Yurtdışı Araştırmalar

2.5.2.1 Liderlik ve İş Doyumu İle İlgili Araştırmalar

Voon, Lo, Nigui ve Ayob (2011) dönüşümsel ve sürdürümcü liderlik stillerinin işgörenlerin iş doyumları üzerindeki etkisini incelediği “Malezyada Kamu Sektöründeki Liderlik Stillerinin İşgörenlerin İş Doyumları Üzerindeki Etkisi” başlıklı araştırmada kamu sektöründeki yöneticilerin dönüşümsel liderlik stili ile işgörenlerin iş doyumları arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiş, buna karşın sürdürümcü liderlik stili ile işgörenlerin iş doyumları arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Diğer taraftan liderlik kapasitesine sahip ve bunu yönetim anlayışını değiştirmek için kullanan örgütlerin işgörenlerin motivasyonunu daha fazla arttırdığı ortaya konmuştur.

Wattson (2009) Amerikan Hastaneler Birliğine üye sağlık kuruluşlarında yöneticilerin liderlik stilleri ve motivasyon faktörlerinin radyoloji kliniği çalışanlarının iş doyumu üzerindeki etkisini incelemiştir. Araştırma sonucuna göre dönüşümsel liderlik davranışı ile işgörenlerin motivasyon faktörleri ve iş doyum düzeyleri arasında pozitif yönde yüksek bir ilişki, sürdürümcü liderlik ile pozitif yönde düşük bir ilişki ve serbestlik tanıyan liderlik davranışları ile işgörenlerin motivasyon faktörleri ve iş doyum düzeyleri arasında ise negatif yönde bir ilişki belirlenmiştir.

Chi, Yeh ve Yu (2008) tarafından yapılan “Kar Amacı Gütmeyen Örgütlerde Dönüşümsel Liderlik, Örgüt Kültürü ve İş Doyumunun Örgüt Performansı Üzerindeki Etkisi” başlıklı araştırmada elde edilen bulgular şu şekildedir. Dönüşümsel liderlik, örgüt kültürü ve iş doyumu ile örgüt performansı arasında olumlu bir ilişki vardır. Dönüşümsel liderlik ile iş doyumu arasında pozitif yönde bir ilişki vardır. Örgüt kültürü ile iş doyumu arasında pozitif yönde bir ilişki vardır. İş doyumu örgütsel performansın önemli bir açıklayıcısıdır. İş doyumu dönüşümsel liderlik ve örgütsel performans ile örgüt kültürü ve örgütsel performans arasında bir aracı konumundadır.

Ejmofor (2007) Cleveland Üniversitesinde yaptığı “Nijerya’da Yöneticilerin Dönüşümsel Liderlik Yetenekleri ve Öğretmenlerinin İş Doyumu” konulu doktora tezinde öğretmenlerin demografik özellikleri ve algıları ile eğitim yöneticilerinin dönüşümsel liderlik davranışları arasında ilişki tespit edilmiştir. Öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile dönüşümsel liderlik yaklaşımlarından olan işgörenlerin kararlara katılımı ve profesyonel gelişimlerinin sağlanması arasında ise yüksek düzeyde ilişki bulunmuştur.  

Medley ve Larochelle (1995) yönetici hemşirelerin dönüşümsel liderlik stilleri ile servis hemşirelerinin iş doyumları arasındaki ilişkiyi incelediği araştırmada iş doyumu; mesleki statü, etkileşim, örgüt politikası, özerklik, ücret, çalışma şartları olmak üzere altı boyutta incelenmiş olup, en yüksek ortalama etkileşim boyutunda bulunmuştur. İş doyumuna ait boyutlar ile dönüşümcü liderlik arasında yapılan korelasyon sonucunda bütün boyutlarda pozitif yönde bir ilişki bulunmuş bunun yanı sıra dönüşümsel liderlik ile iş doyumunun etkileşim ve örgüt politikaları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. İş doyumuna ait boyutlar ile sürdürümcü liderlik arasında yapılan korelasyon sonucunda ise bütün alt boyutlarda negatif yönde bir ilişki bulunmuştur. Sürdürümcü liderlik ile iş doyumu boyutları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir.

Kantak, Futrell ve Sager (1992) tarafından gerçekleştirilen iş ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelendiği araştırmada işten elde edilen doyumla yaşam doyumu arasında değişik düzeyde de olsa her zaman anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte örgütlerde değişik pozisyonlarda çalışan işgörenler işlerinden ve yaşamlarından benzer düzeyde doyum elde etmemişlerdir. Buna göre örgütlerde işgörenlerin yükselmelerinin iş doyumlarının yükselmesi anlamına gelmediğini göstermiştir (Çetinkanat, 2000) .

F.Roetlisberger ve Elton Mayo liderliğinde bir grup araştırmacı tarafından Western Elektrik Şirketinin Hawthorne fabrikasında yaptıkları

çalışma örgütlerde liderlik ve işgörenlerin iş doyumlarını araştıran ilk çalışmalardan birisidir.

Klasik örgüt kuramına bir tepki olarak ortaya konan bu kuramda klasik kuramın eksik bıraktığı ve pasif kabul ettiği insan unsurunu inceleme konusu yapmıştır. Neoklasik yaklaşım işgörenlerin sadece maddi yönden değil, sosyo-psikolojik yönden de doyuma ulaştırılması boyutunu eklemiştir (Memduhoğlu, 2008).

Hawthorne araştırmalarının işgören yönetimi bakımından bir dönüm noktası olduğu söylenebilir. Bu araştırmalar yöneticilerin işgörenlere karşı gösterdikleri tutum ve davranışların; üretim ve sürdürülebilir verimlilik bakımından dinlenme, ışık hatta ücretten daha önemli olduğunu ortaya çıkarmış, bunun yanı sıra daha iyi bir topluma ulaşmak için örgütlerde lider yöneticilere olan ihtiyacı ortaya koymuştur (Bursalıoğlu, 2005).

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırmada izlenen yöntem; araştırma modeli, evren ve örneklem, veri toplama aracı, veri toplama aracının uygulanması, verilerin analizi alt başlıkları altında açıklanmıştır.

3.1 Araştırmanın Modeli

Bu araştırmada değişkenler arasında korelasyonel ve karşılaştırmalı incelemeyi içeren ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu model iki yada daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişimin varlığını ve/veya derecesini araştırmayı amaçlayan araştırma modelidir (Karasar, 2008). İlişkisel tarama modeli araştırmacının ilişkileri belirlemesi ve tahminlerde bulunmasını da sağlar (Büyüköztürk ve diğerleri, 2008). Bu araştırmada ilköğretim okulu müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin işdoyumları arasında ilişki olup olmadığı da araştırıldığından ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır.