A. Ü. Veteriner Fakültesi Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme Kürsüsü Prof Dr. Sabri Dilmen
BİTKİSEL
PROTEİNLERLE
BESLENEN
CtVCtVLERDE
BÜYÜME
FAKTÖRÜ
OLARAK
ORoTİK
AStDİN
ETKİsİ
Şendoğan GüJen*
Ahnıet Ergün**
The Effect Of Orotic Acid On Chicks As A
Growth Factor Fed Vegetable Protein
Sum.m.ary. The growth stimulating effect of orotic acid, upon 150 one-day old broiler type chicks, was examined over a six weeks period. The research was carried au. in three groups. Addition of 10 and 20 ppm orotic acid to the diet, free from animal protein, but containing vegetable crude protein, methionine, choline and vitamin Bız didn't show any positive iffect on body weight gain and feed ejficiency.
Özet. Orotik asidin büyüme ü;::erindeki etkisini araştırmak amacı ile 150 adet günlük broiler tipi civciv ü;::erinde 6 hafta süren bir deneme yapılmış-tır. Deneme üç grup halinde yürütülmüştür. Hayvansal protein kapsamayan fakat bitkisel ham protein, metionin, kolin ve vitamin Bız bakımından dengeli civciv rasyonlanna iO ve 20 ppm orotik asit katılmasının canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma ü.?:.erindeolumlu bir etkisi saptanamamıştır.
Giriş
Kanatlı hayvan rasyonlanna katılan kurutulmuş peynir suyu (1,8,10,17,18, 19,21, 22)vesüttozu (16) gibi süt ürünlerinin büyüme hızı üzerinde kısmen olumlu bir etki gösterdiği bildirilmiştir. İlk kez peynir suyundan izole edilen ve inek sütünde yüksek miktarda bulunan orotik a5idin lactobacillus bulgaricus 09 için bir büyüme faktörü olduğu anla1ıldıktan sonra civcivler üzerindeki etkisi de araştırılmıştır .
• Dr. Vet. Med. ODTü Hayat Bilimleri Bölümü. Ankara-Türkiye .
•• Dr. Vet. Med. A.ü. Veteriner Fakültesi Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme Kürsüsü, Ankara-Türkiye.
:ıo
Şeııdoğ:ııı (;iilclI-Alımct Erg:iinBu konuda yapılan çaIışmaIarın bir böIümü vitamin B11, kolin
ve metionin ile orotik asit arasındaki ilişkiyi çözümlerneye yöneIiktir. Vitamin BI2 ve metionin eksikIiği buIunan rasyonIara 100 ppm
orotik asit katılmasının civcivlerde büyüme hızını
%
10 oranında (6), bir başka çalışmada ise (6), 10, 50, 100 ve 200 ppm iIavesinin%
1 i ,4-22,6 oranında (11) artırdığ'I biIdiriImiştir. Bu çalışmaIarda ortotik asidin etkisi vitamin Bıı ve metionin etkisi ilc eşit bulunmuş-tur. (i I). Hayvansal proteinIi rasyonIarda orotik asidin etkisini araş-tırmak amacı ilc yapılan bir araştırmada orotik asidin vitamin BI2vc
%
0-,2 hayvansal protein kapsayan civciv rasyonIarında büyüme hızını%
8, i oranında artırdığı, fakat%
4-6 hayvansaI proteinIi rasyonIarda herhangi bir etki yapmadığı belirtilmiştir (23). Bu çalış-mada orotik asidin yemden yararIanma üzerine bir etkisi tesbit ediIe-memiştir. OptimaI düzeyde bitkisel protein kapsayan civciv rasyon-larında 50 ve 150 ppm orotik asit canlı ağırlık artışını slrasıyIa%
4.5 ve%
i0,6 oranlarında artırdığı halde düşük proteinli rasyonIar-da bu oran%
17,3 c yükselmiştir. Bu etki erkek civcivlerde daha yüksek olmuştu r (7).Öte yandan hayvansaI protein katıIan ve dolayısı ilc vitamin
Bıı dengesi sağIanan rasyonlarda da orotik asidin büyümeyi hızlan-dırıcı etkisi saptanmıştır.
Mısır-soya ve balık unundan oIuşan civci" rasyonIannda 33 ppm orotik asit canlı ağırlık artışını
%
6, yemden yararlanma dere-cesini%
5 oranında etkilemiştir (5).Aynı şekiIde balık unu ve et unu ile hazırlanan civciv rasyon-Iarımı katıIan 500 ppm orotik asidin
%
23,4 oranında bir ağırlık artışı sağIadığl bildiriImiştir (4).Bir büyüme faktörü oIarak orotik asidin oIumIu etkisini kanıt-layan bu çalışmaların yanında bu maddenin civcivlerin büyümesi ve yemin değerlendiriImesi üzerinde etkisiz kaIdığını gösteren çalış-maIar da bLılunmaktadır (2, 3, 6, 9, 14, 15).
Son yıllarda yapılan bir çalışmada normal ve düşük düzeyde ham proteinI i rasyonlarda hayvansal protein katılsın ya da katıl-masın arotik asidin büyüme hızı, karaciğer ağırlığı, kan ve karaciğer totaI protein düzeyi üzerine bir etki göstermediği saptanmıştır (ı 3). Aynı şekiIde yeter miktarda nıetionin, vitamin BI2 ve kolin kapsayan
bitkisel proteinli rasyonlara katılan 25-400 ppm orotik asidin büyü-me üzerine olumlu bir etkisi görülmemiştir (20).
Literatürdeki bu çok çeIişkili sonuçlar dikkate alınarak civciv-ler üzerinde orotik asidin etkisi bir kez de tarafımızdan araştırılmak üzere bu çalışma ele alınmıştır.
Bitki""l Prol";ııl"rl,, Bc,lcııclı Cin,i\.lcrd" Bii) iimc Faktörü Olarak Orotik... 31. Materyal ve Metot
Hayvan
Materyali:
Araştırmada
150 adet günlük
broiler
tipi civeiv kullanılmış
ve
deneme
üç grup
halinde
6 hafta
sürdürülmüştür.
Yem
Materyali:
Metionin,
kolin ve vitamin
B
ııyönünden
dengeli ve yalnız
bit-kisel kaynaklı
yemlerden
oluşturulmuş
temel bir rasyona
katılan
iki
değişik orotik asit düzeyi ilc 3 ayrı araştırma
rasyon u hazırlanmıştır.
Orotik asit bulunmayan
kontrol
grubu
ve orotik
asit düzeyleri
10
mg jkg,
20 mg jkg deneme
grupları.
Rasyonun
hazırlanmasında
kullanılan
yemler ve hesap yoluyla
bulunan
besin maddeleri
miktarı
eetvel
ive 2 de gösterilmiştir.
Cct".,] I. Rasyona katılan yem maddeleri Y cm maddeleri % Mısır kırması 52 Yulaf kırması 2 Arpa kırması 2 Yonca unu ı Kepek 3 Ay~,içcği ktispesi II Pamuk tohumu küspcsi 3 Soya fasulyası küspcsi
ı
2 :\11511' gluteni ı2 Kemik unu 3 CaCOJ i NaCl 0.5 Vitamin premiksi 0.25 Mineral prcmiksi 0.25Vitamin
premiksi
(Rovomix
121): Her
2.5 kg'da
15.000
000
Lü;vitamin
A,
i500 000
LÜ.ViL Dı, 15 000
LÜ.ViL E, 5 000
mg ViL K, 3 000 mg ViL Bı, 6 000 mg ViL Bı, Xiaein 25 000 mg,
Calcium-D-pantotenat
iO000 mg, ViL Bı 5 000 mg, Vit. Bı
i20 mg,
Folic asit 750 mg, D-biotin
30 mg. Cholin klorit 40 000 mg. Dolgu
maddesi
ile 2.5
kg'a
tamamlayacak
miktarda.
Mineral
premiksi:
:\-fanfan sulfat 14 gr. Çinko klorit 10 gr. Bakır sulfat, 4 gr alınıp 250
gr
kepek
içerisinde
karıştırılmıştır.
Deneme
süresince hayvanlara
yem ve su ad libitum
olarak
ve-rilmiştir.
Araştırmada
kullanılan
rasyonun
ham besin madde
miktarları
Weende
analiz
metoduna
göre belirtilmiş,
kalsiyum
tayininde
Ep-pendorf
Flammen
Photometer,
fosfor tayininde
ise Eppendorf
Spect-rophotomcter
kullanılmıştır.
32 Şcndoğan Gülcn-Ahmet Ergün
Civcivlerde
canlı ağırlık ve yem tüketimi iki haftada
bir yapılan
tartılarla
saptanmı~tır.
Tartıdan
önce 12 saat aç bırakılan
civcivler
2. ve 4. haftalarda
grup halinde
daha sonra bireysel olarak tartıya
alınmı~lardır.
İstatistik
değerlendirme:
Denemenin
istatistik
sonuçları
R.A. Fisher metoduna
göre
de-ğer lendirilmi~tir.
Sonuçlar ve Tartışma
Deneme
rasyonunun
Weende
analiz metoduna
göre ham besin
maddeleri
miktarı
cetvel
2 de verilmi~tir.
Cetvel 2. Rasyonun besin maddeleri miktarı, % Analiz ile
_._-
---Kuru madde Ham kül Ham protein Ham yağ Ham sellüloz N-suz öz madde Kalsiyum Fosfor 90.85 6.10 22.65 4.10 4.98 53.02 1.05 0.70Civcivlerle
yürütülen
altı haftalık
deneme
sonunda
elde edilen
canlı ağırlık, yem tüketimi,
yemin etki derecesi ve proteinin
etkinlik
oranı
cetvel
3 de gösterilmi~tir.
GRUP i Başlangıç 2. Hafta 4. " 6. " GRUP II Başlangıç 2. Hafta 4. " 6. " GRUPIII Başlangıç 2. " 4. " 6. "
CETVEL 3. Canlı ağırlık, yem tüketimi, yemin etki derecesi ve PER değerleri
Canlı ağ. Yem tüketimi Yemin etki PER* gr. gr. derecesi 36.2 - -
-36.2 - - -157.6 242.6 i.99 2.21 450.0 683.9 2.34 i.88 970.0 1228.9 2.36 1.86 36.0 - - -165. i 258.2 2.01 2.19 459.9 687.2 2.33 1.89 986.8 1271.0 2.41 1.83---
--- ---36.2 - - -153.ı 227.6 1.95 2.26 464.6 714.6 2.29 1.92 1000.0 1311. i 2.44 1.80 • 19 proteinin etkilediği canlı ağırlık artışı.Bitkisel Proteinlerle Beslenen Civcivlcrdc Büyüme Faktörü Olarak Orotik... 33
Tartışma
Literatürde çoğunlukla orotik asit ile vitamin Bm kolin ve me-tionin arasında bir korrelasyon kurulmaya çalışıldığı görülmektedir. Genellikle bu faktörler bakımından noksan civciv rasyonlarına orotik asit katılmasının büyüme hızını önemli derecede yükselttiği (12) orotik asidin vitamin BI2 ve metionin ile aynı etkiyi gösterdiği (11)
fakat vitamin B12, kolin ve mctionin dengesi sağlanan rasyonlara
orotik asit katılmasının canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma üzerinde olumlu herhangi bir etkisi bulunmadığı bildirilmektedir (2, 9, 14, 15).
Genellikle orctik asitlc yapılan çalışmalarda hayvansal protein-lere yer verilmediği görülmektedir (7, 20, 23). Bu bakımdan araş-tırmamızda kullanılan civciv rasyonları da yalnız bitki~el kökenli proteinlerle hazırlanmıştır. Orotik asidin daha çok proteince fakir rasyonlarda etkili olduğu bildirilmiş ise de (7) daha sonra yapılan geniş çalışmalar bu görüşü desteklememiştir (I 3). Araştırmamızda broiler tipi civcivler için
%
22 ham proteinli rasyonlar kullanılmış-tır.Bu konu üzerinde yapılan çalışmalarda rasyonlara katılan oro-tik asit düzeyi çok değişiktir. Bazı araştırıcılar balık unu kapsayan rasyonlarda 33 ppm orotik asit ile kontrol rasyonuna göre
%
6 ora-nında (S) ve 500 ppm ile%
23.4 oranında (4) bir büyüme hızı sağ-ladıkları halde diğer bir kısım çalışmalarda 20- i00 ppm (I 3) ve 20-400 ppm (20) orotik asitle olumlu hiçbir sonuç alınmamıştır.Cetvel 3 ün incelenmesinden anlaşılacağı üzere hayvansal pro-tein kapsamayan fakat ham protein, metionin, kolin ve vitamin BI2
bakımından dengeli civciv rasyonlarına katılan iO ve 20 ppm orotik asidin civcivlerin büyümesine olumlu bir etkisi saptanamamıştır.
Yaptığımız araştırmada bitkisel proteinlerle hazırlanmış ras-yonda metionin düzeyinin hesap yolu ile
%
0.54 olduğu anl~şılmış-tır. Rasyona vitamin premix ile ihtiyacı kaqılayacak miktarda kolin ve vitamin BI2 katılmıştır. Böylece deneme rasyonunun metionin,kolin ve vitamin BI2 bakımından dengeli bulunduğu kabul edilmiştir.
Yalnız bitkisel proteinlerle hazırlanan böyle bir rasyana iO ve 20 ppm arotik asit ilavesi istatistik bakımından önemli olmamakla bera-ber canlı ağırlık artışını yükseltmiştir. Fakat yem tüketiminin de yükselmesi yemin değerlendirilme derecesinin her PER değerinin düş-mesine yol açmıştır.
34 Şendoıran Gülen-Alımct Erı;iin
Literatür
]- AI-Bubaıdı, Y.Y. and H.R. Bird (1964): Assa)' for the
unirl£17-tified growth .lactor in dried whe.J'.
Poultry Sri. 43, 1434-1488.2- Arscott, G.H., j.A. Harper, j.R
Schubert and P.H.
Wes-wıg
(1959):FlIrther studies on egg )'olk as a souree of unidentified
growth facton
for poultıy
and cMeks.
Poultry Sei., 38, 55- 62.3-
Barnett,
B.D., M. Lapıdus,
H.R
Bırd and F.M. Strong
(I 956):Adenosine as gı-owt/ı factor for chicks fed jJUr!fıed ditt.
Proc. Soc. Biol.~1ed.,
92, 372-374.4-
Casatı., R,
(1962):Rapporteji-a
acido orotico evitamina
A
(Oros-sar/re und vitamin A)
Atti Soc. İL Sci. YeL, i6, ~~0-32(Alınmı~-tır liL 20).
5-
Combs, G.F., G.H. Arscott and H.L. jones
(1954):Uniden-tified
growth factoH
required by Chicks and po ulis.
3.Chicks studies
involving
practieal-type
rations.
Poultry Sci., 33, 71-79.6-
Dam, R., L.C. Norrıs
and F.W. Hıll
(1957):Fuıther studies
011
unidentified
chick growth facıors.
Poultry Sci., 36, 1110.7-
Ferrara,
B.
(I958): FJfeto
dell'acido
orotico sull'incrtmmto
pon-derale di polli adieta normale, a diela priva di proteiııe di orgine aı;imale
e adieta
molto povera anche di proteine vegetali (Einpuss
der Orotsaure
auf die Gewichts:::.unahme bei Hü/mem
bei eiııer ııormalen Ration, einer
Ration ohne tierisches Proteiıı und einer Raıion auch sehr arm an
pJlan::.-tıchem Protein).
Aeta med. YeL, 4, 37-52 (Alınmıştır liL 20).8-
Fısher, H., H.M. Scott and RG. Hanesen
(]
954):Further
studies on the a(falfa factor and iıs relation to the liver and whf)' factors.
journal .i\;utrition, 52, 13-23.
9- Kratzer,
F.H., Pran Vohra, P.N. Davıs and R.L. Atkınson
(I 958):Failure to obtain grou;th respoııses in poults with orotic acid,
tipoic acid, mevalonic acid and gibberellic acid.
Poultry Sci., 37.955-960.
i0-
Menge, H., G.F. Combs, Hsu pengtung
and M.S. Shorb
(I 952):Unidentified gıowıh factors required chicks and jJoults.
1.S
LI-dies with chicks using purijl'ed die/s.
Poultry Sri. 31, 237-247.11-
Moruzzi, G., M. Marchettı
and R
Viviani
(ı 963):leJfec
of orotic acid on the s)'nthesis of citroı'orum factorand
of mr thimıiııe in
liver of the chick.
Nature. 199, 695-696 (Alınml~tır LiL 20).12'-
Moruzzi, G., R Viviani und M. Marchetti
(1960):Die
Oı-ot-sal/re als "r¥achstumsfaktor"
für
das Küken
und ihre Beziehung
:::.u
Bitkisel Proteinlerle Beslenen r.iveİ\'lerdc Büyüme Faktörü Olarak Orotik... 35 13-- Najman, L., M. Toulova a I. Herzıg (I 972): Orotic acid in
jeeds for chickens. N. Abs. Revitws. 43, (4), 330.
14- Opıchal M.a, L. Horakova (1970): F;ffect
~r
sucrose monostea-rate orotic acid and sodium salicylate on growth and utilization ojfeed b)! chickens. N. Abs. Reviews, 41, 1127-1128.15 - Ott, W.H., A.M. Dıckınson and A. Van Inderstıne (I 958) : Studies related to "Vitamin B12"
.J.
N u trilon. 64,' 525-53ı.
16-- Özgen, H., H. Erdinç (I 975): Bitkisel proteinlerle beslenen ci v-civlerde büyüme faktörü olarak süt tozunun etkisi. Vet. Fak. Dergisi. 22, (3-4), 79-86.
17- Vogt, H. (1968): Versııche iiber den vollstandigen EHatz von Fisc1l-mehl dUl-c11 pflan;:,liche Eiweisstrager. V. Mitteilung: Molkenpulver vershiedener Nerstellııng in rein P.flanzlieheı- Ratich. Arch. GefJügclk., 32, 420-422.
18- Vogt, H. (1972 a): Der Einsatz von Saccharose IInd Lactose im Gef-lugelmastfutter Arch. Gejlugelk., 36, 33-37.
19- Vogt, H. (1972 b): Versuche über die Verwendung ı'on Milchsaureim gefltigelmasıfutter. Arch. GefJugçlk., 36, 23
ı
-236.20- Vogt, H. (I 976): Orotsaure im Gefıügelfutter. Arch. Geflugelk., 40, 96- 102.
21- Vogt, H. und B. Gürocak (1970): Der Einsatz von Sauermolken-pulver im G~flügelmasjtııtter. Arch. Gcflugelk., 34, 144--147. 22- Vogt, H. und K. Stute (1968): VeHuche über den vollstandigen
Rrsatz von Fischmell durch pjlanzlic!ıe Eiu;eısstrager.
11.
Milteilung: .Hischungen mit und o/me Molkenpulver. Arclı. GefJlIgelk., 32, 30-44.23 - Wöhleıer, W., M. Kırchgessner und H, Gıessler (I 961) : Die J;1/iılwl1g eil/er Orotsaure-Zulage bei der Kükeııau.fzuchl'.
Z.
Tieı-ph-siol. Tiercrnahr. Futtcrmittelk., 16, 91--96.Yazı 6.
