel faaliyetlerin yoğunluğu açısından öğrenci beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(28)

Okul içi ve dışı sosyal faaliyetlerin uygulanması hakkındaki öğrenci beklentileri Lise 1. sınıflarda beklenti %80 oranında fazla ve çok fazla olarak belirlendi.Aynı oran lise 2. sınıfta %90’lı seviyelerde gözlenirken lise son sınıfta bu beklentinin düştüğü görüldü. Bunun nedeni olarak lise 1. sınıflarda okula ilk geliş, okulu tanıma ve arkadaşlık kurma istekleri bu tür beklentilerin fazla olmasını doğurmuştur. Lise son sınıflarda ise bu beklenti oranı düşmüştür. %60 oranında az ve çok azı işaretlemişlerdir. Bu ise bize öğrencilerimizin lise 1 ve lise 2. sınıflarda sadece öğretimi değil eğitimi de ön planda tuttuklarını ve eğitimden aldıkları bilginin her zaman gerekliliğine inandıklarını göstermektedir. Lise son sınıfların ise yine ÖSS sınavının verdiği olumsuzluklardan dolayı, sosyal faaliyetlerden beklentilerinin az olduğu anlaşılmaktadır.

Grafik 23: Sosyal faaliyetlerin uygulanması açısından öğrenci beklentileri

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okuldaki rehberlik faaliyetlerinin uygulanması açısından öğrenci beklentileri Lise 1. sınıflarda %60 oranında fazla ve çok fala seçenekleri işaretlenirken , aynı oran lise 2 ve lise 3. sınıflarda artmıştır. Bununla beraber %80 civarında fazla ve çok fazla seçenekleri, öğrencilerin rehberlik servisine olan ihtiyaçların ortaya koymuştur. Gözlenen başka bir olay da öğrencilerin rehberlik servisine olan güvenlerinin arttığıdır.

Lise 1. sınıfa yeni gelen bir öğrencinin rehberlik sevisine olan beklentisi çok yüksek olmamasına rağmen ilerleyen yıllarda öğrencilerimizin beklentilerinin artışı bu servisin güvenirliliğini göstermektedir. Ayrıca lise 3. sınıf öğrencilerin içinde bulundukları psikolojik durum, meslek seçiminde gerekli bilimsel ve sosyal değerlendirmeler, onların bu servisten beklentilerini artırmıştır.

(29)

Grafik 24: Rehberlik faaliyetlerinin uygulanması hakkında öğrenci beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okul öğretiminin üniversite sınavlarına hazırlamaya yönelik olması hakkındaki öğrenci beklentileri

Lise 1. sınıflardan başlamak üzere oldukça yükselen bir orana ulaşan bu beklenti fen liselerini tercihlerindeki temel neden olarak ortaya çıkmaktadır. ÖSS sınav sisteminin öğrenciler üzerinde bu denli önemli rol oynaması bütün sınıflardaki beklenti sonuçlarının yüksek çıkmasına neden olmaktadır.

Grafik 25: Okul öğretiminin üniversite sınavlarına hazırlamaya yönelik olması hakkındaki öğrenci beklentileri 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Bilimsel çalışmaların üniversiteye girişe yardımcı olması hakkındaki öğrenci beklentileri

Bu soru, birçok sorunun üzerinde durduğu bir gerçeğe daha net bir yaklaşım sergilemesi amacıyla düzenlemiştir. Fen liseleri kuruluş amacıda da belirttiğimiz gibi bilimsel çalışmaların uygulanabileceği okullar olarak düzenlenmiştir. Fakat yıllar geçtikçe bu misyonundan uzaklaşıp yerini üniversiteye girişte bir adıma bırakmıştır. İşte bu sorunun

(30)

cevapları bulgularımızın doğruluğunu ortaya koymaktadır. Lise 1. sınıflarda %70 olan fazla ve çok fazla seçenekleri ilerleyen yıllarda yerini %90 lı çok fazla yanıtına devretmiştir. Bunun yanında öğrenciler, bilimse çalışmaların üniversiteye girişe yönelik olmalı gereğini vurgulamaktadırlar. Yani bireyin bilimsel birikimini en güzel kullanacağı yer, üniversite olmasından dolaylı, öğrencilerin bu tespitleri oldukça yerindedir.

Grafik 26: Bilimsel çalışmaların üniversiteye girişe yardımcı olması hakkındaki öğrenci beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Uygulanan müfredatın üniversite eğitimine temel olması hakkındaki beklentileriniz.

Yine bu sorudaki beklenti oranları, öğrencilerimizin daha önce verdikleri yanıtlara paralel olmaktadır. Lise 1. sınıflarda %60 oranında fazla çok fazla seçeneği görülürken , aynı oran lise 2 ve3’ ler de oldukça farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır. Lise 2 ve 3 ler de %85 leri aşan çok fazla beklentisi ile ÖSS soru kapsamı ve müfredatın örtüşmemesi gerektiğini, çarpıcı şekilde önümüze koymaktadır.

Grafik 27: Uygulanan müfredatın üniversite eğitimine temel olması hakkındaki beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(31)

Okulda teorik, bilimsel bilginin yanında üniversite sınavlarında başarılı olmanın yollarını gösteren sistem açısından beklentiler

Bu soru ise daha önce çerçevesi çizilmiş soruların karşılaştırılması amacıyla anketimize konmuştur. Öğrencilerimizin bir çok soruda vermek istedikleri yanıtları burada rahatlıkla ortaya koydukları göze çarpmıştır.lise 1. sınıftan başlamak üzere bütün sınıflarda çok fazla seçeneklerinin işaretlenmesi öğrencilerimizin çoğunluk olarak beklentilerini ortaya koymaktadır.

Grafik 28: Okulda teorik, bilimsel bilginin yanında, üniversite sınavlarında başarılı olmanın yollarını gösteren sistem açısından beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okul yönetiminin öğrencilerle kararları paylaşması hakkındaki beklentiler Lise1. sınıflar ilköğretimden yeni gelmenin etkisi ve okula olan ilk uyumlarında dolayı bu soruya oldukça farkı yanıtlar vermişlerdir. Burada %40 oranında çok fazla ve %35 oranında az seçeneği somut bir sonucun doğmasını engellemektedir. Fakat lise 2. ve 3. sınıflarda ise bu oran şekillenmekte ve reel değerler ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında, %85 lere varan oranlarla fazla ve çok fazla seçeneğinin işaretlenmesi, öğrencilerimizin kendileri hakkında verilen kararlara katılmak istediklerini göstermektedir.

Grafik 29: Okul yönetiminin öğrencilerle kararları paylaşması hakkındaki beklentiler

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(32)

Öğretmenler kurulu toplantısında öğrencilerin söz hakları olması açısından beklentileri

Lise 1. sınıf öğrencilerinin %50 oranında fazla ve çok fazla seçeneklerini işaretlemelerine karşın; lise 2. sınıf öğrencilerinin %80 oranında, lise son sınıf öğrencilerinin %90 oranında fazla ve çok fazla seçeneklerini işaretlemeleri öğretmenler kurulunda bulunmak istedikleri anlaşılmaktadır.

Grafik 30: Öğretmenler kurulu toplantısında, öğrencilerin söz hakları olması açısından beklentileri 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulun yurt dışındaki okullarla iş birliği yaparak, paralel uygulamaları hakkındaki beklentiler

Bu soruya lise birinci sınıflar fazla çok fazla seçeneklerini işaretlemeleri ilgi çekicidir. %85 oranlarla fazla ve çok fazla işaretlenmesindeki temel neden öğrencilerimizi okulumuza gelirken idealist, geniş düşünerek geldikleri saptanmıştır. Bunun yanında lise 2 ve lise 3 lerde ise bu oranları düşüşü: okullarımızın işleyişi ve durumu göz önüne alınarak az ve orta seçenekleri işaretlenmiştir.

Grafik 31: Okulun yurt dışındaki okullarla iş birliği yaparak paralel uygulamaları hakkındaki beklentiler 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(33)

Fen bilimleri dersinin daha fazla saatlere taşınması hakkındaki beklentiler

Bu soruya öğrencilerin orta, az, ve çok az yanıtlarını vermeleri okuldaki fen bilimleri derslerinin yoğunluğu olarak yorumlanabilir. Öğrencilerin %95 i şu anda görmüş oldukları fen bilimleri derslerinin yeterli olduğunu düşünmektedirler.

Grafik 32: Fen bilimleri dersinin daha fazla saatlere taşınması hakkındaki beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Sosyal bilimler derslerinin işlenmesi hakkındaki beklentiler

Bu soruya verilen yanıtlarda yine farklılık göze çarpmaktadır. Buradan da öğrencilerin sadece fen alanında değil sosyal alanda da eğitim görmek istedikleri ortaya çıkmıştır. Hatta teke tek yaptığım görüşmelerde öğrencilerin Fen Lisesinde sadece fen bölümü değil diğer bölümlerinde (sosyal bölüm, eşit ağırlık bölümü) açılmasını istediklerini ortaya koymuşlardır.

Grafik 33: Sosyal bilimler derslerinin işlemesi hakkındaki beklentiler

0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

Okulda bu yapılan anket gibi bilimsel çalışmaların devamı hakkındaki beklentiler.

Öğrenciler bu soruya çoğunlukla fazla ve çok fazla seçeneğini işaretlemişlerdir. Burada öğrencilerin, yapılan anketlerde kendi ihtiyaçlarının göz önüne alınmasından dolayı çok yararlı olduğunu ve devamının gelmesini istedikleri anlaşılmıştır.

(34)

Grafik 34: Okulda bu yapılan anket gibi bilimsel çalışmaların devamı hakkındaki beklentiler 0 20 40 60 80 100 Yüzde

Lise-1 Lise-2 Lise-3

(35)

BÖLÜM V

SONUÇLAR VE ÖNERİLER

Sonuçlar

Çalışma sonucunda öğrencilerin fen liselerine gelirken daha idealist ve bilimsel beklentilerinin olduğu görülmüştür. Fakat, lise2. ve lise 3. sınıflarda bu beklentilerin üniversite sınavına yönelik değiştiği gözlenmiştir. Öğrenci fen lisesine ilk geldiğinde çeşitli bilimsel çalışmalara temel olacak eğitim öğretim hedeflemektedir. Örneğin bir kimyasal tepkimenin nasıl sonuçlar doğuracağını, elektronik devrelerin nasıl düzenlendiğini veya canlıların biyolojik yapısının karılaştırılmalarını merak etmektedir. Bu çalışmaları çeşitli deney ve gözlemlerle yaşayarak öğrenmeyi hedeflemektedir. İlgi duyduğu alanlarda üniversitelerle işbirliği yaparak bilimsel çalışmaların temelini oluşturmayı amaçlamaktadırlar. Bu noktada okul yönetimi ve öğretmenlerinden kendilerine yol göstermelerini istemektedirler. Fakat lise 2 ve özellikle lise 3. sınıfta bu idealistlik kaybolmaktadır. Karşılarında üniversite eğitimi almak için başarmak zorunda oldukları OSS sınavı çıkmaktadır. Öğrenciler bu tür çalışmalarla, üniversite eğitimine temel oluşturacak etkinlikler yerine, OSS sınavında çıkacak soru tiplerini öğrenmeye çalışarak ezberci ve hazırcı bireyler olmaktadırlar. Öğrencilerin sadece OSS sınavına yönelik eğitim almaları gidecekleri üniversiteler açısından da farklı sorunlar doğurmaktadır. Elektronik mühendisliğini kazanan bir öğrencinin, hiç elektronik devre çizmemesi, kimya mühendisliğini kazanan bir öğrencinin bu bölüme alt yapı oluşturacak bilimsel faaliyetlere yeterince katılamaması; kazandıkları üniversitelerde de bir çok sorunla karşılaşmalarını sağlamaktadır. Bu durum ülkemizin geleceği açısından son derece düşündürücü sonuçlar doğurmaktadır.

Lise1. ve 2. sınıflarda sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerden beklentileri oldukça yüksek olmasına rağmen, lise 3. sınıfta bu beklentinin düşük olduğu gözlenmiştir. Burada lise 3. sınıf öğrencilerinin OSS sınavına hedeflenmeleri beklentilerinin neredeyse tamamı bu çerçevede şekillenmesine yol açmaktadır.

Okulda dini bilgilerin verilmesi ve uygulanması hakkında öğrencilerin, lise 1. sınıfta çok istekli olmadıkları görülmüştür. Bunun yanında lise 2 ve özellikle lise 3. sınıflarda bu beklentilerin fazla olduğu saptanmıştır.

(36)

Lise1. sınıfta öğretmen ile veli görüşmelerine oldukça olumlu bakan öğrenciler, lise 2. ve 3. sınıflarda bu tür etkinliklere neredeyse karşı olduklarını belirtmişlerdir. Öğrenciler bunun nedeni olarak; gerek veli, gerek öğretmen ve gerekse okul yönetiminin yanlış yaklaşımlarından kaynaklandığını belirtmişlerdir.

Derslerin işleniş hakkında bütün öğrenciler uygulamaya yönelik çalışmaların olması yönünde beklenti içindedirler. Yalnız lise 3. sınıflar, derslerin ÖSS sınavına yönelik olması yönünde beklentilerini belirtmişlerdir. Bütün öğrencilerin yaklaşık %90’ ı ÖSS konu kapsamı ile okul müfredatının örtüşmesi konusunda görüş birliğindedirler.

Öğrenciler, bilimsel çalışmalara temel oluşturacak uygulamaların artması istemektedirler.

Çalışmanın sonucunda; fen liselerinde başarının artması için, öğrenci-öğretmen, öğrenci-yönetici, yönetici-öğretmen ilişkileri çok önemli olduğu yargısına varılmıştır. Merkezde öğrenci olduğu dikkate alınarak, okul ortamı oluşturulması gerektiği öğrencilerin en önemli beklentilerdendir.

Öneriler

1) Fen lisesi öğrencilerinin okul yönetimi ve öğretmenler tarafından, bilimsel çalışmalara yönlendirilmesi gerekmektedir.

2) Fen liselerinin amacına uygun eğitim öğretim yapması ve öğrencilerin bu amaç doğrultusunda daha verimli yetiştirilmesi için, beklentilerinin çok iyi bilinmesi gerekmektedir.

3) Okullarda öğrencilerin, yöneticilerin ve öğretmenlerin; kız erkek arkadaşlıklarına daha çağdaş ve anlayışlı bakmaları gerekir. Baskıcı yönetim sergilenmesi, öğrencilerin eğitimini olumsuz yönde etkilemektedir.

4) Okullarda kültürel faaliyetlerin yaygınlaştırılması ve öğrencilerin bu konuda yönlendirilmesi gerekmektedir. Okul içi ve dışı etkinliklerin yoğunluğu öğrenciyi, derslerine daha çok motive edecektir.

5)Öğrencilerin dini bilgileri yetkili olmayan kişilerden yanlı almalarına karşı gerk öğretmenler gerekse veliler bilinçlendirilmeli. Bazı grup ve kişilerin , öğrencileri etki altına alabilmeleri tehlikesine karşın, okul yönetimi ve öğretmenlerin daha dikkatli olmaları gerekmektedir.