derlenmesi ve belli bir tasnife tabi tutulması suretiyle ayrıntılı bir şekilde aktarılmıştır.
"Hayat Çizelgesi" başlığını taşıyan bu bölümde ise Zaîfî'nin hayatına dair bilgiler ana
hatlarıyla yaş-yıl ve sıra gözetilerek bir çizelge hâlinde sunulmaya; detaylar içinde
boğulmadan şairin hayatına kuşbakışı bakılmaya çalışılmıştır. Çizelgede herhangi bir
malumatın elde edilemediği yıl-yaş sütunları boş bırakılırken kaynakların üzerinde
müttefik olmadığı şüpheli veya kesinlik arz etmeyen tahminî kimi bilgiler de yanlarına
koyulan "(?)" simgesi ile bildirilmiştir. Şairin hayat serüveninin özeti mahiyetindeki bu
çizelge denemesi şöyledir:
Yaş Sene Olay Süre Malumat
0 900 (?) Doğduğu tahmin edilmektedir.
Çocukluk-Gençlik ve ilk eğitimle Rumeli'de geçen yaklaşık 20 yıl 1 901
Kratova'da geçen çocukluk yılları.
2 902
3 903
4 904 Tahsil hayatına âlim olan babasıyla başladığı, dört-beş yaşında okuma yazma
öğrendiği bilinmektedir. 5 905 6 906 7 907 8 908 9 909 10 910 11 911 12 912 13 913 14 914 15 915 16 916 17 917
18 918 (?) Kadı Bedreddin'den kelam, hikmet sarf ve On sekiz yaşında (?) Üsküp'e giderek nahiv dersleri aldığı; yaşı yirmiye gelince de metin, mantık, fıkıh ve fen okuduğu
bilinmektedir.
19 919
20 920
205
AKARSU, K.: Rumelili Za!îfî Dîvânı (Tenkîdli Metin): 9. s.; UYAR-AKALIN, B.: Ża!ífí: Gülşen-i Sí-Murġ:
42
21 921
Medrese tahsili için önce Edirneye, sonra Bursa'ya sonra da Đstanbul'a gelir. Bir
beyitinde 10 yıl Sahn-ı Seman medreselerinde eğitim gördüğünü bildirmiştir. Mülazemetini ünlü müftü
Zenbilli Ali'den almıştır. Đstanbul'da okurken dönemin başdefterdarının oğluna hatırı sayılır bir meblağ karşılığında üç yıl
özel ders verdiği de bilinmektedir.
Medrese eğitimiyle geçen 10 yıl 22 922 23 923 24 924 25 925 26 926 27 927 28 928
29 929 Sergüzeşt'ini bu yılda yazmaya başladığı
tahmin edilmektedir. (?)
30 930
31 931 Zenbilli Ali'nin ölümünden kısa bir süre önce mülazımlığa başladığı ve 7 yıl
Đstanbul'da mülazımlık yaptığı bilinmektedir. Zenbilli'nin ölümünden bir
süre sonra da tasavvufa meylederek Halvetiye'nin Sünbüliye koluna intisap etmiştir. Şeyhinin Sünbül Sinan olduğu bilinmektedir. Bu dönemlerde tasavvufî mahiyetteki Kıssa-ı Işkî vü Maşuk ile Fâl-ı
Murgân'ı yazmıştır. Ne kadar süre
tasavvufla ilgilendiği kesin olarak bilinmemekle birlikte Işkî hikâyesine
binaen 12 yıl şeyhine hizmet ettiği söylenmektedir.
Mülazımlıkla Đstanbul'da
geçen 7 yıl
32 932 Şaban 932'den biraz önce hocası Zenbilli Ali
Efendi vefat eder.
33 933
34 934
35 935
36 936 Muharrem 936'da Şeyhi Sünbül Sinan vefat eder.
37 937
38 938 Vardar Yenicesi'nde Musa Bey
Medresesi'nde iki yıl müderrislik yapar.
Đlk müderrislik görevinde geçen
2 yıl
39 939
40 940
Hamisi Sofu Muhammed Paşa'nın daveti üzerine müderrislik görevini bırakarak
Đstanbul'a dönüp oradan orduyla önce Sivas'a sonra Diyarbakır ve Tebriz'e geçer.
Seferlerde ve ikinci müderrislik görevinde geçen 5 yıl Irakeyn Seferi'ne (940-942) katılır. 41 941 42 942
43 943 müderrislik yapar. Hamisi Muhammed Diyarbakır Ziyaiyye Medresesi'nde Paşa
Rumeli Beylerbeyi olunca Đstanbul'a gelir. Kendisine mansıp ve makam verilmeyince Đstanbul'da kumaş ticaretine girer; ancak ortağı tarafından dolandırılarak tüm mal varlığını kaybeder. Bunun üzerine Korfu Seferi'ne katılır ve Frenk Arnavut illerine
doğru yol alır.
44 944 Korfu Seferi'ne (944) katılır.
45 945 Plevne'de Mihaloğlu Medresesi'nde müderrislik yapar ve burada Mihaloğlu
Vakfiyesi'ni Türkçeye çevirir, Sabrü'l-Mesâib'i kaleme alır.
Üçüncü müderrislik görevinde geçen
2 yıl
46 946
47 947 Vardar Yenicesi'ndeki Ahmed Bey Medresesi'nde müderrislik yapar.
Dördüncü müderrislik görevinde geçen 1 yıl Gülşen-i Mülûk'ı yazdığı tahmin edilmektedir. (?)
43
48 948 Kazaskere mülazım olur. Müderrisliğin dışında geçen 1 yıl
49 949
Bir ihtimale göre Edirne bir ihtimale göre de Đstanbul'da bulunan Hacı Hasan
Medresesi'nde müderrislik yapar. Beşinci müderrislik görevinde geçen 2 yıl 50 950 Bu görevinden azledildikten Bûstân-ı Nasayih'i (5 Muharrem 950) ve Nigaristan'ı (11 Şaban 950) Đstanbul'da yazar. 51 951
Vakfın rakabe ihtiyacından ötürü medreseden azledilir. Đşsiz kaldığı 2 yıl Gülşen-i Sîmurg'u (18 Cemaziyülevvel 951) Đstanbul'da yazar.
52 952 Risâle-i Cevâhirnâme'yi (7 Recep 952) yazar.
53 953
Đstanbul'da Davudpaşa Medresesi'nde müderrislik yapar. Altıncı müderrislik görevinde geçen 3 yıl 54 954 55 955
56 956 yine azledilir. Đşsiz geçen 7 aylık süreden Son görevinde 3 yıl çalıştıktan sonra sonra Đznik'e Orhan Gazi Medresesi'ne tayin edilir. Burada ne kadar çalıştığı tam
olarak bilinmemekle birlikte kaynaklar Zaîfî'nin bu medreseden emekli olduğunu
bildirmektedir.
Đşsiz kaldığı 7 ay
Bağ-ı Behişt'i azl
döneminde yazmaya başlasa da (13-15 Muharrem 956) Đznik'te tamamlar. 57 957 Süresi belli olmayan yedinci müderrislik görevi ve emekliliği Risâle-i Đmtihaniye'yi yazar. 58 958
T. nüshasında bulunan Münşeat'ta eşine yazdığı dördüncü mektup 13 Muharrem 958 tarihini taşımaktadır. Mektubun içeriğinden şairin bu yılda eşinden uzakta
bulunduğu ve hasret çektiği anlaşıl-maktadır. Kuvvetle muhtemeldir ki Zaîfî 958 yılında da Đznik'tedir ve Đstanbul'daki
eşine buradan mektup yazmıştır.
Sofu Muhammed Paşa Budin Beylerbeyi olmuş ve orada ölmüştür.
59 959
60 960
61 961
Topkapı Sarayı R. 822'de kayıtlı
Külliyat'ın
içindeki Bâğ-ı Behişt nüshasının temmet kaydında bu eseri 961 yılında Đstanbul'da
tamamladığını bildirmektedir.
Đstanbul'da emeklilik hayatı
62 962 962'de hatt-ı destiyle istinsah etmiştir. Topkapı Sarayı R. 822'deki Külliyat'ı
Đstanbul'da bulunduğu tahmin edilmektedir. Sergüzeşt'ini 7 Safer 962'de tamamlamıştır.
63
963 Külliyat'tını 963-964'te ikinci kez istinsah etmiştir. Zaîfî'nin hayatına dair izler bu yıla kadar sürülebilmektedir. Bu sebepleşairin 964 yılına kadar yaşadığı bilinmekte; bu yılda veya sonrasında vefat
ettiği tahmin edilmektedir.
64 964 Risâle-i Vücudiye'yi bu yılda yazdığı tahmin