HADİSELER ARASINDA
îsictiıbul Basm
Birliği
Başkanı
ve Gazeteciler Cemiyeti Reisi
Sedat Simavi
Yazan !
MEHMED KEŞ İ D
Çok sevdiği güzel İstanbul’un Kanlıca kıyılarında Allahın rah metine tevdi edilen merhum Se dat Simavi’nin ölümü, ailesi ile beraber yalnız gazetecilik mesle- Icği, en modern ve kamil bir uzvunu, ayni zamanda meslekî hususiyetlerini en yakından ra- nıyarak gazetecilik mesele ve dirilerini pek iyi tanıdığından hal ve tedavi çflrelerini derhal bulmağa muktedir büyük bir ce miyet kurucusunu ebediyen kay betmekle kolay kolay tedavi edil mez bir gönül yarasının ıztıra bina giriftar olmuş bulunuyordu.
Bu ölümün temiz vicdanlarda ve fazilete bağlı insanların kalp lerinde açtığı yara o kadar derin dir ki, rahmetli, Türk gönüllerinde bütün ulviyet ve manev.yetiyle yaşadıkça hiç bir zaman iltiyam bulmayarak, bütün şiddet ve ha raretiyle devam edecektir.
Ben bu dar sütunlarda merhu mun birbirinden üstün ve parlak meslek başarılarını izah ve tafsil etmeyeceğim. Yalnız kısaca adı Babıali caddesinde her anıldığı zaman merhum, yüz binlerce Türk okuyucusunun gönüllerinde en derin ve en sıcak vatan ve millet dâvalarının mübeşşiri ol muş ye gazetesi ruhlarda yıkıl- mıyacak maddî ve manevî tahtlar kurmuştur. Bu bakımdan onun ölümü ile acı duymayan, varlığın dan en aziz bir çocuğunu kaybet tiğine inanmıyan bir Türk ferdi yoktur.
Diğer bir hakikati tekrar et mek, bu vesile ile, lüzumsuz ol- mıyacaktır: Şüphe yoktur ki ga zetecilik sahasında olsun veyahut memleketin diğer verimli sahala rında bulunsun şu veya bu şekil de temayüz ed m b’ r şahsiyetin ölümü evvelâ kendi müessesesi, sonra da bizzat muhiti üzerinde derin boşluklar bırakır. Ben bu rada lüzumsuz misalleri tekrar et- miyeceğim. Fakat Sedat Simavi- Hin gaybubeti, mazide vuku bulan benzer meshk mensubu ziyaları nın hiç birine, aşağıda İzah etti ğim sebeplerden dolayı benzemez. Çünkü en mükemmel, modern ve ayni zamanda en çok tiraj yapan bir- gazeteyi kurmağa muvaffak olduğu gibi tsfcnbul gazeteciliği meslekî dâvalarını görüp, dertleri ne deva bulmağa çalışan, fakat ne yazık ki, bir takım zümrevi ve şahsî kaprisler bakımından iş başından ayrılmağa mecbur ol muş tek Gazeteciler Cemiyeti Re isi idi. Binaenaleyh eski, yeni muvaffak olmuş gazetecilik mes leği kurucuları ve reisleri arasın da rahmetliye örnek teşkil edecek - hayatta olsun, olmasın - tek bir rakip yoktur.
Merhum Sedat Simavi evvelâ "İstanbul Basm Birliği Reisi,, son ra da birliğin lâğvı üzerine "İs tanbul Gazeteciler Cemiyeti R"- isi,, sıfat ve salâhiyetiyle mesle ğinin bütün dertlerine el koyma sını bilmiş, feyizli semerelerini
Merhum Sedat Simavi kısmen toplamağa muvaffak ol muştur.
Lâkin yukarda da izah ettiğim gibi cemiyet reisliğini bırakmağa mecbur olunca, meslek hususun da hazırladığı çok faydalı proje lerini tathik etmeye imkân bula mamıştı. Ben burada merhumun Basm Birliği Başkanı ve İstanbul Gazeteciler C miveti Reisi sıfatıy- le bazı çok kıymetli faaliyetlerini kıcasa h kâye etmekle gaz; tecilik tarihi ve matbuat cemiyeti bakı mından pek değerli bir devir hak kında bir n bze Türk efkârı uma- miyesini aydınlatmağa çalışaca ğım.
İstanbul gazetecilerinin hayatı resmen ve hukuk an mevcut olan İstanbul Matbuat Cemiyeti çatısı a ltod a senelerce âtıl kaldığı hal de hasıl olan meslekî bir aksiilâ- mel' neticesinde hayatiyet, göster meye başlamış ve bu hareketin neticesi olarak rahmetli Sedat Si mavi ile arkadaşları İstanbul Ba siti Rir’ iv' idare hey tine getiril mişlerdi. Basm Birliği bütçesinde ve bunun kanunen ilgasından son ra merhum Sedat Simavi il? ar kadaşlarının kurdukları İstanbul Gazeteciler Cemiyetinin kasasında
cemiyeti idare etmeye kifayet edecek tek kuruş yoktu. Vazıyeti bütün hakikatiyle gören rahmetli Sedat Simavi boş merkez binası nı döşetmek maksadıyla başta bizzat kendisi olmak üzere, bütün gazete sahiplerinin maddi yardı mını temin etmiş v? bu suretle Gazeteciler Cemiyetinin bugün mevcut mefruşatı temin edilmiş tir. Bundan başka merhum üstad “ Yedigün,, neşriyatının mühim bir kısmını c'm iyete terk etmiş ve cemiyetin zarurî masraflarını bu suretle temin etmişti.
Unutmamalıdır ki merhum Se dat Simavi’ye kadar İstanbul ga zetecileri resmî, gayr resmî bir çok meslekî faydalardan mahrum bulunuyorlardı. Bütün cemiyet mensuplan bilirler ki merhum Sedat Simavi’ nin reisliği zamanın da cemiyet menfaatine eşya pi yangosu tesis edilmiş, yine cemi yet menfaatına müsamereler ve sair faydalı g: lirler temin edümiş, bu sayede cemiyet varidatı art - mıştı.
Merhum evvelâ modern bir ce miyet binası inşa ettirmek, sonra dan da evsiz gazetecilere ev yap tırmak emelinde idi. Hattâ emmi ye t bnasm ın plânım, bir otomobil kazasında vefat eden, Y. Mimar merhum Muammer Selçuk’a yap tırmıştı. Kısmen belediye bütçe si yardımından, kısmen de - mer humun şahsî delâleti ve kefaleti ile - istikraz edilmek üzere mes kenler inşa edilecekti.
Mrhum Sedat Simavi’nin bütün gazetecilerin hiç bir zaman unu tamayacakları meslekî büyük bir İyiliği daha vardır:
Bugün hâlâ meriyette bulunan esasa göre sarı kart hâmili gaze tecilerin tramvay, otobüs gibi be lediye nakil vasıtalarmdan istifa de etmeleri merhumun zamanın daki Gazeteciler Cemiyeti idare
heyetinin eseridir. Reis rahmetli Sedat Simavi, sarı kart hâmili ga zetecilerin ücretsiz olarak bu na kil vasıtalarından istifadeleri için
teşebbüse geçmiş ve Vali Dr. Lütfi Kırdar’m muvafakatini istihsal etmişti.
Şunu da söyliyeyim ki cemiyet kasasında bullunan nakdin en mühim nüvesi rahmetlinin şahsî faaliyet ve hattâ kredisi ile, te min edilmişti. Bu bakımdan mer hum Sedat Simavi’yi, bir eski ce miyet mensubu olmak-üzere yâd edenken yazdığım ve daha hikâye edemediğim hâtıraların tesiri ile bilhassa "İstanbul Gazetecileri Cemiyeti Reisi Sedat Simavi,, yi rahmetle ve mağfiretle anmak hem dinî, hem de ahlâki vazifem, hem de meslekî bir şükran bor- cumdur.
Mehmed
R'
şidKişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
