T T 5 b 4 î î - î
■llllllllllllll
0
Korkunç yılların m utlaka zaferle
sonuçlanacağını m üjdelem işti
Milli Mücadele destanını
o
taam --- |
Y
ahya Kemal, hayatı boyunca, Atatürk, Kurtu
luş Savaşı, Cumhuriyet ve devrimlerle ilgili
şiirler yazmadı diye sık sık yerilmiştir.
Oysa ki Atatürk’ün Yahya Kemal’e «değer»
verişi, hattâ onu Milletvekili ve Elçi yapışı hep
Şair’in Millî Mücadele yıllarında yazmış olduğu
«makaleler» yüzündendir...
Gerçekten de Yahya Kemal, Millî Mücadele'
yıllarında, gerek Darülfünun’daki öğrencileri ile
yaptığı sohbetlerde ve gerekse dergilerde yayın
ladığı yazılarda, Türk'ün bu eşsiz direnişini, sar
sılmaz bir inançla desteklemiş ve bu korkunç yıl
ların mutlaka zaferle sonuçlanacağını müjdele
yen en umutlu, en imanlı yazılarını hep o günlerde
yazmıştır.
Şiirle değilse bile, nesirle Millî Mücadele’nin destanım yazan Yahya Kemal'in bu konudaki 10.000 satırı aşan 88 ya zısı, ölümünden sonra, Yahya Kemal Enstitiisü'nce «Eğil Dağ lar» adı ile Yayınlanmıştır.
İLERİYİ GÖREN ŞAİR
~
Yahya Kemal, daha Millî Mücadele’nin başında, Mustafa Kemal’i «Millî bir timsal» olarak görmesini bilmiştir. «Eğil Dağlar», bu görüsün sayısız satırları ile doludur. İşte bir kaçı:
„Bu eser bir şahsın değil, bir milletindir. Mustafa Kemal’i
bir sahıs zannedenler aldanıyorlar. Mustafa Kemal, İzmir’e ef- zunlar çıktığı günden evvel bir fertti. O günden ben artık bir
fert değil, bir timsaldir.» (s. 31) , , ,
«Bu güne göre bir millet olduğumuzu isbat lazımdır. İşte millî hareket bir sene içinde bu hakikati ortaya koydu. Bir sene içinde Mustafa Kemal’i milletin timsali olarak yarattı. Bir sene içinde bütün sütü temiz Tiirkler o timsalin etrafında bir kütle
oldular.» (s. 30) > , ,
«Çoktan, pek çoktan beri bu millet bir oğlunun şahsında böyle temessül etmemişti. Milletlerin asırlarda bir doğurduğu böyle büyük insanlar henüz eserlerini ikmal etmemişken »ile gözleri kamaştırırlar. Bize de btı oluyor. Maanyfih hem bizim hem de ecnebilerin karşısında milletinin timsali kesilen bu bü- yük adanı, kendi büyüklüğünün farkında değil. Konuşurken Se- İîm-i Evvel’in, (Bu muvaffakiyetleri benim kendi eserim zanne diyorlar... Ah zavallılar bilmiyorlar ki!) dediği tarzında konuşu yor.» (s. 123)
MİLLİ MÜCADELE’NİN
KAZANILMASINDAKİ SIR:
Millî Mücad.cle’nin kazanmışındaki sırrı ise Yahya Kemal
şöyle açıklıyor: ■
«İstiklâl Harbi dediğimiz bu uzun macerayı yakından gör müş ve onun içinden yetişmiş bir müşahidin bu hâtırası bana, Bursa’nin sukutundan Birinci İnönü'ye kadar olan devrede, fe lâketin bin türlü cilvesine rağmen yine niçin nikbin olduğumuzu izah etmiş oluyor. Başımızda O vardı. O’nun azminin hızı
var-i PİYADELERİ — Ilgın’da süvarilerden sonra piyadelerin Mustafa Kemal'in önünde geçit resmi. Artık bütün kuvvetler büyük güne,1 = = iza hazırdır. Mustafa Kemal en önde, atm üzerinde askerlerin selâmlarına mukabele ediyor,_______________________ E =
ı dr,, onun aşkı vardı, onunçün mağlup, perişan, nıuzmahil (çö-
I künfüye uğramış, darmadağın olmuş) bir halde iken bile ken dimizi bir kuvvet zannediyorduk. Çünkü O hepimizi birden kalbine cem’etmis ve hepimizin kalbini birden siirüklüyordu.» i (s. 330)
Ve nihayet Atatürk’ü, yalnızca Kurtuluş Savaşının kahra manı olarak bile sevmenin bir ömrü doldurabileceğini şu satır larla belirtmektedir:
«Başımızdaki büyük münciyi (kurtara'n) yalnız târihimizde bir esaret fasılasına müsaade etmediği için sevsck, yalnız bu sevgi ömrümüzü doldurmağa yeter.» (s. 325)
NEDEN O ZAMAN ŞİİR YAZMADI?
Yahya Kemal, Millî Mücadele’yi nesirle böylesine içten, böylesine imanla desteklediği halde, neden şiirleri ile destekle medi? En çok sorulan sorulardan biri de budur... (i)
Yahya Kemal. Millî Mücadele ile ilgili şiir yazmamış de ğildi. Fakat hayal Şehir şairi, bir şiiri çoğu zaman 15-20 yılda bitirebildiği için, (>u konudaki şiirini de çok geç tamamlarçuş, bu yüzden de artık onu gazete ve'dergilerde yayınlamayı uygun I bulmamıştır. Nitekim «Eğil Dağlar» da şu şiiri vardır:
26 AĞUSTOS 1922
Şu kopan fırtına Türk Ordusudur Yarabbi! Senin uğrunda ölen ordu budur Yarabil Tâ yükselsin ezanlarla müeyyed nâmın.
Galip et, çünkü bu son ordusudur Islâm’ın, (s. 4)
ŞAİRİN BU KONUDAKİ CEVABI:
_
Bazıları. Yahya Kemal. Atatürk ve onun eşsiz başarıları için, çağdaş şairler gibi şiirler yazmadığı için, kendisini yalnız
yermekle kalmamışlar, hattâ «milliyetsizlik» le de suçlamışlar- ' = = dır. Bir gün (21/7/1955 tarihinde), Parkotel'deki Marmara’nın | | | eşsiz güzelliklerine bakan odasında, sohbet ederken, kendisine = = bu konuyu açtığımda Şair birden heyecanlanmış ve sigarasın- - = § dan derin derin nefesler çektikten sonra şunları söylemişti;
— Ben Atatürk’ün Mücadele yıllarında muntazam olarak, E = O'nun lehinde gazetelere, mecmualara makaleler yazdım. -Fakat = bir kısım menfaat düşkünleri, her iş olup bittikten sonra, mev- = = ki kapabilmek için kaleme sarıldılar. =Ej
Yahya Kemal, bu «menfaat düşkünleri» nin Millî Müca- . -re
dele yılları boyunca, bu konuda hiç ağızlarını açmadıklarım, fa- === kat Cumhuriyet'in ilânından sonra, herbirinin Atatürk’ten fazla = =
«Millî Mücadeleci» ve «Cumhuriyetçi» kesildiklerini ve bir kıs- === minin böylece büyük servetler edindiklerini örnekler vererek = = anlattı. Anlatırken de hayli heyecanlanıp sinirlenmişti. Onla- =5r ra kızmakta elbette haklıydı... Biz bile bugün, hâlâ bir kısmı £& aramızda dolaşan o-(sahte «kahraman» ları gördükçe ve hele § 3 böbürlenmelerini duydukça baştan aşağı sinir kesilmiyor mu- Ş E
yuz? ” E =
(1) Bu konuda Agâh Sırrı Lev-end'in ilginç bir anısı vardır: = =
İkinci Dünya Harbi sırasında Şair’le Meclis’te buluşan yazar, Ü l bir köşeye çekilerek sohbete dalar... Levend, bu karşılaşmanın = =
sonunu şöyle anlatıyor: «Uzun uzun sanattan ve edebiyattan ===
bahsettik. Daha doğrusu o konuşlu ben dinledim...» Bir aralık, ^
(Üstad, Millî Mücadele’yl de yazsanız), diyecek oldum. Birden- ==§ bire irkildi. Bu töz ona bir sitem gibi gelmişti. Herkesin bu di- § Ü
lekte birleştiğini o da biliyordu. Hattâ bu sitemi üstü kapab Atar = Türk'ten de işiîmişti. Şair, benim bu sözümü cevapsız bırakma- = = ^
•Vt daha uygun buldu.» (Yahya Kemal ve Toplum. Vatan İ Ü
18/12/1961). ’ =
YARIN: YAHYA KEMAL VE KADIN
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
