I. BÖLÜM GİRİŞ
Problem
Durumu
Gelişme sürecinin ilk aşamalarında gereksinimlerini tek başına karşılayabilen insanlar, zamanla yaşam koşullarının karmaşıklaşması ve zorlaşması sonucunda, ge-reksinimlerini tek başlarına karşılayamaz duruma gelmişlerdir. Bu durum insanları çev- redeki diğer insanlarla işbirliği yapmaya yöneltmiş ve böylelikle tek başlarına çöze- medikleri sorunları diğer insanlarla bir araya gelerek çözme yoluna gitmişlerdir. Böylece insanların, bireysel güçlerini aşan amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelmeleri örgüt olgusunu doğurmuştur.
Örgütler belirli bir yada birçok görevi olan, süreli, toplu olmakla beraber alt birimleri mesafeli olabilen, üyelerinin gönüllü yada belli amaçlara ulaşabilmek için zorunlu olarak katıldıkları, şartlı üye kabul eden örgütlenmiş davranışlarına (biçimsel davranışların) hakim bulunduğu, tüm toplumun etkilerine kısmen yada bütünüyle açık, üyeleri üstünde sınırlı baskı imkanlarına ve farklı birimleşme derecelerine sahip olabilen gruplar olarak belirlenebilir.
Eğitim, sadece okulda gerçekleşen bir süreç değildir. Okulun dışında aile de iyi bir eğitimin gerçekleşmesinde önemli rol oynar. Aile, eğitim açısından okulun dışındaki en etkili çevredir.Aile, çocuğun eğitiminde tek başına önemli roller onayacağı gibi aynı zamanda eğitim ile doğrudan ilgilenen okulun da önemli bir partneri olarak görülebilir. Bu yüzden eğitim açısından okul ile aile arasında sağlam bir ilişkinin kurulması önemli bir gerekliliktir. (Erdoğan, 2000: 142)
Bir okulun çevresini, okulu etkileyen varlıkların, olay ve olguların, düşüncelerin tümü oluşturur. Çevresine en yakın olması gereken sistemlerden birisi de okuldur. Bu nedenle okul yöneticileri, çevre ile olan ilişkilere gereken özen ve duyarlığı göstererek planlı çalışmalar yapmak zorundadır (Celep, 2000).
Okullar toplumsal açık sistemlerdir. Okullara bu niteliğini veren en önemli öğe, okulun girdisini içinde yaşadığı ve amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulduğu top- lumdan alması ve bu girdiyi işledikten sonra yine topluma çıktı olarak sunmasıdır. Bu anlamda okul, toplumdan ayrı düşünülemez (Celep, 2000).
Eğitim örgütleri çevresini; farklı değerleri, gereksinimleri olan birçok toplumsal gruplar oluşturmaktadır. Bu gruplar aynı zamanda eğitim örgütüne girdi sağlayan ve onun çıktısından yararlanan gruplardır. Eğitim örgütleri büyük ölçüde çevresini etkile- mektedir. Çevre de eğitim örgütüne verdiği girdilerle eğitim örgütünü etkilemektedir.
Çünkü, eğitimin en önemli girdisi olan birey çevreden edindiği norm ve değerlerle eği- tim örgütüne gelir. Bu değerleriyle eğitim örgütünü etkiler. Bu nedenle, eğitim örgütü ile çevre arasındaki sıkı etkileşimden dolayı, eğitim örgütü açık sistem özelliği göstermek- tedir.
Okul çevre ilişkileri konusunda yöneticinin sorumluluklarını Mustafa AYDIN (1994) aşağıdaki gibi toparlamıştır.
1. 1. Çevre kalkınması,
2. 2. Eğitim gereksiniminin belirlenmesi, 3. 3. Öğretim programının yorumlanması,
4. 4. Çevrenin eğitimi desteklemeye özendirilmesi, 5. 5. Diğer kuruluşların rolünün yorumlanması,
6. 6. Çevresel değerlerin öğretim kadrosuna yorumlanması, 7. 7. Okul ile çevre arasında iletişimin kurulması.
Problem Cümlesi
Bu sayılanların doğrultusunda problem cümlesini şu şekilde belirleyebiliriz: “Okulların çevreleri ile olan ilişkilerine ilişkin velilerin algı düzeyleri nasıldır?”
Amaç
Bu araştırmanın genel amacı; İstanbul ili Bahçelievler İlçesi okullarının çevre ile olan ilişkilerine velilerin algı düzeylerini tespit emektir.
Bu amacı gerçekleştirmek için aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır. Veli algılarına göre :
1. Velilerin okul yönetimi ve öğretmenlerle mevcut ilişkileri nasıldır?
2. Okul çevresinin eğitim yönetimi süreçlerine katılımını hangi faktörler azaltmakta veya engellemektedir?
3. Okul çevresinin, görev ve sorumluluk almaya istekli oldukları ve kendilerini ye-terli gördükleri eğitim süreci ve okul yönetimine ilişkin alanlar nelerdir?
4. Okulun çevresi ile bütünleşmesine ilişkin velilerin, kendi durumlarına ve eğitim kurumlarına yönelik tutum ve düşünceleri nelerdir?
kurumlarına yönelik hangi tutum, düşünce ve önyargılara sahiptir? Sorusuna ait bulguların; cinsiyet, okul-aile birliği veya koruma derneğine üye olma durumları, en fazla ilişki kurdukları eğitim kurumu, herhangi bir eğitim kurumunu ziyaret etmek için davet beklemeleri durumu,bir yıl içinde ortalama okul ziyaretleri du- rumu ve ilişkilerini ne düzeyde yeterli buldukları değişkenlerine göre dağılımları nasıldır?
Önem
Okul çevredeki bütün formal ve informal örgütlerin ya yön verdiği ya da etkilediği bir örgüttür. Çevrenin tüm eğitim problem ve görevlerine katılmayan okulun, başarılı olduğu söylenemez. Okulun amaçları, bu örgütlerin çoğundan uzun sürelidir. Fakat okul bunlar için insan kaynakları hazırlayan bir örgüttür. Bu bakımdan yukarıda açıkla- nan yön verme veya etkileme kuşkusuz karşılıklıdır. Böyle olunca okul yöneticisi diğer örgütler için hazırladığı bu kaynakların, bir süre sonra , kendi örgütü üzerinde söz ve etki sahibi olacaklarını unutmamalıdır. Bu, özellikle mesleki teknik okullar için böyledir. Çünkü bunların hizmet alanları genellikle çevre içinde veya yakınında- dır.(Bursalıoğlu,1999,s.35)
Çocuğun okuldaki başarısında ailenin sosyo-ekonomik statüsü, aile üyelerinin eğitim düzeyi, ailede çocuğa gösterilen ilgi, anne-baba ve çocuk ilişkisinin niteliği gibi etmenler önemli rol oynar. Bunların yanı sıra okuldaki eğitim ile aile içindeki eğitimin de birbiriyle tutarlı olması gerekir. Bu nedenle, okul ile ailenin sürekli işbirliği içerisinde olması önem taşımaktadır.
Tüm Eğitim Kurumlarımız, Milli Eğitimin genel amaç ve ilkelerin istediği nitelik ve özelliklerde bireyler yetiştirmekle yükümlüdür. İlköğretimden üniversiteye kadar bü- tün eğitim kurumları bu amaç ve ilkelere göre eğitim yapmak zorundadır. Okullarımız, çocuklarımızı amaç ve ilkeler doğrultusunda sosyalleştirerek hem Türk toplumunun istediği nitelikte hem de çağın (bilimin–tekniğin) ve demokrasinin gereklerine uygun insanlar yetiştirmelidir. Bir sistem bütünlüğü içinde ele alınan Milli Eğitim, genel amaçla- rından hareketle eğitim birimlerini oluşturmuş ve bu kurumlar kanalıyla toplumun belirli kurallar çerçevesinde gelişmesini sistemli olarak sürdürmektedir. “Eğitim sisteminin amaçlar sistemin politikasına ve işlevlerine uygun olarak sistem bütünlüğünü koruyacak kendi içinde tutarlı ve temel ihtiyaçları karşılayacak şekilde saptanır” (Taymaz,2000:4). Cumhuriyetin kurulduğu günden itibaren toplumsallaşmak için eğitimin önemi sürekli gündemde kalmış, iyi bir toplum için Milli Eğitimin amaçları ön planda tutularak hareket edilmiştir.
Sayıltılar
1. Araştırmaya katılacak olan velilerin cevapları doğru olarak kabul edilecektir. 2. Veri toplama aracı ile elde edilecek veriler araştırmanın amacına ulaşılması için
yeterli görülmektedir
Sınırlılıklar
1. Araştırma İstanbul İli Bahçelievler İlçesinde oturan ve adı geçen ilçedeki 2001-2002 Öğretim Yılında bir okula devam eden çocuğu olan veliler ile sınırlandırıl- mıştır.
II. BÖLÜM İLGİLİ ALANYAZIN
Eğitim Ve Toplum
Eğitim, en önemli toplumsal kurumlardan biridir. Bu kurumlar toplumdaki eko- nomi, din, aile, politika gibi diğer önemli kurumlarla ilişki içindedir. Bu nedenle eğitim-toplum ilişkisi, eğitimciler tarafından incelenen önemli bir çalışma alanıdır. (Erden, 2000:19)
Toplum, aralarında ilişki bulunan bir insan birlikteliğidir. İnsanları bir arada ya- şamaya bireysel çabalarla karşılayamadıkları ortak ihtiyaçları iter. İnsanlar bu ortak ihtiyaçlarını belirli bir coğrafi çevre üzerinde, doğayla ilişki kurarak, üretimsel davranış- larda bulunarak karşılarlar. Bir toplumun ne denli sağlıklı bir toplum olduğu işte bu varo- lan insan gücü ve insan gücü dışı kaynaklarını, etkili biçimde kullanıp kullanmadığına, kısaca üretim gücüne bakılarak kolaylıkla anlaşılabilir. Bir toplumun, sahip olduğu insan gücü kaynağının niteliğini geliştirmesi, yükseltmesi, bilimin yol göstericiliğinde çağdaş bir “toplumsal sistem” ve onun en önemli alt sistemlerinden biri olan “eğitim sistemi” kurmasına ve bunu da en etkili biçimde işletmesine bağlıdır. Kuşkusuz nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi ile tüm sorunların hemen çözümlenebileceğini beklemek doğru olmaz. Toplumun sahip olduğu nitelikli insan gücü ordusunun toplumsal amaçlar doğ- rultusunda, örgütlü ve etkili biçimde yönlendirilmesi de en az yetiştirilmesi kadar önem- lidir. (Başar,1999:19).
Hall, Fagen’e göre toplumsal sistem, etkileşimde bulunan ve bir toplumsal varlık oluşturan, birbiri ile bağımlı öğeler ve etkinlikler bütünüdür. Bu tanımda, toplumsal sis- temin yaratıcılığı görülmektedir. Çünkü, sistem onu oluşturan öğelerin ve ilişkilerin öte- sinde bir varlığa ve amaca sahiptir.
Toplumsal sistem, Üyenin rol davranışları, bu davranışları öneren ve onaylayan kurallar ve bu kuralların dayandığı görevlerden oluşur (Katz, Kahn, 1977:40). Roller belli görevlerle ilgili özel davranış biçimini belirler. Bunlar görevin yapısından kaynakla- nır. Kurallar ise bu görevlerin yerine getirilme derecelerini denetler. Kurallar toplumsal değerlere göre belirlenir. Böylece roller, kurallar ve değerler toplumsal sistemlerin bü- tünleşmesini sağlayan bağları kurar.
İnsan yapısı olan sistemler de vardır. Bu sistemler “makine-makine”, “insan-makine” ve “insan-insan” sistemleri olarak gruplandırılabilir. Girdisi insan, çıktısı yine insan olan ve süreçte insanların etkin olduğu okul örgütü insan-insan sistemine çarpıcı bir örnek oluşturur.
Sosyal Bir Sistem Olarak Okul
Sosyal sistem kavramı, bir insan grubunun basit bir insan topluluğunun ötesinde farklı bir özellik taşıdığı görüşüne dayanmaktadır. İnsanlar, toplumsal ortamlarda etkile- şimde bulundukça, insan davranışı üzerinde önemli etkileri olan ilişkiler ağı oluşur. Bu- nun sonucu olarak insanlar, kendilerini yaygın olan toplumsal koşullarla uyumlu bir dav- ranış içinde bulurlar. Roller, normlar, değerler ve liderler bireysel davranışları biçimlen- dirirler.
Toplumsal olarak insan davranışını düzenleyen iki kaynak vardır. Bunlardan biri, grup içindeki davranışların yapısı, diğeri grubun kültürüdür. Grup üyelerini bütünleştiren ortak inanç ve yönelimlerdir.
Toplumsal ilişkiler, iletişim , işbirliği ve yarışma gibi etkileşim örüntülerinden oluşur. İnsanlar bir arada bulunduklarında etkileşim kaçınılmaz olmaktadır. İnsanlar birbirleriyle konuşurlar. Bazı insanlar, başkaları tarafından sevilirler. Bazıları ise sevil- mezler. İnsanlar, sevdikleri diğer insanlarla sürekli etkileşim içerisinde bulunmak ister- ler. Sevmediklerinden de uzak dururlar.Bireyler arası böyle bir alışveriş, bireyler ara- sında farklı toplumsal ilişkiler oluşturur ki, bu yolla grubun statü yapısı biçimlenir. Grup- taki bireyin statüsü, gruptaki diğer insanlarla olan etkileşim örüntüsünün sıklığına, süre- sine ve niteliğine, bireylerin ona gösterdikleri saygının derecesine bağlıdır.
Okul, özgün bir toplumsal sistem, formal bir örgüttür. İnsanların birlikte yaşama- larının doğal bir sonucu olarak kendiliğinden oluşan sosyal örgütlere karşılık, formal örgütler belli amaç için kasıtlı olarak kurulurlar. Kasıtlı olarak planlanan formal örgütler- de, bireylerin etkinlikleri, örgütün amaçları, kuralları, formal statü yapısı ve işbölümü tarafından yönlendirilir. Bununla birlikte, bireyler ne zaman birbirlerini etkileseler, do- ğal (informal) bir sosyal örgüt kendiliğinden oluşur. Yani doğal örgüt formal örgütün doğal bir parçasıdır. (Aydın,1994:197-198)
Açık Sistem ve Okul
Açık sistem, çevreden enerjiyi alarak bunu işleyip çevreye çıktı olarak sunan sistemdir. Toplumsal örgütler enerji girdisinin ve çıktısının yeni enerji girdisini bununla sağlarlar. Örgüt açık bir sistem olarak görüldüğünde örgüte giriş ve çıkış süreçleri ör- güt-çevre etkileşimini meydana getirmektedir. Sadece üyelerin ve liderlerin gereksinim-lerine dönük değil, çeşitli etkiler altında tanımlanan amaçlarının gerçekleşmesinde, değişik yöntemlerin kullanılması öngörülmektedir. Enerji girişli ve çıkışlı sistem modeli, açık sistem kuralına dayanmaktadır. Kapalı sistem özelliğini gösteren örgütlerin varlığı-
nı uzun zaman devam ettirmesi olanaklı değildir. Açık sistem özelliğini göstermeyen örgütler varlığını yitirir . Örgütün çevredeki değişiklikleri izleyebilmesi, onun açık sistem özelliğine sahip olmasını zorunlu kılar.
Yaşayan bir organizmanın örgüt ve bütünlük nitelikleri ona bir sistem özelliği kazandırır. Bu organizma aldığı madde ve enerjiyi değiştiren, dinamik bir dengesi olan, açık bir sistemdir. İçinde bulunduğu ortam tarafından etkilenir ve onu etkiler. Böyle bir sistem örgüte daha uygun gelmektedir. Çünkü çevre örgüt etkileşimini ön plana sür-mektedir. Örneğin; iskelet ve adele sistemlerini örgütteki yönetim birimlerine, dolaşım sistemini denetim işlerine, sinir sistemini iletişim sürecine, beyin sistemini de üst kade-me yönetimine benzetebiliriz.
Toplumsal örgütler, çıkıştan bir kısmının tekrar girişe dönüşümü ve çevre ile olan etkileşimleri dolayısıyla açık sistem kuralına uygun düşmektedir. Özellikle büyük çaptaki eğitim örgütlerinin bu kuraldan yararlanmalarını gerektiren toplumsal ve eko-nomik nedenler bulunmaktadır.
Açık sistemin özellikleri aşağıda verilmiştir (Katz, Kahn, 1977:21-22; Celep 2000).
1. Çevreden enerjiyi alırlar. Sistemin çalışması bu enerjiye bağlıdır. Toplumsal bir örgüt madde ve insan girdisi sağlar.Toplumsal örgütler kendi kendilerini besle-yemezler.Yani çevredeki sistemler tarafından etkilenmektedirler.
2. Enerjiyi işleyerek bir ürün veya bir hizmete dönüştürürler. 3. Çevreye bir çıktı sunarlar.
4. Girdi, işlem, çıktı çembersel bir eylemi içerir. Sistemin bir girdiyi işleyerek onu çevreye sunması sonucunda çıktıdan elde ettiğini tekrar girdi sağlamada kulla-nır. Bu döngüsel bir eylemdir.
5. Açık sistemler, çevresinden kullanacaklarından fazla enerji alırlar, bunun bir kısmını depo ederler, bunalımlı zamanlarda bu fazla enerjiyi kullanırlar.
6. Her türlü girdiyi kabul etmezler. Sistem yalnızca çalışması için gerekli olan ve çevrenin beklentisine çıktı sunacak girdileri kabul ederler.
7. Dinamik bir dengesi vardır. Sistemin parçaları arasındaki ilişki ve girdi değişme-lerinin oranı aynı kaldığında, tutarlı ve bunu devam ettiren dinamik bir yapı var-dır. Yani, çıktı girdinin miktarıyla doğru orantılıvar-dır. Ne kadar girdi sağlanırsa, ona uygun çıktı çevreye sunarlar.
8. Açık sistemde farklılaşma ve ayrımlaşma görülür. Buna paralel olarak yapısında gelişme, görevlerinde uzlaşma meydana gelir. Böylece sistemin bir özelliği de
aynı durumu çeşitli yollardan sağlayabilmesidir.
9. Açık sistemler amaçlarına ulaşmak için değişik durumlardan hareket ederek çe- şitli yolları deneyebilir.
Eğitim sisteminin çevresini, güçlü toplumsal, siyasal ve ekonomik çevre oluş-turmaktadır. Eğitimin en önemli üç işlevi; toplumsal, siyasal ve ekonomiktir. Eğitim sis-temi bireyi toplumsallaştırma yoluyla topluma uyumunu sağlama, bilinçli vatandaş du-rumuna getirme ve iyi bir üretici, tüketici özelliklerini kazandırma işlevlerini gerçekleş-tirmeye çalışır. Bu eğitim sistemi çevredeki topluma, siyasal ve ekonomik sistemlerin beklentisine dönük olmak ve bunlara göre değişmek zorundadır.
Açık sistem yaklaşımına göre okul, aşağıdaki alt sistemler bir araya getirilerek modelleştirilebilir. Eğitim aşağıdaki modele göre, öğrenciler seçici bir mekanizma ölçü-lerince çevreden yada alt düzeyde bir okuldan sisteme girecektir. işleme sürecinden geçtikten sonra ya üst düzeyde bir okula yada piyasaya katılacaktır. İşleme alt sistemi, öğrencileri olumlu yönde değiştiren bütün süreçleri kapsar. Bu alt sistem, eğitim siste-minin çevresini meydana getiren sosyal, politik ve ekonomik sistemler ile etkileşmek zorundadır. Kontrol alt sistemi, çıkışı nicelik ve nitelik bölümlerinden değerlendirmek ve sonuçları besleme mekanizması yoluyla karar merkezine iletmek zorundadır. Giriş, işleme ve çıkış süreçlerinden her biri, kontrol alt sisteminin etkisi altındadır. Çıkışta başlayan besleme süreci ise giriş ve işleme aşamalarını etkileyecektir. Ayrıca girişi sağlayan çevre ve okul ise çıkışın yöneldiği piyasa ve okulda kontrol ve belseme üze-rinde dolaylı etkiler yapacaktır. Kendi içinde ve çevresi ile bu ilişkiler kurulduğu ve işle-diği zaman okul, açık sistem niteliği kazanacaktır.
KONTROL ÇEVRE PİYASA GİRİŞ ÇIKIŞ OKUL
BESLEME
OKULKaynak: Bursalıoğlu, 1997:87 İŞLEME
Örgüt ve Çevre İlişkisi
Örgüt: belirli bir yada birçok görevi olan, süreli, toplu olmakla beraber alt birimle- ri mesafeli olabilen, üyelerinin gönüllü yada belli amaçlara ulaşabilmek için zorunlu olarak katıldıkları, şartlı üye kabul eden örgütlenmiş davranışlarına (biçimsel davranış-ların) hakim bulunduğu, tüm toplumun etkilerine kısmen yada bütünüyle açık, üyeleri üstünde sınırlı baskı imkanlarına ve farklı birimleşme derecelerine sahip olabilen grup- lar olarak belirlenebilir. (Bilgin,1988:10)
Örgüt: faaliyetlerin, fonksiyonların, önceden belirlenmiş amaçlara varabilmek için, kimlerin hangi işlerde görev alacağının ve kişilere verilen görev, yetki, sorumluluk-ların basamaklar sırası ilkesine göre, net ve sarih olarak belirlenerek, kesin bir iş bölü-münün yapıldığı ve bütün bunların rasyonel biçimde düzenlenmesi sonucu ortaya çıkan sosyal bir varlıktır. (Bilgin,1988:11)
Çevre,kontrol edilmesi ve etkilenmesi zor olan fakat buna mukabil örgüt yapısı- nı, örgütün faaliyetlerini, örgüt yönetimini etkileyebilen dış faktörlerdir. (Hıcks, 1981: 140; Bilgin:17)
Ne tür özelliğe sahip olursa olsun örgüt, daima kendisine kaynak sağlayacak bir çevre içinde yaşar. Örgüt ve çevresi birbirinden soyutlanamazlar. Çevre ile olan ilişkiler, örgütün boyutlarını aşıp ülke geneline yayılabildiği gibi uluslar arası hüviyet de kazana-bilir. Örgütler büyüyüp geliştikçe, çevresiyle ilişkileri daha karmaşık, daha yoğun ve daha çok yönlü olarak artar. Örgütlerin yaşamlarını sürdürebilmeleri, çevre ile olan iliş-kilerindeki düzene, bu konuda gösterdikleri özenli dikkate bağlıdır. Devamlı değişen aktif çevreye ayak uydurmak zorunda olan örgütler bunu başaramadıkları takdirde ör-gütün yaşamı sona ermiş olur. Bu nedenle örgütler çevreye direkt olarak bağlıdılar. (Bilgin,1988:18)
Örgütlerin çevreleriyle olan ilişkilerini değerlendirmede çok sayıda analitik yak-laşım kullanılmaktadır. Bu yakyak-laşımları en genel hatları ile şöyle belirtebiliriz (Carlisle, 1976,188: Elma, 2000,19) :
Geleneksel olarak ekonomistler girdi-çıktı modelini izleyerek kaynakların etkin kullanımı ve kar maksimizasyonu üzerinde yoğunlaşırlar. Diğerleri çevreyi, örgütün yapabileceği şeyleri sınırlandıran bir kısıtlama ağı olarak görürler. Yasalar, gümrükler, kaynaklar örgütün çalışmasını sınırlandırabilir.
Aile Ve Eğitim
Aile en küçük toplumsal kurum olarak tanımlanır. Aile, içinde bulunduğu toplu-mun bir birimi olarak onun özelliklerini taşır ve onun kültürünü yansıtır. Aile çocuğun toplumsallaşmasını olumlu ya da olumsuz etkileyebilmesi nedeniyle eğitimin başarılı olmasında rol ve etki sahibi olan önemli bir çevredir. Aileler yüz yüze ve içten ilişkileri- nin en güçlü olduğu birincil gruplardandır ve bireyin kişilik oluşumunda birincil etkileşimi sağlar. Aile içinde çocuğa gösterilen davranışlar onun kişilik, sosyal ve zihinsel gelişi-mini yaşamın her aşamasında etkiler. (Yaylacı:1999:7)
Ailenin çeşitli nitelikleri ve ana-babanın çocuğa yönelik tutumları çocuğun kişili-ğini şekillendirerek onun okulda kullanacağı niteliklerini geliştirmesine veya geliştire-memesine yol açmaktadır. Bu yüzden öğrencinin başarısı için okul aile ve çevre bir bütünlük içerisinde uyumlu ve birlikte çalışmalıdır.
Ailelerin okula katılımı eğitimde demokrasinin de gereklerinden biridir. Demokra-tik toplumların oluşması için aileler okula sahip çıkmalıdır. Bu okula etki eden iç ve dış unsurların olumsuz yönlerini azaltacaktır. Okul ve ailenin çocuğun eğitimi ve sosyal-leşmesindeki işbirliğinin önemini vurgulayan kuramlar artmaktadır. Pek çok kuramcılar okul ve aile arasındaki ilişkilere olan ihtiyacı vurgularlar(Grolniek,1994, s237:aktaranYaylacı1999)
Flaxman, Inger’e göre, ailenin okul ile işbirliği ve okul etkinliklerine katılımında üç temel yol vardır.
1. Okula doğrudan katılım: Aileler çocuğun okulunu seçerler, okullarda ailenin ih-tiyaçlarına cevap verebilecek biçimde kendilerini yapılandırırlar. Ailelerde okul-dan daha fazla tatmin olarak ve okul etkinliklerine katılarak yönetici ve öğret-menlerle birlikte okulu yöneterek, problemleri çözerek katılımı gerçekleştirirler. 2. Aile eğitim programları: Aileleri çocukların ilk öğretmenleri olarak desteklemek
için ve ailelerin çocuklarıyla daha iyi iletişim kurmalarına yardım, çocuklarına çalışma alışkanlığı vb. bireysel nitelikleri kazandırmada yardım için eğitim programları düzenlenir.
3. Aileye kaynak ve geliştirme programları: Aileye yönelik eğitim programları.( aktaranYaylacı1999)
Ayrıca katılımda dikkat edilmesi gereken hususlar da şöyle sıralanmıştır:
1. Okul-aile işbirliği, çok amaçlı, iyi planlanmış, ve uzun süreli olarak dü-zenlendiğinde başarılı olur.
2. Okul-aile işbirliği çalışmaları hem sorunların çözümüne hem de olası so-runların ortaya çıkmasını önlemeye yönelik olmalıdır.
3. Okul-aile işbirliği yalnızca ilk ve ortaokul düzeyinde değil, lise düzeyinde de önemli ve etkilidir.
4. Ailelerin okul etkinliklerine katılımları için mutlaka iyi eğitilmiş olmaları gerekmez.
5. Okul-aile işbirliği, iyi düzenlenmesi ki bu en çok alt sosyo-ekonomik dü-zeyden gelen çocuklara yarar sağlar.
Okulun demokratik ve akademik başarısının artması için aileler okulla işbirliğin-den daha öte bir konumda okulun bütün işlevlerine ve süreçlerine katılmalıdır. Bu katı-lımı sağlamak için ise iyi bir planlama yapılmalıdır.
Redding(1991) (AktaranYaylacı1999,s.18) Okul-aile işbirliğinde ve katılımın ilkelerini şöyle belirlemiştir.
1. Aileler okulun ve eğitim sürecinin ayrılmaz parçası olarak görülmelidir. 2. Katılım çalışmaları okulun temel sorunları üzerinde odaklaşmalıdır.
3. Aile katılımında öncelikler ailelerin kendi çocuklarının eğitimine katkıları, ailele- rin birbirlerine katkıları diğer ailelerin çocuklarının eğitimine katılım olarak belir-lenmelidir.
Katılımın diğer önemli boyutu da okul yönetimine katılımdır. Çünkü ana-baba tıpkı öğretmen gibi yönetim ve karar sürecine katılması gereken öğelerden biridir.
Bu ilişkilerde başarılı olmak isteyen okul yöneticisinin ana-baba ile öğretmen ilişkilerini iyi izlemesi gerekir. Çünkü öğretmen gibi ana-baba da karar sürecine katılan öğelerden biridir. Eğitim yönetimine özellik veren etkenlerden belki başında, eğitim giri-şimine katılan bireyler ve gruplar arasındaki bu yalın ilişkiler gelir. Okulun ürünü, birey- ler için yapılmış bazı şeyler değil, bireylerin kendileridir. Ayrıca okul denilen örgüt vaz-geçilmez bir kurumdur. Bu bakımdan, okul yöneticisi kendisi ile görüşmeyi bir sıkıntı sayan ana-baba ile de işbirliği kurmak zorundadır. Böylece, dolaylı olarak sorumlu bu-lunduğu halkla da ilişkisini arttırmış olacaktır. (Bursalıoğlu,1999,s52)
İlgili Araştırmalar
Okul–çevre ilişkileri açısından okul-aile işbirliği konusunda velilerin görüşlerini saptamak amacıyla Halil ÜLKER 1974 yılında yaptığı araştırmada,
1. Veliler, okul-aile işbirliğinin gerekliliğine inanmamaktadır, 2. Veliler, işbirliğini ailenin zorlaştırdığını düşünmektedir,
3. Veliler, işbirliğine katılmama nedenleri olarak, fazla meşguliyeti, ilgi duymamayı, başarısızlık korkusunu ve buna benzer bazı etkenleri göstermektedir
Aslan B. (1984) tarafından; temel eğitim birinci kademede okul-aile ilişkilerinin bugünkü durumu, okul müdürü ve öğretmenler ile öğrenci velilerinin bu ilişkiler konu-sundaki görüşlerini saptamak amacıyla yapılan “Ankara Merkez İlçelerinde Temel Eği-tim Birinci Kademe (İlkokullar) Düzeyinde Okul-Aile İlişkileri” adlı araştırmada elde edi-len bulgulara göre:
1. Yöneticiler ve Öğretmenlerle veliler arasındaki ilişkilerin rastlantısal olduğu, 2. Okullarda öğretmen veli görüşmeleri için uygun ortam olmadığını fakat velilerle
öğretmenlerin görüşmelerine fırsat yaratabildikleri,
3. Velilerin genellikle öğretmen ve yöneticilerle tanışmadıkları,
4. Velilerin çoğunun okuldaki eğitsel etkinliklerden haberinin olmadığı, 5. Genelde öğretmen ve velilerin okul ve öğrenci sorunları ile ilgilendikleri,
6. Okul koruma derneklerinin çevreden okula maddi destek sağladığı, ancak çev-renin okul yönetimine katılmadığı,
7. Velilerin çoğunun Okul-Aile Birliklerine ilgi göstermedikleri, yönetici ve öğretmenlerin ilgisinin de içten olmadığı,
8. Okul-aile işbirliğinin öğrenci başarısı açısından önemi konusunda tarafların gö-rüş birliği içinde oldukları,
9. Okul-aile ilişkilerinde etkin görev almaya isteklilik konusunda gruplar arasında ve gruplar içinde farklılıklar bulunduğu,
10. Tarafların birbirlerinin rollerini farklı algılamakta olduğu, öğretmen ve yönetici-lerde velilere karşı güven eksikliğinin olduğu. Velilerin ise, yönetici ve öğretmen-leri güvenilir gördüğü,
11. Sıkı mevzuat kuralları ve merkezi yönetim konusunda tarafların farklı düşündü-ğü,
12. Engeller konusunda tarafların kendi içlerinde de farklılık göstermekte oldukları, 13. Eğitim ve meslek değişkeninin okul- aile ilişkilerinde farklılık yaratmakta olduğu, 14. Kadınların okul-aile ilişkilerinde daha içten ve duyarlı oldukları,
15. Mevcut ilişkilerin velilere göre yeterli, yönetici ve öğretmenlere göre yetersiz ol-duğu
Tesbit edilmiştir.
Yumurtacı (1984) tarafından “Ankara Merkez Liseleri Yönetici ve Velilerin Okul Yöneticilerinden Bekledikleri Liderlik Davranışları” konulu araştırmada velilerin kendi aralarında gösterdikleri beklenti farklılıkları, özellikle okul yönetmenini tanıma ve cinsi-
yet açılarından anlamlı bulmuştur. Kadınların, okul yönetimini tanıma düzeylerine koşut olarak, beklentileri de artmaktadır. Yönetmen yardımcıları ile velilerin, okul yönetmenle-rinden beklentileri çok farklı düzeydedir. Bu ise, uyumlu ve dengeli bir önder davranışı açısından, okul yönetmenlerinin rol çatışmalarına açık olduğu şeklinde yorumlanmıştır. (Bilgin M.:22)
Şişman (1986) tarafından okul-çevre ilişkilerine aracı olan Okul-aile birlikleri ile ilgili “Orta Dereceli Okullarda Okul-Aile Birliği Çalışmalarının Değerlendirilmesi” konulu araştırmada da Okul-Aile Birliklerinin Okul-çevre ilişkileri bakımından zayıf olduğunu tesbit etmiştir.
Canpolat (1987) tarafından ortaöğretim düzeyindeki bir grup öğrencinin ve bu öğrencilerin velilerinin öğretmenlerden ne tür hizmetler beklediklerini ve beklediklerin-den ne kadarını gördüklerini ortaya çıkarmak için yapılan araştırmada, gerek öğrenciler ve gerekse öğrenci velileri öğretmenlerden bekledikleri davranışları genellikle görme-dikleri ortaya çıkmıştır.
Menteşe (1987) “İlkokullarda Velilerin Okul Ve Çocuklarına İlişkin Olarak Bilgileri ve Bu Bilgileri Edinme Yolları (Mamak Dutluk İlkokulu Örneği)” adlı araştırmada: Tüm velilerin okul ve çocuklarına ilişkin bilmesi gereken bilgi alan ve düzeyleri bakımından “kısmen bildikleri”nin, “bilmedikleri” ve “bildikleri”nin toplamından çok olduğu, ayrıca velilerin “Okul-Aile Birliği ve Okul Koruma Derneği” ile “okul yöneticisinin yetki ve so-rumluluklarına ilişkin “ bilgi alanlarını “en az bildikleri” görülmüştür. Bu da velilerin ken-dileri için kurulmuş ve yaşatılması gereken derneklere olan ilgisizliğini göstermektedir. Tüm veliler göze alındığında velilerin en çok veli toplantılarında okul ve çocuklarına ilişkin bilgi edindikleri, en az televizyondan yararlandıkları ortaya çıkmıştır. Radyo ve gazetelerden ise “okul ve çocuklara ilişkin” bilgi edinmek amacıyla hiç yararlanmamak-tadırlar.
Koçak (1988) tarafından “Okul-Aile İletişiminin Engelleri” konulu araştırmada Okulda çalışan yönetici ve öğretmenlerin veliler ile arasında iletişim engelleri olduğunu ortaya çıkarmıştır. Araştırmacının saptamaları arasında anne ve babaların işlerinin çok olması da bulunmaktadır.
Bilgin (1990) doktora tez konusu olarak: “Ankara Merkez İlçelerindeki Ortaokul-larda Okul ve Ailenin İşbirliği ve Sorunları” nı seçmiş ve bu konuda çalışma yapmıştır. Yaptığı çalışmanın sonucu şöyledir: “Okul-aile işbirliği konusundaki yasal düzenleme-lerin ilgililer tarafından benimsendiği ileri sürülebilir ancak, uygulama süreci konusunda öğretmenlerin görüşleri olumsuzdur. Daha çok okul iş görenleri ile ana-baba görüşleri-nin farklılaşması dikkatleri bu kesim arasındaki iletişim sürecine çekmektedir. Gereklilik
konusunda işbirliği sağlandığına göre yetersizlik ve uygulama sorunlarını aşmak müm-kün olacaktır.”
Ayvaz (1997) tarafından “ Sinop İli Ortaöğretim Kurumlarında Görevli yönetici Ve Öğretmenlerin İnsan İlişkileri Konusundaki Görüşleri” adlı Yüksek Lisans Tezinde : “Yönetici ve öğretmenlerin, insan ilişkileri ilkelerinin yönetime uygulanması ile ilgili yer alan seçeneklerin hemen tümüne “pek çok” yada “çok” derecelerinde katılmakta, bu ilkeleri gerekli görmektedir” sonucuna varmıştır.
Titrek (1999) tarafından “İlköğretim Okullarının Çevre ile İlişkileri” adlı bir araş-tırma yapmıştır. Araşaraş-tırmanın amacı: İlköğretim okullarındaki okul görevlilerinin (yöneti- ci ve öğretmenlerin) çevredeki liderlik rolü, çevre ile olan ilişkileri, çevre kalkınmasına katkıda bulunabilmeleri için yapmaları gereken etkinlikleri gerçekleştirme düzeyleri hakkında okul görevlileri ve velilerin düşünce, görüş ve önerilerinin belirlenmesidir. Bu araştırmanın sonucunda ise okul ile çevresi arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu tesbit edilmiştir,
Yaylacı (1999) tarafından ”İlköğretim Okullarında Ailenin Okula Katılımı (Ankara İli Örneği)” adlı bir çalışma yapmıştır. Çalışmanın amacı: Ailenin okula katılımının ne düzeyde gerçekleştiğini, engellerini ve geliştirilmesi için neler yapılabileceğini ortaya çıkarmaktır. Araştırmasının alt amaçlarını şu şekilde sıralamıştır:
1. Okul çalışanı olarak aileler hangi düzeyde katılmaktadır.
2. Okula yandaş ve program destekleyici olarak aileler hangi düzeyde katılmaktadır. 3. Karar verici olarak aileler hangi düzeyde katılmaktadır.
4. Birlikte öğrenici olarak aileler hangi düzeyde katılmaktadır. 5. Evdeki öğretmen olarak aileler hangi düzeyde katılmaktadır. 6. Ailenin okula katılımının engelleri nelerdir.
Yaylacı’nın yaptığı araştırmanın sonucunda velilerin okula katılımının az olduğu ortaya çıkmıştır.
Pehlivanoğlu (1999) tarafından yapılan “Özel Ortaöğretim Kurumlarındaki Yö-netici ve Öğretmenlerin Örgüt kültürü Oluşturmadaki Yeterlik Derecesi” konulu araştır-mada Okul-Toplum ilişkilerine değinilmiş ve Yönetici ve Öğretmenlerin birbirlerine yö-nelik yeterlik algıları da değerlendirilmiştir. Bu araştırmada yöneticiler kendilerini öğret-menlerle aynı yeterlikte görmüştür, öğretmenler ise kendilerini yöneticilerden daha ye-terli görmüşlerdir.
III. BÖLÜM YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın evreni ve örneklemi, verilerin toplanması, çözümlen-mesi ve yorumlanması ile ilgili açıklamalar yer almaktadır.
Evren Ve Örneklem
Araştırmanın evrenini İstanbul İli Bahçelievler İlçesindeki İlköğretim ve ortaöğre-tim kurumlarında okuyan öğrencilerin velileri oluşturmaktadır.
Araştırmanın evreninde 38 İlköğretim Okulu 15 Ortaöğretim Okulu bulunmakta-dır. Ortalama olarak her okula dört adet anket dağıtılması düşünülmüştür. Anketlerin zorunlu olmamakla birlikte, Okul-aile birliği ve Koruma Derneği üyelerine doldurtulması istenmiştir.
Verilerin Toplanması
Araştırmanın kuramsal verileri, amaçlarına uygun olarak, alan ile ilgili tarama yapılarak belirlenmiştir. Velilere sorulacak sorular ise daha önce bu konuda yapılan araştırmalardan yararlanılarak Hasan Yılmaz’ın 1993 yılında yaptığı “Eğitim Sistemimi-zin Toplumsal Dokusu: Okul-Çevre İlişkileri Açısından Eğitim Sürecine Toplumsal Katı-lım “ adlı Doktora Tezindeki anket kendisinden izin alınarak ve konuya uygun hale geti-rilip uygulanmıştır.
Araştırmanın amaçlarına uygun olarak hazırlanan anket, dört bölümden oluş-muştur. Birinci bölüm; kişisel bilgiler ile ilgilidir ve yaş ve cinsiyet sorularını içermiştir. İkinci bölüm; 1. 2. ve 5. alt problemlere ilişkin olarak hazırlanmıştır. Üçüncü bölüm; 3. alt probleme ilişkin hazırlanmıştır. Dördüncü bölüm; 4. alt probleme ilişkin 5 li Likert türü olarak hazırlanmıştır.
Anketler İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden izin alınarak yapılmıştır. Bahçe-lievler İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından okul müdürlüklerine “Okul-aile birliği, Ko-ruma Derneği üyeleri veya velilere doldurtulmak üzere dağıtılmış, yine İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından toplanılarak araştırmacıya ulaştırılmıştır. Dağıtılan 200 anketten 146 adedi geri dönmüştür. Dağıtılan anketlerin Ortaöğretim Kurumlarından eksik dön-düğü, İlköğretim Kurumu yöneticilerinin bu konuda daha hassas davrandığı, her okula verilen dört adet anketin tam olarak döndüğü araştırmacı tarafından tesbit edilmiştir. Bu da Ortaöğretim Kurumları ile Veliler arasında ilişkilerin az olduğunu göstermektedir.
Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması
Araştırma verilerinin istatistiksel analizleri için SPSS paket programı kullanılmış-tır. Elde edilen verilerin değişkenlere dağılımlarına ait yüzdeler hesaplanmışkullanılmış-tır.
Birinci, ikinci ve üçüncü bölümdeki bulgular, yüzde dağılımları ile gösterilmiştir. Üçüncü bölüm birden fazla seçmeli ve 4 bölümden oluşmuştur. Bunlar:
1. Öğrenci işleri ile ilgili görevler ve hizmetler, 2. Personel işleri ile ilgili görevler ve hizmetler, 3. Donatım işleri ile ilgili görevler ve hizmetler, 4. Finansman işleri ile ilgili görevler ve hizmetlerdir.
Elde edilen bulgular, kendi içinde değerlendirilip, sayılan görevleri almak istemeyenlerin sayıları çıkartılarak geri kalanlar yüzdeler halinde gösterilmiştir.
Dördüncü bölümde “Okulun çevresi ile bütünleşmesine ilişkin velilerin, kendi durumlarına ve eğitim kurumlarına yönelik tutum ve düşünceler nelerdir?” Sorusuna cevap aramak için 20 cümle verilerek bu görüşlere:
1. Kesinlikle katılmıyorum, 2. Çok az katılıyorum, 3. Kararsızım,
4. Katılmıyorum ve
5. Kesinlikle katılmıyorum .
Şeklinde 5’li skala verilmiş ve kendilerine katılma düzeylerine en uygun olan şıkkı işaretlemeleri istenmiştir.
Veriler çözümlenirken;
Birinci bölüm kişisel bilgiler kısmında yaş değişkenine ilişkin bilgilerde birleştir- me yapılmıştır. 25 yaştan küçük veli sayısı dört kişi olduğundan dolayı bu kişiler 26-35 yaş arası ile birleştirilip “35 yaş ve altı” olarak SPSS paket programına veri girişleri yapılmıştır. Yine aynı soruda 56 yaş üstü iki veli çıkmış olup, bunlar da “46 yaş ve üstü” olarak birleştirilip, SPSS programına giriş yapılmıştır.
İkinci bölümde yer alan “Aşağıda sayılan çeşitli kademe ve türlerdeki eğitim kurumlarından en fazla ilişki kurduğunuz ve en çok desteğinizi yönelttiğiniz seçeneği işaretleyiniz” denilmiş “İlköğretim Okulu”, “Kız Meslek Lisesi”, “Genel Lise”, “Ticaret
Meslek Lisesi”, “Endüstri Meslek Lisesi” ve “Diğer” seçenekleri sunulmuş, İlköğretim Okulunu 94 veli, Kız Meslek Lisesini 3 veli, Genel Liseyi 30 veli, Ticaret Meslek Lisesini 6 veli, Endüstri Meslek Lisesini 13 veli işaretlemiştir. Diğer seçeneğini işaretleyen veli olmamıştır. Meslek liseleri Ortaöğretim Kurumu sayıldığı ve istatistik yapılacak yeterli sayıda işaretlenmediği için “Ortaöğretim Kurumu” olarak liseler birleştirilmiştir.
IV. BÖLÜM BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde, araştırma probleminin çözümü için, araştırmaya katılan öğretmen-lerden anket aracılığıyla toplanan verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular ve bu bulgulara ilişkin yorum yer almaktadır.
Veliler İle İlgili Kişisel Bilgilerin Dağılımları
Araştırmada velilerin kişisel özellikleri belirlenmiştir. Bu nedenle velilerin kişisel özelliklerine ilişkin dağılımların verilmesinin yararlı olacağı düşünülmüştür.
Velilerin Cinsiyet Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin cinsiyet değişkenine göre dağılımları Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Velilerin cinsiyete göre dağılımları
Cinsiyet
Frekans (N) Yüzde
(%)
Kadın 103
70,5
Erkek 43
29,5
Toplam 146
100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 103 ünün (%70,5’i) Kadın, 43 ünün (%29,5’i) Erkek olduğu görülmektedir.
Velilerin Yaş Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin yaş değişkenine göre dağılımları Tablo 2’de veril-miştir.
Tablo 2: Velilerin yaş değişkenine göre dağılımları
Yaşa göre Dağılım
Frekans (N) Yüzde
(%)
35 yaş ve altı 50
34,2
36- 45 arası 79
54,1
46 ve üstü
17
11,6
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 50 sinin (%34,2’si) 35 yaş ve altı, 79 unun (%54,1’i) 36-45 yaş arası, 17 sinin (%11,6’sı) 46 yaş ve daha üstü yaşa sahip oldukları görülmektedir.
Velilerin Okullar İle İlişkilerine İlişkin Dağılımları
Araştırmada velilerin, müdürlerin ve öğretmenlerin çevreleri ile olan ilişkilerinin düzeylerine ilişkin algıları arasında istatistiksel bakımdan anlamlı ilişki olup olmadığı belirlenmiştir. Bu özelliklerin sunuluşunda, sırasıyla; herhangi bir eğitim kurumunun okul-aile birliği veya koruma derneğinde görev alma durumu, ilişki kurduğu ve desteğini yönelttiği kurum türü, ilişki kurduğu kurum ile ilişki kurma sebebi, kurum ziyaretinde davet bekleme durumu, kurum ziyaret sıklığı,kurum ziyaretini yeterli bulma durumu, ziyaret esnasında ilk görüşme yaptığı kurum görevlisi, okul ziyaretinde ilk edinmek is-tediği bilgi, başka kurum temsilcileri arasında kimlerle okulların verimi ve sorunlarını görüşme durumu, yöneticilerin ve öğretmenlerin hangi hizmetleri en iyi ve yeterli dü-zeyde yerine getirdiklerine ilişkin dağılımlar tablolaştırılarak açıklanmıştır.
Velilerin Okul-Aile Birliği” Veya “Okulu Koruma Derneği”nde Yönetim Kurulu Veya Denetleme Kurulunda Üyeliği Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin herhangi bir eğitim kurumunun “okul-aile birliği” veya “okulu koruma derneği”nde yönetim kurulu veya denetleme kurulunda üyeliği du-rumuna göre dağılımları Tablo 3’de verilmiştir.
Tablo 2: Velilerin herhangi bir eğitim kurumunun “Okul-Aile Birliği” veya “Okulu Koruma Derneği”nde Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulunda üyeliği durumuna göre dağılımları
Okul-Aile birliği veya Okulu Koruma
Derneğinde Görev Alma Durumu Frekans (N) Yüzde (%)
Hiç Böyle Bir Görevim Olmadı 60 41,1
Önceki yıllarda Vardı Şimdi Yok 12 8,2
Evet Halen Böyle Bir Görevim Var 74 50,7
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 60 ının (41,1’i) Okul-aile birliği veya okulu koruma derneğinde görev almadığı, 12 sinin (8,2’si) daha önce Okul-aile birliği veya okulu koruma derneğinde görev aldığı ama şimdi böyle bir görevi olmadığı, 74
ünün (%50,7’si) halen Okul-aile birliği veya okulu koruma derneğinde görevi olduğu görülmektedir.
Velilerin En Fazla İlişki Kurdukları ve Destek Verdikleri Eğitim Kurumu Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin çeşitli kademelerdeki eğitim kurumlarında en fazla ilişki kurdukları ve en çok desteklerini yönelttikleri eğitim kurumuna göre dağılımları Tablo 4’de verilmiştir.
Tablo 4: Velilerin en fazla ilişki kurdukları ve destek verdikleri eğitim kurumu de-ğişkenine göre dağılımları
En Fazla İlişki Kurdukları Ve En
Çok Destek Sağladıkları Okul
Türü
Frekans (N) Yüzde
(%)
İlköğretim Kurumu
94
64,4
Ortaöğretim Kurumu
52
35,6
Toplam
146
100,0
Araştırmaya katılan veliler beş çeşit eğitim kurumu belirtilmiş olup daha sonra birleştirme yapılmıştır. Meslek liseleri daha sonra ortaöğretim kurumu olarak değer-lendirilmiştir. Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 94 ünün (%64,4’ü) ilköğretim kurumu ile, 52 sinin (%35,6’sı) ise ortaöğretim kurumu ile en fazla ilişki kurdukları ve en çok destek sağladıkları okul türü olduğu görülmektedir.
Velilerin En Fazla İlişki Kurdukları ve Destek Verdikleri Eğitim Kurumunu Tercih Etme Sebepleri Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin çeşitli kademelerdeki eğitim kurumlarında en fazla ilişki kurdukları ve en çok desteklerini yönelttikleri eğitim kurumunu tercih etme sebep-lerine göre dağılımları Tablo 5’de verilmiştir.
Tablo 5: Velilerin en fazla ilişki kurdukları ve destek verdikleri eğitim kurumunu tercih etme sebepleri değişkenine göre dağılımları
İlişki Kurdukları Okul Türünü Tercih Etmelerinin Sebebi Frekans
(N)
Yüzde (%)
Çocuğunun O Kurumda Okuyor Olması 91 62,3
Okulun İkamet Ettiği Ve/Veya Çalıştığı Yere En Yakın Okul Olması 13 8,9 Okul Yöneticisi Veya Öğretmenlerle Arkadaşlık ilişkisinin Olması 10 6,8
O Kurumda Akrabasının Olması 3 2,1
O Kurumda Verilen Eğitim Proğramına Karşı İlgisinin Olması 15 10,3
İlgi Ve Yardıma En Çok İhtiyacı Olan Kurum Olması 14 9,6
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 91 inin (%62,3’ü) çocuğunun o ku-rumda okuyor olması, 13 ünün (%8,9’u) okulun ikamet ettiği ve/veya çalıştığı yere en yakın okul olması, 10 unun (%6,8’i) okul yöneticisi veya öğretmenlerle arkadaşlık ilişki-sinin olması, 3 ünün (%2,1’i) o kurumda akrabalık ilişkiilişki-sinin olması, 15 inin (%10,3’ü) o kurumda verilen eğitim programına karşı ilgisinin olması, 14 ünün (%9,6’si) ilgi ve yar-dıma en çok ihtiyacı olan kurum olması nedeni ile ilişki kurdukları okul türünü tercih etme sebebi olarak görülmektedir.
Velilerin Yakın Çevrelerindeki Eğitim Kurumunu Ziyaret Etmek için
Doğrudan veya Dolaylı Olarak Herhangi Bir Davet Beklemeleri Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin çevrelerindeki eğitim kurumunu ziyaret etmek için davet bekleme durumlarına göre dağılımları Tablo 6’da verilmiştir
Tablo 6: Velilerin yakın çevrelerindeki eğitim kurumunu ziyaret etmek için doğ-rudan veya dolaylı olarak herhangi bir davet beklemeleri değişkenine göre dağılımları
Kurum Ziyaretlerini Yapmak İçin Davet Bekleme Durumu Frekans
(N)
Yüzde (%)
Davet Edilince Ziyaret Eden 41 28,1
Kimi Zaman Davet Edilme Bekler, Kimi Zaman Beklemez 21 14,4
Bazı Okullar için Davet Bekleyen 7 4,8
Hiçbir Zaman Davet Beklemeyen 77 52,7
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 41 inin (%28,1’i) davet edilince, 21 inin (%14,4’ü) kimi zaman davet edilince kimi zaman davet beklemeden, 7 sinin (%4,8’i) bazı okullara davet edilince, 77 sinin (%52,7’ si) hiçbir zaman davet bekleme-den kurum ziyareti yaptıkları görülmektedir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret Etme Sıklığı Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin yakın çevrelerindeki okulları bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklıklarına göre dağılımları Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7: Velilerin çevredeki eğitim kurumunu bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklığı değişkenine göre dağılımları
Çevrelerindeki Eğitim Kurumlarını Bir Öğretim Yılı İçinde Ortalama Olarak Ziyaret Etme Sıklığı
Frekans (N)
Yüzde (%)
Pek Çok Kez (5 Ve Daha Fazla) 67 45,9
Birkaç Defa (2-3 ) 51 34,9
Hemen Hemen Hiç 28 19,2
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 97 sinin (%45,9’u) beş defa ve daha fazla, 51 inin (%34,9’u) iki veya üç defa çevrelerindeki eğitim kurumlarını bir öğretim yılı içinde ziyaret ettiği, 28 inin (%19,2’si) hemen hemen hiç ziyaret etmediği görülmektedir.
Velilerin Yaşadıkları Yerleşim Yeri içinde Her Türlü Okullar ile Olan İlişki, İletişim ve İşbirlikleri ve Dayanışmalarını Ne Düzeyde Yeterli Buldukları
Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin yaşadıkları yerleşim yeri içinde her türlü okullar ile olan ilişkisini, iletişimini, işbirliğini ve dayanışmasını genel olarak ne düzeyde yeterli bulduğuna dair dağılımları Tablo 8’de verilmiştir.
Tablo 8: Velilerin yaşadıkları yerleşim yeri içinde her türlü okullar ile olan ilişki, iletişim ve işbirlikleri ve dayanışmalarını ne düzeyde yeterli buldukları değişkenine göre dağılımları
Çevredeki Okullar ile İlişkilerini Yeterli bulma Düzeyi Frekans (N) Yüzde (%)
Çok Yeterli Bulanlar 47 32,2
Kısmen Yeterli Bulanlar 79 54,1
Tamamen Yetersiz Bulanlar 20 13,7
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 47 sinin (%32,2’si) çevredeki okullar ile ilişkilerini çok yeterli, 79 unun (%54,1’i) kısmen yeterli, 20 sinin (%13,7’si) tamamen yetersiz bulduğu görülmektedir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret Etme Sıklığı Sorusuna Kısmen Yeterli Ve Yetersiz Bulmalarının Sebepleri Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin yakın çevrelerindeki okulları bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklıkların kısmen yeterli bulanlarla tamamen yetersiz bulanların cevapla-dığı seçenekler Tablo 9, 10, 11, 12,’de verilmiştir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret Etme Sıklığı Sorusuna Kısmen Yeterli Ve Yetersiz Bulmalarının Sebepleri Değişkenine Göre Dağılımları I. Grup
Tablo 9:
Velilerin
çevredeki eğitim kurumunu bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklığı sorusuna kısmen yeterli ve yetersiz bulmalarının sebepleri değişkenine göre dağılımlarıEğitim kurumları ile ilişkilerinizi kısmen veya tamamen yeter-siz buluyorsanız, yeter-size göre bu durumun en önemli sebebi
nedir? I. Grup
Frekans (N)
Yüzde
(%)
Ekonomik Durumumun Yetersizliği 38 41,3
Sözü Dinlenen ve Hatırı Sayılan Biri Değilim 2 2,2
Mesleğimin Ve İşimin Yoğunluğu Elvermiyor 52 56,5
Toplam 92 100,0
Bu soruya cevap veren 92 öğrenci velisinden; 52 sinin (%56,5’i) mesleği ve işi-nin yoğunluğunun elvermediğini, 38 iişi-nin (%41,3’ü) ekonomik durumunun yetersizliği, 2
sinin (%2,2’si) sözü dinlenen ve hatırı sayılan biri değilim seçeneğini işaretlediği görül-mektedir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret Etme Sıklığı Sorusuna Kısmen Yeterli Ve Yetersiz Bulmalarının Sebepleri Değişkenine Göre Dağılımları II. Grup
Tablo 10:
Velilerin
çevredeki eğitim kurumunu bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklığı sorusuna kısmen yeterli ve yetersiz bulmalarının sebepleri değişkenine göre dağılımlarıEğitim kurumları ile ilişkilerinizi kısmen veya tamamen yetersiz buluyorsanız, size göre bu durumun en önemli
sebebi nedir? II. Grup
Frekans (N)
Yüzde (%)
Okulların Teşkilat Yapısı Müsait Değil 29 46
Okul Yetkilileri Resmiyeti Seven Soğuk Kişiler 15 23,8
Okullar Çevrelerinin Taleplerine Uymuyor 19 30,2
Toplam 63 100,0
Bu soruya cevap veren 63 öğrenci velisinden; 29 unun (%46’sı) okulların teşki- lat yapısı müsait değil, 19 unun (%30,2’si) okul yetkilileri resmiyeti seven soğuk kişiler, 15 inin (%23,8’i) okullar çevrelerinin taleplerine uymuyor seçeneğini işaretlediği görül-mektedir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret Etme Sıklığı Sorusuna Kısmen Yeterli Ve Yetersiz Bulmalarının Sebepleri Değişkenine Göre Dağılımları III.Grup
Tablo 11:
Velilerin
çevredeki eğitim kurumunu bir öğretim yılı içinde etme sıklığı sorusuna kısmen yeterli ve yetersiz bulmalarının sebepleri değişkenine göre dağılımlarıEğitim kurumları ile ilişkilerinizi kısmen veya tamamen yetersiz buluyorsanız, size göre bu durumun en önemli
sebebi nedir? III. Grup
Frekans (N)
Yüzde (%)
Eğitim-Öğretim Sürecine ilişkin Bilgim Eksik 20 34,5
Okullar ile Aramda Bir Bağlantı Görmüyorum 9 15,5
Yetkililer Okulları Yeterince Tanıtmıyor 29 50
Bu soruya cevap veren 58 öğrenci velisinden; 29 unun (%50’si) yetkililer okulları yeterince tanıtmıyor, 20 sinin (%34,5’i) eğitim-öğretim sürecine ilişkin bilgim eksik, 9 unun (%15,5’i) okullar ile aramda bir bağlantı görmüyorum seçeneğini işaretlediği gö-rülmektedir.
Velilerin Çevredeki Eğitim kurumunu Bir Öğretim yılı İçinde Ziyaret
Etme Sıklığı Sorusuna Kısmen Yeterli Ve Yetersiz Bulmalarının Sebepleri
Değişkenine Göre Dağılımları IV. Grup
Tablo 12:
Velilerin
çevredeki eğitim kurumunu bir öğretim yılı içinde ziyaret etme sıklığı sorusunu kısmen yeterli ve yetersiz bulmalarının sebepleri değişkeninegöre dağılımları
Eğitim kurumları ile ilişkilerinizi kısmen veya tamamen yetersiz buluyorsanız, size göre bu durumun en önemli
sebebi nedir? IV. Grup
Frekans (N)
Yüzde (%)
Sıkılgan Bir Kişilik Özelliğine Sahibim 29 67,4
İlgilenmenin Okula Zarar Vereceğine İnanıyorum 5 11,6
Sosyal İlişkilerden Hoşlanmıyorum 9 20,9
Toplam 43 100,0
Bu soruya cevap veren 43 öğrenci velisinden; 29 unun (%67.4’ü) sıkılgan bir kişilik özelliğine sahibim, 9 unun (%20,9’u) sosyal ilişkilerden hoşlanmıyorum, 5 inin (%11,6’sı) ilgilenmenin okula zarar vereceğine inanıyorum seçeneğini işaretlediği görülmektedir.
Velilerin Okulu Ziyaret Ettiğinde ilk Olarak Görüşmek İstediği Okul İlgilisi Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin okulu ziyaret ettiğinde ilk olarak görüşmek istediği okul ilgilisi kim sorusuna verilen cevapların dağılımları Tablo 13’de verilmiştir.
Tablo 13:
Velilerin
okulu ziyaret ettiğinde ilk olarak görüşmek İstediği okul ilgilisi de-ğişkenine göre dağılımlarıVelilerin Okula Gittiğinde İlk Ziyaret Ettiği Okul İlgilisi Frekans (N) Yüzde (%)
Okul Müdürü 49 33,6
Müdür Yardımcısı 16 11,0
Çocuğunun Öğretmenleri 55 37,7
Öğretmenlerden Herhangi Birisi 2 1,4
Okulda Görevli Diğer Personel 4 2,7
Herhangi Bir Öncelik Aramaz 19 13,0
Cevapların Toplamı 145 99,3
Cevapsız 1 ,7
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 49 unun (%33,6’sı) okul müdürü, 16 sının (%11’i) müdür yardımcısı, 55 inin (%37,7’si) çocuğunun öğretmenleri, 2 sinin (%1,4’ü) öğretmenlerden herhangi birisi, 4 ünün (%2,7’si) okulda görevli diğer personel ile görüştüğü, 19 unun (%13’ü) bir öncelik aramadığı görülmektedir. Anketi bir veli ce-vapsız bırakmıştır.
Velilerin Okulu Ziyareti Sırasında ilgililerden Özellikle Edinmek İstedikleri Bilgiler Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin okulu ziyaret ettiğinde ilgililerden özellikle edinmek istedikleri bilgilerin dağılımları Tablo 14’de verilmiştir.
Tablo 14: Velilerin okulu ziyareti sırasında ilgililerden özellikle edinmek istedikle- ri bilgiler değişkenine göre dağılımları
Okulu Ziyaret Edenlerin Özellikle Edinmek İstediği Bilgiler Frekans (N) Yüzde (%)
Kendi Çocuğunun Başarısı 51 34,9
Bütün Çocukların Başarı Durumları Ve Davranışları 22 15,1
Okulda Verilen Eğitimin Niteliği Ve Özelliği 34 23,3
Okulun Nitel Durumu (Öğretmen Ve Öğrenci Durumu) 10 6,8
Okulun Bina Araç-Gereç Donatım Sorunları 2 1,4
Okulun Parasal Sorunları 2 1,4
Okulun Başarıları Ve Verimi 25 17,1
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinin okulu ziyaret ettiğinde; 51 inin (%34,9’ü) kendi çocuğunun başarısını, 22 sinin (%15,1’i) bütün çocukların başarı du-rumu ve davranışlarını, 34 ünün (%23,3’ü) okulda verilen eğitimin niteliği ve özelliğini, 10 unun (%6,8’i) okulun nitel durumu, 2 sinin (%1,4’ü) okulun bina araç-gereç ve dona-tım sorunlarını, 2 sinin (%1,4’ü) okulun parasal sorunları, 25 inin (%17,1’i) okulun başa-rısı ve verimi ile ilgili bilgi edinmek istediği görülmektedir.
Velilerin Çevredeki Okullarla İlgili Hangi Kurum Ve Kuruluşların Yetkilileri İle Görüşmeler Yapıldığı Değişkenine Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin çevredeki okullar ile ilgili hangi kurum ve kuruluşla-rın yetkilileri ile görüşmeler yapıldığı sorusuna verilen cevaplakuruluşla-rın dağılımları Tablo 15’de verilmiştir.
Tablo 15: Velilerin çevredeki okullar ile ilgili hangi kurum ve kuruluşların yetkili- leri ile görüşmeler yapıldığı değişkenine göre dağılımları
Çevredeki Okullarla İlgili Hangi Kurum Ve Kuruluşların Yetkilileri İle Görüşmeler Yapıldığı
Frekans (N) Yüzde (%) Kaymakam 12 8,2 Belediye Başkanı 10 6,8 Mahalle Muhtarı 5 3,4 Öğrenci Velileri 76 52,1
Siyasi Parti Yetkilileri 1 ,7
Sanayi Ve Ticaret Erbabı Kişiler 2 1,4
Hiçbiri 40 27,4
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 12 sinin (%8,2’si) kaymakam, 10 unun (%6,8’i) belediye başkanı, 5 inin (%3,4’ü) mahalle muhtarı, 76 sının (%52,1’i) öğ-renci velileri, 1 inin (%0,7’si) siyasi parti yetkilileri, 2 sinin (%1,4’ü) sanayi ve ticaret erbabı kişiler ile okullar ile ilgili görüşmeler yaptığı, 40 ının (%27,4’ü) de hiç kimse ile görüşme yapmadığı görülmektedir.
Velilerin Okul Yöneticileri ve Öğretmenler Aşağıda Verilen Hizmetlerden Hangisini En İyi ve Yeterli Düzeyde Yerine Getirebiliyorlar Sorusuna Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları
Araştırmaya katılan velilerin, okul yöneticileri ve öğretmenlerin hangi hizmetleri en iyi ve yeterli düzeyde yerine getirdiklerini düşündüklerine dair dağılımlar Tablo 16’da verilmiştir.
Tablo 16: Velilerin okulu ziyareti sırasında ilgililerden özellikle dinmek istedikleri bilgiler değişkenine göre dağılımları
Okul Yöneticileri Ve Öğretmenler Hangi Hizmetleri En İyi Şekilde Yerine Getiriyor
Frekans (N)
Yüzde (%)
Okul Hakkında Halkı Bilgilendirme 27 18,5
Çevrenin Eğitim İhtiyaçlarını Yerine Getirme 7 4,8
Çevreyi Eğitime Destek Olmaya Özendirme 18 12,3
Halkın Okula Olan Güvenini Arttırmaya Çalışma 25 17,1
Okul İle İşbirliğinin Gereğini-Önemini Duyurma 24 16,4
Çevre-Ev Ve Okulu Bütünleştirme 21 14,4
Okulun Çevreye Katkılarını Değerlendirme, Duyurma 3 2,1
Yanlış Anlamaları Düzeltme Ve Eleştirilere Cevap 7 4,8
Hiçbirisi Yapılmıyor 14 9,6
Toplam 146 100,0
Araştırmaya katılan 146 öğrenci velisinden; 27 sinin (%18,5’i) okul hakkında bilgilendirme, 7 sinin (%4,8’i) çevrenin eğitim ihtiyaçlarını yerine getirme, 18 inin (%12,3’ü) çevreyi eğitime destek olmaya özendirme, 25 inin (%17,1’i) halkın okula olan güvenini artırmaya çalışma, 24 ünün (%16,4’ü) okul ile işbirliğinin gereğini önemini du-yurma, 21 inin (%14,4’ü) çevre ev ve okulu bütünleştirme, 3 ünün (%2,1’i) okulun çev-reye katkılarını değerlendirme duyurma, 7 sinin (%4,8’i) yanlış anlamaları düzeltme ve eleştirilere cevap hizmetlerini yönetici ve öğretmenlerin en iyi şekilde yapıldığını dü-şündüğü, 14 ünün (%9,6’sı) ise bu hizmetlerin hiçbirisinin yapılmadığını düşündüğü görülmektedir.
Velilerin okul Yönetimi ile Birlikte Görev Almak İstedikleri Görevler Ve İstekleri İle İlgili Sorulara Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları
Velilere görevler ve hizmetler başlığı altında dört grup soru sorulmuştur. Her grupta altı adet soru bulunmaktadır. Yedinci soru ise sorulan altı soruya katılmak iste-
mediklerine dairdir. Önce katılmayı isteme durumlarına göre yüzdeler alınmış daha sonra her grupta kendi içinde katılmak istemeyen sayı çıkarılıp görev almaya istekli oldukları alanlar tekrar yüzdelenerek alınmıştır. Bu gruplar:
1. 1. Öğrenci işleri (tablo17), 2. 2. Personel işleri (tablo 18), 3. 3. Donatım işleri (tablo19) ve 4. 4. Finansman işleridir (tablo20).
Velilerin Okul Yönetimi ile Birlikte Öğrenci İşlerinde Görev Almak İstedik-leri Görevler Ve İstekİstedik-leri İle İlgili Sorulara Verdikİstedik-leri Cevaba Göre Dağılımları
Velilerin Öğrenci işleri ile ilgili okul yönetimi ile birlikte görev almak istedikleri alanlar ve yüzde dağılımları tablo 17’de verilmiştir.
Tablo 17: Velilerin öğrenci işleri ile ilgili görev almak istedikleri konulara ilişkin bulgular
Düzeyler
Sorular Evet Hayır
Öğrenci İşleri ile İlgili Görevler ve Hizmetler F % F %
1 Öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçların karşılanma
yollarını kararlaştırmaya katkı 57 45,2 69 54,8
2
Okul çağına gelmiş çocukların ve eğitim görmemiş yetişkin-lerin eğitime kavuşturulmasına ilişkin planların hazırlanma-sına katılım.
62 49,2 64 50,8
3 Öğrencilerin eğitsel kol çalışmalarının ve eğitsel diğer
etkin-liklerin organize edilmesi ve düzenlenmesine katılım. 31 24,6 95 75,4
4
Öğrencilere yönelik Eğitim-Öğretim çalışmaları konusunda, aynı okuldaki farklı sınıflarla ve diğer okullar ile işbirliğinin sağlanmasına katkı.
31 24,6 95 75,4
5 Öğrenci-öğretmen, öğretmen-yönetici, yönetici-çevre
ara-sında iletişime yardımcı olma. 43 34,1 83 65,9
6
Öğrencilerin başarılarını değerlendirme, başarısızlık sebep-lerini araştırma ve okulun öğrencilere dönük hizmetsebep-lerinin yeterliliğini tespit etmeye (denetleme-değerlendirme) katılım.
64 50,8 62 49,2
Araştırmaya katılan velilere öğrenci işleri ile ilgili altı seçenek sunulmuş ve bu seçeneklerden istedikleri kadar işaretlemeleri istenmiştir. Yedinci tercih ise bu alanlarla ilgili görev almak istemediklerine dair seçenektir. Ankete katılan deneklerden 20 veli (%13,7’si) öğrenci işleri ile ilgili hiç görev almak istememektedir. Deneklerin kalanı 126 veli ise (%86,3’ü) öğrenci işleri ile ilgili aşağıda belirtildiği şekilde görev almak istemek-tedir.
“Öğrencilerin başarılarını değerlendirme, başarısızlık sebeplerini araştırma ve okulun öğrencilere dönük hizmetlerinin yeterliliğini tespit etmeye (denetleme-değerlendirme) katılım.” Seçeneği, 64(% 50,8’i) evet, 62 (%49,2’si) hayır cevabı almış-tır.
“Okul çağına gelmiş çocukların ve eğitim görmemiş yetişkinlerin eğitime kavuş-turulmasına ilişkin planların hazırlanmasına katılım.” Seçeneği, 62 (% 49,2’si) evet, 64 (%50,8’i) hayır cevabı almıştır.
“Öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçların karşılanma yollarını kararlaş-tırmaya katkı” seçeneği 57 (%45,2’si) evet, 69 (% 54,8’i) hayır cevabı almıştır.
“Öğrenci-öğretmen, öğretmen-yönetici, yönetici-çevre arasında iletişime yar-dımcı olma.” Seçeneği, 43 (% 34,1’i) evet, 83 (%65,9’u) hayır cevabı almıştır.
“Öğrencilerin eğitsel kol çalışmalarının ve eğitsel diğer etkinliklerin organize edilmesi ve düzenlenmesine katılım.” Seçeneği, 31 (% 24,6’sı) evet, 95 (%75,4’ü) ha- yır cevabı almıştır.
“Öğrencilere yönelik eğitim-öğretim çalışmaları konusunda, aynı okuldaki farklı sınıflarla ve diğer okullar ile işbirliğinin sağlanmasına katkı.” Seçeneği, , 31 (% 24,6’sı) evet, 95 (%75,4’ü) hayır cevabı almıştır.
Tablonun genel olarak yorumu yapılacak olursa: Velilerin Öğrenci işlerinde gö-rev almak istedikleri düşünülebilir (%86,3’ü). Velilerin “Öğrencilerin başarılarını değer-lendirme, başarısızlık sebeplerini araştırma ve okulun öğrencilere dönük hizmetlerinin yeterliliğini tespit etmeye (denetleme-değerlendirme) katılım”, “Okul çağına gelmiş ço-cukların ve eğitim görmemiş yetişkinlerin eğitime kavuşturulmasına ilişkin planların ha-zırlanmasına katılım.” ve “Öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçların karşılanma yollarını kararlaştırmaya katkı” konularında katkıda bulunmak istedikleri düşünülebilir.
Velilerin Okul Yönetimi ile Birlikte Personel İşlerinde Görev Almak İstedik-leri Görevler Ve İstekİstedik-leri İle İlgili Sorulara Verdikİstedik-leri Cevaba Göre Dağılımları
Velilerin personel işleri ile ilgili okul yönetimi ile birlikte görev almak istedikleri alanlar ve yüzde dağılımları tablo 18’de verilmiştir.
Tablo 18: Velilerin personel işleri ile İlgili görev almak istedikleri konulara ilişkin bulgular
Düzeyler
Sorular Evet Hayır
Personel İşleri ile İlgili Görevler ve Hizmetler F % F %
1 Okulun öğretmen, yönetici, uzman ve diğer personel
ihtiyacının kararlaştırılmasında söz sahibi olma. 31 34,9 58 65,1 2
Okulun, öğretmen, uzman ve diğer personellerinin çalış- malarının planlanmasına ve bunların etkili kullanım yolla-rının ortaya konmasına katkı.
30 33,8 59 66,2
3 Okul personelinin, yönetmeliklere uygun olarak
görevleri-ni ve görev alanlarını belirleme ve tanımlamaya katkı. 19 21,4 70 78,6
4 Okul personelinin yaptığı çalışmaların koordine edilmesi
ve birlikte iş görmelerinin sağlanmasına katkı. 27 30,3 62 69,7
5 Aynı ve farklı okullarda görev yapan öğretmenler
arasın-da iletişimine ve birbirlerinden haberli olmaya yardım. 29 32,6 60 67,4
6 Okul personelinin çalışmalarındaki verimi yeterlilikleri
denetleme ve değerlendirmeye katılma. 35 39,3 54 60,7
7 Sayılanların hiçbirisinde görev almak istemiyorum. 57 39 89 61
Araştırmaya katılan velilere personel işleri ile ilgili altı seçenek sunulmuş ve bu seçeneklerden istedikleri kadar işaretlemeleri istenmiştir. Yedinci tercih ise bu alanlarla ilgili görev almak istemediklerine dair seçenektir. Ankete katılan deneklerden 57 veli (%39’u) personel işleri ile ilgili hiç görev almak istememektedir. Deneklerin kalanı 89 veli ise (%61,’i) personel işleri ile ilgili aşağıda belirtildiği şekilde görev almak istemek-tedir.
“Okul personelinin çalışmalarındaki verimi yeterlilikleri denetleme ve değerlen-dirmeye katılma.” Seçeneği, 35 (% 39,3’ü) evet, 54 (%60,7’si) hayır cevabı almıştır. “Okulun öğretmen, yönetici, uzman ve diğer personel ihtiyacının kararlaştırıl-masında söz sahibi olma.” Seçeneği, 31 (%34,9’u) evet, 58 (%65,1’i) hayır cevabı al-mıştır.
“Okulun, öğretmen, uzman ve diğer personellerinin çalışmalarının planlanmasına ve bunların etkili kullanım yollarının ortaya konmasına katkı.“ Seçeneği, 30 (% 33,8’i) evet, 59 (%66,2’si) hayır cevabı almıştır.
“Aynı ve farklı okullarda görev yapan öğretmenler arasında iletişimine ve birbir-lerinden haberli olmaya yardım.” Seçeneği, 29 (% 32,6’sı) evet, 60 (%67,4’ü) hayır ce-vabı almıştır.
“Okul personelinin yaptığı çalışmaların koordine edilmesi ve birlikte iş görmele-rinin sağlanmasına katkı.” Seçeneği, 27 (% 30,3’ü) evet, 62 (%69,7’si) hayır cevabı almıştır.
“Okul personelinin, yönetmeliklere uygun olarak görevlerini ve görev alanlarını belirleme ve tanımlamaya katkı.” Seçeneği, 19 (% 21,4’ü) evet, 70 (%78,6’sı) hayır cevabı almıştır.
Tablonun genel olarak yorumu yapılacak olursa: Velilerin personel işlerinde görev almak istedikleri düşünülebilir (%61’i). Velilerin personel işlerinde en çok ; “Okul personelinin çalışmalarındaki verimi yeterlilikleri denetleme ve değerlendirmeye katıl-ma.”, “Okulun öğretmen, yönetici, uzman ve diğer personel ihtiyacının kararlaştırılma-sında söz sahibi olma.” ve “Okulun, öğretmen, uzman ve diğer personellerinin çalışma-larının planlanmasına ve bunların etkili kullanım yolçalışma-larının ortaya konmasına katkı.“ konularında katkıda bulunmayı düşünmektedir.
Velilerin Okul Yönetimi ile Birlikte Donatım İşlerinde Görev Almak İstedik-leri Görevler Ve İstekİstedik-leri İle İlgili Sorulara Verdikİstedik-leri Cevaba Göre Dağılımları
Velilerin donatım işleri ile ilgili okul yönetimi ile birlikte görev almak istedikleri alanlar ve yüzde dağılımları tablo 19’da verilmiştir.
Tablo 19: Velilerin donatım işleri ile ilgili görev almak istedikleri konulara ilişkin bulgular
Düzeyler
Sorular Evet Hayır
Donatım İşleri ile İlgili Görevler ve Hizmetler F % F %
1 Okulun bina yapımı, onarım, donatım, ve eğitim araçları
ihtiyaçlarının kararlaştırılmasına katkı. 45 46,4 52 53,6
2
Okulun donatım ihtiyaçlarının karşılanmasını plana bağlama ve yapılan planların gerçekleşme şansını art-tırmaya çalışma.
29 29,9 68 70,1
3
Mevcut bina, donatım ve eğitim araçlarını etkili olarak kullanmada, eğitim programlarının gereklerine göre bunları yönlendirmede ilgililere yardım etme.
30 30,9 67 69,1
4
Okulun fiziki imkanları ile insan gücünün (okul persone-linin) koordine edilmesinin gerçekleştirilmesine katkı sağlama.
33 34 64 66
5
Okulun, bina, onarım, donatım ve eğitim araçları ile ilgili ihtiyacı ve bunların etkin kullanımı konularında okul içi ve dışı kişiler arasında bilgi akışına yardımcı olma.
34 35 63 65
6
Okul binalarının yapımı, onarımı çalışmalarının ve eği- tim araçlarının kullanım şekillerinin kontrol edilmesi sürecine katılma.
19 19,6 78 80,4
7 Sayılanların hiçbirisinde görev almak istemiyorum 49 33,6 97 66,4
Araştırmaya katılan velilere donatım işleri ile ilgili altı seçenek sunulmuş ve bu seçeneklerden istedikleri kadar işaretlemeleri istenmiştir. Yedinci tercih ise bu alanlarla ilgili görev almak istemediklerine dair seçenektir. Ankete katılan deneklerden 49 veli ise (%33,6’sı) donatım işleri ile ilgili hiç görev almak istememektedir. Deneklerin kalanı 97 veli (%66’4ü) donatım işleri ile ilgili aşağıda belirtildiği şekilde görev almak istemekte dir.
“Okulun bina yapımı, onarım, donatım, ve eğitim araçları ihtiyaçlarının kararlaş-tırılmasına katkı.” Seçeneği, 45 (% 46,4’ü) evet, 52 (%53,6’sı) hayır cevabı almıştır.
