T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MÜZİK DERSİNDEKİ
YETERLİLİKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
(Ankara İli Örneği)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
ÖMER ŞENLER
ANKARA
Ocak 2014
T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MÜZİK DERSİNDEKİ
YETERLİLİKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
(Ankara İli Örneği)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
ÖMER ŞENLER
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Selçuk BİLGİN
ANKARA
Ocak 2014
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’ne
Ömer Şenler’in “Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersindeki Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri” başlıklı tezi 30.01.2014 tarihinde jürimiz tarafından, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans Tezi Olarak Kabul Edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Üye: Yrd. Doç. Dr. Selçuk Bilgin (Tez Danışmanı)……… ……..….. Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şeren(Başkan)……….. ……..….. Üye: Doç. Dr. Şebnem Y. Orhan………. …………
TEŞEKKÜR
Araştırmamın her aşamasında bana rehberlik eden, bilgi ve tecrübelerini benimle paylaşan danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Selçuk Bilgin’e; verdikleri öneriler ile araştırmamızın kurgulanmasına yardımcı olan hocalarım Sayın Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞEREN ve Doç. Dr. Şebnem Yıldırım Orhan’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
ÖZET
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MÜZİK DERSİNDEKİ YETERLİLİKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
ŞENLER, Ömer
Yüksek Lisans, Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Selçuk BİLGİN
Ocak-2014,78 Sayfa
Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin müzik dersindeki yeterliliklerini sınıf öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda belirlemektir. Bu amaç için sınıf öğretmenlerine ilkokul müzik dersi için belirlenmiş olan kazanımlara yönelik ve müzik ve müzik eğitimiyle ilgili hazırlanmış olan sorular yöneltilmiştir. Araştırma betimsel bir araştırmadır. Kaynak tarama ve anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Ankara’nın Yenimahalle ilçesinde görev yapan 1375 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise tesadüfi olarak seçilmiş olan 400 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplamak amacı ile oluşturulan anket 41 sorudan oluşmuştur. Elde edilen verilerin istatiksel analizi için SPSS paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde; Frekans (f) dağılımı ve Yüzde (%) değerinden yararlanılmıştır.
Ankete katılan Sınıf öğretmenlerinin %39’u lisans eğitimini eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği bölümünde tamamlamışken %61’i lisans eğitimini diğer fakültelerde tamamlamıştır. Müzik dersinin müzik eğitimi almamış kişiler tarafından yürütülmekte olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonucunda sınıf öğretmenleri müzik dersi hakkında büyük ölçüde kendilerini yetersiz gördükleri gözlemlenmiştir. Ankette sınıf öğretmenlerine ilkokul müzik dersine yönelik her kazanımla ilgili sorular yöneltilmiştir. Sınıf öğretmenleri 21 kazanımdan 11 kazanımı öğrencilere aktarma konusunda büyük çoğunlukta kendilerini yeterli görmediklerini belirtmiştir. Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin %78’i hizmet içi eğitimi gerekli bulmakta iken, %22’si hizmet içi eğitimi gerekli bulmamaktadır. Anket sorularının büyük bir bölümünün temelini oluşturan kazanımlar ve bu kazanımlara yönelik konuları içeren 24 sorudan 5 soruda “Büyük Ölçüde”, 11 soruda “Kısmen”, 3 soruda “Çok Az” ve 5 soruda “Hiç” seçeneklerinde yoğunluk oluşmuştur. “Tamamen” seçeneğinde hiçbir soruda yoğunluk oluşmamıştır. Aynı sorulardaki en az yoğunluğa sahip seçenekler 18 soruda “Tamamen” ve 6 soruda “Hiç” seçenekleri olmuştur. En fazla yoğunluk “Kısmen” seçeneğinde ve en
az yoğunluk ise “Büyük Ölçüde” seçeneğinde oluşmuştur. Sınıf öğretmenlerine müzik dersi için ayrılmış ders saatlerinde başka ders işleyip işlemedikleri hakkında soru yöneltilmiştir. Bu soruya sınıf öğretmenlerinin%36,5’i “Hiç”, %30,8’i “Çok Az” yanıtını vermiştir. Fakat sınıf öğretmenlerinin %21,5’i “Kısmen” ve %11,3’ü “Büyük Ölçüde” yanıtını vermiştir. Sınıf öğretmenlerinin bir bölümünün müzik dersinde başka derslere yer verdikleri görülmüştür. Hizmet içi eğitimi gerekli bulanlar %78 iken gerekli bulmayanlar %22’dir. Anket verilerinden yola çıkarak sınıf öğretmenleri için müzik dersine yönelik hizmet içi eğitim ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz.
Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin %92’si müzik dersi için haftada bir ders saatinin yeterli olmadığını düşünmekteyken, %8’i bir ders saatinin yeterli olduğunu düşünmektedir.
Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin büyük bir kısmı, lisans boyunca aldıkları müzik ve müzik eğitimi derslerinin yetersiz olduğu görüşündedir.
ABSTRACT
CLASSROOM TEACHERS' VIEWS ON THEIR PROFICIENCY IN MUSIC LESSONS
ŞENLER, Ömer
Master Degree, Department of Music Teaching Thesis Advisor: Yrd. Doç. Dr. Selçuk BİLGİN
January- 2014 78 Pages
The objective of this study is to determine competence of classroom teachers in music classes in the light of the opinions of classroom teachers. For this purpose, the classroom teachers were asked questions about the functions which are specified for the primary school music classes and; about music and music education. Literature review and survey methods were used in the study. The universe of the study consisted of 1375 classroom teachers being in charged in Yenimahalle District of Ankara Province. On the other hand, the sample of the study consisted of 400 classroom teachers which were randomly selected. Prepared for the purpose of collecting data, the survey has had 41 questions. In order to have a statistical analysis of the obtained data SPSS package program was used. Frequency (f) distributions and Percent (%) values were used in the analysis of the data.
While 39% of the classroom teachers participating in the survey completed their undergraduate studies in the classroom teaching department of faculty of education, the remaining 61% of them completed their educations in other faculties. It was seen that the music classes have been conducted by those who haven’t trained in music. As a result of the research, it is observed that the classroom teachers found themselves considerably inadequate in conducting music classes. In the survey, the classroom teachers were asked questions about the functions included in the primary school music curriculum. Vast majority of the teachers stated that they found themselves inadequate in conveying 11 functions out 21 functions to their students. While 78% of the classroom teachers participating in the survey found in service training is a must, the remaining 22%, on the other hand, found it unnecessary. It was observed that some of
the classroom teachers include other courses in music classes. The percent of those finding in service training necessary is 78% while the opposite is 22%. It is observed that an in service training should be organized in music course.
While 92% of the participants in the survey thought that one hour is not enough for music class, the remaining 8% believed that it is enough.
Vast majority of the classroom teachers participating in the survey believed that the music and music education courses they had been given during their undergraduate education was inadequate.
While 92% of the classroom teachers participating in the survey considered that the music courses should be instructed by music teachers, however, the remaining 8% thought that the music classes should be instructed by classroom teachers.
İÇİNDEKİLER
JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI……….i
TEŞEKKÜR………...…………...……ii ÖZET……….…………...………iii ABSTRACT………..……….v İÇİNDEKİLER DİZİNİ………..…………..…………...vii TABLOLAR LİSTESİ………..……..….……….ix 1.GİRİŞ………..……..…..1 1.1. Problem Durumu………..…...………2 1.2. Problem Cümlesi……….………3 1.3. Alt Problemler………....….3 1.4. Araştırmanın Amacı……….….……..4 1.5. Araştırmanın Önemi………...….4 1.6. Varsayımlar ………....4 1.7. Sınırlılıklar ……….4 1.8. İlgili Araştırmalar………..………..4 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE………...7 2.1. Eğitim………...………...7 2.1.1 Sanat Eğitimi………..………...7 2.1.2 Müzik Eğitimi………...7
2.2 Türkiye’de Müzik Eğitiminin Yapısı………...…7
2.2.2 Sınıf ve Anaokulu Öğretmenliğine İlişkin Müzik Eğitimi…..………..8
2.2.3 Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dallarında Uygulanan Müzik Derslerinin İçeriği ve Kredi Dağılımı………...……..10
2.3 Türkiye’de Genel Müzik Eğitimi……….………..13
2.3.1 Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı………...………13
2.3.2 Genel Amaçlar ………..……….13
2.3.3 Temel Beceriler ve Değerler …………..………14
2.3.4 Öğrenme Alanları………14
2.3.5 Kazanımlar………..………15
2.3.5.1 İlkokul Dönemi İçin Talim ve Terbiye Kurulunca Belirlenmiş Olan Müzik Dersi Kazanımları………15
2.3.5.1.1 İlkokul 1. Sınıf Müzik Dersi Kazanımları………15
2.3.5.2 İlkokul 2. Sınıf Müzik Dersi Kazanımları………...…16
2.3.5.3 İlkokul 3. Sınıf Müzik Dersi Kazanımları………...17
2.3.5.4 İlkokul 4. Sınıf Müzik Dersi Kazanımları………...18
3.YÖNTEM……….………20
3.1 Araştırmanın modeli………..………20
3.2 Evren………..20
3.3 Örneklem………20
3.4 Veri Toplama Aracının Geliştirilmesi……….………..….20
3.5 Verilerin Analizi………21
4.BULGULAR ve YORUMLAR………...24
4.1 1. Alt Probleme İlişkin Bulgular………24
4.2 2.Alt Probleme İlişkin Bulgular……….24
4.4 4.Alt Probleme İlişkin Bulgular……….36
4.5 5.Alt Probleme İlişkin Bulgular………...………..38
4.6 İlkokul Dönemi Müzik Dersi Kazanımlarına Yönelik Bulguların Genel Durumu………40
4.7. 7. Alt Probleme İlişkin Bulgu………...…41
4.8 8.Alt Probleme İlişkin Bulgular……….……..………..42
4.9 9.Alt Probleme İlişkin Bulgu……….………43
4.9.1 10.Alt Probleme İlişkin Bulgu………..43
4.9.2 11.Alt Probleme İlişkin Bulgu………...44
4.9.3 12.Alt Probleme İlişkin Bulgu………...45
4.9.4 13.Alt Probleme İlişkin Bulgu………..45
5.SONUÇLAR ve ÖNERİLER………...47 5.1 SONUÇLAR……….………47 5.2 ÖNERİLER………51 KAYNAKÇA………...53 EK-ANKET FORMU………..55 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1.Mezun Olunan Lisans Programına İlişkin Dağılımlar ………..22
Tablo 2.Mesleki Hizmet Sürelerine İlişkin Dağılımlar………...23
Tablo 3.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Eğitimi Durumları………...23
Tablo 4.Sınıf Öğretmenlerinin Temel Müzik Yazı ve Öğelerini Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..……….…...24
Tablo 5.Sınıf Öğretmenlerinin Sesin Yükseklik Ögesini Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...25 Tablo 6.Sınıf Öğretmenlerinin Müzikte Aralık Kavramını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..……….25 Tablo 7.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Ritim Kavramını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...26 Tablo 8.Sınıf Öğretmenlerinin Şarkı, Türkü ve Oyun Müziklerindeki Hız Değişikliklerini Fark Ettirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………26 Tablo 9.Öğrencilere Şarkı, Türkü ve Oyun Müziklerindeki Gürlük Değişikliklerini Fark Ettirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...27 Tablo 10.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Vücutlarını Ritim Çalgısı Gibi Kullandırabilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..28 Tablo 11.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Derslerinde Orff Çalgılarına Yer Verme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..28 Tablo 12.Sınıf Öğretmenlerinin “Orff Çalgıları” ile Çocuklar İçin Şarkı Düzenleyebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..29 Tablo 13.Sınıf Öğretmenlerinin Aksak Ritmik Yapıdaki Ezgileri Öğrencilere Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri……….30 Tablo 14.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Şarkılı Oyun Müziklerinde Özgün Hareketlerle Oynamasını Sağlayabilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...30 Tablo 15.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Toplu Söyleme Kurallarını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..31 Tablo 16.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Konuşurken ve Şarkı Söylerken Sesin Doğru Kullanımını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri……….32 Tablo 17.Sınıf Öğretmenlerinin Şarkı Söylemeye Başlamadan Önce Ses ve Nefes Egzersizleri Yaptırabilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...32
Tablo 18.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Koroları Oluşturabilme ve Oluşturulan Koroları Yönetebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………33 Tablo 19.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere İstiklal Marşı’nı Anlamına Uygun Bir Şekilde Söyletebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...33 Tablo 20.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Enstrümanı Çalabilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..34 Tablo 21.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersinde Müzik Enstrümanı Kullanma Durumlarına İlişkin Görüşleri………..34 Tablo 22.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Enstrümanı Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..35 Tablo 23.Sınıf Öğretmenlerinin Toplu Enstrüman Çalma Kurallarını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..…35 Tablo 24.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilerde Araştırma, Keşfetme ve Yaratıcılık Becerilerini Geliştirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..36 Tablo 25.Sınıf Öğretmenlerinin “Müziksel Yaratıcılık” Alanındaki Kazanımları Öğrencilere Kazandırabilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...37 Tablo 26.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencileri Kendi Ezgilerini Oluşturmalarında Onları Yönlendirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..37 Tablo 27.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilerin Müzik Beğeni Kültürünü Geliştirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………..38 Tablo 28.Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilere Türkiye ve Dünyadaki Müzik ve Tür Biçimlerini Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri……….39 Tablo 29.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dinleme Kurallarını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...39 Tablo 30.Sınıf Öğretmenlerinin 4 Öğrenme Alanındaki Kazanımlar Hakkındaki Görüşleri………..40
Tablo 31.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersi Etkinliklerini Diğer Disiplinlerle İlişkilendirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri………...…….41 Tablo 32.Sınıf Öğretmenlerinin “Müzik Dersi Kılavuz Kitabı”ndaki Şarkı Repertuvarının Yeterliği Hakkındaki Görüşleri………..41 Tablo 33.Sınıf Öğretmenlerinin 4 Öğrenme Alanındaki Kazanımlar Hakkındaki Görüşleri………..42 Tablo 34.Müzik Dersinde Yardımcı Kaynak Kullanım Durumlarına İlişkin Görüşleri..42 Tablo 35.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik ve Müzik Eğitimi ile İlgili Yeni Yayınları Takip Etme Durumları Durumlarına İlişkin Görüşleri………...43 Tablo 36.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersi İçin Haftada Bir Ders Saatinin Yeterli Olup Olmadığına Dair Görüşleri……….…43 Tablo 37.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik İçin Ayrılmış Ders Saatlerinde Başka Bir Ders İşleme Durumları Durumlarına İlişkin Görüşleri………44 Tablo 38.Sınıf Öğretmenlerinin Lisans Boyunca Aldıkları Müzik ve Müzik Eğitimi Derslerinin Yeterliği Hakkındaki Görüşleri………45 Tablo 39.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersi ile İlgili Hizmet İçi Eğitim Hakkındaki Görüşleri………..45 Tablo 40.Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersini İşlemesi Gereken Öğretmen Hakkındaki Görüşleri………....45
GİRİŞ
Müzik duygu ve düşünceleri seslerle ifade etme sanatıdır. İnsan yaşamı boyunca müzikle etkileşim içindedir. Direkt olarak müziğin kendisi ya da müziğin diğer sanat dallarındaki kullanımı insanoğlunun yaşamında önemli bir yer tutmaktadır.
Müziğin insan yaşamındaki önemi, onun insan yaşamının değişik boyutlarındaki çok yönlü işlevlerinden kaynaklanır. Bu işlevler bireysel, toplumsal, kültürel, ekonomik ve eğitimsel olmak üzere beş kümede toplanabilir.
1.Müziğin bireysel işlevleri, bireyin dengeli ve doyumlu, sağlıklı ve başarılı, duyarlı ve mutlu olması için bilişsel, duyuşsal ve devinişsel yapıları üzerinde olumlu izler bırakan müziksel uyarılma ve tepkide bulunma biçimlerini kapsar.
2.Müziğin toplumsal işlevleri, bireyler, birey ile toplum, toplumsal kesimler ve toplumlar arasında tanışma, anlaşma, kaynaşma, paylaşma, yaklaşma, işbirliği, birleşme ve bütünleşme sağlanmasında müziğin oynadığı rolleri kapsar.
3.Müziğin kültürel işlevleri, kültür arttırıcı, kültürel özellikleri taşıyıcı ve kuşaktan kuşağa aktarıcı, kültürler arası ilişkileri zenginleştirici müziksel birikim ve etkinlikleri kapsar.
4.Müziğin ekonomik işlevleri, sanatsal öz korunmakla birlikte müzik alanında giderek belirginleşen sunu-istem, üretim-dağıtım-tüketim ilişkilerinin ağır bastığı çalışma ve düzenlemeleri kapsar.
5.Müziğin eğitimsel işlevleri, bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik işlevlerin düzenli, sağlıklı, etkili, verimli ve yararlı olmasını sağlamaya yönelik müziksel öğrenme-öğretme etkinliklerini ve bunlara ilişkin düzenlemeleri kapsar. (Uçan, 2005:13)
Yukarıdaki beş kümeyi incelediğimizde müziğin insan hayatında ve insana dair olan tüm alanlarda ne kadar etkili olduğunu görürüz.
“ Toplu ya da kendi basına bir çalgı çalmak ya da ses veren bir araçtan ses elde etmeğe çalışmak çalgının ya da aracın özelliklerine göre çocukta büyük ve küçük kasların gelişimine yardımcı olur” (Sun; Seyrek 2000: 34)
Müzik eğitimi, temelde, bir müziksel davranış kazandırma, bir müziksel davranış değiştirme veya bir müziksel davranış değişikliği oluşturma, bir müziksel davranış geliştirme sürecidir. Bu süreçte daha çok, eğitim gören bireyin (çocuğun/gencin, öğrencinin) kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak belirli amaçlar doğrultusunda planlı, düzenli ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir. Müzik eğitimi yoluyla, birey ile çevresi, özellikle müziksel çevresi arasındaki iletişim ve etkileşimin daha sağlıklı, daha düzenli, daha etkili ve daha verimli olması beklenir. (Uçan, 2005:14)
İlkokullardaki müzik öğretim uygulamalarını gerçekte son derece yetersiz, yanlış ve hatta belli yönleriyle yok denebilecek bir sınırlılıkta olması nedeniyle daha da büyümekte ve adeta katlanarak üç yıllık ikinci kademeyi oluşturan ortaokula aktarılmaktadır. (Uçan, 1993).
Çocuğun eğitimi bakımından birinci derecede önemli olan etmen grubu, çevresel etmenlerdir. Çünkü anne babadan gelen kalıtımsal miras konusunda eğitimcilerin günümüz koşullarında eldeki bilgiler doğrultusunda yapabilecekleri fazla bir şey yoktur. Ancak çevresel koşulları hazırlamak, düzenlemek, düzeltmek, azaltmak ya da arttırmak mümkündür. Çocuk eğitimi söz konusu olduğunda, çevresel etmenler arasında en önemlisi çocuğun fiziksel ve sosyal çevredeki deneyimleri ile edindiği davranış ve kapasite artışıyla tanımlanan öğrenmedir (Önder, 2003).
Çocuk başka şeylerin yanı sıra, güvenlik hissi, grup içinde yer edinebilme, bir etkinlikte yer alabilme ve kendi sorunlarıyla yüzleşme ve başarılı olmaya gereksinim duyar. Müzik programı, müzik deneyimlerinin kalitesiyle, programın düzenlenmesi ve ele alınan müzik öğretim yöntemleriyle birlikte çocuğun gelişimine katkıda bulunur. İyi hazırlanmış bir müzik eğitimi programıyla çocuk; yaşamın zevkini ve anlamını, sınıf içinde, toplumda, dünyada yaşamayı anlayabilir. Ulusal ve dünya tarihini anlamlı kılabilir. Bilim, sanat, sosyal bilimler, sağlık, din gibi alanlara ilgiyi geliştirip bilgilendirilebilir. Yaratıcılığı, değişik tür aktivite düşünceleri geliştirebilir ve davranışlarında olumlu gelişmeler sağlanabilir.( Çilden, Ş 2001:4)
Sağlıklı bir kişilik gelişimi için sanat eğitimi gereklidir. Bu yolla birey kendine güven duygusunu kazandığı gibi, akıl ve heyecanlar arasındaki dengenin kurulmasını sağlar. Sanat eğitimi ve ona ilişkin etkinlikler bireyi birçok karmaşık ve zararlı duygulardan ve iç çatışmalardan arındırır. Öyleyse sanat eğitiminin amacı, mutlu ve uyumlu insanlar yetiştirmektir (Yıldız, 2002).
Müzik dersi ilköğretim okullarının birinci ve ikinci devresinde (1-3. sınıflar ve 4-5. sınıflar) genellikle sınıf öğretmenleri tarafından yürütülmektedir. Yapılan çeşitli araştırmalar ilköğretimde etkili bir müzik eğitimi gerçekleştirilemediğini göstermektedir. Bunun da temel nedeni olarak, sınıf öğretmenlerinin müzik öğretimi konusunda yeterli bilgi ve becerilere sahip olmadıkları, bu durum sonucunda da sınıf öğretmenlerinin Müzik dersini yürütürken çeşitli güçlüklerle karşılaştıkları söylenebilir. Sınıf öğretmenlerinin bu güçlüklerini gidermek için öncelikle bu güçlüklerinin neler olduğunun ve bu güçlüklerin giderilmesine dönük eğitim gereksinmelerinin belirlenmesi gereklidir.(Yünlü, 2002)
1.1 Problem Durumu
Türkiye’de ilkokul dönemi boyunca müzik dersi zorunlu olmakla birlikte sınıf öğretmenlerince işlenmektedir. MEB’e bağlı ilkokullarda müzik dersleri sınıf öğretmenleri tarafından yürütülmektedir. Öğrencilerin ilkokulda gördüğü eğitim her alanda oluğu gibi müzik eğitimi alanında da son derece büyük önem taşımaktadır. Öğrencilerin müzik dersinde öğretmen ve arkadaşlarıyla yaşadığı etkileşimler onların müzik hakkındaki görüşlerinin oluşmasında önemli etkiye sahiptir. Ayrıca öğrencilerin ilkokul dönemi boyunca almış oldukları müzik eğitimi bir temel teşkil etmektedir
dolayısıyla ortaokul dönemindeki müzik eğitiminin verimli bir şekilde işlenebilmesi için ilkokul dönemindeki müzik eğitiminin sağlıklı bir şekilde işlenmiş olması gereklidir..
Sınıf öğretmenliği lisans programında 3 dönem müzik dersi bulunmaktadır. Halen görev yapmakta olan sınıf öğretmenlerinin bazıları Mühendislik, Teknik Eğitim ve diğer fakültelerden mezun olduklarından dolayı bu 3 dönemlik müzik dersini de almış değildir. Dolayısıyla ilkokul dönemi müzik dersleri müzik eğitimi alanında yeterli donanıma sahip olmayan öğretmenler tarafından işleniyor olabileceği fikrinden yola çıkılarak böyle bir araştırma gerekli görülmüştür.
1.2 Problem Cümlesi
“Ankara ili Yenimahalle ilçesindeki ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin ilkokul dönemi boyunca işledikleri müzik dersindeki yeterliliklerine ilişkin görüşleri nedir?”
1.3 Alt Problemler
1. Görüşleri alınan sınıf öğretmenlerinin mesleki özellikleri nedir?
2. Sınıf öğretmenlerinin, müzik programında yer alan ” müziksel algı ve bilgilenme” alanındaki kazanımları öğrencilere kavratabilme konusundaki görüşleri nelerdir?
3. Sınıf öğretmenlerinin, müzik programında yer alan “dinleme çalma ve söyleme” alanındaki kazanımları öğrencilere kavratabilme konusundaki görüşleri nedir? 4. Sınıf öğretmenlerinin, müzik programında yer alan “müziksel yaratıcılık“
alanındaki kazanımları öğrencilere kavratabilme konusundaki görüşleri nedir? 5. Sınıf öğretmenlerinin, müzik programında yer alan “müzik kültürü“ alanındaki
kazanımları öğrencilere kavratabilme konusundaki görüşleri nedir? 6. Sınıf öğretmenleri bir müzik enstrümanını çalabilmekte midir?
7. Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersi Etkinliklerini Diğer Disiplinlerle İlişkilendirebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri nedir?
8. Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kılavuz kitabındaki repertuvar hakkındaki görüşleri nedir ve yardımcı kaynak kullanma ve yeni yayınları takip etme durumları nedir?
9. Sınıf öğretmenleri müzik dersi için haftada bir ders saatini yeterli görmekte midir?
10. Sınıf öğretmenleri müzik dersi için ayrılmış ders saatlerinde başka bir ders işlemekte midir?
11. Sınıf öğretmenlerinin lisans eğitimleri boyunca almış oldukları müzik eğitimi hakkındaki görüşleri nedir?
12. Sınıf öğretmenleri müzik eğitimine yönelik hizmet içi eğitim ihtiyacı duymakta mıdırlar?
13. Sınıf öğretmenlerinin ilkokul dönemi müzik dersini kendilerinin mi yoksa müzik öğretmenlerinin mi işlemesi gerektiğini düşünmektedirler?
1.4 Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın genel amacı, sınıf öğretmenlerinin müzik dersindeki yeterlilik durumlarına, ilkokul dönemi müzik programı için belirlenmiş olan kazanımları öğrencilere aktarabilme durumlarına, lisans eğitimleri boyunca almış oldukları müzik dersinin yeterliğine ilişkin görüşlerine dayalı olarak ilkokul dönemi müzik derslerinin işlenişi hakkında genel bir izlenim edinmek ve araştırmanın sonucunda ortaya çıkabilecek olası sorunlara çeşitli öneriler sunmaktır.
1.5 Araştırmanın Önemi
Bu araştırma; sınıf öğretmenlerinin ilkokul müzik dersi için belirlenmiş olan kazanımları öğrencilere aktarılabilme düzeyleri hakkındaki görüşlerinin alınması, ilkokuldaki müzik eğitimine yönelik direkt olarak sınıf öğretmenlerinin görüşlerinden yola çıkarak genel bir izlenim elde edinilebilmesi ve olası sorunlara öneriler sunabilmeyi mümkün kıldığı için önemlidir.
1.6 Varsayımlar Bu araştırmada;
a) Sınıf öğretmenlerinin ilkokuldaki müzik derslerinde gerekli olan, müzik dersi alan bilgisi konularında belirli eksikliklerinin olabileceği,
b) Görüşleri alınan sınıf öğretmenlerinin anket sorularına verdikleri yanıtlarda samimi oldukları, varsayılmıştır.
1.7 Sınırlılıklar
Bu araştırma;
a) Ankara ilinin Yenimahalle ilçesine bağlı ilkokullarla b) Bu okullarda görev yapan sınıf öğretmenleriyle
c) Bu okullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin işlemekte olduğu müzik dersiyle ve bu müzik dersinin içeriğiyle,
d) Alt problemlerde yer alan konularla sınırlıdır.
1.8 İlgili Araştırmalar
Mesut Ercan'ın (2006) Eğitim Fakülteleri İlköğretim Bölümleri Sınıf öğretmenliği Programı Son Sınıf Öğrencilerinin İlköğretim 1. Devre Müzik Derslerine Yönelik Mesleki Alan Yeterliliklerinin İncelenmesi adlı yüksek lisans tezinde Eğitim Fakülteleri İlköğretim bölümleri Sınıf öğretmenliği Programı son sınıf öğrencilerinin 1. devre müzik derslerine yönelik mesleki alan yeterlilikleri, lisans programlarında yer alan müzik 1-2 ve müzik öğretimi ders programı dikkate alınarak, öğrenci görüşlerine göre incelenip değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın sonucuna göre sınıf öğretmenliği programı son sınıf öğrencilerinin müzik dersi alan yeterlilikleri, sayısal verilerle ölçülmüş ve halen yürürlükteki sınıf öğretmenliği lisans programı müzik derslerinin işlevselliği tartışılmıştır.
Araştırmada, öğrencilerin müzik eğitimi ders programında yer alan genel müzik bilgileri, ses eğitimi, çalgı eğitimi ve çalgı bilgisi, çocuk şarkıları dağarcığı bilgisi ve müzik öğretim yöntemleri bilgileri ölçülmüş, bulgular haline getirilmiş ve yorumlanmıştır. Bulguların yorumlanmasından sonra araştırma probleminin sonuçları saptanmış, bu sonuçlar içerisinde sınıf öğretmenliği programı son sınıf öğrencilerinin müzik eğitimi dersi alan yeterlilikleri ortaya çıkarılmıştır. Uygulanmakta olan sınıf öğretmenliği müzik eğitimi ders programının içeriklerinin geliştirilebilmesi ve bu içeriklerin uygulanabilmesine yönelik çözüm önerileri getirilmiştir.
Figen Yünlü ‘nün (2002)Yüksek Lisans Tezi “İlköğretim Okullarında Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersine İlişkin Eğitim Gereksinmeleri” adlı yüksek lisans tezi: Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerinin Müzik dersinde karşılaştıkları güçlüklerin ve bunlara dayalı olarak müzik dersiyle ilgili eğitim gereksinmelerinin belirlenmesidir. Araştırma, 2000-2001 öğretim yılında Eskişehir il
merkezindeki 40 ilköğretim okulunda görev yapan 519 sınıf öğretmeninden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinde yapılan araştırmanın verileri, sınıf öğretmenlerine uygulanan anketle toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) bilgisayar programından yararlanılmıştır. İstatistiksel teknik olarak sayı ve yüzdeler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sınıf öğretmenlerinin Müzik dersinin önemi, işlevi, kapsamı, öğretme-öğrenme süreçlerinin düzenlenmesi, uygulanması ve öğrenci basanlarının değerlendirilmesi konularında önemli güçlüklerinin olduğu ve bu güçlüklere dayalı eğitim gereksinmeleri ortaya konulmuştur.
Sevil Özmen'in(2009) Sınıf Öğretmenliği Dışında Farklı Fakülte Ve Bölümlerden Mezun Sınıf Öğretmeni Olarak Atanmış Öğretmenlerin Müzik Dersindeki Mesleki Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri adlı yüksek lisans tezinde ilköğretim I. basamakta ders veren sınıf öğretmenlerinin müzik derslerindeki yeterliliklerine ilişkin görüşlerine yer verilmiştir. Araştırma, durum saptamasına yönelik betimsel bir alan araştırmasıdır. Verilerin toplanması için farklı fakülte ve bölümlerden mezun, sınıf öğretmeni olarak atanmış öğretmenlerin müzik dersindeki yeterliliklerine ilişkin görüşlerine yönelik anket uygulanmış, anketin birinci bölümünde yer alan on dört adet soru sınıf öğretmenlerinin kişisel özellikleri, ikinci bolümde yer alan on dokuz adet soru sınıf öğretmenlerinin müzik derslerinde uyguladıkları şarkı öğretme etkinlikleri, üçüncü bölümde yer alan yirmi bir adet soru ise sınıf öğretmenlerinin genel müzik bilgileri ile ilgili soruları kapsamıştır.
Araştırma sonucunda, farklı fakülte ve bölümlerden mezun olmuş ve sınıf öğretmeni olarak atanan öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun müzik derslerine müzik öğretmenin girmesini istedikleri, genel müzik bilgilerine ve becerilerine yeterince sahip olmadıkları, yeterli bilgiye sahip olmamalarına rağmen sadece bir kişinin bu derse yönelik hizmet içi eğitim aldığı, MEB programına göre her üniteye bir şarkı öğretmesi gerekirken öğrencilere öğretebileceği şarkı dağarcığının yirmiden fazla olmadığı saptanmıştır.
2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Eğitim
Yalın ve özlü anlatımıyla eğitim, “bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir” (Ertürk,1972:12). Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi eğitim temelde, bir davranış değiştirme sürecidir. Bireyin davranışlarında meydana getirilen değişmelerin toplumu, toplumdaki değişmelerin bireyin davranışlarını etkilemesi kaçınılmaz bir olgudur. Zaten birey, içinde yaşadığı doğal, toplumsal ve kültürel çevreyle sürekli bir etkileşim içinde bulunur. Birey ile çevresi arasındaki bu etkileşimin, eğitim yoluyla daha düzenli, daha etkili ve daha verimli olması beklenir(Uçan 1982:2).
2.1.1 Sanat Eğitimi
“Sanat eğitimi”, temelde, sanatsal etkinlik ve etkileşimler yoluyla bireyin yaratma güdüsünü doyurmaya, estetik gereksinimlerini karşılamaya, beğeni duygusunu geliştirmeye ve içinde yaşadığı gerçekliğe daha duyarlı olmasını sağlamaya yöneliktir. Bu bakımdan sanat eğitimi, bireyin bilişsel ve devinişsel yönlerinin yanında, özellikle duyuşsal yönünün gelişmesinde çok önemli rol oynar. Sanat eğitimi, her biri kendi içinde çeşitli dallara ayılan şu üç ana koldan oluşur: (1) Fonetik sanatlar eğitimi, (2)
plastik sanatlar eğitimi ve (3)dramatik sanatlar eğitimi. Müzik eğitimi, fonetik sanatlar
eğitiminin başlıca dallarından birini oluşturur. (Uçan, 2005:40)
2.1.2 Müzik Eğitimi
“Müzik eğitimi” bireyin genel ve müziksel davranışlarında kendi müziksel yaşamları yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişmeler oluşturma süreci” diye tanımlanabilir. İnsan yaşamında müziğin belirli işlevleri (fonksiyonları) vardır. Bu işlevler çeşitli, çok yönlü, kapsamlı ve karmaşıktır. Müziğin insan yaşamındaki işlevleri “bireysel(fizyo/biyopsişik)”, “toplumsal”, “kültürel”, “ekonomik” ve “eğitimsel” olmak üzere beş kümede toplanabilir. Bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik işlevlerinin insan yaşamındaki yeri ve önemi nedeniyledir ki, müzik hem etkili bir eğitim aracı, hem geçerli-güvenli bir eğitim yolu-yöntemi hem de önemli bir eğitim alanı haline gelmiştir. (Uçan, 2005:40)
Türkiye’de müzik eğitimi “örgün” (okul içi)” ve “örgün olmayan” ya da yaygın (okul dışı) olarak düzenlenmekte, “genel” ve “mesleki” olmak üzere iki ana çerçevede planlanıp uygulanmaktadır. Bu iki çerçeve arasında yer alan “özengen” müzik eğitimi ise bir yandan genel ve mesleksel müzik eğitimleriyle, diğer yandan “örgün olmayan” (yaygın) müzik eğitimiyle örtüşen-çakışan özellikler göstermekte, çoğu kez çoğu yerde onlarla iç-içe girmekte ve bu bakımdan ayrı ve kendine özgü bir inceleme konusu olmaktadır.
“Genel müzik eğitimi”, okul öncesinde, temel, orta ve yüksek eğitim
düzeylerinde okul ya da program ayrımı gözetilmeksizin herkese yönelik müzik eğitimidir. Okul öncesi ve okul dönemlerinin yanında, okul sonrası dönemleri de kapsar: böylece, tüm yaşam süresini içine alır. “Mesleki müzik eğitimi” ise, müzik alanında belirli mesleklerin gerekli kıldığı müziksel bilgi, beceri ve alışkanlıkların kazandırılmasına yönelik müzik eğitimidir. Böyle ele alındığında, mesleki müzik eğitimi kapsamına giren dallar şöylece sıralanabilir. Müzik sanatçılığı (bestecilik, seslendiricilik), yönetkenlik eğitimi, müzik araştırmacılığı eğitimi, müzik teknolojisi ya da çalgı yapımcılık-onarımcılık eğitimi, müzik öğretmenliği (eğitimcilik) eğitimi, anaokulu ve ilkokul(sınıf) öğretmeni yetiştirmede müzik eğitimi, askeri müzik ya da bandoculuk eğitimi, dini müzik eğitimi veya din adamı yetiştirmede müzik eğitimi.
“Örgün müzik eğitimi” denilince, genellikle, okullarda yapılan müzik eğitimi akla gelir. “Yaygın müzik eğitimi” denilince daha çok okul dışı kurum ve kuruluşlarda yapılan müzik eğitiminden söz edilir. (Uçan, 2005:41)
2.2.1 Mesleki Müzik Eğitimi
Cumhuriyetin ilk altmış yılında mesleki müzik eğitimi ve şu alt başlıklar altında incelenip betimlenebilir: Müzik öğretmenliği eğitimi, bestecilik ve seslendiricilik eğitimi, müzik araştırmacılığı eğitimi, çalgı yapımcılık/onarımcılık eğitimi, askeri müzik/bandoculuk eğitimi, ilkokul ve anaokulu öğretmeni yetiştirmede müzik eğitimi, din adamı yetiştirmede müzik eğitimi, yurtdışına öğrenime göndererek mesleksel müzik eğitimi, mesleki müzik eğitiminde yabancı uzmanlardan yararlanma. (Uçan, 2005:46) 2.2.2 Sınıf ve Anaokulu Öğretmenliğine İlişkin Müzik Eğitimi
Sınıf öğretmenliği ve Anaokulu Öğretmenliği özellikle genel müzik eğitimi açısından büyük önem taşır. Çünkü bu öğretmenler görevli oldukları okullarda eğitimini üstlendikleri sınıfların ya da yaş kümelerinin Müzik derslerini ya da Müzik etkinliklerini de yürütmekle görevlidirler. Böylelikle onlar Sınıf Öğretmenliği veya Anaokulu Öğretmenliği kapsamında kendine özgü bir “genel müzik eğitimciliği” de yaparlar. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren müzik eğitimi Sınıf(İlkokul) Öğretmeni ve Anaokulu Öğretmeni yetiştiren tüm kurumların programlarında “zorunlu” bir eğitim alanı olarak yer almıştır.
Cumhuriyet döneminin Sınıf (İlkokul) Öğretmeni yetiştirme kurumları olan İlk öğretmen Okulları, Köy Enstitüleri, İki Yıllık Eğitim Enstitüleri, 1982’den itibaren Eğitim Yüksekokulları ve 1990’lardan itibaren Eğitim Fakülteleri Sınıf Öğretmenliği Bölümlerinde kapsanan müzik eğitimi “genel müzik eğitimine dayalı veya onunla iç içe olan kendine özgü bir mesleksel müzik eğitimi” niteliğinde olmuştur.
Bu arada 1940 yılından itibaren Türk müzik eğitimi tarihinde ilk kez Köy Enstitülerinde köy ilkokullarında öğretmen yetiştirme programı yoluyla ‘köye dönük örgün müzik eğitimi’ uygulanmıştır. Köy enstitüsü çıkışlı köy öğretmenlerinin görev almaya başlamalarıyla birlikte köy ilkokullarında gerçek anlamda müzik eğitimi uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulamaların köy ilkokullarında gerçek anlamda müzik eğitimi uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulamaların somut bir sonucu olarak, o döneme kadar Köy İlkokul Programı’nda sadece ders dışı bir ‘Çalışma’ veya ders dışı bir ‘Etkinlik’ olarak yer alan müzik eğitimi 1948’den itibaren bir ‘Ders’ haline getirilmiş ve öteki dersler yanındaki yerini almıştır. Köy Enstitülerindeki müzik eğitiminde daha çok “etkinleşerek öğrenme/öğretme”, “yaşayarak öğrenme/öğretme”, “yaparak öğrenme/öğretme”, “yaratarak öğrenme/öğretme”, “öğrenerek öğretme” ve “öğreterek öğrenme” ilkeleri geçerli olmuştur.
Ayrıca, “Müzik Ağırlıklı Sınıf Öğretmeni” yetiştirme yoluna da gidilmiştir. Ortaokul ya da Ortakısım üzerine üç yıl öğretim süreli İlk öğretmen Okulu “Müzik
Semineri”nin ya da “Özel Müzik Bölümü”nün ilki 1950 yılı dolayında İstanbul’da,
ikincisi 1963 yılında Ankara’da açılmıştır. Ne var ki “Müzik ağırlıklı sınıf öğretmeni” yetiştirmenin yanı sıra “Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümlerine yüksek nitelikli aday öğrenci hazırlama” işlevi de gören bu programlar, ciddi veya kabul edilebilir bir haklı gerekçeye dayanmaksızın 1975-1976 öğretim yılında uygulamadan kaldırılmıştır. Aradan 10 yıl geçtikten sonra 1985’te Öğretmen Liseleri Müzik Kolu Programı hazırlanıp yürürlüğe konulmuşsa da ciddi ve etkili olarak yürütülememiştir. Daha sonra 1990’dan itibaren “Müzik Yan Alanlı Sınıf Öğretmeni” yetiştirme düzenlemesine ve uygulamasına geçilmiştir. Bu, “özengen müzik eğitimine dayalı veya onunla iç içe olan kendine özgü bir mesleksel müzik eğitimi” niteliği taşımıştır.
Öbür yandan 1920’de Ankara’da Ana Muallim Mektebi(Ana Öğretmen Okulu) yeniden açılmış ve programlarında ilköğretim öncesine(okulöncesine) yönelik müzik eğitimine büyük önem ve öncelik verilmiştir. Bu eğitimde bu alanda yurt dışında öğrenim görmüş uzman öğretmenlerden etkin biçimde yararlanılmıştır. Kız Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve (Meslek) Dalı ile Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu’nda 1961’de, Kız Sanat Yüksek Öğretmen Okulu’nda 1962’de ve Hacettepe Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksekokulunda 1968’de açılan Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü programlarında “mesleğe dönük” müzik eğitimi “zorunlu” olarak yer almıştır. 1970’lerde gelişen bu kurumlar 1980’lerde fakülteleşmişler, 1990’lardan itibaren yeni anlayış ve çağdaş yaklaşımları daha yakından izler duruma gelmişlerdir. (Uçan, 2005:455,456)
Ülkemizde, “İlköğretim Kurumları Yönetmeliği”nin 64.maddesine göre Sınıf Öğretmeni; öğrencilerine genel müzik eğitimi vermek üzere I. ve gerektiğinde de II. kademe müzik derslerini yürütmekle de yükümlü kılınmıştır (Resmi Gazete, 2006). Bu yasal düzenlemeye karşın, sınıf öğretmenlerinin mesleki müzik eğitimi henüz sorunlarından arındırılarak sağlam bir yapıya kavuşturulamamıştır. Gerçi, Cumhuriyet reformlarından bu yana sınıf öğretmenlerinin yetiştirilme sürecinde her dönemde müzik derslerine yer verilmiştir (Şaktanlı, 2004).
2.2.3Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dallarında Uygulanan Müzik Derslerinin İçeriği ve Kredi Dağılımı
Dersin Adı-Kodu:İSÖ 211 MÜZİK I Programın Adı:Sınıf Öğretmenliği
Yarıyıl
Eğitim ve Öğretim Yöntemleri
Teori Uyg. Lab.
Proje/Alan
Çalışması Diğer Toplam Kredi
3 2 - - - 2 2
Ders Dili Türkçe Zorunlu SeçmeliZorunlu Ön şartlar Yok Dersin
İçeriği
Eğitimde müzik, rolü ve içeriği; temel müzik bilgileri, nota yazmanın doğası ve amacı, çalgı ve ses eğitimine giriş, toplu çalma ve söyleme; yaratıcılığı geliştirmede müziksel işitme okuma ve yazma çalışmaları.
Dersin amacı Dersin içeriği doğrultusunda öğrenciyi yetiştirebilme. Öğrenme
Çıktıları ve Yeterlilikler
Eğitimde müziğin rolünü ve içeriğini bilir. Nota yazar.
Grupla ve tek olarak blok flüt çalar. Grupla ve tek olarak şarkı söyler. Yaratıcılığı gelişir.
Müziksel işitme okuma ve yazma becerisi kazanır. Müzikalitesi gelişir.
Ders Kitabı ve/veya Kaynaklar
Kır Çiçekleri ( Muammer Sun)Blok flüt ve Org İle Müzik Eğitimi (Prof. Dr. Salih Akkaş), Blok flüt İle Müzik Eğitimi ( Salih Aydoğan; A. Aydın İlik, İlk Öğretim Okullarında Müzik( İsa Coşkuner), (Musiki Temel Bilgisi), A Adnan Saygun, Toplu Ses Eğitimi1 Saip Egüz, Müzik 1, Müzik Öğretimi Eğitim Fakülteleri Ve Sınıf Öğretmenliği Bölümleri İçin Prof. Dr. Salih Akkaş.
Hafta Konular
1 Tanışma, dersin içeriği hakkında öğrenciyi bilgilendirme. 2 Temel müzik bilgileri: Nota ve ses bilgisi.
3 Temel müzik bilgileri: Portede notaların yerleri, blokflüt’ün tanıtılması. 4 Temel müzik bilgileri: 2/4 lük ölçü, dörtlük ve sekizlik notalarla ezgi çalışması. 5 Dördüncü hafta konularının pekiştirilmesi ile ilgili ezgi çalışması.
6 3/4 lük ölçü, noktalı sekizlik ve dörtlük notalarla ilgili ezgi çalışması.
7 Altıncı hafta konularının pekiştirilmesi ile ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 8 Vize sınavı
9 4/4 lük ölçü, dörtlük, sekizlik ve onaltılık notalarla ezgi çalışması. 10 Dokuzuncu hafta konularının pekiştirilmesi ile ilgili ezgi çalışması. 11 Si bemol sesi ile ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 12 Do diyez sesi ile ilgili toplu çalma ve söyleme.
13 Si bemol ve do diyez sesleri ile ilgili toplu çalışma ve söyleme. 14 Genel tekrar
Yarıyıl
Eğitim ve Öğretim Yöntemleri
Teori Uyg. Lab. Proje/Alan Çalışması Diğer Toplam Kredi
4 2 - - - 2 2
Ders Dili Türkçe Zorunlu / Seçmeli Zorunlu Ön şartlar Yok Dersin İçeriği
Müzik ögelerini tanıma, dinleme, seslendirme ve besteleme çalışmaları, müziğe tarihsel bakış, yabancı müzik kültürleri hakkında bilgi, müzik becerilerinin geliştirilmesi, çalgı, ses ve nota eğitimi, ünitelere uygun olarak oyunlu çocuk müzikleri.
Dersin Amacı Dersin içeriği doğrultusunda öğrenciyi yetiştirebilme. Öğrenme
Çıktıları ve Yeterlilikler
Müzik ögelerini tanır, dinler, seslendirir. Besteleme çalışmaları yapar.
Müzik tarihi ve yabancı müzik kültürleri hakkında bilgi sahibi olur. Müzik becerileri gelişir.
Çalgı, ses ve nota bilgisi konularında beceri kazanır. Oyunlu çocuk şarkıları bilir.
Ders Kitabı ve/veya Kaynaklar
Kır Çiçekleri ( Muammer Sun)Blok flüt ve Org İle Müzik Eğitimi (Prof. Dr. Salih Akkaş), Blok flüt İle Müzik Eğitimi ( Salih Aydoğan; A. Aydın İlik, İlk Öğretim Okullarında Müzik( İsa Coşkuner), (Musiki Temel Bilgisi), A Adnan Saygun, Toplu Ses Eğitimi1 Saip Egüz, Müzik 1, Müzik Öğretimi Eğitim Fakülteleri Ve Sınıf Öğretmenliği Bölümleri İçin Prof. Dr. Salih Akkaş. Müzik Tarihi (Ahmet Say), Türkiye’nin Müzik Atlası (Ahmet Say), Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi I-II (Yılmaz Öztuna), Çeşitli Ders Notları.
Hafta Konular
1 Türk müziği’nin tarihsel gelişimi ve dinleti.
2 Türk müziği’nin tarihsel gelişimi ve diğer müzik kültürleri ile ilişkisi. 3 Dünya müzik kültürleri ile ilgili dinletiler.
4 Seslendirme ve besteleme çalışmaları. 5
Seslendirme ve besteleme çalışmaları.
6 5/8 lik ölçü ve fa diyez sesi ile ilgili ezgi çalışmaları, toplu çalma ve söyleme. 7
9/8 lik ölçü ve diğer tartım kalıpları, mi bemol sesi ile ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 8 Vize sınavı
9
Oyunlu çocuk müzikleri ile ilgili örnek çalışmalar. 10 .Oyunlu çocuk müzikleri ile ilgili örnek çalışmalar. 11
Verilen bütün tartım kalıpları ve değiştirici işaretlerle ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 12 Verilen bütün tartım kalıpları ve değiştirici işaretlerle ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 13
Verilen bütün tartım kalıpları ve değiştirici işaretlerle ilgili ezgi çalışması, toplu çalma ve söyleme. 14
Dersin Adı-Kodu: İSÖ 301 Müzik Öğretimi Programın Adı:Sınıf Öğretmenliği
Yarıyıl
Eğitim ve Öğretim Yöntemleri
Teori Uyg. Lab.
Proje/Alan
Çalışması Diğer Toplam Kredi
5 2 2 - - 4 3
Ders Dili Türkçe
Zorunlu / Seçmeli Zorunlu Ön şartlar Yok Dersin İçeriği İlköğretimde b i r i n c i k a d e m e d e k i m ü z i k d e r s p r o g r a m ı n ı n i n c e l e n m e s i , müziğin d i ğ e r d e r s l e r l e
ilişkileri, ilköğretim birinci kademede uygulanan müzik öğretim, yöntem ve teknikleri, performansın değerlendirilmesi, müzik öğretiminde sınıf yönetimi, müzik becerilerinin geliştirilmesi, dinleme,
söyleme, çalma ve besteleme çalışmaları.
Dersin Amacı Dersin içeriği doğrultusunda öğrenciyi yetiştirebilme. Öğrenme
Çıktıları ve Yeterlilikler
İlköğretim birinci kademedeki ders programını, müzik öğretim yöntem ve tekniklerini ve müziğin diğer derslerle ilişkisini bilir.
Müzik öğretiminde sınıf yönetimini bilir.
Dinleme, söyleme, çalma ve besteleme becerileri gelişir. Ders Kitabı
ve/veya Kaynaklar
Kır Çiçekleri ( Muammer Sun)Blok flüt ve Org İle Müzik Eğitimi (Prof. Dr. Salih Akkaş), Blok flüt İle Müzik Eğitimi ( Salih Aydoğan; A. Aydın İlik, İlk Öğretim Okullarında Müzik( İsa Coşkuner), (Musiki Temel Bilgisi), A Adnan Saygun, Toplu Ses Eğitimi1 Saip Egüz, Müzik 1, Müzik Öğretimi Eğitim Fakülteleri Ve Sınıf Öğretmenliği Bölümleri İçin Prof. Dr. Salih Akkaş. İlköğretimde Müzik Öğretimi Birinci Kademe (Doç. Gökay Yıldız), Temel Müzik Eğitimi (Muammer Sun), Müzik Öğretimi (Prof. Dr. Ali Uçan), Müzik Öğretimi (Halil B. Yönetken: Mithat Fenmen: Haz. Ahmet Say), Çeşitli Ders Notları.
Hafta
Konular 1
Dersin içeriği hakkında bilgilendirme. 2 .Müzik öğretimi yöntem ve teknikleri
3 İstiklal marşının doğru söylenmesi ve sınıf yönetimi.Müzik öğretimi ile ilgili uygulama çalışmaları. 4 Belirli gün ve haftalarla ilgili parça öğretimi. Müzik öğretimi ile ilgili uygulama çalışmaları. 5
Belirli gün ve haftalarla ilgili parça öğretimi. Müzik öğretimi ile ilgili uygulama çalışmaları. 6
Belirli gün ve haftalarla ilgili parça öğretimi. Müzik öğretimi ile ilgili uygulama çalışmaları. 7
Belirli gün ve haftalarla ilgili parça öğretimi. Müzik öğretimi ile ilgili uygulama çalışmaları. 8
Vize sınavı 9
Her öğrenci tarafından İstiklal Marşının söyletilmesi ve yönetilmesi. 10 Her öğrenci tarafından İstiklal Marşının söyletilmesi ve yönetilmesi. 14
2.3 Türkiye’de Genel Müzik Eğitimi
İlköğretimde birinci kademeyi oluşturan ilkokullarda genel müzik eğitimi 1924, 1926(1930), 1927,1936, 1948, 1968, 1994 programlarına göre yürütülmüştür. 1948 yıllına kadar sadece kent ilkokul programlarında yer alan Müzik dersi o yıldan itibaren kent ile köy ilkokulu programlarının birleştirilmesiyle köy ilkokullarında da yer almaya başlamıştır. Köy ilkokullarında genel müzik eğitimi 1948 yılına kadar ders dışı
zamanlarda, 1948’de itibaren ise Müzik dersinde yapılmıştır. İlköğretim okullarında
yürürlükte olan 1994 Programı 1982 yılında hazırlanmaya başlanmış, uzun süreli ara vermelerle yapılan belli çalışmalar sonunda 1994 yılında bitirilip 1995 yılında yürürlüğe konulmuştur.
1994 İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı çağdaş program geliştirme ilke ve yöntemlerine göre hazırlanmış ve denenerek geliştirilmek üzere kabul edilip 1995-1996 öğretim yılında yürürlüğe konulmuştur. Ayrı kitap halinde basılı 255 sayfadan oluşan bu Program “sekiz yıllık zorunlu ilköğretim ilkesine göre oluşturulmuştur. Program modeli, genel yapısı, kapsamı, öğeleri ve örgüsü-dokusu bakımından öncekilerden çok farklıdır. Programın çekirdeği altı ana öğeli Ünite Programı’dır. Ünite programında”(1)amaçlar, (2) davranışlar, (3) içerik/konular, (4) öğrenme/öğretme durumları, (5) sınama/ölçme durumları, (6) değerlendirme isimleri” adıyla altı ana öğe yer almaktadır. Ünite Programlarında “geleneksel” anlayış ile ”çağdaş” anlayışı uzlaştıran bir yaklaşım izlenerek Ünite Adı’ndan hemen sonra “Konular”a yer verilmiş, onu “Amaçlar” ve sırasıyla diğer öğeler izlemiştir. (MEB 1991, 205-211)
2.3.1 Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı (1-8. Sınıflar)
Müzik Dersi Öğretim Programı; genel amaçlar, temel beceriler, öğrenme alanları, kazanımlar, etkinlikler, açıklamalar, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme boyutlarından oluşmaktadır.
2.3.2 Genel Amaçlar
Müzik öğretim programının amacı, Türk Millî Eğitiminin genel amaçları ve temel
ilkelerine uygun olarak öğrencilerin;
• Müzik yoluyla estetik yönünü geliştirmek,
• Duygu, düşünce ve deneyimlerini müzik yoluyla ifade etmelerine imkân sağlamak, • Yaratıcılık ve yeteneğini müzik üretme yoluyla geliştirmek,
• Yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası müzik kültürlerini tanımak, • Kişilik ve özgüven gelişimlerine katkı sağlamak,
• Müzik aracılığıyla zihinsel becerilerinin gelişimini sağlamak, • Müzik yoluyla bireysel ve toplumsal ilişkilerini geliştirmek,
• Bireysel ve toplu olarak, nitelikli değişik türde şarkı dinleme, söyleme ve çalma, etkinliklerine katılımlarını sağlamak,
• Müziksel algı ve bilgilerini geliştirmek,
• Türkçeyi doğru ve etkili kullanmalarını sağlamak,
• İstiklal Marşı başta olmak üzere milli marşlarımızı özüne uygun olarak seslendirmelerini sağlamak,
• Müzik yoluyla sevgi, paylaşım ve sorumluluk duygularını geliştirmek,
• Millî birliğimizi, bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi kolaylaştıran müzik kültürü ve birikimine sahip olmalarını sağlamak,
• Atatürk’ün Türk müziğinin gelişmesine ilişkin görüşleri kavramak ve Atatürk ilke ve inkılaplarına gönülden bağlı, kültürlü bireyler olarak yetişmelerini sağlamak.
2.3.3 Temel Beceriler ve Değerler
Müzik Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı, içerdiği öğrenme alanları ve kazanımlarla öğrencilerde aşağıdaki temel becerilerin ve değerlerin gelişmesini sağlayacaktır. Bu programla ulaşılması beklenen;
Temel Beceriler;
• Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim kurma, problem çözme, araştırma, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, müziksel algılama ve bilgilenme, kişisel ve sosyal değerlere önem verme, müzik okuryazarlığı edinebilme, estetik duyarlığa sahip olma.
Değerler;
• Paylaşım, hoşgörü, sorumluluk olarak belirlenmiştir.
2.3.4 Öğrenme Alanları
Müzik Dersi Öğretim Programı, “Dinleme - Söyleme - Çalma”, “Müziksel Algı ve Bilgilenme”, “Müziksel Yaratıcılık” ve “Müzik Kültürü ” adı altında dört temel öğrenme alanı üzerine oturtulmuştur. Bu öğrenme alanları, içerikleri bakımından birbirleriyle tamamen kenetli olup sadece gerekli hallerde olarak ayrılabilirler.
2.3.5 Kazanımlar
Kazanımlar, öğrenme - öğretme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar aracılığı ile öğrencilerde görülmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve değerlerdir. Kazanımlar, öğrencilerin gelişim düzeyi göz önünde bulundurularak birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar programda sunulmuştur.
2.3.5.1 İLKOKUL DÖNEMİ İÇİN TALİM ve TERBİYE KURULUNCA BELİRLENMİŞ OLAN MÜZİK DERSİ KAZANIMLARI
2.3.5.1.1 İLKOKUL 1. SINIF MÜZİK DERSİ KAZANIMLARI A GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: DİNLEME – ÇALMA - SÖYLEME A.1 Çevresindeki ses kaynaklarını ayırt eder.
A.2 Çevresinde duyduğu sesleri taklit eder.
A.3 Gürültü ve düzenli sesleri birbirinden ayırt eder. A.4 Vücudunu ritim çalgısı gibi kullanır.
A.5 Ses ve nefes çalışmaları yapar.
A.6 Öğrendiği müzikleri birlikte seslendirir. A.7 Müzik çalışmalarını sergiler.
A.8 Belirli gün ve haftalar ile ilgili müzik etkinliklerine katılır. A.9 Atatürk ile ilgili düzeyine uygun şarkıları söyler.
A.10 Sınıfındaki Atatürk ile ilgili müzik etkinliklerine katılır. B GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL ALGI VE BİLGİLENME B.1 Çevresindeki varlıkları hareket hızları ile ayırt eder. B.2 Müziklere uygun hızda hareket eder.
C GURUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL YARATICILIK C.1 Ses oyunları yapar.
C.2 Yarattığı ritim çalgısıyla öğrendiği müziklere eşlik eder. C.3 Basit ritmik yapıdaki ezgileri harekete dönüştürür
C.4 Dinlediği/söylediği okul şarkılarının sözlerine uygun hareketler oluşturur. C.5 Dinlediği öyküdeki olayları farklı ses kaynakları kullanarak canlandırır. D GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİK KÜLTÜRÜ D.1 İstiklâl marşına saygı gösterir.
D.2 Çevresindeki müzik etkinliklerine katılır.
D.3 Ortama uygun müzik dinleme ve yapma kurallarını bilir. D.4 Atatürk ile ilgili belli başlı şarkıları tanır.
D.5 Sınıfındaki Atatürk ile ilgili müzik etkinliklerine katılmaktan hoşlanır. D.6 Müzik yolu ile Atatürk’ü daha çok sever.
2.3.5.2 İLKOKUL 2. SINIF MÜZİK DERSİ KAZANIMLARI A GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: DİNLEME – ÇALMA - SÖYLEME A.1 Ses ve nefes çalışmaları yapar.
A.2 Vücudunu ritim çalgısı gibi kullanır. A.3 Öğrendiği müzikleri birlikte seslendirir.
A.4 Öğrendiği müziklere yarattığı ritim çalgısıyla eşlik eder. A.5 Belirli gün ve haftalar ile ilgili müzik etkinliklerine katılır. A.6 İstiklâl Marşı’nı anlamına uygun dinler.
A.7 Müzik çalışmalarını sergiler.
A.8 Atatürk’ü anlatan düzeyine uygun şarkıları söylemekten hoşlanır. A.9 Atatürk’ü anlatan şarkıları anlamına uygun söyler.
B GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL ALGI VE BİLGİLENME
B.1 Doğada duyduğu sesleri, gürlük özelliklerine göre farklı ses kaynakları kullanarak canlandırır.
B.2 Dağarcığındaki müzikleri anlamına uygun hız ve gürlükte söyler. B.3 Çevresinde kullanılan çalgıları tanır.
B.4 Konuşmalarında uzun ve kısa heceleri ayırt eder. B.5 Duyduğu ince ve kalın sesleri ayırt eder.
C GURUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL YARATICILIK
C.1 Dinlediği öyküdeki olayları farklı materyaller kullanarak canlandırır. C.2 Şarkılı oyun müziklerine, özgün hareketlerle eşlik eder.
ÖĞRENME ALANI: MÜZİK KÜLTÜRÜ
D.1 Ortama uygun müzik dinleme ve yapma kurallarını uygular.
D.2 Farklı türlerdeki müzikleri dinleyerek müzik beğeni ve kültürünü geliştirir D.3 Atatürk’ü anlatan şarkıları ayırt eder.
D.4 Atatürk’le ilgili okuldaki etkinliklere katılmaya istekli olur. D.5 Okulda Atatürk’le ilgili müzik etkinliklerine katılır.
D.6 Çevresindeki müzik etkinliklerine katılır.
2.3.5.3 İLKOKUL 3. SINIF MÜZİK DERSİ KAZANIMLARI C.3 Ezgi denemeleri yapar.
C.4 Farklı ritmik yapılardaki ezgilere uygun hareket eder. D GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİK KÜLTÜRÜ
D.1 Bildiği çalgıları kullanım biçimlerine göre sınıflandırır. D.2 Çevresindeki halk oyunlarını müzikleri ile tanır.
D.3 Farklı türlerdeki müzikleri dinleyerek müzik beğeni ve kültürünü geliştirir. D.4 Çevresindeki Atatürk ile ilgili müzik etkinliklerine katılır.
D.5 Atatürk ile ilgili şarkı dağarcığına sahip olur.
D.6 Atatürk ile ilgili şarkı dağarcığını geliştirmeye istekli olur.
D.7 Çevresindeki Atatürk ile ilgili müzik etkinliklerine katılmaktan zevk alır. A GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: DİNLEME – ÇALMA - SÖYLEME A.1 Konuşurken ve şarkı söylerken sesini doğru kullanır. A.2 Birlikte söyleme ve çalma kurallarına uyar.
A.3 Belirli gün ve haftalarla ilgili müzikleri anlamına uygun söyler. A.4 Atatürk ile ilgili düzeyine uygun şarkıları doğru ve etkili söyler. A.5 İstiklal Marşını anlamına uygun dinler.
A.6 Müzik çalışmalarını sergiler.
A.7 Yarattığı ritim çalgısıyla, dinlediği ve söylediği müziğe eşlik eder. B GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL ALGI VE BİLGİLENME B.1 Müzikteki uzun ve kısa ses sürelerini fark eder.
B.2 Müzikteki ses yüksekliklerini grafikle gösterir. B.3 Duyduğu basit ritim ve ezgiyi tekrarlar.
B.4 Müzikleri uygun hız ve gürlükte seslendirir.
B.5 Müziklerdeki aynı ve farklı söz kümelerini harekete dönüştürür. C GURUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL YARATICILIK
C.1 Dinlediği müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini ifade eder. C.2 Müziklerde yer alan farklı ezgi cümlelerini dansa dönüştürür.
2.3.5.4 İLKOKUL 4. SINIF MÜZİK DERSİ KAZANIMLARI A GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: DİNLEME – ÇALMA - SÖYLEME A.1 Birlikte söyleme ve çalma kurallarına uyar.
A.2 İstiklal Marşı’nı doğru söylemeye özen gösterir. A.3 Müzik çalışmalarını sergiler.
A.4 Farklı ritmik yapıdaki ezgileri seslendirir.
A.5 Atatürk’ü anlatan şarkı ve marşları anlamına uygun seslendirir. A.6 Belirli gün ve haftalarla ilgili müzikleri anlamlarına uygun söyler. B GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİKSEL ALGI VE BİLGİLENME B.1 Temel müzik yazı ve ögelerini kullanır.
B.2 Müzikteki ses yüksekliklerini grafikle gösterir.
B.3 Şarkı - türkü ve oyun müziklerinde hız değişikliklerini fark eder. B.4 Öğrendiği seslerin temel özelliklerini ayırt eder.
B.5 Dinlediği müziklerdeki gürlük değişikliklerini fark eder. C GURUBU KAZANIMLAR
C.1 Dinlediği müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini ifade eder. C.2 Müziklere kendi oluşturduğu ritim kalıbı ile eşlik eder. C.3 Kendi oluşturduğu ezgileri seslendirir.
C.4 Farklı ritmik yapıdaki ezgilere uygun hareket eder.
C.5 Müziklerde aynı ve farklı ezgi cümlelerini dansa dönüştürür. D GRUBU KAZANIMLAR
ÖĞRENME ALANI: MÜZİK KÜLTÜRÜ
D.1 Sınıfça ortak müzik arşivi oluşturmada görev almaya gönüllü olur. D.2 Müziklerle ilgili araştırmalarında bilişim teknolojilerinden yararlanır. D.3 Farklı türlerdeki müzikleri dinleyerek müzik beğeni ve kültürünü geliştirir. D.4 Marşlar aracılığıyla millî bilinç kazanır.
D.5 Atatürk’ü anlatan şarkı ve marşları tanır.
D.6 Atatürk’ün sanata ve Türk müziğine ilişkin görüşlerini anlar.
D.7 Çevresindeki müzik etkinliklerine katılır.
3. BÖLÜM
YÖNTEM
3.1 Araştırmanın modeli
Bu araştırma, Ankara ili Yenimahalle ilçesi ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin 1.devre müzik derslerindeki mesleki yeterliliklerine ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaya yönelik betimsel bir araştırmadır.(sınıf öğretmenliği programı ve ilkokul kazanımları)
3.2 Evren
Araştırmanın evrenini Ankara ili Yenimahalle ilçesine bağlı ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır.
3.3 Örneklem
Araştırmanın örneklemini Yenimahalle ilçesine bağlı ilkokullardan tesadüfi olarak seçilen Afşin Bey İlkokulu, Abdi İpekçi İlkokulu, Ayşe Tokur İlkokulu, Barbaros İlkokulu, Emin Sağlamer İlkokulu, Fatih İlkokulu, Gazi Osman Paşa İlkokulu, Kentkoop İlkokulu, Konutkent İlkokulu, Müjgân Karaçalı İlkokulu, Mahmut Özdemir İlkokulu, Nasrettin Hoca İlkokulu, Onkoloji Hastanesi İlkokulu, Orhan Cemal Fersoy İlkokulu, Ostim İlkokulu, Refika Aksoy İlkokulu, Şehit Mahmut Özdemir İlkokulu, Necmi Şahin İlkokulu, Türkan Azmi Köksoy İlkokulu, Yahya Çavuş İlkokulu, Yunus Emre İlkokulu, Zehra Önder İlkokulu ve Ziya Gökalp İlkokulunda görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır.
3.4 Veri Toplama Aracının Geliştirilmesi
Araştırmanın altyapısını oluşturabilmek için kaynak taraması yapılmıştır. Sınıf öğretmenliği lisans programı müzik dersi müfredatı ve ilkokulda sınıf öğretmenlerince işlenilen müzik dersinin müfredatı incelenmiştir.
Sınıf öğretmenlerinin müzik dersindeki yeterlilikleri hakkındaki görüşlerini belirleyebilmek için anket hazırlanmıştır. Anket araştırmanın genel amacına yönelik, ağırlıklı olarak Talim ve Terbiye Kurulunca ilkokuldaki müzik dersi için belirlenmiş olan kazanımlara yönelik hazırlanmıştır. Ayrıca ilkokul dönemi boyunca haftada bir saat müzik dersinin yeterli olup olmadığı ve müzik derslerinin hangi öğretmen tarafından işlenmesi gerektiği de sınıf öğretmenlerine sorulan sorular arasındadır.
3.5 Verilerin Analizi
Elde edilen verilerin analizi için SPSS programından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde frekans (f) ve yüzde (%) değerleri kullanılmıştır.
4.BULGULAR VE YORUMLAR
Bu bölümde toplanan veriler üzerinde yapılan analizin sonucunda elde edilen bulgular ve bu bulguların yorumları yer almaktadır.
4.1 1. Alt Probleme İlişkin Bulgular
Tablo 1
Mezun Olunan Lisans Programına İlişkin Dağılımlar
f % Eğitim fakültesinden mezun olan öğretmenler 156 39 Mühendislik Fakültesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Fen Ve Edebiyat Fakültesi ve diğer fakültelerden mezun olan öğretmenler 244 61 Toplam 400 100
Ankete katılan Sınıf öğretmenlerinin %39’u lisans eğitimini eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği bölümünde tamamlamışken %61’i lisans eğitimini diğer fakültelerde tamamlamıştır.
Tablo 2
Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Hizmet Sürelerine İlişkin Dağılımlar
Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin %5’i 6 ile 10 yıldır, %30’u 11 ile 20 yıldır, %65’i ise 20 yılı aşkın süredir öğretmenlik görevini sürdürmektedir.
Tablo 3
Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Eğitimi Durumları
Örneklem grubunu oluşturan sınıf öğretmenlerinin %40’ı lisans eğitimi esnasında müzik eğitimi almışken, %60’ı lisans eğitimi esnasında müzik eğitimi almamıştır. Anket verilerine göre müzik eğitiminin büyük bir kısmının müzik eğitimi almamış sınıf öğretmenleri tarafından verilmekte olduğunu söyleyebiliriz.
0% 5%
30% 65%
1 ile 5 yıl arası olanlar 6 ile 10 yıl arası oanlar 11 ile 20 yıl arası olanlar 20 yıl üzeri olanlar
39%
61%
Müzik eğitimi alanlar Müzik eğitimi almayanlar
4.2 2.Alt Probleme İlişkin Bulgular
Tablo 4
Sınıf Öğretmenlerinin Temel Müzik Yazı ve Öğelerini Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri f % Tamamen 8 2,0 Büyük Ölçüde 33 8,3 Kısmen 203 50,8 Çok Az 117 29,3 Hiç 39 9,8 Toplam 400 100,0
“Temel müzik yazı ve ögelerini öğretme konusunda kendinizi yeterli görüyor musunuz? sorusuna sınıf öğretmenlerinin %2’si “tamamen”, %8,3’ü “Büyük Ölçüde”, %50,8’i “Kısmen”, %29,3’ü “Çok Az”, %9,8’İ “Hiç” yanıtını vermiştir. Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin “Temel müzik yazı ve öğelerini kullanma” konusunda kendilerini büyük ölçüde yeterli görmediklerini söyleyebiliriz. Bu durum ortaokul müzik dersi için belirlenmiş olan kazanımların öğrencilere aktarımını zorlaştırabilir. Çünkü öğrencilerin hazırbulunuşluk seviyeleri ortaokul müzik dersi kazanımlarını kavramaları için yetersiz kalmaktadır.
Tablo 5
Sınıf Öğretmenlerinin Sesin Yükseklik Ögesini Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri f % Tamamen 8 2,0 Büyük Ölçüde 75 18,8 Kısmen 136 34,0 Çok Az 173 43,3 Hiç 8 2,0 Toplam 400 100,0
“Öğrencilere sesin yükseklik ögesini (sesin incelik ve kalınlık yönünden durumu) öğretme konusunda kendinizi yeterli görüyor musunuz? sorusuna ankete katılan sınıf öğretmenlerinin %2’si “Tamamen”, %18,8’i “Büyük Ölçüde”, %34’ü “Kısmen” %43,3’ü “Çok Az” ve %2’si “Hiç” yanıtını vermiştir. Anket verilerine göre sınıf öğretmenleri sesin yükseklik ögesini öğretme konusunda kendilerini büyük ölçüde yeterli görmüyor olduğu söylenebilir.
Tablo 6
Sınıf Öğretmenlerinin Müzikte Aralık Kavramını Öğretebilme Durumlarına İlişkin Görüşleri f % Tamamen 8 2 Büyük Ölçüde 20 5 Kısmen 146 36,5 Çok Az 126 31,5 Hiç 100 25 Toplam 400 100
