Ermeni M eselesi ile İlgili Yeni
S o n yıllarda Türkiye'nin "bir" numaralı dış meselesini teşkil eden bir konuda arka ar kaya eserler yayınlanmaktadır. Bir yandan dış ülkelerdeki Ermeni kuruluşları kendi tezlerini dünya halk oyunu oluşturmakta seferber eder ken, biz Türkler de Ermeni meselesindeki hak- ■ hlığımızı dış dünyaya isbat etmek durumunda bırakılıyoruz. Ancak, bu konudaki bütün ça lışmaların Türk diliyle yapılmış olması, Türk çe bilmeyen dış ülkelerin insanına bir şeyler anlatamamıza sebep oluyor. Neticede kendi miz okuyor, kendimiz dililiyoruz, öbür taraf tan "Atı alan Üstiidar't g e ç iy o r " .
Bir çok okuyucumuz bizden bu konudaki çalışmalann, yapılan yayınların ne durumda olduğunu, Ermeni meselesi etrafında Türk mü elliflerinin hangi çalışmalanna güvenilebilece ğini, bunlardan en önemli eserlerin hangileri olduğunu soruyorlar. Biz de bu haftaki yazı mızı bu eserlerden seçmelere tahsis ettik. Oku yucularımız bunlardan her hangi birini alıp o kumak suretiyle Ermeni meselesinin içyüzünü anlayabilir. ____________ ________________
1) Dört Lisanda Ermeni Terörü
Yazan. Mehmet Ali BIRANT.
1915'lerc’.e Birinci Cihan Savaşı'nda bulu nan OsmanlI İmparatorluğunda ordularımızın ondört cephede kan ve ateş selleri içinde yoğ rulduğu günlerde, Türkiye başka bir ateş çemberi içine düşmüştü. Dahildeki azınlıklar dan Ermeniler, dış kaynakların iğfaline kapıla rak istiklâl sevdasına düşmüş ve metbuuna karşı silâha sarılmıştı. Orduları devletin milli sınırlarını yedi düvele karşı korumakla savaşır ken, şimdi de cephe gerisi tehlikeye düşüyor du. Tabiatıyle hükümet işi kökünden hallet mek durumunda kalmıştı. Bunun üzerine çıka rılan bir 'T eh cir K an u n u " ile bu bölgelerdeki Ermeni toplulukları* 1 2 3 4 İmparatorluğun öbür böl gelerine nakledilmiştir. Bu durumda dünya halk oyunu da tatmin etmek için iktidarda bu lunan ittihat ve Terakki Hükümeti bazı belge ler, eserler ve resim albümleri yayınlamıştır. Bu albümlerin hemen hepsi de Türkler'in hak lılığını dünya halk efkârına bütün açıklığıyla isbatlıyordu. işte şimdi Mehmed Ali Birand'm güzel bir baskı içinde ye yeni tarihi açıklama larla genişleterek ve yeni belgelerle de takviye
ederek Türk ve dünya halk efkârına sunduğu eser, bu albümleri de bünyesinde toplayan eş siz bir belgeler külliyatıdır. Dört büyük lisan da: İngilizce, Almanca, Fransızca ve bunların Türkçelerini de kapsayan büyük boyda 192 sahifelik eserin dünya halkoyunu Türkiye'nin haklılığına inandıracak esasta olduğuna kani- ■yiz. Gönül bu eserin hemen bütün dünya ülke lerine dağıtılmasını ve onların yüzüne Ermeni yalanlarının çarpılmasını istiyor. Eseri okuyu cularımıza tavsiye ederiz. (1).
2) Osmanlı Yönetiminde
Ermeniler ____ _____
Yazan: Nejat GÖYÜNÇ.
Bu küçük hacimli, fakat çok değerli araş tırmanın doğrudan doğruya arşiv belgelerine ve sağlam kaynaklara dayanılarak hazırlanmış olması değerini artırıyor. Prof. Dr. Nejat Gö- yünç'ün kaleminden çıkan eserin yurdumuz daki hainlerin de maskesini indirdiğine şahid oluyoruz. Eser, konunun bütün ana kaynakla rının, yabancı dillerdeki yayınların da takib edilmesi suretiyle ve mukayeseli bir şekilde kaleme alınmıştır. Kitabın sonundaki seçme kaynakların bunu gösterdiğini hemen farkedi- yo’ruz. Müellif, eğer isteseydi, eserini muhak kak bunun en az on misli genişletebilirdi. An cak, gerektiğinde bu kadar geniş bir konuyu, böyle ufak hacımdaki bir esere de sığdırabil- miştir. Kendilerini Türk okuyucuları adına da tebrik ederiz. Eserinin konuya oldukça geniş bir aydınlık getirdiğini kaydederek eseri oku yucularımıza tavsiye ediyoruz. (2).
3) Ermeni Dosyası _______
Yazan: Kamuran GÖRÜN. _ Ermeni terörünün birçok masum Türk'ün canına kastettiği bir devrede yayınlanan bu eseri, geçen yıl Anayasa ve Kanunlar emriyle milli bir devlet kuruluşu haline dönüşen Türk Tarih Kurumu yayınlamıştır. Kısa bir sürede ikinci baskısı yapılmıştır. Ancak, Eser yeni bir görüş getirmekden ziyade, mevcut malzeme
nin yeniden tasnifi ile, bir araya toplanmasın dan ibarettir. 312 sahifelik büyük hacimli ese rin son bölümü bugünkü Ermeni terörüne ta- rihden mesned arayanlara da boşuna gayret
Eserler
sarfettiklerinin en güzel örneğini vermektedir. Müellifin bir hariciyeci olması hasebiyle, kita bının da Ermeni meselesinin siyasi tarihi mahi yetinde olması tabiidir. Zaten kendisinden ev velki araştırmaların da başlıca eksiği bu saha dadır. Son devirdeki terörist hareketlerin ki tapta yeralmamasım da buna bağlayabiliriz. Kitapdan anlıyoruz ki, dünya siyasi tarihinde Ermeni meselesi 'Lozan Antlaşniasıyle kapan mıştır. Geriye kalanlar ise "mezbuhane gayret ler'’ olmaktan ileri gidemez. Ancak adi sokak cinayetleridir. Eseri Türk okuyucularına tavsi ye ederiz. Yabancı dillere çevirisi yapılması gerekli eserlerdendir, ( d ; ___________________
4) Ermeni Meselesi
Yazan: Süleyman KOCABAŞ.
Ermeni meselesi konusunda son yıllarda çıkan eserlerin adet olarak miktarı elliyi bul maktadır. Ancak, bunlann çoğunluğunun ilmi bir kisvede olduğunu söyleyemeyiz. Hemen hemen hepsi de meselenin aktüelliğini vurgula mak maksadını gütmektedir. Bizim buraya al dığımız dört eserin sonuncusu olan bu kitabın da yukarıdaki üç ', kitapla beraber bu katago- riden uzak olduğunu söylemeliyim. Çünkü be sinde de konuyu iyi bilenler tarafından ve meseleye bakış açısından Türk tezini ifade et tiklerini görmekteyiz. Süleyman Kocabaş'ııı bu eserinin ise küçük hacmine rağmen çok şe yi içinde bulundurduğunu görüyoruz. Yedi bölümden meydana gelen eserden bu konuda daha büyük kitaplar karıştırmaya ve bulmaya vakti olmayanların büyük bir istifade sağlaya caklarını söylemeliyiz. Çünkü, bin sahifelik bir eserin dahi çok zaman ifadeden uzak kalabile ceği bir konuda müellif az, fakat öz biçimde meselenin üzerine eğilmiş ve vardığı neticeleri bize çok kesin çizgilerle özet olarak naklede- bilmistir. Kendisini tebrik ederiz. (4).
1 isteme Adresi: AND Kartpostal ve Ya yınları Koli. Şti. Ankara Cad. 60/1 İstanbul.
2 - İsteme Adresi: Turan Kitabevi, Sa haflar Çarşısı, Beyazıt/İstanbul.
3 — Türk Tarih Kunimu/ Yayınlarından, İsteme Adresi: Enderun Kitabevi Beyaz Saray Beyazıt/İstanbul.
4 — Otağ Kitabevi, Prof. Kazım İsmail Gürkan Caddesi / Cağaloğlu/İstanbul.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi